Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Μάθημα 4ο Τετάρτη 29/10/2014 Χρονογραφία (Πρώιμη –Μέση περίοδος) Κλασικίζουσα; Ιστοριογραφία 7ος-αρχές 10υυ αι.

Χρονογραφία Νεωτερισμός στην ιστοριογραφική παράδοση Πρόγονοι:Υπατικοί Κατάλογοι και Χρονικά Πόλεων ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής Εμπνέεται από το βιβλικό μοντέλο ιστορίας Οικουμενική ιστορία της ανθρωπότητας από κτίσεως κόσμου (από Αδάμ).

Χρονογραφία πρώιμης βυζαντινής περιόδου Χρονογραφία πρώιμης βυζαντινής περιόδου Ακμάζει τον 6ο και τον 7ο αιώνα Η ιστορία ως ιστορία σωτηρίας που κινεί ο Θεός για τον άνθρωπο. Τα γεγονότα ερμηνεύονται ως ενέργειες του Θεού. Ο χρονογράφος δεν ενδιαφέρεται να ερμηνεύσει ή να αναλύσει Απευθύνεται σε ευρύ αναγνωστικό κοινό ευσεβών χριστιανών Γλώσσα συνήθως απλή και προσιτή, πολύ κοντά στην ομιλούμενη της εποχής. Ύφος λαϊκότροπο και ιδιωματικό Σημασία στη χρονολόγηση

Σημαντικότερα έργα πρώιμης εποχής Χρονογραφία Ιωάννη Μαλάλα Χρονογραφία Ιωάννη Αντιοχέα Ανωνύμου, Πασχάλιο Χρονικό

Ιωάννης Μαλάλας (6ος αι.) Eξελληνισμένος Σύρος Σπούδασε ρητορική (malal ή malel (συριακά) = ρήτορας, κήρυκας, δικηγόρος) Έζησε και συνέθεσε το έργο του μάλλον στην Aντιόχεια

Χρονογραφία Ιωάννη Μαλάλα 18 βιβλία αρχίζει από κτίσεως κόσμου και φτάνει μέχρι το 563 Πραγματεύεται μεγάλες ιστορικές ενότητες χωρίς ιστορική και χρονολογική συνέχεια μεταξύ τους Από τα βιβλικά επεισόδια του κατακλυσμού του Nώε και τους πατριάρχες της Παλαιάς Διαθήκης, περνά στην ελληνική μυθολογία (Τρωικός πόλεμος). Ακολουθούν οι πόλεμοι του Μ. Αλεξάνδρου, τα ελληνιστικά χρόνια, η ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Καταλήγει στις βασιλείες του M. Kωνσταντίνου, του Θεοδοσίου του A΄, του Θεοδοσίου του B', του Zήνωνα, του Aναστασίου, του Iουστίνου και του Iουστινιανού.

Ιωάννης Μαλάλας Έκδοση κειμένου: I. Thurn, Ioannis Malalae Chronographia [CFHB 35], Βερολίνο–Νέα Υόρκη 2000. Μετάφραση : E. και M. Jeffreys – R. Scott, The Chronicle of John Malalas [ByzAustr 4], Μελβούρνη 1986 (αγγλική μετάφραση και σχόλια).

Ιωάννης Μαλάλας 18.)   Μετὰ δὲ τὸ ὄγδοον ἔτος τῆς αὐτοῦ Ἰουστίνου βασιλείας καὶ μηνῶν θʹ καὶ ἡμέρας εʹ συνεβασίλευσεν αὐτῷ ὁ θειότατος Ἰουστινιανὸς ὁ συγγενὴς αὐτοῦ, ὁ μεγαλόψυχος εἰς ὑπερβολήν, μετὰ τῆς Αὐγούστας Θεοδώρας, στεφθεὶς ὑπὸ τοῦ θειοτάτου αὐτοῦ θείου Ἰουστίνου μηνὶ ξανθικῷ τῷ καὶ ἀπριλλίῳ κατὰ τοὺς Ῥωμαίους τῆς εʹ ἰνδικτιῶνος, καὶ τῷ φοε΄ ἔτει κατὰ τοὺς Ἀντιοχεῖς τῆς Συρίας ἐπὶ τῆς ὑπατείας Μαβορτίου. ὅστις βασιλεὺς Ἰουστινιανὸς πολλὰ ἐχαρίσατο τῇ αὐτῇ τῶν Ἀντιοχέων πόλει· καὶ εἰς πᾶσαν πόλιν τῆς Ῥωμαϊκῆς πολιτείας ποιήσας μεγάλην κατάστασιν· καὶ ἐν ἑκάστῃ δὲ πόλει κατέπεμψε θείας σάκρας, ὥστε τιμωρηθῆναι τοὺς ἀταξίας ἢ φόνους ποιοῦντας, ὁποίου δ’ ἂν ὑπάρχωσι μέρους, ὥστε μὴ τολμᾶν τινα τοῦ λοιποῦ τὴν οἱανδήποτε ἀταξίαν ποιῆσαι, φόβον ἐνδειξάμενος εἰς πάσας τὰς ἐπαρχίας.  

