Α΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Διευθυντής : Καθηγητής Ν. Κατσιλάμπρος ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ Απευθύνεται σε Διδάσκοντες.

Παρουσίαση με θέμα: "Α΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Διευθυντής : Καθηγητής Ν. Κατσιλάμπρος ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ Απευθύνεται σε Διδάσκοντες."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Α΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Διευθυντής : Καθηγητής Ν. Κατσιλάμπρος ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ Απευθύνεται σε Διδάσκοντες και Διδασκομένους / Ασκούντες & Ασκουμένους Ειρήνη Ζουμπούλη – Βαφειάδη : Αν. Καθηγήτρια Παθολογίας Ε.Κ.Π.Α.

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ / ΠρόλογοςΠρόλογος / Εισαγωγή / Φυσική Εξέταση Κεφαλής /ΕισαγωγήΦυσική Εξέταση Κεφαλής Φυσική Εξέταση Τραχήλου - Αυχένα Φυσική Εξέταση Τραχήλου - Αυχένα / Φυσική Εξέταση Θώρακα /Φυσική Εξέταση Θώρακα Φυσική Εξέταση Κοιλίας Φυσική Εξέταση Κοιλίας / Φυσική Εξέταση Άνω Άκρων /Φυσική Εξέταση Άνω Άκρων Φυσική Εξέταση Κάτω Άκρων Φυσική Εξέταση Κάτω Άκρων / Φυσική Εξέταση Νευρικού Συστήματος /Φυσική Εξέταση Νευρικού Συστήματος Πρότυπο Ιστορικού Ασθενούς Πρότυπο Ιστορικού Ασθενούς / Βιβλιογραφία για περαιτέρω μελέτη /Βιβλιογραφία για περαιτέρω μελέτη Ευχαριστίες

3 ΠΡΟΛΟΓΟΣ / Με ιδιαίτερη χαρά προλογίζω αυτή την προσπάθεια της συνεργάτιδας και φίλης Αναπληρώτριας Καθηγήτριας κας Ε. Ζουμπούλη – Βαφειάδη. Η κλινική εξέταση αποτελεί τη βάση της σωστής διάγνωσης και θεραπείας Υπό την έννοια αυτή ο ανά χείρας εύχρηστος και λίαν επημελημένος οδηγός αποτελεί ένα πολύ χρήσιμο βοήθημα και συμπλήρωμα των υπαρχόντων επιλέκτων συγγραμμάτων. Η έννοια του οδηγού είναι η βραχεία συνοπτική επανάληψη των απαραίτητων στοιχείων για μια σωστή και ολοκληρωμένη προσέγγιση του ασθενούς Ο φοιτητής αλλά και ο ιατρός έχοντας πρώτα μελετήσει τα εκτενέστερα βιβλία δύναται με τη βοήθεια αυτού του οδηγού να τα εφαρμόσει στην πράξη αποδοτικότερα. Στο CD-ROM που επισυνάπτεται αναπαράγονται ορισμένα από τα οπτικο- ακουστικά βοηθήματα που χρησιμοποιούνται κατά την εκπαίδευση των φοιτητών στην Α΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική. Καθηγητής Νίκος Κατσιλάμπρος περιεχόμενα

4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ / Το ιστορικό και η κλινική εξέταση παραμένουν οι βάσεις της ιατρικής πράξεως διότι δημιουργούν τη σχέση ιατρού-αρρώστου,την οποία τα σύγχρονα συστήματα ιατρικής εκπαίδευσης και παροχής υπηρεσιών υγείας προσπαθούν να διατηρήσουν,παράλληλα με τη σώφρονα χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας στην παρακλινική και εργαστηριακή έρευνα. Κατά το σχεδιασμό του προγράμματος εκπαιδεύσεως στην Α΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, όλοι οι διδάσκοντες, με επικεφαλής τον Δάσκαλό μας Καθηγητή κ.Γ.Κ.Δαϊκο,είχαμε επανειλημμένως προβληματισθεί πάνω στο τρόπο διδασκαλίας της φυσικής εξετάσεως και προσέγγισης του αρρώστου. Ο προβληματισμός και η προσπάθεια βελτίωσης συνεχίσθηκαν από τους μεταγενέστερους διευθυντές της Κλινικής,Καθηγητές κ. Π. Σφηκάκη και κ. Ν. Κατσιλάμπρο. Kαταλήξαμε στη μέθοδο που συνοπτικά καταγράφεται Εδώ, οποία έχει πλέον καθιερωθεί και ακολουθείται από πολλούς συναδέλφους και άλλων κλινικών. περιεχόμενα

5 Είναι πολύ σημαντικός,πιστεύω,ο ορισμός του πλαισίου μέσα στο οποίο θα εργασθεί ο ιατρός χρησιμοποιώντας και τις πέντε αισθήσεις του. Έτσι θα δημιουργήσει το δικό του κλινικό σύμπαν διευρύνοντας και εμβαθύνοντας τη διαγνωστική του σκέψη. Η ικανότητα του ’’παρατηρείν’’ και οι γνώσεις είναι δύο απαραίτητα στοιχεία που βοηθούν να συνθέσει τη διάγνωση. Η τέχνη του να αποφασίζει τι πρέπει να κρατά και τι να αφαιρεί έτσι ώστε το αποτέλεσμα να βρίσκεται κοντά στο πραγματικό πρόβλημα του ασθενούς αποκτάται σιγά σιγά με την εμπειρία που βασίζεται σε ορισμένη μέθοδο Την μέθοδο αυτή προσπαθεί να μεταδώσει και να εμπεδώσει αυτό το βοήθημα. Ο αρχικός σχεδιασμός του είχε στόχο τη χρήση του από τους διδάσκοντες τη μέθοδο της φυσικής εξέτασης στους φοιτητές 3ου ή 4ου έτους και του 7ου και 8ου εξαμήνου της Ιατρικής και της Οδοντιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Προστίθεται στα ήδη υπάρχοντα εκτενή και εικονογραφημένα συγγ- ράμματα σεβαστών συναδέλφων με την ελπίδα ότι θα βοηθήσει το “εύ πράττειν‘’ του ιατρού από το οποίο,κατά ένα μέρος,εξαρτάται το “εύ ζην‘’ του ασθενούς. περιεχόμενα

6 Η τελική του μορφή το καθιστά κατά την γνώμη μου απαραίτητο σε κάθε ιατρό και ιδιαίτερα στους φοιτητές που κάνουν τα πρώτα βήματα της περιόδου των κλινικών τους σπουδών. Αλλά και κάθε κλινικός που πιστεύει στη δια βίου εκπαίδευση θα χρειασθεί να τo συμβουλευθεί και να επανέλθει σε σελίδες του. Επισυνάπτεται αντίγραφο του εντύπου ιστορικού που χρησιμοποιείται από ετών στην Α΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική του Ε.Κ.Π.Α.,το οποίο έχει επιμεληθεί ο συνάδελφος κ. Δημήτρης Παπαδογιάννης. Το CD-ROM περιέχει, εκτός από το κείμενο του βιβλίου, μια εκπαιδευτική video- ταινία που αναφέρεται στη μέθοδο της κλινικής εξέτασης των πνευμόνων καθώς και επιλεγμένα μαθήματα ακρόασης με τον απομιμητή καρδιακών ήχων. Ειρήνη Ζουμπούλη - Βαφειάδη περιεχόμενα

