Το Νερό στον Πλανήτη Χρήση- Παραχρήση & Ωφέλειες.

Παρουσίαση με θέμα: "Το Νερό στον Πλανήτη Χρήση- Παραχρήση & Ωφέλειες."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Το Νερό στον Πλανήτη Χρήση- Παραχρήση & Ωφέλειες

2 ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ Το νερό με χημικό τύπο (Η2Ο) είναι η περισσότερο διαδεδομένη χημική ένωση στην επιφάνεια της Γης, καλύπτοντας το 70,9% του πλανήτη μας. Στην Φύση το νερό υπάρχει στην αέρια κατάσταση (π.χ. υδρατμοί, σύννεφα), στην στερεή κατάσταση (π.χ. χιόνι, πάγος) και στην υγρή κατάσταση (θάλασσα, βροχή, επιφανειακά και υπόγεια γλυκά ύδατα), τα χαρακτηριστικά του οποίου στην υγρή κατάσταση είναι άγευστο, άοσμο και άχρωμο. Το νερό είναι βασική προϋπόθεση ζωής όλων των έμβιων οργανισμών στην Γη. Το νερό στον άνθρωπο δεν έχει από μόνο του θρεπτική αξία, ωστόσο συμμετέχει πρωταγωνιστικά στον διατροφικό κύκλο του ανθρώπινου οργανισμού, με τα περισσότερα από τα υπόλοιπα συστατικά της διατροφής του που είναι απαραίτητα για τη ζωή να μπορούν να χρησιμοποιηθούν από το ανθρώπινο οργανισμό μόνο μετά την αντίδρασή τους με το νερό.

3 Το μεγαλύτερο ποσοστό σωματικού μας βάρους (περίπου 55-78%) οφείλεται στην ύπαρξη του νερού, το οποίο αποτελεί και το διαλύτη μέσα στον οποίο οι υπόλοιπες θρεπτικές ουσίες θα λειτουργήσουν, αν και το νερό επιτελεί έναν αριθμό διαφορετικών λειτουργιών στον ανθρώπινο οργανισμό, μια από τις σπουδαιότερες- ειδικά για τους αθλητές- είναι η ρύθμιση της θερμοκρασίας και των ηλεκτρολυτών του σώματος.

4 Πόσο νερό χρειαζόμαστε την ημέρα ; Οι ανάγκες σε νερό εξαρτώνται από το σωματικό βάρος του ατόμου. Οι ανάγκες ποικίλλουν στα διάφορα στάδια του κύκλου της ζωής. Υπό φυσιολογικές συνθήκες θερμοκρασίας περιβάλλοντος και σε φυσιολογικά επίπεδα φυσικής δραστηριότητας, ο μέσος ενήλικας χρειάζεται περίπου 1 mLνερού για κάθε προσλαμβανόμενη θερμίδα ενέργειας. Για τον μέσο ενήλικα άνδρα και γυναίκα, οι ημερήσιες ανάγκες είναι 2800 και 2000 mL αντίστοιχα. Με αυτές τις ποσότητες μπορεί να διατηρηθεί μια ικανοποιητική υδατική ισορροπία στο σώμα. Η υδατική ισορροπία διατηρείται εφ’ όσων το αποβαλλόμενο νερό ισούται με το προσλαμβανόμενο. Μικρή ποσότητα νερού αποβάλλεται με τα κόπρανα και μέσω του εμπνεόμενου αέρα. Η άδηλος αναπνοή του δέρματος, μη ορατή διαδικασία, είναι σχεδόν καθαρό νερό και αντιστοιχεί περίπου στο 30 % του αποβαλλόμενου καθημερινού νερού. Οι απώλειες νερού μέσω της άδηλου αναπνοής ή εφίδρωσης μπορεί να αυξηθούν σημαντικά στην άσκηση ή σε θερμό περιβάλλον. Καθημερινά απαιτούνται δύο λίτρα νερού για την αναπλήρωση της απώλειας που προκαλείται από την αναπνοή, την εφίδρωση και την αποβολή υγρών και στερεών.

5 Ποιες είναι οι σημαντικότερες λειτουργίες του νερού στο σώμα; Το νερό είναι πολύ σημαντικό για τη σωστή λειτουργία των υπόλοιπων θρεπτικών συστατικών στο ανθρώπινο σώμα. Είναι ο διαλύτης της ζωής.

6 Οι σημαντικότερες λειτουργίες του συνοψίζονται παρακάτω : 1.Το νερό αποτελεί βασικό δομικό συστατικό του κυτταροπλάσματος, που είναι το θεμελιώδες κυτταρικό στοιχείο όλων των ζωντανών οργανισμών. 2. Επειδή το νερό είναι ασυμπίεστο, προστατεύει ιστούς ζωτικής σημασίας, όπως ο νωτιαίος μυελός και ο εγκέφαλος. 3. Το νερό είναι ουσιαστικής σημασίας για τον έλεγχο της ωσμωτικής πίεσης του σώματος και τη διατήρηση κατάλληλης ισορροπίας μεταξύ νερού και ηλεκτρολυτών. Κάθε σημαντική αλλαγή στη συγκέντρωση ηλεκτρολυτών μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις κυτταρικές λειτουργίες. Μια σοβαρή εκτροπή από τις φυσιολογικές τιμές ωσμωτικής πίεσης δεν μπορεί να γίνει ανεκτή από το σώμα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Πρέπει επίσης να περιέχει μικρή ποσότητα ανόργανων αλάτων (0,5 g/L), γιατί το καθαρό νερό χωρίς διαλυμένα άλατα είναι βλαβερό για τον οργανισμό, εξαιτίας της μεγάλης διαπερατότητας των κυττάρων. Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο τα θαλασσινά ψάρια πεθαίνουν όταν μεταφερθούν σε γλυκό νερό και ψάρια του γλυκού νερού πεθαίνουν αμέσως μόλις τοποθετηθούν μέσα σε αποσταγμένο νερό, γιατί καταστρέφονται τα ερυθρά αιμοσφαίρια (αιμόλυση).

