Η γλώσσα είναι μορφή, όχι ύλη (Saussure) ΥΛΗ → έννοιες Περιεχόμενο ΜΟΡΦΗ → σημασίες ΥΛΗ → φθόγγοι Έκφραση ΜΟΡΦΗ → φωνήματα.

Παρουσίαση με θέμα: "Η γλώσσα είναι μορφή, όχι ύλη (Saussure) ΥΛΗ → έννοιες Περιεχόμενο ΜΟΡΦΗ → σημασίες ΥΛΗ → φθόγγοι Έκφραση ΜΟΡΦΗ → φωνήματα."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η γλώσσα είναι μορφή, όχι ύλη (Saussure) ΥΛΗ → έννοιες Περιεχόμενο ΜΟΡΦΗ → σημασίες ΥΛΗ → φθόγγοι Έκφραση ΜΟΡΦΗ → φωνήματα

2 Δομική ιεραρχία φθόγγων και σημασιών ΚΕΙΜΕΝΟ....... ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΦΡΑΣΕΙΣ ΛΕΞΕΙΣ ΜΟΡΦΗΜΑΤΑ ΦΩΝΗΜΑΤΑ ΦΘΟΓΓΟΙ Από τις απλούστερες μονάδες βαίνουμε στις σύνθετες και συνθετότερες. Καθαρώς υλικά στοιχεία (φθόγγοι) λειτουργούν ως φορείς διαφορετικής υποστάσεως στοιχείων (άυλων), των σημασιών. Κάθε επίπεδο δομείται με στοιχεία του αμέσως κατώτερου και παρέχει τα στοιχεία για να δομηθεί το αμέσως ανώτερο επίπεδο.

3 Eπίπεδα γλωσσικής ανάλυσης: ΦΩΝΗΤΙΚΗ Η επιστήμη που μελετά τα χαρακτηριστικά της παραγωγής των φθόγγων από τους ανθρώπους και παρέχει μεθόδους για την περιγραφή, την ταξινόμηση και τη μεταγραφή τους. Η πρώτη δουλειά ενός φωνητικού είναι να προσπαθήσει να ανακαλύψει τι κάνουν οι άνθρωποι όταν μιλούν κι όταν ακούν την ομιλία.

4 Eπίπεδα γλωσσικής ανάλυσης: ΦΩΝΗΤΙΚΗ: τι είναι ΦΘΟΓΓΟΣ; Τα ελάχιστα στοιχεία που συνθέτουν την έκφραση, τη χαρακτηριστική προφορά μιας γλώσσας και λειτουργούν μέσα σε ένα φωνητικό σύστημα. Είναι συστατικά μιας ευρύτερης παρακαταθήκης φθόγγων απ’ όπου κάθε γλώσσα αντλεί τα στοιχεία του δικού της συστήματος.

5 Tι είναι η «προφορά» μιας γλώσσας; Με πόση ευκολία/ δυσκολία διακρίνετε την ακολουθία των ήχων στην ομιλία ενός Έλληνα που μιλάει ελληνικά/ ενός ξένου που μιλάει μια ξένη προς εσάς γλώσσα; Πού αρχίζει και πού τελειώνει ένας γλωσσικός ήχος; Έχετε παρατηρήσει ποτέ λάθη/ αμφισημίες στα όρια μεταξύ δύο λέξεων; Ποιοι από τους ήχους που σχηματίζονται στη στοματική κοιλότητα είναι γλωσσικοί και ποιοι όχι; Ο βήχας, το φιλί, το φύσημα ενός κεριού είναι φθόγγοι; Γιατί; [mitéra]:Προφέρουν όλοι οι ομιλητές της Ελληνικής τη λέξη αυτή με τον ίδιο τρόπο; Τι αλλάζει και τι μένει το ίδιο; Από ποιους παράγοντες εξαρτώνται οι διαφορές στην προφορά μεταξύ των ομιλητών μιας γλώσσας; Πώς ερμηνεύουμε ως ακροατές τα δεδομένα της ομιλίας στη γλώσσα μας; Πώς καθοδηγούμαστε στις επιλογές μας;

6 Γλωσσική γνώση σε μια γλώσσα βάσει της προφοράς της Αναγνωρίζουμε τους ήχους που ανήκουν στο φωνητικό σύστημα της γλώσσας μας και στον συνδυασμό τους υλοποιούν το μήνυμα που επιθυμούμε να μεταδώσουμε Αγνοούμε τις μη γλωσσικά σημαντικές διαφορές στην ομιλία Παράγουμε αρκετούς ήχους τους οποίους διαισθητικά αναγνωρίζουμε ότι δεν αποτελούν φθόγγους ομιλίας της γλώσσας μας