7 ΦΥΣΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΚΕΦΑΛΗΣ Πλάτων Ησαϊας, Κολλέγιο Αθηνών περιεχόμενα

8 Επισκόπηση / Ψηλάφηση Διανοητική κατάσταση / Έκφραση προσώπου Τριχωτό Κεφαλής Σχήμα κρανίου / Επισκόπηση Δέρματος / Ψηλάφηση Τριχών & Δέρματος Πρόσωπο Χροιά δέρματος / Σπίλοι / Πετέχειες / Εξανθήματα / Χροιά επιπεφυκότων & Σκληρών / Συμμετρία προσώπου / Οίδημα / Προσωπεία περιεχόμενα

9 οφθαλμοί περιεχόμενα

10 Οφθαλμοί ( φακός / οφθαλμοσκόπιο ) Συμμετρία / εξόφθαλμος / ενóφθαλμος Εκτίμηση ενδοφθάλμιας πίεσης ( με ελαφρά πίεση ) / Οίδημα βλεφάρων Βλεφαρική σχισμή / Βλεφαρικός σπασμός - βλεφαρόπτωση ( βλάβη VI εγκεφαλικής συζυγίας ) Ξανθελάσματα / Λαγόφθαλμος ( παράλυση άνω κλάδου προσωπικού ) Έλεγχος οπτικής οξύτητος ( αδρός ) / ( ΙΙ εγκεφαλική συζυγία ) Έλεγχος οπτικών πεδίων ( Αδρή σύγκριση με τα οπτικά πεδία του εξεταστή / με τα δάκτυλα ή μολύβι / μεταξύ φοιτητών ) Κλείνουμε το ένα μάτι του εξεταζόμενου με το ένα χέρι, του παραγγέλουμε να κοιτάζει το κέντρο του μετώπου μας συνεχώς και κινούμε το άλλο χέρι σε απόσταση 50 εκ. μέχρις ότου το διακρίνει ο ασθενής. Το ίδιο και με το άλλο μάτι. Οι κινήσεις του χεριού γίνονται σε 4 σημεία ( άνω / κάτω / έσω / έξω ) Αναφορά σε σκότωμα / ημιανοψία περιεχόμενα

11 Έλεγχος οθφαλμοκινητικών μυών ( III / IV / VI εγκεφαλικές συζυγίες ) Παραγγέλλουμε στον ασθενή / εξεταζόμενο να παρακολουθεί με το βλέμμα το δάκτυλό μας,χωρίς να κινεί το κεφάλι. Ο δείκτης του εξεταστού βρίσκεται σε απόσταση περίπου 50 εκ. προς τα δεξιά / αριστερά / άνω και κάτω / άνω και έξω ( κάτω λοξός μυς ) / κάτω και έξω ( άνω λοξός ) και τέλος πλησιάζει τη μύτη για τον έλεγχο της συγκλείσεως των βολβών ( έσω ορθοί μύες ) Νυσταγμός : Ακούσιες ρυθμικές κινήσεις των βολβών που εμφανίζονται στη πλάγια θέση / προς τα άνω και προς τα κάτω.Το δάκτυλο κινείται σε απόσταση 50 εκ. από τον ασθενή / στα πλάγια / προς τα άνω και προς τα κάτω. Στραβισμός / Διπλωπία Κερατοειδής ( διαφανής ή όχι / γεροντότοξο ) Αντανακλαστικό κερατοειδούς : οφθαλμικό νεύρο ( κλάδος τριδύμου ) Κέντρο στη γέφυρα / άνω κλάδος προσωπικού Κόρες Μέγεθος / συμμετρία / μύση ( δράση παρασυμπαθητικού ) μυδρίαση ( δράση συμπαθητικού ) από διαστολέα της κόρης. Αντανακλαστικά κόρης ( φωτός και προσαρμογής ) Σύνδρομο Horner ( μύση / πτώση άνω βλεφάρου / ενόφθαλμος / ΙΙΙ εγκεφαλική συζυγία ) Οφθαλμοσκόπηση ( προαιρετική ) περιεχόμενα

12 μύτη / αυτιά Βασίλης Μαυρόπουλος, Κολλέγιο Αθηνών περιεχόμενα

13 Μύτη Eξανθήματα / έκκριμα / συμμετρία και βατότης ρωθώνων Πίεση ιγμορίων άντρων και μετωπιαίων κόλπων Εκτίμηση οσφρητικής ικανότητας / ανοσμία ( αμφοτερόπλευρη / ετερόπλευρη ) ( Ι εγκεφαλική συζυγία ) Αυτιά Εξέταση πτερυγίων και έξω ακουστικών πόρων για δοθιήνες / έκζεμα / ωτόρροια Έλεγχος ακουστικής οξύτητας ( ρολόι / VIII εγκεφαλική συζυγία ) Διάκριση μεταξύ βαρηκοϊας τύπου αγωγιμότητας ( βλάβη μέσου ωτός ) και βαρηκοϊας τύπου αντίληψης ( βλάβη του νεύρου ) με ειδικές δοκιμασίες περιεχόμενα

14 στόμα / φάρυγγας περιεχόμενα

15 Επισκόπηση : με σπάτουλα / φακό Χείλη Χροιά ( αναιμία / κυάνωση ) / ξηρότης / ραγάδες / γωνιακή χειλίτις / έρπης / κηλίδες Βλεννογόνος στόματος (παρειακός και υπογλώσσιος) Κηλίδες / εξελκώσεις / εξανθήματα / στοματίτις Δόντια Τερηδόνα / οδοντοστοιχία Ούλα Φλεγμονή / υπερτροφία / αιμορραγία Γλώσσα Μέγεθος / χρώμα / ξηρότης / επιφάνεια λεία ή όχι / επίχρισμα / έλκη / λευκοπλακία Υπερώα (σκληρή και μαλακή) Βλεννογόνος / θέση σταφυλής Αισθητικότης γλώσσας και υπερώας Στα δύο πρόσθια τριτημόρια υπεύθυνο για την γεύση και την αισθητικότητα είναι το προσωπικό νεύρο ( VΙΙ ) Στο οπίσθιο τριτημόριο,υπεύθυνο το γλωσσοφαρυγγικό ( ΙΧ ) περιεχόμενα