7 4. Το νερό αποτελεί βασικό δομικό συστατικό του αίματος, που με τη σειρά του είναι ο σημαντικότερος μεταφορέας οξυγόνου, θρεπτικών συστατικών, ορμονών και άλλων ουσιών στα κύτταρα για τις λειτουργίες τους, καθώς και άχρηστων προϊόντων μεταβολισμού από τα κύτταρα προς τα όργανα όπως οι πνεύμονες και οι νεφροί για να απεκκριθούν από το σώμα. 5.Τέλος, το νερό είναι απαραίτητο για τη λειτουργία των αισθήσεων. Τα ακουστικά κύματα μεταφέρονται μέσω υγρού που βρίσκεται στο έσω αυτί. Το υγρό του οφθαλμικού βολβού συμμετέχει στη διαδικασία αντανάκλασης του φωτός για τη σωστή όραση. Για να λειτουργήσουν οι αισθήσεις της γεύσης και της όσφρησης, οι τροφές και οι ουσίες πρέπει να είναι διαλυμένες σε νερό.

8 8 λόγοι που πρέπει να πίνουμε νερό καθημερινά ! 1. Βοηθά στην απώλεια βάρους, αυτό συμβαίνει λόγω του ότι αντικαθιστά ποτά με πολλές θερμίδες ή ζάχαρη, όπως π.χ. αναψυκτικά, αλκοόλ, χυμοί, αφού αυτό έχει μηδενική θερμιδική αξία. 2. Είναι ευεργετικό για την καρδιά. Αμερικανική μελέτη που διήρκησε 6 έτη, έδειξε ότι η μεγάλη κατανάλωση νερού μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής. Συγκεκριμένα, έδειξε ότι όσοι έπιναν πάνω από 5 ποτήρια νερό την ημέρα είχαν κατά 41% λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν από καρδιακή προσβολή, σε σχέση με εκείνους που έπιναν λιγότερο από δυο ποτήρια νερό.

9 3. Αποτελεί πηγή ενέργειας. 4. Καθαρίζει τον οργανισμό από τις διάφορες τοξίνες. 5. Βοηθά ευεργετικά στην δραστηριότητα. Η άσκηση προϋποθέτει αρκετό νερό, πριν κατά τη διάρκεια και μετά από αυτήν. 6. Βοηθάει ευεργετικά στις ανεπιθύμητες εκδηλώσεις του πεπτικού, πχ. κακή χώνεψη, δυσκοιλιότητα (σε συνδυασμό με τις φυτικές ίνες) κλπ. 7. Είναι ωφέλιμο, για το δέρμα. Δίνει λάμψη και καθαρότητα. 8. Είναι, επίσης, θεραπευτικό και για τον πονοκέφαλο. Ένα από τα συμπτώματα της αφυδάτωσης είναι και ο πονοκέφαλος. Φυσικά και τα αίτια είναι πολλά, αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι η αφυδάτωση είναι από τα πιο συνηθισμένα.

10 Το νερό που κρύβουν οι τροφές: Λάδι και ζάχαρη: Ίχνη Φρυγανιές, δημητριακά, ξηροί καρποί, μπαχαρικά, γλυκά και σνακ, καφές και κακάο σε σκόνη: 1%-10% Βούτυρο, μέλι, αλεύρι, όσπρια, ρύζι: 10%-20% Σκληρά τυριά, ψωμί: 20%-40%Μαλακά τυριά, παγωτό: 40%-60% Κρέας, ψάρι, κοτόπουλο, σούπες: 60%-80% Φρούτα, λαχανικά: 70%-95% Χυμοί: 80%-90%

11 Οι ωφέλειες του νερού Η ιστορία των ιαματικών λουτρών είναι στενά συνδεδεμένη με την ιστορία του τόπου μας. Οι αρχαίοι Έλληνες από τους πρώτους χρησιμοποίησαν τα λουτρά, τα οποία ήταν ένα δείγμα του πολιτισμού τους. Επίσης, αρχαίοι Έλληνες ιατροί, φυσικοί, ιστορικοί και γεωγράφοι ήταν οι πρώτοι που ασχολήθηκαν με τις πηγές και τα μεταλλικά νερά. Από το 1500 π.Χ. περίπου χρησιμοποιούσαν οι Έλληνες τα λουτρά για την υγιεινή του σώματος. Αργότερα, κατά τους Μυκηναϊκούς χρόνους είχαν διαδοθεί αρκετά τα θαλάσσια λουτρά. Επίσης, εκτός από τα ψυχρά λουτρά, σε θάλασσα ή ποταμούς, οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν και τα θερμά λουτρά κυρίως για την καθαριότητα του σώματος αλλά και για την ανακούφιση από την κούραση. Σχετικές αναφορές υπάρχουν στην Οδύσσεια. Ήδη, από τον 13ο αιώνα π.Χ. τα λουτρά χρησιμοποιούντο στα Ασκληπιεία ως μέσο θεραπείας των πασχόντων που πήγαιναν σ’ αυτά.

12 Τις θεραπευτικές ιδιότητες του νερού των φυσικών πηγών παρατήρησε πρώτος ο ιστορικός Ηρόδοτος (484-410 π.Χ.). Αυτός περιέγραψε ορισμένες ιαματικές πηγές και συνιστούσε, η λουτροθεραπεία να γίνεται σε ορισμένες εποχές του χρόνου και για 21 συνεχείς ημέρες (σήμερα αυτά δεν ισχύουν). Ο Ιπποκράτης από την Κω (460-375 π.Χ.) θεωρείται ο θεμελιωτής της ιατρικής επιστήμης και ο πατέρας της υδροθεραπείας. Στο σύγγραμμα του “Περί αέρων τόπων υδάτων” διακρίνει σε τρεις ομάδες τα φυσικά νερά: τα ελώδη (νερά που υπάρχουν στα έλη και στις λίμνες), τα όμβρια (νερά που σχηματίζονται από τη βροχή) και τα μεταλλικά (νερά που αναβλύζουν από πετρώματα).