7 Ηχητικά λογοπαίγνια Ι scream, you scream, we all scream for ice cream. Grade A/ gray day Καφέ με γάλα/ αφτιά μεγάλα Την πήρα/ τη μπίρα

8 Κλάδοι της Φωνητικής Ακουστική φωνητική (acoustic phonetis): μελετά τις φυσικές ιδιότητες των φθόγγων, την ακουστική τους υφή και τον τρόπο μετάδοσής τους υπό μορφή ηχητικών κυμάτων Αρθρωτική φωνητική (articulatory phonetics): μελετά τον τρόπο με τον οποίο τα φωνητήρια όργανα παράγουν τους φθόγγους. Αντιληπτική φωνητική (auditory phonetics): μελετά τον τρόπο με τον οποίο ο ακροατής αντιλαμβάνεται τους φθόγγους.

9 Σχέση φθόγγων και γραμμάτων 1 ήχος διαφορετικά γράμματα διαφορετικοί ήχοι 1 γράμμα 2 ήχοι 1 γράμμα 1 ήχος 2 γράμματα

10 1 ήχος: πόσα γράμματα; ΠροφοράΟρθογραφία [iðes] [ili] [ios] [ina] [itan] [ikonomia]

11 Φωνητικοί χαρακτήρες για την προφορά στα αγγλικά και τα ελληνικά

12 Φωνητικές χορδές

13 Πώς παράγονται οι φθόγγοι;

14

15 Γλωττίδα: άνοιγμα ανάμεσα στις φωνητικές πτυχές Λάρυγγας («φωνητικό κουτί») Φάρυγγας Στοματική κοιλότητα Ρινική κοιλότητα Φωνητική οδός

16 Κατηγοριοποίηση των συμφώνων Τρόποι ταξινόμησης – τόπος άρθρωσης – τρόπος άρθρωσης – ηχηρότητα – στοματικοί vs. ρινικοί φθόγγοι

17 Φωνητικά σύμβολα για τα σύμφωνα της Ελληνικής με παραδειγματα

18 Φωνητική vs. Φωνολογία φθόγγοι vs. φωνήματα Όταν μαθαίνουμε μια γλώσσα μαθαίνουμε ποιοι φθόγγοι απαντούν στη δική μας γλώσσα και πώς συνδυάζονται μεταξύ τους. Η μελέτη των τρόπων με τους οποίους οι φθόγγοι της ομιλίας σχηματίζουν συστήματα και σχήματα λέγεται ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ

19 Φωνολογία: 2 σημασίες Η νοητική αναπαράσταση της γνώσης για το ποιοι ήχοι υπάρχουν και πώς στη γλώσσα μας: η ακουστική εικόνα των γλωσσικών σημείων Η περιγραφή της γνώσης αυτής με τη μελέτη των συνδυασμών των φθόγγων σε μία γλώσσα ή γενικότερα στην ανθρώπινη γλώσσα.

20 Τι σημαίνει «φωνολογική γνώση»; Παράγω φθόγγους που σχηματίζουν εκφωνήματα με σημασία στη γλώσσα μου Αναγνωρίζω προφορές ξένες προς τη γλώσσα μου Φτιάχνω λέξεις Προσθέτω τα κατάλληλα φωνητικά τεμάχια για τον σχηματισμό διαφόρων γραμματικών κατηγοριών (π.χ. πληθυντικός, ρηματικά πρόσωπα/ χρόνοι) Ξέρω ότι διαφορετικές φωνητικές διαδοχές μπορεί να αναπαριστούν το ίδιο μόρφημα Ξέρω ποιοι φθόγγοι επιτρέπονται στην αρχή μιας λέξης, ποιοι φθόγγοι στο τέλος της, ποιοι μπορούν να εμφανιστούν ο ένας δίπλα στον άλλο στα όρια μιας συλλαβής.

21 Φωνολογική γνώση της Ελληνικής: Ποιες από τις παρακάτω λέξεις υπάρχουν, είναι πιθανόν να υπάρχουν ή είναι αδύνατον να υπάρξουν στο φωνολογικό σύστημα της Ελληνικής; Φωνητική μεταγραφή Υπαρκτή λέξηΠιθανή λέξηΑδύνατη λέξη lariŋgas çoli plomos lkamos ŋanos sklomos murts sdiro mporo