16 Κινητικότης γλώσσας ( υπογλώσσιο ΧΙΙ ) Κινητικότης υπερώας ( γλωσσοφαρυγγικό ΙΧ ) Παρατήρηση των κινήσεων της γλώσσας μέσα και έξω από το στόμα Σε ετερόπλευρη βλάβη του υπογλωσσίου : ατροφία συστοίχως και απόκλιση της γλώσσας προς το υγιές ( μέσα στο στόμα ) και προς το πάσχον ( έξω από το στόμα ) Δυσαρθρία Αντανακλαστικό μαλακής υπερώας Σύσπαση μετά από άγγιγμα με τη σπάτουλα.Σε ετερόπλευρη βλάβη της ΙΧ εγκεφαλικής συζυγίας η σταφυλή γέρνει προς το υγιές Έλεγχος γεύσεως με την τοποθέτηση ουσιών πάνω στη γλώσσα Φάρυγγας Επισκόπηση βλεννογόνου Αντανακλαστικό φάρυγγα Σύσπαση μετά από ψαύση του οπισθίου τοιχώματος ( με καθαρή σπάτουλα ) Αμυγδαλές Μέγεθος / ερυθρότης / βύσματα / ψευδομεμβράνες / έλκη περιεχόμενα

17 Αισθητικότης πρόσωπου ( ο εξεταζόμενος έχει κλειστά τα μάτια του ) Αφή Με καθαρό τολύπιο βαμπακιού Πόνος Με καρφίτσα Αίσθηση θερμού / ψυχρού Συγκριτικά δεξιά και αριστερά στο μέτωπο / βλέφαρα / παρειές / κάτω σιαγόνα περιεχόμενα

18 Σάντρα Χαραλάμπη, Κολλέγιο Αθηνών κινητικότης μυών προσώπου / μασητηρίων μυών περιεχόμενα

19 Ελεγχος μυών προσώπου ( προσωπικό νεύρο VΙΙ ) Σύσφιξη βλεφάρων ( επί κεντρικής παράλυσης η σύσφιξη υπολείπεται στο αντίθετο ημιμόριο, επί περιφερικής, δεν γίνεται σύσφιξη στο σύστοιχο ημιμόριο ) Έλεγχος ισχύος του σφιγκτήρα των βλεφάρων : προβάλλοντας αντίσταση στη σύγκλεισή τους Ανύψωση φρυδιών ( ρυτίδωση μετώπου ) Επίδειξη δοντιών και χαμόγελο Σφύριγμα και φούσκωμα παρειών Ελεγχος μασητηρίων μυών Μασητήρες / κροταφίτες / πτερυγοειδείς ( κινητική μοίρα τριδύμου / V ) Ψηλάφηση του κροταφίτη, των μασητήρων κατά την ισχυρή σύσφιξη των οδόντων και με το στόμα ανοιχτό Οι πτερυγοειδείς μύες ελέγχονται με το στόμα ανοιχτό, οπότε επί ετερόπλευρης βλάβης η κάτω γνάθος κλίνει προς τον πάσχοντα μυ περιεχόμενα

20 ΦΥΣΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΡΑΧΗΛΟΥ / ΑΥΧΕΝΑ ΄Τάξη πρέπει να υπάρχει!΄ Πλακάτ από το κέντρο πληροφόρησης Τρίτος Κόσμος, Freiburg Γερμανίας. περιεχόμενα

21 Επισκόπηση Συμμετρία / διογκώσεις / εξανθήματα / ορατές σφύξεις Ψηλάφηση Τραχεία : μέση γραμμή Υπογνάθιοι σιελογόνοι αδένες : υπογνάθιος περιοχή Θυρεοειδής : από εμπρός και από πίσω ( προτιμάται ) με μικρή κάμψη της κεφαλής προς τα εμπρός και χαλαρούς στερνοκλειστομαστοειδείς, καταποτική κίνηση Αναζήτηση διόγκωσης ή / και ευαισθησίας Λεμφαδένες 10 ομάδες ( από πίσω → εμπρός για μνημονικούς λόγους ) 1 / Οπισθοωτιαίοι ( ινιακοί ) 6 / Υπογενίδειοι 2 / Προωτιαίοι 7 / Πρόσθιοι τραχηλικοί 3 / Κροταφικοί 8 / Οπίσθιοι τραχηλικοί 4 / Αμυγδαλικοί 9 / Εν τω βάθει τραχηλικοί 5 / Υπογνάθιοι 10 / Υπερκλείδιοι Ευκολότερη η ψηλάφηση από πίσω Εντόπιση / μέγεθος / σχήμα / σύσταση / ευαισθησία διογκωμένων λεμφαδένων περιεχόμενα

22 Αγγεία Εξετάζονται σε καθιστή ή ημικαθιστή θέση ( 45 μοιρών ) Αρτηρίες ( καρωτίδες ) Σφυγμός ψηλαφητός, όχι ορατός φυσιολογικά ( μόνο σε υπερκινητική κυκλοφορία ή μετά από σωματική άσκηση ) / χορός καρωτίδων Δεν ψηλαφάμε συγχρόνως αμφίπλευρα : Προσοχή στην πίεση των καρωτιδικών κόλπων Τοποθέτηση δακτύλων κατά μήκος της πορείας του αγγείου Οι σφαγιτιδικές σφύξεις εξαφανίζονται με την ελαφρά πίεση, ενώ οι αρτηριακές όχι Συχνότης / ρυθμός / μέγεθος / ταχύτης / τάση αρτηριακού σφυγμού περιεχόμενα

23 Φλέβες Φυσιολογικά δεν είναι ορατές στην όρθια στάση. Ο ασθενής πρέπει να ξαπλώσει σχηματίζοντας γωνία 45 μοιρών με το οριζόντιο επίπεδο, οπότε η στήλη του αίματος στην έσω σφαγίτιδα δεν πρέπει να φαίνεται πάνω από την κλείδα Διάταση σφαγιτίδων / αδρή εκτίμηση φλεβικής πίεσης με την παρακολούθηση του ύψους του φλεβικού κύματος. Προτιμάται η δεξιά εσω σφαγίτις ως αξιόπιστη συνέχεια της άνω κοίλης και του δεξιού κόλπου. Η εξέταση της έξω σφαγίτιδας δεν είναι αξιόπιστη Ορατές σφύξεις μόνο σε θέση κατάκλισης. Αν η φλέβα εξακολουθεί να διαγράφεται στην ημικαθιστή θέση συμπεραίνουμε ότι η πίεση μέσα σ’αυτή είναι παθολογικά ηυξημένη Ηπατοσφαγιτιδική παλινδρόμηση Προκλητή αύξηση της φλεβικής πίεσης με τη δοκιμασία Valsava ( εκπνοή με κλειστή γλωττίδα ) περιεχόμενα