13 Πολλοί γιατροί ασχολήθηκαν με την υδροθεραπεία και την ιαματική λουτροθεραπεία κατά τη ρωμαϊκή εποχή (Ηρόφιλος (330 π.Χ.), Ερασίστρατος (320 π.Χ.), Ασκληπιάδης, Αγαθίνος, Ηρόδοτος (1ος μ.Χ. αιώνας) και την βυζαντινή εποχή. Από όλους αυτούς τους γιατρούς ήταν παραδεκτή η ιαματική επίδραση ορισμένων φυσικών πηγών. Ειδικότερα, ο Ηρόδοτος, έγραψε, για τις θεραπευτικές ιδιότητες των ιαματικών πηγών και ανέφερε ότι δεν είναι δυνατόν να καθοριστεί επακριβώς ο τρόπος που αναπτύσσουν τις θεραπευτικές τους ιδιότητες, γιατί χρειάζονται μακροχρόνιες παρατηρήσεις και πειραματισμοί. Αυτό ισχύει και μέχρι σήμερα. Γνωστά παραμένουν, σαν ιστορικά μνημεία αρχιτεκτονικής σε όλη την Ευρώπη αλλά και στην Ελλάδα, τα ρωμαϊκά λουτρά (λουτρά Αιδηψού, Θερμοπυλών, Σκοτούσα – Θεσσαλία). Στην Ελλάδα οι χημικές αναλύσεις του νερού των φυσικών πηγών άρχισαν να γίνονται μετά το 1830, ενώ η οργάνωση των λουτροπόλεων άρχισε στις αρχές του 20ου αιώνα.

14 Σε τι διακρίνεται το νερό των φυσικών πηγών; Το νερό των φυσικών πηγών μέχρι να αναβλύσει στην επιφάνεια της γης διέρχεται μέσα από πετρώματα. Αυτό διακρίνεται σε μεταλλικό νερό και σε κοινό πόσιμο νερό, με βάση τις φυσικές του ιδιότητες (π.χ. θερμοκρασία μέχρι 60 βαθμούς Κελσίου, οξύτητα – όξινο, αλκαλικό, ουδέτερο -, ραδιενέργεια) και την παρουσία ή μη διαφόρων στοιχείων (όπως νάτριο, κάλιο, ασβέστιο, μαγνήσιο, ράδιο, σίδηρο, ιώδιο, φώσφορο, χαλκός, θείο κ.α.) ή αερίων (όπως διοξείδιο του άνθρακα, υδρόθειο, άζωτο, οξυγόνο και υδρογόνο) ή άλλων ουσιών. Έτσι, ανάλογα με το νερό συχνά ακούμε ότι μια πηγή είναι “θειούχος αλκαλική”, “χλωρονατριούχος”, “οξυπηγή”, “ραδιούχος”. Αυτό σημαίνει ότι στην πηγή αυτή υπερισχύει ένα συστατικό ή χαρακτηριστικό περισσότερο από τ’ άλλα.

15 Είναι κατάλληλες όλες οι φυσικές πηγές για ιαματικά λουτρά; Από το σύνολο των φυσικών πηγών οι περισσότερες χρησιμοποιούνται για ιαματικά λουτρά. Ορισμένες πηγές έχουν αναγνωριστεί από το κράτος ως “ιαματικές πηγές” (π.χ. στην Αιδηψό, τα Καμένα Βούρλα, το Λουτράκι κ.α.). Οι ιαματικές πηγές διακρίνονται, ανάλογα με τη σημασία τους σε τουριστικές και τοπικές. Σήμερα, δίπλα σε αρκετές ιαματικές πηγές έχουν δημιουργηθεί οι κατάλληλες εγκαταστάσεις που επιτρέπουν την ιαματική λουτροθεραπεία, ενώ σε ορισμένες οι εγκαταστάσεις είναι ακόμη λιγότερο ή περισσότερο ανεπαρκείς.

16 Που οφείλεται η ευεργετική επίδραση των ιαματικών λουτρών σε μια ρευματική πάθηση; Η ευεργετική δράση της ιαματικής λουτροθεραπείας οφείλεται σε συνδυασμό διαφορετικών παραγόντων, όπως: η κατάλληλη θερμοκρασία του νερού (33-35 βαθμοί Κελσίου). η άσκηση του σώματος μέσα στο νερό, μέσω της εξουδετέρωσης της βαρύτητας του σώματος μέσα στο νερό. η δυνατότητα που προσφέρει μια λουτρόπολη για ανάπαυση, σωματική άσκηση, φυσικοθεραπεία και ψυχαγωγία. η αλλαγή του φυσικού περιβάλλοντος και των συνθηκών της καθημερινής τους ζωής. τα συστατικά του νερού.

17 Ωφελούν τα θαλάσσια λουτρά το ίδιο όπως τα ιαματικά λουτρά; Ναι, ωφελούν ακριβώς το ίδιο. Ο σκοπός τόσο των θαλάσσιων όσο και των ιαματικών λουτρών είναι η άσκηση του σώματος του ατόμου, μέσα στο νερό, μέσα στα όρια που του επιτρέπει η γενική του κατάσταση. Έτσι, η ωφέλεια από τα θαλάσσια λουτρά είναι ίδια, αν υπάρχουν ορισμένες προϋποθέσεις όπως: η μη ύπαρξη περιορισμού για τη σχετικά χαμηλότερη θερμοκρασία του νερού της θάλασσας. η μεταφορά του ατόμου στη θάλασσα ή η παραθαλάσσια διαμονή τους να είναι εύκολη. η έλλειψη τεχνικών μέσων (πισίνα ή φυσική λίμνη) στις εγκαταστάσεις της ιαματικής λουτροπηγής, που να επιτρέπουν την άσκηση όλου του σώματος μέσα στο νερό.