Ονόματα Μηνών του Μακεδονικού Ημερολογείου Χρήση στην Αντιόχεια   Υπερβερεταίος: Οκτώβριος Δίος: Νοέμβριος Απελλαίος: Δεκέμβριος Αυδυναίος: Ιανουάριος Περίτιος : Φεβρουάριος Δύστρος : Μάρτιος Ξανθικός: Απρίλιος Αρτεμίσιος: Μάιος Δαίσιος: Ιούνιος Πάνεμος: Ιούλιος Λώος: Αύγουστος Γορπιαίος: Σεπτέμβριος  Το πρώτο έτος του Διονυσιακού ημερολογίου αντιστοιχεί στο 49 του ημερολογίου της Αντιόχειας. V. Grumel : Traité d’Etudes Byzantines, I. La Chronologie, Paris 1958.

7ος-πρώτο μισό 9ου αι. Χρονογραφία Θεοφάνης Ομολογητής (περ.760-12/5/817) Γεώργιος Μοναχός (πρώτο μισό 9ου αι.)

Θεοφάνης Κείμενο: C. de Boor, Theophanis Chronographia, 2 τόμ., Λιψία 1883–85 Μετάφραση : C. Mango - R. Scott, The Chronicle of Theophanes Confessor: Byzantine and Near Eastern History AD 284–813, Οξφόρδη 1997 (αγγλική μετάφραση και σχόλια).

Θεοφάνης (404.) Ῥώμης ἐπίσκοπος Γρηγόριος ἔτη θʹ. θʹ. βʹ. αʹ. ιαʹ. κʹ. (404.) Ῥώμης ἐπίσκοπος Γρηγόριος ἔτη θʹ.     θʹ. βʹ. αʹ. ιαʹ. κʹ. Τούτῳ τῷ ἔτει ἤρξατο ὁ δυσσεβὴς βασιλεὺς Λέων τῆς κατὰ τῶν ἁγίων καὶ σεπτῶν εἰκόνων καθαιρέσεως λόγον ποιεῖσθαι. καὶ μαθὼν τοῦτο Γρηγόριος, ὁ πάπας Ῥώμης, τοὺς φόρους τῆς Ἰταλίας καὶ Ῥώμης ἐκώλυσε γράψας πρὸς Λέοντα ἐπιστολὴν δογματικήν, μὴ δεῖν βασιλέα περὶ πίστεως λόγον ποιεῖσθαι καὶ καινοτομεῖν τὰ ἀρ-χαῖα δόγματα τῆς ἐκκλησίας, τὰ ὑπὸ τῶν ἁγίων πατέρων δογματισθέντα. Τῷ δ’ αὐτῷ ἔτει καὶ ὁ χείμαρρος πλημμυρήσας εἰσῆλθεν εἰς  Ἔδεσαν τὴν πόλιν καὶ πολλοὺς ἠφάνισεν.

Γεώργιος Μοναχός Κείμενο: C. de Boor και Peter Wirth, Georgii Monachi Chronicon, Στουτγάρδη 1978 .

7ος-πρώτο μισό 9ου αι. Κλασσικίζουσα Ιστοριογραφία; Νικηφόρος Πατριάρχης (750-5/4/828) Κείμενα, μεταφράσεις: C. Mango, Nikephoros Patriarch of Constantinople, Short History [CFHB 13], Washington DC 1990 (ελληνικό κείμενο με παράλληλη αγγλική μετάφραση). – Λ. Κωσταρέλη, Νικηφόρος πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ιστορία Σύντομος, Αθήνα 1994 (κείμενο, μετάφραση και σχόλια). –

Ιωάννης Καμινιάτης Αρχές 10ου αι. Άλωση Θεσσαλονίκης –Άραβες 904 Κείμενο: G. Böhlig, Ioannis Caminiatae de expugnatione Thessalonicae [CFHB 4] Berlin 1973 Μετάφραση: Ε. Τσολάκης, Ιωάννης Καμινιάτης Εις την άλωσιν της Θεσσαλονίκης [ΚΒΙ 10], Αθήνα 2000 (κείμενο, μετάφραση και σχόλια).