24 Δυσκαμψία ( χωρίς μαξιλάρι ) Αρχικά ενεργητική κάμψη μέχρι το στέρνο Επί αδυναμίας του ασθενούς παθητική κάμψη Σημείο BRUDZINSKI ( μηνιγγίτις ) : κάμψη αυχένα προκαλεί κάμψη των ισχίων Εξέταση στερνοκλειδομαστοειδών και τραπεζοειδών μυών ( παραπληρωματικό νεύρο : ΧΙ εγκεφαλική συζυγία ) Ακρόαση Επί βρογχοκήλης ύπαρξη φυσήματος πάνω από τον θυρεοειδή Ανίχνευση φυσημάτων ( π.χ. υπερκινητική κυκλοφορία ) με το διάφραγμα του στηθοσκοπίου. Παραγγέλλουμε στον εξεταζόμενο να κρατήσει για λίγο την αναπνοή του Χορός καρωτίδων : χαρακτηριστικό βαρείας ανεπάρκειας αορτικής βαλβίδας περιεχόμενα

25 ΦΥΣΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΘΩΡΑΚΑ περιεχόμενα

26 εξέταση καρδιάς περιεχόμενα

27 Τοπογραφία : Βάση της καρδιάς προς τα άνω / Κορυφή της καρδιάς προς τα κάτω Επισκόπηση Δύσπνοια στην κατάκλιση / ταχύπνοια / ορθόπνοια Επίφλεβο / Εισολκή μεσοπλεύριων διαστημάτων Καρδιακή ώση Φυσιολογικά ορατή σε λεπτόσωμους, στο 5ο μεσοπλεύριο διάστημα στην αριστερή μεσοκλειδική γραμμή Ψηλάφηση Καρδιακή ώση / καρδιακή τόνοι / ροίζοι ( τραχέα φυσήματα, αισθητά με την ψηλάφηση ) περιεχόμενα

28 Ακρόαση ( η μέθοδος που δίδει τα περισσότερα στοιχεία ) Διάφραγμα στηθοσκοπίου : υψηλές συχνότητες Κώδωνας στηθοσκοπίου : χαμηλές συχνότητες Εστίες ακροάσεως καρδιακών βαλβίδων Αορτή 2ο μεσοπλεύριο διάστημα δεξιά παραστερνικώς Πνευμονική αρτηρία 2ο μεσοπλεύριο διάστημα αριστερά παραστερνικώς Τριγλώχιν 4ο / 5ο μεσοπλεύριο διάστημα αριστερά παραστερνικώς Μιτροειδής 4ο / 5ο μεσοπλεύριο διάστημα μεσοκλειδική γραμμή Σημείο Erb 3ο μεσοπλεύριο αριστερά παραστερνικώς : ανεπάρκεια αορτής περιεχόμενα

29 Καρδιακοί τόνοι 1ος τóνος ( Τ1 ) Σύγκλειση μιτροειδούς ( Μ1 ) & τριγλώχινος ( Τ1 ) 2ος τόνος ( Τ2 ) Σύγκλειση μηνοειδών βαλβίδων αορτής ( Α2 ) και πνευμονικής ( Π2 ) Διχασμός Τ1 : φυσιολογικός σε νέα άτομα Διχασμός Τ2 : περισσότερο έκδηλος από τον T1, φυσιολογικά μεγαλύτερος στην εισπνοή Μεσοκολπική επικοινωνία : σταθερός διχασμός, δεν επηρεάζεται από αναπνευστικές κινήσεις Διάκριση Τ1 / Τ2 εύκολη επί φυσιολογικού ρυθμού Επί ταχυκαρδίας : σύγχρονη ψηλάφηση καρωτιδικού σφυγμού περιεχόμενα

30 3ος καρδιακός τόνος ( Τ3 ) Αποδίδεται σε κραδασμούς του μυοκαρδίου. Φυσιολογικός σε παιδιά και εφήβους. Ακουστός με τον κώδωνα στην κορυφή πρωτοδιαστολικό στοιχείο S.O.S : διάκριση από την κλαγγή διανοίξεως της μιτροειδούς 4ος καρδιακός τόνος ( Τ4 ) Tελοδιαστολικό στοιχείο χαμηλής συχνότητας ( κώδωνας στηθοσκοπίου ) Κολπικός ήχος. Αποδίδεται σε κραδασμούς παθολογικού μυοκαρδίου π.χ. ανεπάρκεια κοιλιών Κλαγγή διανοίξεως Πρωτοδιαστολικός ήχος, οφείλεται στη στένωση μιτροειδούς ( απότομη διάνοιξη ) Ήχοι εξωθήσεως / πλαταγήματα ( clicks ) Πρωτοσυστολικό = στένωση αορτής Μεσοσυστολικό = πρόπτωση μιτροειδούς περιεχόμενα

31 Ένταση καρδιακών τόνων  Τ1 ( Μ1 ) υπερκινητική κυκλοφορία / στένωση μιτροειδούς  Τ1 ( Μ1 ) μείωση συσταλτικότητος μυοκαρδίου / βαρεία στένωση μιτροειδούς  Τ2 ( Α2 ) υπέρταση  Τ2 ( Α2 ) βαριά στένωση αορτής  Τ2 ( Π2 ) πνευμονική υπέρταση / μεσοκολπική επικοινωνία  Τ2 ( Π2 ) στένωση πνευμονικής Περικαρδιακή τριβή Παράγεται από την τριβή των δύο πετάλων του περικαρδίου όταν φλεγμαίνουν ( περικαρδίτις ) Ευκολότερα ακουστή αριστερά παραστερνικώς με τον ασθενή σε καθιστή θέση με ελαφρά κλίση προς τα εμπρός με το διάφραγμα του στηθοσκοπίου, στη βαθιά εισπνοή περιεχόμενα

32 Φυσήματα Παθολογικοί ήχοι που παράγονται από τη στροβιλώδη ροή του αίματος δια μέσου παθολογικών βαλβίδων στις καρδιακές κοιλότητες και τα μεγάλα αγγεία Χαρακτήρες : ένταση / ποιότητα / εστία ακρόασης / επέκταση / διάρκεια / σχέση με τις αναπνευστικές κινήσεις Συστολικά / Διαστολικά / Συνεχή μεσοσυστολικά Πάντοτε οργανικά / ολοσυστολικά Δηλώνουν πάθηση Συνήθως λειτουργικά ( αυξημένη ροή ) Τα συστολικά φυσήματα συνήθως επεκτείνονται στα αγγεία του τραχήλου Πρωτοδιαστολικό φύσημα : ανεπάρκεια μηνοειδών βαλβίδων ( αορτή ) Μεσοδιαστολικό με τελοδιαστολική επίταση ( κύλισμα ) : Στένωση μιτροειδούς ( κώδωνας στηθοσκοπίου ) Συνεχές φύσημα : ανοικτός αρτηριακός πόρος ( βοτάλειος ) περιεχόμενα