18 Η χρήση και παράχρηση του νερού Οι κυριότεροι παράγοντες στους οποίους οφείλονται οι αλλαγές στους υγροτόπους είναι αυτοί που χαρακτηρίζονται ως οι "μεγαλύτεροι χρήστες" και "καταναλώτριες δυνάμεις" του νερού. Προς το παρόν, η βιομηχανία απορροφά το 23% της παγκόσμιας κατανάλωσης νερού, η γεωργία το 69%, ενώ ένα 8% απορροφάται από αστικές χρήσεις. Η κατανομή του νερού στις τρεις αυτές δραστηριότητες εξαρτάται από το βαθμό και το είδος της ανάπτυξης μιας χώρας. Στις βιομηχανικές χώρες, όπως η Αγγλία και η Γερμανία, το μεγαλύτερο ποσοστό του διαθέσιμου νερού διοχετεύεται στη βιομηχανία. Αντίθετα, στις γεωργικές χώρες που η γεωργία τους στηρίζεται στις αρδευόμενες καλλιέργειες, το περισσότερο νερό διοχετεύεται στη γεωργία. Συγκεκριμένα μερικές από τις χρήσεις του νερού είναι η γεωργία, η υπεράντληση των υπόγειων υδροφορέων, η υδροηλεκτρική ενέργεια, η χρήση του νερού στη βιομηχανία κ.α.

19 Γεωργία Κυρίως με τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής, η γεωργία και άλλες σχετικές παραγωγικές δραστηριότητες, όπως η κτηνοτροφία και οι υδατοκαλλιέργειες, συνεχίζουν να εντατικοποιούνται γύρω ή ακόμη και μέσα στους υγροτόπους. Η εντατικοποίηση της γεωργίας έγινε μέσω αυξημένων δικτύων άρδευσης, αλόγιστης χρήσης λιπασμάτων και γεωργικών φαρμάκων και μη ορθολογικών χειρισμών των λιγοστών υδάτινων πόρων.

20 Άρδευση Η αγροτική παραγωγή έχει αυξηθεί βέβαια κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα, και αυτό οφείλεται στην προφανή αύξηση της ποσότητας του νερού που χρησιμοποιείται για άρδευση. Το 1929 αρδεύονταν 1.78 εκατομμύρια στρέμματα ενώ από το 2000 έως σήμερα υπολογίζεται η αρδευόμενη έκταση σε 12 εκατομμύρια στρέμματα που αντιστοιχούν στο 32% του συνόλου των καλλιεργούμενων εκτάσεων.

21 Υδροηλεκτρική ενέργεια Η υδροηλεκτρική ενέργεια σήμερα καλύπτει το 1/5 της παραγόμενης ενέργειας παγκοσμίως. Τα μικρά έργα φαίνεται να καλύπτουν καλύτερα τις ενεργειακές ανάγκες, χωρίς να προκαλούν κοινωνική και οικολογική ενόχληση. Όσο μεγαλύτερα είναι τα φράγματα, τόσο μεγαλύτερες είναι οι εκτάσεις που θα κατακλύσουν με νερό και οι οχλήσεις που προκαλούν. Οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί αντιπροσωπεύουν σήμερα στην Ελλάδα μόνο το 25% του τεχνικά και οικονομικά εκμεταλλεύσιμου υδατικού δυναμικού της. Είναι σημαντική η συνεισφορά των σταθμών αυτών στη μείωση της ρύπανσης και στην εξοικονόμηση συναλλάγματος που θα δινόταν για την εισαγωγή πετρελαίου, ενώ κάποιοι από αυτούς εξυπηρετούν πολλαπλούς σκοπούς.

22 Βιομηχανία Στις χρήσεις του νερού στη Βιομηχανία περιλαμβάνονται η ψύξη ή θέρμανση του νερού για την παραγωγή ενέργειας, η χρήση του ως διαλύτη πολλών ουσιών, μεταξύ των οποίων και πολλοί ρυπαντές, και στα ορυχεία ως βοήθημα για τις εξορύξεις. Η συνολική απαίτηση νερού των βιομηχανιών υπολογίζεται στο ποσοστό του 21% της συνολικής χρήσης, όμως οι απαιτήσεις αυτές αυξάνονται πολύ γρηγορότερα από ότι οι αντίστοιχες της γεωργίας. Από το 1970 η διαχείριση του νερού σε πολλές βιομηχανίες έχει αναπτυχθεί σημαντικά. Έτσι έχουμε μεγαλύτερη οικονομία νερού και μείωση του κόστους της διαχείρισης των αποβλήτων. Η εμφάνιση νέας, φιλικότερης προς το περιβάλλον τεχνολογίας είναι μια πολύ σημαντική πρόσφατη τάση της βιομηχανικής ανάπτυξης. Κάποια στοιχεία αυτής της τεχνολογίας βοηθούν στη μείωση των αποβλήτων, χρησιμοποιώντας πιο εποικοδομητικά τις πρώτες ύλες και την ενέργεια. Η ανάπτυξη της βιοτεχνολογίας οδήγησε στην αποτελεσματικότερη διαχείριση της εκροής των βιομηχανικών αποβλήτων.

23 Αστικοποίηση Οι οικισμοί ασκούν ισχυρές πιέσεις για ποσοτικές και ποιοτικές αλλαγές στους υγροτόπους. Οι αλλαγές αυτές στις περισσότερες περιπτώσεις είναι αρνητικές και επιφέρονται με άμεσους και έμμεσους τρόπους. Άμεση ποσοτική αλλαγή είναι η επέκταση πολεοδομικών σχεδίων ακριβώς πάνω σε περιοχές υγροτόπων, στις οποίες, όχι σπάνια, προηγείται εκτεταμένη αυθαίρετη δόμηση. Μια σοβαρή άμεση ποιοτική μεταβολή σε υγροτόπους είναι η ρίψη ανεπεξέργαστων αστικών λυμάτων σε υγροτόπους, μια πρακτική που είναι δυστυχώς ο κανόνας για την ελληνική πραγματικότητα. Έμμεσες αλλαγές στην ποιότητα των υγροτόπων μπορούν να προκληθούν από τα στερεά αστικά απορρίμματα, που κατά συνήθεια εναποτίθενται σε υφέσεις του ανάγλυφου. ΞΕΧΑΣΤΕ το πετρέλαιο. Η επόμενη πλουτοπαραγωγική πηγή που βρίσκεται ήδη στο στόχαστρο μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων είναι το νερό. Το νερό έχει χαρακτηριστεί ως «μια από τις μεγαλύτερες επιχειρηματικές ευκαιρίες στον κόσμο. Θα είναι στον 21ο αιώνα ότι ήταν το πετρέλαιο για τον 20ό αιώνα». Ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, Μπαν Κι-Μουν, είχε δηλώσει στο πρόσφατο Διεθνές Φόρουμ για το Νερό, που έγινε τον περασμένο Μάρτιο στην Κωνσταντινούπολη, ότι η έλλειψη νερού είναι «πιθανή αιτία για πολέμους και συγκρούσεις».

24 Επιχειρήσεις Πάνω από το 90% της παροχής υπηρεσιών ύδρευσης και υγιεινής σε ολόκληρο τον κόσμο ανήκει στο Δημόσιο, υπάρχει ωστόσο ένα 9% (545 εκατ. άνθρωποι) υπηρεσιών ύδρευσης που παρέχεται από ιδιώτες. Το 1990 υπήρχαν μόνο δώδεκα χώρες, με ιδιωτικές υπηρεσίες παροχής πόσιμου νερού. Σήμερα ο αριθμός τους έχει φθάσει στις 56, και αν συνυπολογιστούν και οι υπηρεσίες διαχείρισης υδάτινων πόρων, υγιεινής και πόσιμου νερού, ιδιωτικές υπηρεσίες παρέχονται σε περισσότερες από 100 χώρες. Η αγορά νερού υπολογίζεται σήμερα σε 500 δισ. δολάρια το χρόνο και εκτιμάται ότι στα επόμενα λίγα χρόνια μπορεί να φθάσει στα 3 τρισ. δολάρια. Τη δεκαετία του 1990 διεθνείς οργανισμοί, όπως το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα, άσκησαν ποικιλώνυμες πιέσεις για συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην παροχή νερού. Οι ιδιωτικοποιήσεις στο νερό δεν αφορούν μάλιστα μόνο τις αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά και χώρες όπως οι ΗΠΑ και ο Καναδάς, όπου μόνο το 5% της αγοράς βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε ιδιώτες, αλλά με μεγάλα έργα σε εξέλιξη σε πολιτείες όπως η Ατλάντα, η Ινδιανάπολις και το Πουέρτο Ρίκο και σε περιοχές του Καναδά όπως το Μονκτόν, το Χάλιφαξ και το Χάμιλτον. Πολυεθνικές εταιρείες εμφιάλωσης, όπως η Coca-Cola, επιχείρησαν πρόσφατα να ανοίξουν δουλειές για την εκμετάλλευση των υδάτινων πόρων στην Κεράλα της Ινδίας, συναντώντας έντονες αντιδράσεις, με τις τοπικές αρχές να ακυρώνουν τελικά τις σχετικές άδειες. Δυναμικές αντιδράσεις και ταραχές σημειώθηκαν και στη Βολιβία και την Αργεντινή.

25 Οικολογικό αποτύπωμα Η έννοια «οικολογικό αποτύπωμα» αναφέρεται στην έκταση παραγωγικής γης, πόσιμου νερού και θάλασσας που είναι απαραίτητα για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών σε τροφή, ενέργεια, νερό και πρώτες ύλες συνυπολογίζοντας τις εκπομπές ρύπων και την έκταση που χρειάζεται για την απόθεση των απορριμμάτων. Με τον όρο οικολογικό αποτύπωμα εκφράζεται ο βαθμός στον οποίο τα ανθρώπινα είδη καταναλώνουν τους πόρους της Γης. Σε παγκόσμιο επίπεδο το μέσο οικολογικό αποτύπωμα είναι σήμερα 2,2 εκτάρια κατά κεφαλήν παρότι δεν θα έπρεπε να υπερβαίνει τα 1.8 εκτάρια προκειμένου να παραμείνει εντός των ορίων της βιολογικής ικανότητας της γης. Δηλαδή, τα ανθρώπινα όντα χρησιμοποιούν 25% περισσότερο από την ετήσια παραγωγή της γης. Με άλλα λόγια η Γη χρειάζεται ένα χρόνο και τρεις μήνες για να παραγάγει ότι εμείς χρησιμοποιήσαμε σε ένα και μόνο έτος.

26

27 Από τη δεκαετία του 1990, εισήχθηκε στη ζωή μας η έννοια του οικολογικού αποτυπώματος (το οικολογικό αποτύπωμα ενός πληθυσμού αντιπροσωπεύει την έκταση των παραγωγικών χερσαίων και υδατικών οικοσυστημάτων που απαιτείται για την παραγωγή των πόρων που χρησιμοποιούνται, αλλά και για να αφομοιωθούν τα απόβλητα που παράγονται και οι κάθε είδους οχλήσεις στο φυσικό περιβάλλον, από ένα συγκεκριμένο πληθυσμό με ένα συγκεκριμένο βιοτικό επίπεδο, ώστε να διατηρηθεί η βιώσιμη ανάπτυξη). Κατ’ αντιστοιχία τα επόμενα χρόνια αναπτύχθηκαν οι έννοιες ‘’αποτύπωμα άνθρακα και ‘’αποτύπωμα νερού ή υδατικών πόρων’’. Το αποτύπωμα νερού, που μετρά (υπάρχει ακόμη αρκετή σύγχυση για τον υπολογισμό του) καταρχήν το μέγεθος της κατανάλωσης νερού, ξεκίνησε από μια προσπάθεια των διεθνών Οργανισμών (Unesco, FAO, OHE) ώστε να προσφέρει κατάλληλα εργαλεία στους φορείς χάραξης πολιτικής και στις κυβερνήσεις, αλλά και για να ευαισθητοποιήσει και την κοινή γνώμη για τη σημασία που οφείλουν να δίδουν όλοι στη σωστή διαχείριση των υδατικών πόρων.