33 Καρδιακή ακρόαση με τον απομιμητή καρδιακών ήχων Ελληνική έκδοση Ν. Β. Καρατζάς Σίλια ντε Μούνικ Καρδιά βασισμένη σε πρωτότυπο Μαθημα 1ο : Στένωση Μητροειδούς Μαθημα 2ο : Ο διχασμός των τόνων και ο 2ος τονος Μάθημα 3ο : Ο 1ος καρδιακός τόνος και γενικά για τα φυσήματα Μαθημα 4ο : Ανεπάρκεια της Μητροειδούς περιεχόμενα

34 εξέταση πνευμόνων περιεχόμενα

35 Οδηγά Σημεία Πρόσθιο θωρακικό τοίχωμα : Λουδοβίκειος γωνία (2η πλευρά) Ξιφοειδής απόφυση Οπίσθιο θωρακικό τοίχωμα : Ακανθώδης απόφυση 7ου αυχενικού σπονδύλου Ακανθώδης απόφυση 7ου θωρακικού σπονδύλου Νοητές γραμμές Μεσοστερνική γραμμή Μεσοκλειδική γραμμή ( δεξιά και αριστερά ) Προσθία / μέση / οπισθία μασχαλιαία γραμμή ( δεξιά και αριστερά ) Μέση σπονδυλική γραμμή Ωμοπλατιαία γραμμή ( δεξιά και αριστερά ) περιεχόμενα

36 Επισκόπηση Επιγαστρική γωνία ( 70 εως 110 μοίρες ) Ανωμαλίες σχήματος θωρακικού κλωβού ( πιθοειδής / κυφοσκολιωτικός κλπ ) Τοπικές διογκώσεις ή παραμορφώσεις Ανωμαλίες δέρματος : αραχνοειδείς σπίλοι / επίφλεβο / εξανθήματα Υποδόριο εμφύσημα / ουλές Κινητικότης αναπνευστικών μυών, συμμετρία ημιθωρακίων Αναπνευστικές κινήσεις (συχνότης : 16 εως 20λεπτό) Διαταραχές αναπνοής : ταχύπνοια / δύσπνοια / άπνοια Ειδικοί τύποι αναπνοής : Cheyne - Stokes & Biot ( άρρυθμες με περιόδους άπνοιας ) Kussmaul ( βαθείες και συχνές αναπνευστικές κινήσεις ) περιεχόμενα

37 Ψηλάφηση Δέρμα Σπαργή / οίδημα / υποδόριο εμφύσημα / ευαισθησία Κινητικότης ημιθωρακίων Αμφίχειρη εξέταση σε καθιστή θέση με τοποθέτηση των χεριών με ανοικτούς αντίχειρες που πιέζουν ελαφρά το δέρμα παρασπονδυλικώς στις βάσεις των πνευμόνων και παθητική παρακολούθηση της έκπτυξης των ημιθωρακίων στη βαθειά εισπνοή μετά από βαθειά εκπνοή Φωνητικές δονήσεις Εκφορά του 33 ή του 99 / Αδρή εκτίμηση της μετάδοσης του ήχου του εισπνεόμενου αέρα από το λάρυγγα στο θωρακικό τοίχωμα περιεχόμενα

38 Επίκρουση Τεχνική Καλή επαφή του επικρουόμενου δακτύλου ( συνήθως μέσος δάκτυλος ) με το δέρμα. Στα μεσοπλεύρια διαστήματα εμπρός και πίσω,πάντοτε συγκριτικά και συμμετρικά αριστερά και δεξιά Κάθετη θέση του επικρούοντα δακτύλου ( συνήθως μέσος του δεξιού χεριού ) κίνηση πηχεοκαρπικής άρθρωσης και όχι της κατ’ αγκώνα, αργός ρυθμός Εκτίμηση ήχων στον εαυτό μας Επικρουστικοί ήχοι : Εντόπιση / Ανίχνευση : Τυμπανικός Αεροθάλαμος στομάχου Υπερσαφής πνευμονικός Πνευμονικό Εμφύσημα Σαφής πνευμονικός Φυσιολογικός πνεύμονας Υπαμβλύς Άνω όρια ήπατος Αμβλύς Μηρός περιεχόμενα

39 Ακρόαση Τεχνική Καλή επαφή του διαφράγματος του στηθοσκοπίου πάντοτε συμμετρικά και συγκριτικά στις αντίστοιχες θέσεις των ημιθωρακίων Αναπνευστικό ψιθύρισμα ( Ηχος αναπνοής ) κυρίως εισπνευστικός / ήπιος / χαμηλής συχνότητος ήχος ( θρόισμα ) / κυψελιδικό ( στη μασχαλιαία περιοχή ) και βρογχικό στοιχείο ( παραστερνικώς ) Μείωση / απουσία / αλλοίωση αν.ψιθυρίσματος ( τραχύτης ) Βρογχικό ή σωληνώδες φύσημα : εξάλειψη κυψελιδικού στοιχείου σε πνευμονική πύκνωση Πλευριτικό φύσημα : παρόμοιο με το σωληνώδες σε μικρή συλλογή πλευριτικού υγρού περιεχόμενα

40 Φωνητική απήχηση ( ήχος απηχήσεως φωνής ) Μεταφορά του ήχου που προκαλεί η προφορά του 33 ή του 99 Αισθητό και με την ψηλάφηση ( φωνητικές δονήσεις ) Μείωση φωνητικής απήχησης : ατελεκτασία ( απόφραξη βρόγχου ) υγρά πλευρίτις Αύξηση φωνητικής απήχησης : πνευμονική πύκνωση ( πνευμονία ) Επιπρόσθετοι ήχοι Ρόγχοι και πλευριτική τριβή Πλευριτική τριβή Τελοεισπνευστικός ήχος χαμηλής συχνότητος, συνήθως εντοπισμένος, που παράγεται από την επαφή φλεγμαινόντων πετάλων του υπεζωκότα ( ΔΔ από λεπτούς υγρούς ρόγχους ) περιεχόμενα

41 Ρόγχοι Μουσικοί Μη μουσικοί Σημεία παραγωγής ( ξηροί ή συνεχείς ) ( υγροί ή διακεκομμένοι ) Ρεγχάζοντες Παχείς Βρόγχοι μεγάλου μεγέθους Συρίττοντες Μέσοι Βρόγχοι μέσου / μικρου μεγέθους Εκπν. Συριγμός Λεπτοί Βρογχιόλια / Κυψελίδες ( τρίζοντες / υποτρίζοντες ) Μακρά διάρκεια* Μικρή διάρκεια** *εισπνευστικοί αλλά κυρίως εκπνευστικοί / ** κυρίως εκπνευστικοί περιεχόμενα