28 Επίσης Το αποτύπωμα νερού είναι ο δείκτης της ποσότητας νερού που καταναλώνεται-χρησιμοποιείται για την παραγωγή των διάφορων προϊόντων και τροφίμων (εισαγόμενα και εγχώρια), αλλά και για τη καθημερινή μας υγιεινή κα υγεία και καλύπτει τόσο τη διαδικασία παραγωγής ενός προϊόντος, όσο και τη μεταφορά των αγαθών. Για παράδειγμα, ένα μήλο που ζυγίζει 100 γραμμάρια έχει «αποτύπωμα νερού» 70 λίτρα μέχρι να φτάσει στον καταναλωτή, για ένα ποτήρι μπύρα απαιτούνται 75 λίτρα νερού, ενώ για ένα φλιτζάνι καφές το διπλάσιο, δηλαδή 140 λίτρα νερού, για ένα λίτρο γάλακτος 1000 λίτρα, για ένα χάμπουργκερ 2400 λίτρα και για ένα βαμβακερό T-shirt 2000 λίτρα και για ένα κιλό ρύζι 3000 λίτρα νερό κατά μέσο όρο. Αντίστοιχα, το αποτύπωμα νερού για την παραγωγή ενός κιλού καλαμποκιού, είναι 900 με 1500 λίτρα νερού, ενώ η βιομηχανική παραγωγή ενός κιλού μοσχαρίσιου κρέατος ξεπερνά τα 15000 λίτρα νερού, του κοτόπουλου τα 3900 λίτρα και του χοιρινού τα 4900 λίτρα νερού ανά κιλό παραγόμενου προϊόντος. Το αποτύπωμα όμως του νερού, μετρά πρωταρχικά το μέγεθος της κατανάλωσης, αλλά και την ποιότητα και τη σύνθεση της κατανάλωσης.

29 Στο αποτύπωμα του νερού, πέρα από τις παραγωγικές διαδικασίες του αγροτικού και βιομηχανικού τομέα και τις καταναλωτικές συνήθειες, επιδρούν και οι κλιματικές συνθήκες, οι γεωργικές πρακτικές, η τεχνολογία, οι αποδόσεις και το εδαφο-μορφολογικό υπόβαθρο κάθε περιοχής. Δηλαδή, οι σημαντικότεροι παράγοντες καθορισμού του υδάτινου αποτυπώματος είναι: 1.Η ποσότητα της κατανάλωσης, η οποία σχετίζεται άμεσα με το ΑΕΠ της χώρας, 2. Οι καταναλωτικές συνήθειες και τα πρότυπα (για παράδειγμα υψηλή ή χαμηλή κατανάλωση κρέατος), 3. Το κλίμα, 4. Οι πρακτικές που χρησιμοποιούνται στη γεωργική παραγωγή και στις βιομηχανικές διεργασίες ως προς την ενεργειακή χρήση του νερού. Εξάλλου, σε ατομικό επίπεδο, φαίνεται πως η αλλαγή των διατροφικών μας επιλογών μπορεί να επηρεάσει πολύ περισσότερο το αποτύπωμα νερού από άλλες αλλαγές, όπως είναι η ατομική υγιεινή (ντους αντί λουτρό κ.τ.λ.) ή και ο τρόπος που ποτίζουμε. Το αποτύπωμα νερού ενός κράτους ορίζεται ως ο συνολικός όγκος του γλυκού νερού που χρησιμοποιείται για την παραγωγή, τα αγαθά και τις υπηρεσίες και που καταναλώνονται από τους ανθρώπους αυτού του κράτους. Σημειώνεται ότι όλα τα αγαθά που καταναλώνονται σε μία συγκεκριμένη χώρα μπορεί να μη παράγονται στη χώρα αυτή. Δηλαδή το αποτύπωμα νερού αποτελείται από το τμήμα εκείνο που αφορά εγχώριους υδατικούς πόρους, αλλά και νερό εκτός των συνόρων της χώρας. Η σχέση ανάμεσα στην ανθρώπινη κατανάλωση και τη χρήση του νερού παραμένει κομβικής σημασίας εν μέσω των κλιματικών αλλαγών (προβλέψεις του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών το οποίο έχει προβλέψει εκτεταμένες ελλείψεις νερού στην Ασία, την Αφρική αλλά και την Ευρώπη –κυρίως τη νότια) και καθώς οι υδάτινοι πόροι του πλανήτη φαίνεται να αποτελούν το μεγαλύτερο θύμα αυτών.