42 ΣΗΜΕΙΟΛΟΓΙΑ ΒΑΣΙΚΩΝ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗΕΠΙΚΡΟΥΣΗΨΗΛΑΦΗΣΗΑΚΡΟΑΣΗ Πνευμονική πύκνωση μειωμένη έκπτυξη αμβλύς ↑ φων. δονήσεων ↑ φων. απήχησης βρογχική αναπνοή* Υγρή Πλευρίτιδα (υδροθώρακας) (πυοθώρακας) (αιμοθώρακας) προπέτεια ημιθωρακίου μετατόπιση τραχείας** (προς το υγιές) αμβλύς ↓ φων. δονήσεων ρόγχοι ↓αν. ψιθυρίσματος ↓φων. απήχησης Πνευμοθώρακας προπέτεια ημιθωρακίου μετατόπιση τραχείας** (προς το υγιές) τυμπανικός εξαφάνιση φων. δονήσεων εξαφάνιση αν. ψιθυρίσματος / φων. απήχησης** Ατελεκτασία***εισολκή μεσοπλευρίων διαστημάτων μετατόπιση τραχείας (προς το πάσχον) αμβλύςμείωση ή εξαφάνιση φων. δονήσεων**/*** μείωση ή εξαφάνιση αν. ψιθυρίσματος / φων. απήχησης**/*** * εξάλειψη ή μείωση κυψελιδικού στοιχείου αν. Ψιθυρίσματος ** επι συλλογής μέτριας - μεγάλης ποσότητας υγρού ή αέρα *** εφ’όσον πρόκειται για απόφραξη μεγάλου βρογχ. στελέχους περιεχόμενα

43 εξέταση μαστών περιεχόμενα

44 Εξέταση μαστών S.O.S Επισκόπηση / ψηλάφηση ( λεπτομερής ) Γυναικομαστία ( στους άνδρες ) Σημείωση Η τεχνική της φυσικής εξέτασης του αναπνευστικού και του κυκλοφορικού αναφέρονται λεπτομερώς σε εκπαιδευτικές ταινίες της Α΄Π.Π.Κ. περιεχόμενα

45 Φυσική εξέταση αναπνευστικού συστήματος περιεχόμενα

46 ΦΥΣΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΚΟΙΛΙΑΣ περιεχόμενα

47 Φυσική εξέταση κοιλίας Τοπογραφία Διαίρεση σε εννέα μέρη Επιγάστριο Ιδίως επιγάστριο, δεξιό / αριστερό υποχόνδριο Μεσογάστριο Ομφαλική χώρα, δεξιά / αριστερή πλάγια κοιλιακή χώρα Υπογάστριο ή υπερηβική χώρα, δεξιά / αριστερή λαγόνιος χώρα Χρήσιμα οδηγά σημεία Ξιφοειδής απόφυση / πλευρικά τόξα / επιγαστρική γωνία / λαγόνιες ακρολοφίες / πρ. άνω λαγόνιες άκανθες / ηβική σύμφυση Λευκή γραμμή ( μέλαινα γραμμή ) Ημισεληνοειδής γραμμή ( έξω χείλος ορθών κοιλιακών μυών ) περιεχόμενα

48 Επισκόπηση Σχήμα / ουλές / ομφαλός / ραβδώσεις / κήλες / φλέβες / εξανθήματα / Ομφαλός : Ομφαλοκήλη Εισολκή της κοιλιάς / σκαφοειδής κοιλία Διόγκωση Mετεωρισμός / πνευμοπεριτόναιο / υποδόριο εμφύσημα / ασκίτης ( βατραχοειδής κοιλιά ) / αιμοπεριτόναιο / διάταση στομάχου / κύηση / παχυσαρκία / υδατίδες κύστεις / αποστήματα / διόγκωση σπλάγχνων / κοπρόσταση Κατάργηση κοιλιακής αναπνοής επί περιτονίτιδος / πόνος Ορατός περισταλτισμός : ( στένωση πυλωρού / 12 / δακτύλου / αποφρακτικός ειλεός ) Σφύξεις κοιλιακής αορτής ( φυσιολογικά ορατές σε λεπτόσωμα άτομα ) περιεχόμενα

49 Ακρόαση ( προηγείται της επικρούσεως και της ψηλαφήσεως ) : Περισταλτισμός / συχνότητα εντερικών ήχων ( 5-3 / λεπτό ) Διάρκεια ακρόασης : 1 έως 2 λεπτά προκειμένου να διαπιστωθεί εντερική σιγή Με το διάφραγμα του στηθοσκοπίου στην περιομφαλική περιοχή Φυσήματα Αναζήτηση τριβής ( ηπατικής / σπληνικής ) Παφλασμός περιεχόμενα

50 Επίκρουση Υπογάστριο Ουροδόχος κύστη / μήτρα ( αμβλύς ) Στόμαχος / Έντερο Γαστρική φυσσαλίδα ( τυμπανικός ήχος ) Σπλήνας Στο όγδοο μεσοπλεύριο διάστημα στην αριστερή πρόσθια μασχαλιαία γραμμή, ο επικρουστικός ήχος πρέπει να είναι τυμπανικός. Αν όχι : διόγκωση σπληνός Ελεύθερο υγρό ( μετακινούμενη αμβλύτης ) Ήπαρ Από κάτω προς τα επάνω / από επάνω προς τα κάτω : υπαμβλύς / αμβλύς ήχος Άνω όρια φυσιολογικής ηπατικής αμβλύτητας : στη μεσοκλειδική γραμμή 6ο μεσοπλεύριο διάστημα στη μέση μασχαλιαία γραμμή 8ο μεσοπλεύριο διάστημα στην οπίσθια μασχαλιαία γραμμή 10ο μεσοπλεύριο διάστημα περιεχόμενα

51 Ψηλάφηση Θέση : ύπτια κατάκλιση με τα σκέλη σε σχεδόν ορθή γωνία, προκειμένου το πρόσθιο κοιλιακό τοίχωμα να είναι χαλαρό Αρχικά με τα δάκτυλα ( επιπολής ψηλάφηση ) Μετά με ολόκληρη τη παλάμη ( εν τω βάθει ψηλάφηση ) Επιπολής ψηλάφηση ( για την αποφυγή εκούσιας σύσπασης ) Αρχή από την μη επώδυνη περιοχή / Αρχή από το υπογάστριο και άνοδος από δεξιά περιεχόμενα

52 Εν τω βάθει ψηλάφηση Μυϊκή σύσπαση / μυϊκή άμυνα ή αντίσταση, ( καθολική ή εντοπισμένη ) Σανιδώδης κοιλία : περιτονίτιδα / διάτρηση / οξεία παγκρεατίτιδα / ρήξη εξωμητρίου κύησης κλπ Παλίνδρομη ευαισθησία : εφαρμόζεται βαθμιαία πίεση με απότομη απόσυρσητου χεριού Κήλες : εξέταση βουβωνοκήλης άμφω / ομφαλοκήλης Κοιλιακά δερματικά αντανακλαστικά ( πάντοτε συγκριτικά δεξιά και αριστερά ) Ευαισθησία Χαρακτηριστικά σημεία : Σημείο Mc Burney Οξεία σκωληκοειδίτις Σημείο χολοκυστικό ( Murphy ) Οξεία χολοκυστίτις Σημείο Courvoisier Ψηλάφηση χοληδόχου κύστεως σε ικτερικό ασθενή ( όχι απαραιτήτως ευαισθησία ) περιεχόμενα