30 Πόλεμος για το νερό Χημικός Πόλεμος Με τον όρο χημικό πόλεμο, εννοούμε τον πόλεμο που γίνεται με καθαρά χημικά μέσα που έχουν κάποια τοξικότητα και τα οποία κατευθύνονται κύρια προς τον μαχητή, δεν προκαλούν υλικές ζημιές (καταστροφές όπλων ή κτιρίων) και είναι βασικά μαζικά όπλα, δηλαδή στοχεύουν σε εκτεταμένους χώρους και όχι σε συγκεκριμένο στόχο μικρού μεγέθους. Μπορεί να είναι επιθετικός ή αμυντικός, ανάλογα με τα μέσα που χρησιμοποιούνται. Από την άλλη μεριά, πολεμική χημική ουσία είναι μια στερεή, υγρή ή αέρια ουσία, η οποία με τις χημικές της ιδιότητες, προκαλεί θανατηφόρα, επιβλαβή ή ερεθιστικά αποτελέσματα, παράγει καπνούς καλύψεως ή σηματοδοσίας προκαλεί εμπρησμό σε άλλα υλικά ή μολύνει μια εδαφική περιοχή, καταστρέφοντας τις πηγές τροφοδοσίας του πληθυσμού. Η παγκόσμια οργάνωση υγείας που έχει σημάνει παγκόσμιο συναγερμό σημειώνει ότι είναι γνωστές 25 τοξικές χημικές ενώσεις, που έχουν αποθηκευτεί και μετατραπεί σε όπλα από διάφορα κράτη μετά το 1946.

31 Βιολογικός Πόλεμος Εκτός από τις επιθέσεις με χημικές ουσίες και με άλλα συμβατικά όπλα, δεν είναι δυνατό να παραβλέψει κανείς τις προσβολές με βιολογικές ουσίες. Ο πραγματικός άγνωστος πόλεμος ήταν αυτός της προσπάθειας ανάπτυξης των βιολογικών όπλων, που από πολλούς χαρακτηρίστηκαν ως το όπλο του επόμενου πολέμου, αφού τα περισσότερα είναι άοσμα και άχρωμα και είναι πολύ επικίνδυνα λόγω της προσιτής φύσης τους καθώς και, της τάσης τους για ταχύτατη εξάπλωση. Η παγκόσμια οργάνωση υγείας σημειώνει ότι τουλάχιστον 44 ιοί, βακτήρια, μύκητες και πρωτόζωα έχουν καταγραφεί ως πιθανά βιολογικά όπλα. Βιολογικός πόλεμος λέγεται το είδος του πολέμου που διεξάγεται με την χρήση βιολογικών όπλων, που είναι διάφορες ουσίες, οι οποίες λαμβάνονται από τον ζωντανό κόσμο, τη βιόσφαιρα, που αποτελείται από ζώα, φυτά και μικροοργανισμούς. Εδώ ανήκει και ο ψυχολογικός πόλεμος, όπου γίνεται χρήση απειλών ή παραπειστικών ενεργειών. Συνήθως, τα βιολογικά όπλα είναι παθογόνοι μικροοργανισμοί ή προϊόντα αυτών. Τα πάντα όμως, είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν. Στόχοι είναι το έμψυχο περιβάλλον (οι άνθρωποι, τα ζώα, τα φυτά), αλλά και το άψυχο περιβάλλον (κτίρια, εγκαταστάσεις, μεταφορικά μέσα κτλ). Για να εξοντωθεί ο πληθυσμός που βρίσκεται σε ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο απαιτούνται 2.000 δολάρια με την χρήση συμβατικών όπλων, 800 με πυρηνικά, 600 με χημικά και 1 δολάριο με βιολογικά.

32 3 ος Παγκόσμιος Πόλεμος Η κατασπατάληση των φυσικών πόρων του πλανήτη μας από το άπληστο ανθρώπινο είδος αποτελεί ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός που μας οδηγεί μάλιστα με μαθηματική ακρίβεια στην αυτοκαταστροφή. Το οικολογικό αποτύπωμα, ένας από τους δείκτες που χρησιμοποιούνται στην έκθεση, δείχνει ότι η ζήτηση της ανθρωπότητας για φυσικούς πόρους διπλασιάστηκε το διάστημα 1966-2007 και ισοδυναμεί πλέον με 1,5 πλανήτες. Αυτό σημαίνει ότι ο πλανήτης μας χρειάζεται ενάμισι χρόνο για να παραγάγει τους πόρους που η ανθρωπότητα καταναλώνει σε ένα χρόνο και δείχνει ότι τουλάχιστον το 1/3 τις κατανάλωσής μας αφορά μη-ανανεώσιμους φυσικούς πόρους και μεταφράζεται σε μόνιμη περιβαλλοντική υποβάθμιση. Η υπερκατανάλωση είναι επικεντρωμένη στις «ανεπτυγμένες» χώρες, τη στιγμή που οι κάτοικοι της ΕΕ-27 (7% του παγκόσμιου πληθυσμού) καταναλώνουν σχεδόν διπλάσιους φυσικούς πόρους από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Κι αν αυτή η γενική εικόνα περιγράφει μια ζοφερή κατάσταση, τα δεδομένα για τον πλέον πολύτιμο μη-ανανεώσιμο φυσικό πόρο - το νερό - είναι ακόμη πιο ανησυχητικά... Και είναι πιο ανησυχητικά ακριβώς γιατί το νερό αποτελεί το βασικό αγαθό για τη συνέχιση της ζωής στον πλανήτη και κάθε άλλο παρά σε αφθονία βρίσκεται - παρά την επικρατούσα ψευδαίσθηση περί αφθονίας του. Πόσο πιθανό είναι όμως οι επόμενοι πόλεμοι της ανθρωπότητας να έχουν ως διακύβευμα το νερό; Μήπως το συγκεκριμένο βίντεο υπερβάλλει άνευ αιτίας;