53 Ψηλάφηση ήπατος Θέση εξεταστή / θέση χεριού. Λοβός Riedel Το κάτω χείλος του ήπατος είναι φυσιολογικά ψηλαφητό Διόγκωση ήπατος. Βαθμός διογκώσεως / ευαισθησία Χείλος του ήπατος ( οξύ / στερρό / όχι σκληρό / ομαλό ) Επιφάνεια του ήπατος : λεία Ψηλάφηση σπληνός Θέση εξεταστή / ένα ή δύο χέρια / αρχή από χαμηλά χαρακτηριστικά ( επιπολής σπλάγχνο / οξύ χείλος / εντομή πρ. χείλους κατεύθυνση διόγκωσης ) ΔΔ από Α νεφρό Σύσταση : σκληρός - μαλακός / ευαίσθητος Ψηλάφηση νεφρού ( αμφίχειρη δεξιά και αριστερά ) Συχνότερα αισθητός ο δεξιός νεφρός περιεχόμενα

54 Ψηλάφηση επιπολής και εν τω βάθει οργάνων και τμημάτων του πεπτικού σωλήνα Μάζες ( μετακινούμενες ή όχι / σύσταση / ευαισθησία ) Αναζήτηση ευαισθησίας πάσχοντος οργάνου Φυσικά σημεία ασκίτη (συλλογής ελευθέρου περιτοναϊκού υγρού) Διόγκωση κοιλίας Μετακινούμενη αμβλύτης Σημείο αντιτυπίας Σημείο επιπλέοντα πάγου ( προϋποθέτει αρκετή ποσότητα υγρού και διόγκωση ήπατος ή / και σπλήνα ) περιεχόμενα

55 ΦΥΣΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΑΝΩ ΑΚΡΩΝ Καίτη Δραμυτινού περιεχόμενα

56 Βραχιόνιες και κερκιδικές αρτηρίες Αναζήτηση σφυγμού, συγχρόνως και συγκριτικά δεξιά και αριστερά με την τοποθέτηση των δακτύλων κατά μήκος της πορείας του αγγείου Νύχια / Παλάμες / Δάκτυλα Εξανθήματα / οιδήματα / παραμορφώσεις Σημείο Dupuytren. Ηπατικές παλάμες Αρθρώσεις : διόγκωση / παραμορφώσεις Κινητικότης Κατ’ώμον άρθρωσης : πρόταση / ανάταση / έκταση / έσω και έξω στροφή παθητικά και ενεργητικά / δεξιά και αριστερά Κατ’ αγκώνα / καρπού / αρθρώσεων δακτύλων : παραγγελία αντιστοίχων κινήσεων Τενόντια αντανακλαστικά Δικεφάλου / τρικεφάλου Ψηλάφηση Μασχαλιαίοι λεμφαδένες περιεχόμενα

57 ΦΥΣΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ Γ. Τσάμπρα - Ζουμπούλη 1983 περιεχόμενα

58 Επισκόπηση Δέρμα / εξανθήματα / οιδήματα / φλεβικό δίκτυο / κιρσοί / αρθρώσεις / πέλματα / νύχια / δάκτυλοι ( παραμορφώσεις ) Ψηλάφηση Οιδήματα / λεμφαδένες / εξανθήματα Αγγεία : αναζήτηση σφυγμού συγχρόνως και συγκριτικά δεξιά και αριστερά με την τοποθέτηση των δακτύλων κατά μήκος της πορείας του αγγείου Αρτηρίες : Μηριαία / ιγνυακή / οπίσθια κνημιαία / ραχιαία ποδός Κινητικότης Αρθρώσεις : Διογκώσεις / περιορισμός κινητικότητας Τενόντια Αντανακλαστικά : Επιγονατίδος / αχίλλειου. Δερματικά αντανακλαστικά : ( πέλματος ) Λήψη αρτηριακής λήψης ( επί αδυναμίας λήψης στα άνω άκρα για τη διάγνωση αποφρακτικής αρτηριοπάθειας ) περιεχόμενα

59 ΦΥΣΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ* * Σε συνεργασία με τον ιατρό κ. Παναγιώτη Τσαπόγα περιεχόμενα

60 Θέση και στάση Θέση κατάκλισης Η πιο αναπαυτική θέση. Σε βαρείες καταστάσεις άλλες θέσεις Παθολογικές στάσεις / σημεία Μηνιγγίτιδα : οπισθότονος Σημείο Kernig : το κάτω άκρο κεκαμμένο στο γόνατο (ορθή γωνία) / ευθειάζεις το γόνατο παράγεται πόνος στον αυχένα και αντίσταση Σημείο Βrudzιnski : κάμψη του αυχένα / κάμψη των ισχίων Τέτανος - θέση τόξου Αναγκαστικές θέσεις Ορθόπνοια Θέση οκλαδόν Θέσεις επί κωλικών / επί περιτοναϊσμού Θέσεις επί πυραμιδικής συνδρομής Θέσεις επί αρθροπαθειών περιεχόμενα

61 Ακούσιες κινήσεις Τρόμος Φυσιολογικός ή στατικός τρόμος : κατά την προσπάθεια διατήρησης ορισμένης στάσης ( γεροντική ηλικία / ψυχική υπερδιέγερση) / θυρεοτοξίκωση / ουραιμία / προηπατικό κώμα / κοκαΐνη / οινόπνευμα Παρκινσονικός τρόμος : κινήσεις εν ηρεμία ( 1 - 7 κινήσεις / sec ) παύει στις εκούσιες κινήσεις / επιτείνεται από συγκίνηση / εξαφανίζεται στον ύπνο Οικογενής τρόμος : κατά τις εκούσιες κινήσεις ( κατά τον τελικό σκοπό ) Παρεγκεφαλιδικός τρόμος ( κατά τον τελικό σκοπό ) Υστερικός τρόμος Μυοκλονίες / Χορεία / Αθέτωση Χορείες Συγγενής Χ. Syddenham / Ρευματικός πυρετός / Χ. Huntington ( κληρονομική ) / Χ. εγκύων / γεροντική Αθέτωση Κατά την προσπάθεια για εκούσια κίνηση / stress / κατάκλιση / καταργείται στον ύπνο Σπασμοί Κλονικοί / τονικοί περιεχόμενα

62 βάδισμα περιεχόμενα

63 Ημιπληγικό βάδισμα ( δρεπανισμός ) Τρομώδης παράλυση ( ν. Parkinson – βάδισμα αχθοφόρου ) Παρεγκεφαλιδικό βάδισμα (αταξικό βάδισμα ) Διπληγία ( ψαλιδοειδές βάδισμα ) Παραπληγία ( ελκυσμός ) Νωτιαία φθίση (αταξικό βάδισμα, πτερνισμός ) Παράλυση περονιαίου νεύρου ( ίππειο βάδισμα ) Μυϊκές δυστροφίες ( χήνειο βάδισμα ) Υστερία ( αστασία – αβασία ) Χωλότητα περιεχόμενα

64 Κινητικότης Ειρήνη Παπασύρη, Κολλέγιο Αθηνών περιεχόμενα

65 Διαταραχή : Παράλυση / πάρεση / μονοπληγία / ημιπληγία / παραπληγία / τετραπληγία / αναλόγως του βαθμού και της έντασης της βλάβης Δ / Δ βλάβης κεντρικού ή περιφερικού νευρώνα (τύπου) Περιφερική βλάβη Χαλαρή παράλυση Έκδηλη ατροφία ↓ Τενοντίων αντανακλαστικών ( ή και εξαφάνιση ) Διαταραχή επιπολής δερματικών αντανακλαστικών Κεντρική Βλάβη Σπαστικότητα & υπερτονία ↑ Τενοντίων αντανακλαστικών Κλόνος Διαταραχή επιπολής δερματικών αντανακλαστικών περιεχόμενα

66 Σημείο Babinski Παθολογικό πελματιαίο αντανακλαστικό Εκούσια κινητικότητα Παραγγέλματα Επισκόπηση Τροφικές διαταραχές δέρματος / Ατροφία / υπερτροφία μυών Μυϊκός τόνος Υπερτονία ( τύπου σουγιά ) / υποτονία ( χαλαρότης ) Σημείο οδοντωτού τροχού / Σημείο μολυβδοσωλήνα Μυϊκές συσπάσεις / ακούσιες κινήσεις Έλεγχος μυϊκής ισχύος Αντίσταση στις ενεργητικές κινήσεις καμπτήρων και εκτεινόντων μυών άνω / κάτω άκρων Έλεγχος συντονισμού λεπτών κινήσεων Συνέργεια : Δοκιμασία δάκτυλου / μύτης Δοκιμασία πτέρνας / γόνατος : παθολογική επί αισθητικής αταξίας ( δεν διορθώνεται όταν ο εξεταζόμενος ανοίγει τα μάτια του ) ή παρεγκεφαλιδικής βλάβης ( διορθώνεται όταν ο εξεταζόμενος ανοίγει τα μάτια του ) Υπερμετρία / Υπομετρία Αδιαδοχοκινησία ( δυσδιαδοχοκινησία ) περιεχόμενα

67 Αισθητικότης Ιωάννα Τσελέντη Κολλέγιο Αθηνών περιεχόμενα

68 Επιπολής αισθητικότης Αδρή εκτίμηση Αφή / πόνος / αισθητική δόνηση / στερεογνωσία ( με κέρμα ) Λεπτομερής εξέταση Επιπολής αίσθηση άλγους ( αναλγησία / υπεραλγησία / υπαλγησία / διχασμός / αισθητικότητας ) Έλεγχος αίσθησης θερμότητας Παλλαισθησία - διακριτική αισθητικότητα / γραφαισθησία / δοκιμασία δύο σημείων / απόσβεση Εν τω βάθει αισθητικότης Εντοπισμός σημείου Αίσθηση θέσης και κινήσεων αρθρώσεων και δακτύλων : Ψαύση και παθητική κίνηση ενός δακτύλου ενώ ο εξεταζόμενος ερωτάται και απαντά με κλειστά μάτια Αταξία κινήσεων Δοκιμασία Romberg περιεχόμενα

69 αντανακλαστικά Connexions du cοrtex du chat Le nouvel Observateur No 1860 2000, p.10 περιεχόμενα

70 Τενόντια ( αντανακλαστικά τόξα ) Επιγονατίδος : 02 - 04 / τετρακέφαλος μηριαίος / κλάδοι του μηριαίου νεύρου Αχίλλειο : I 1 - Ι 2 Τρικεφάλου : Α 6 - Α 7 / Κερκιδικό νεύρο Δικεφάλου : Α 5 - Α6 / Μυοδερματικό νεύρο Βραχιονοκερκιδικό : Α5 - Α6 / Κερκιδικό νεύρο Επιπολής Πέλματος I 1 - Ι2 Κοιλιακό ( επιγαστρικό / μεσοκοιλιακό - υπογαστρικό ) Κρεμαστήρα Φάρυγγα περιεχόμενα

71 Παθολογικά σημεία ( αντανακλαστικά ) Σημείο Babinski : αυτόματο Babinski. Παραλλαγές : Oppenheim / Gordon / Scheffer / Shaddock / Conda / Stranski Σημείο Brudzinski ( ανώτερο / κατώτερο ) Κλόνος Mυϊκές συσπάσεις που επέρχονται κατ’ επανάληψιν όταν ο εξεταζόμενος μυς διατηρείται υπό τάση Άκρου πόδα ( γνήσιος : ρυθμικός / νόθος : άρρυθμος ) περιεχόμενα

72 ΠΡΟΤΥΠΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΣΘΕΝΟΥΣ περιεχόμενα

73 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΜΕΛΕΤΗ Κρικέλης Ι.(1959), Φυσική εξέταση και διάγνωση, Αθήνα. Βarbara Bates (1982), Οδηγός για κλινική εξέταση, Μετάφραση : X.Mουτσόπουλος/ Ι. Ανδρουλάκης, Ιατρ. Εκδόσεις ΛΙΤΣΑΣ, Αθήνα. Τασιόπουλος Θ.Σ. (1987), Σύγχρονη θεώρηση της αντικειμενικής εξέτασης του αναπνευστικού συστήματος, Αθήνα. Munro J, Edwards C. (1990), Macleod’s clinical examination, 8th ed., ChurchillLivingstone. Αραπάκης Γ.(1991), Κλινική Σημειολογία, Π.Χ Πασχαλίδης, Αθήνα. Holldack K, Gahl K. (1995), Auscultation et percussion, Inspection et palpation, Thieme Vigot, Paris. Βασιλόπουλος Δ. (1998) Αρχείς και μέθοδοι της ιατρικής εκπαιδεύσεως, Εκδόσεις Σμίλη, Αθήνα Epstein Perkin de Bono Cookson (2000), Κλινική Εξέταση, Μετάφραση : Φρ. Χανιώτης / Δ. Χανιώτης, Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας, Αθήνα. περιεχόμενα

74 Ευχαριστίες οφείλoνται στους: ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ-LILLY A.E.B.E echonet, Δίκτυο Υπερηχογραφίας Κολλέγιο Αθηνών, Λύκειο 2001 Βίκυ Λύρα Γιώργο Μομφερράτο Άννα Ψαρουδάκη περιεχόμενα