33 Η απάντηση έρχεται από την καθηγήτρια του ΕΜΠ και διευθύντρια του εργαστηρίου υδρολογίας και αξιοποίησης υδατικών πόρων του ΕΜΠ, κα Μ. Α. Μιμίκου: "Είναι όμως ένα αγαθό σε ανεπάρκεια αφού μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό του νερού είναι κατάλληλο για χρήση. Επίσης, είναι ένα διεθνές ζήτημα και πρόβλημα το οποίο απασχολεί την παγκόσμια κοινότητα και δημιουργεί διενέξεις- πολλοί πιστεύουν ότι μπορεί να αποτελέσει την αιτία ενός μελλοντικού πολέμου- ανάμεσα σε χώρες που μοιράζονται νερά από διασυνοριακά ποτάμια, λίμνες και υπόγειους υδροφορείς. Αν και το νερό φαίνεται να υπάρχει σε αφθονία στη γη, αφού το 70% της επιφάνειάς της καλύπτεται από αυτό, η τελικά διαθέσιμη και κατάλληλη για χρήση ποσότητα είναι πολύ μικρή. Και αυτό το λίγο νερό είναι άνισα κατανεμημένο στον χώρο και στον χρόνο". Στην απευκταία λοιπόν περίπτωση που η ανθρωπότητα υποκύψει εκ νέου στον απόλυτο παραλογισμό ενός Γ' Παγκοσμίου Πολέμου, μία από τις βασικές αιτίες - αν όχι η κυριότερη - θα είναι το νερό! Υπό αυτό το πλαίσιο, ένα βίντεο με δολοφόνους, κατασκόπους και λίγο από James Bond, δεν φαντάζει και τόσο υπερβολικό.

34 Η ρύπανση του νερού Η ρύπανση του νερού αποτελεί μία από τις σημαντικότερες φυσικές καταστροφές του πλανήτη. το νερό και ο αέρας είναι τα πλέον απαραίτητα στοιχεία της φύσεως, για την διατήρηση της ζωής του ανθρώπου και κάθε ζωικού και φυτικού οργανισμού. Η ρύπανση μπορεί να είναι ενεργειακή, χημική ή βιολογική. Η ρύπανση χωρίζεται σε δυο κατηγορίες: · Την άμεση ρύπανση δηλαδή αυτή που μπορούμε να τη δούμε όπως κάθε ουσία που εμποδίζει την κανονική χρήση του νερού, τα τοξικά απόβλητα που σκοτώνουν αμέσως τα ψάρια και · Την έμμεση ρύπανση, δηλαδή που δεν είναι ορατή και σιγά σιγά προκαλούνται αλλαγές στα είδη που βρίσκονται στο νερό. Για αυτό δεν πρέπει να πετάμε διάφορα πράγματα μέσα σε λίμνες, θάλασσες, καταρράκτες και ποτάμια.

35 Πηγές ρύπανσης νερού Οι σπουδαιότερες πηγές ρύπανσης, οι οποίες επιβαρύνουν κατ΄ αρχήν τα επιφανειακά νερά και στη συνέχεια τους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες, μπορεί να ταξινομηθούν στις εξής κατηγορίες: · Όξινη βροχή: ρύπανση των αέριων ρύπων με τη βροχή, το χιόνι, τον άνεμο ή λόγω βαρύτητας. · Βιομηχανικά υγρά απόβλητα: που μπορεί να είναι παρόμοια με τα αστικά λύματα ή να περιέχουν και επικίνδυνα ή και τοξικά στοιχεία. · Αέριοι ρύποι: προσκολλώνται σε αιωρούμενα σωματίδια, μεταφέρονται σε μεγάλες αποστάσεις και καταλήγουν στην ατμόσφαιρα, στο έδαφος και στο νερό. · Αστικά λύματα: τα οποία είναι τα ακάθαρτα νερά πόλεων και οικισμών που προέρχονται από τις κατοικίες και διάφορες άλλες δραστηριότητες και μεταφέρονται μέσω των υπονόμων και του δικτύου διοχέτευσης σε χώρους που είναι επιφανειακοί ή υπόγειοι. · Ρύπανση από πετρελαιοειδή: τα νερά απορροής καλλιεργούμενων εκτάσεων που μπορεί να περιέχουν λιπάσματα ή και φυτοφάρμακα. ·Κτηνοτροφικά υγρά απόβλητα: τα υγρά απόβλητα που προέρχονται από μεγάλες ή μικρότερες μονάδες εκτροφής ζώων.

36 Αγροτική ρύπανση: Η ρύπανση που προκαλείται στα νερά από τις γεωργικές δραστηριότητες αφορά τη ρύπανση από τα λιπάσματα που έχει σχέση με το τάισμα των ζώων, καθώς και τη ρύπανση φυτοφαρμάκων. Βιομηχανική ρύπανση :Αποτελούν τις υγρές βιομηχανικές απορροές που σχετίζονται με την παραγωγική διαδικασία της βιομηχανίας. Η βιομηχανική ρύπανση που επιβαρύνει τα νερά της Ελλάδας: Οργανική, με επιπτώσεις στην κατανάλωση οξυγόνου των νερών, όπως από τις βιομηχανίες τροφίμων που είναι ανεπτυγμένες στην Ελλάδα. Ρύπανση με θρεπτικά, με επιπτώσεις την εμφάνιση ευτροφισμού στα νερά όπως από βιομηχανίες λιπασμάτων ή βιομηχανίες επίσης. Ρύπανση από πετρελαιοειδή Τα πετρελαιοειδή έχουν την ιδιότητα να διασπείρονται και να εξαπλώνονται σε τεράστιες εκτάσεις, επειδή σχηματίζουν μονομοριακές στρώσεις. Έτσι, καλύπτοντας την επιφάνεια του νερού, εμποδίζουν την ανταλλαγή των αερίων μεταξύ αέρα και νερού και βλάπτουν τους υδρόβιους οργανισμούς. Ακόμη, το πετρέλαιο επιδρά στις τροφικές αλυσίδες, ρυπαίνει τις πηγές τροφής που βρίσκονται στην αρχή της τροφικής αλυσίδας, εμποδίζει την αναπαραγωγή της θαλάσσιας ζωής και μειώνει την φυσική αντίσταση των οργανισμών. Ωστόσο, πολλά βακτήρια που ζουν στο πετρέλαιο, έχουν την ικανότητα να το διασπούν, εξυγιαίνοντας έτσι τις ρυπασμένες περιοχές. Το πετρέλαιο διασπάται επίσης από την κίνηση του κυματισμού και της παλίρροιας.