XEΙΡΟΥΡΓΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ (1)

ΠΡΟΛΗΨΗ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ (2) Κυριότεροι λοιμώδεις παράγοντες: S. Aureus, E. Coli, C. difficile – χρειάζονται νερό, θερμοκρασία 35-400C, pH 5-8 Λοίμωξη: εισβολή-πολλαπλασιασμός μικροβίων εντός των ιστών με συμπτώματα – αποικισμός: εγκατάσταση χωρίς συμπτώματα Ενδογενής: τμήμα φυσιολογικής χλωρίδας προκαλεί λοίμωξη λόγω εξασθενημένης άμυνας ή λόγω εισαγωγής σε περιοχή που δεν ανήκει φυσιολογικά Εξωγενής: μετάδοση από άλλο άτομο, ζώο, περιβάλλον Φραγμοί σώματος: δέρμα, βλεννογόνοι, οξύτητα στομάχου, λυσοζύμη, συμβιωτική χλωρίδα Μετάδοση: λοιμογόνος δύναμη, παθογονικότητα Πύλες εισόδου: εισπνοή (σκόνη, σταγονίδια νερού), κατάποση, ενοφθαλμισμός (λύση συνέχειας δέρματος)

ΠΡΟΛΗΨΗ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ (3) Πύλες εξόδου: εκκρίσεις, απεκκρίσεις Ευάλωτοι ξενιστές: ηλικία, κατάσταση θρέψης, Σ.Δ., ηπατική/νεφρική νόσος, ανοσοκαταστολή, κακή υγιεινή, παρατεταμένη παραμονή στο νοσοκομείο, χειρουργική προετοιμασία-τεχνική (είδος, διάρκεια, αντιβιοτική προφύλαξη), παροχετεύσεις, καθετήρες, στομίες, εμφυτεύματα Σχεδιασμός χειρουργείου: περιορισμός μετακινήσεων προσωπικού (μεταφορά μικροβίων σε καθαρές ζώνες), κλειστές πόρτες (μείωση κινδύνου αερογενούς μόλυνσης), τοίχοι-δάπεδα από υλικό που αντέχει στον καθαρισμό Εξαερισμός: έλεγχος θερμοκρασίας (20-240C), υγρασίας (50-55%), 20 ανανεώσεις αέρα/ώρα, μετακίνηση προς λιγότερο καθαρές περιοχές, είσοδος φιλτραρισμένου αέρα κάθετα προς το χειρουργικό πεδίο, απομάκρυνση από ανοίγματα κοντά στο δάπεδο Ενδυμασία: πυκνή ύφανση (βαμβάκι, πολυεστέρας) – λειτουργεί ως φραγμός στη μεταφορά μικροβίων, πλένεται σε υψηλές θερμοκρασίες χωρίς φθορά

ΠΡΟΛΗΨΗ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ (4) Καλύμματα τριχωτού κεφαλής μιας χρήσης Υποδήματα: φοριούνται μόνο σε επιλεγμένους χώρους, καθαρίζονται καθημερινά Πλύσιμο χεριών: αποτελεσματική, απλή μέθοδος, υδατικό αντισηπτικό διάλυμα (χλωρεξιδίνη, ιωδιούχος ποβιδόνη) που ενεργεί ταχέως και με μεγάλη διάρκεια μειώνοντας σε ασφαλή επίπεδα τα μικρόβια, απαιτεί σωστή τεχνική διάρκειας 2-5 λεπτών, χρήση ψύκτρας, σπόγγου Προσοχή για υπερευαισθησία, ξήρανση / ακεραιότητα δέρματος: αύξηση κινδύνου φορείας παθογόνων, σχολαστικό ξέπλυμα-στέγνωμα Γάντια: αλλάζονται μετά από κάθε πράξη (εκτίμηση ακεραιότητας, αλλεργικές αντιδράσεις), χρήση 2 ζευγών (κίνδυνος διάτρησης <2%) Μάσκες – προστατευτικά γυαλιά: πρόληψη επαφής με σωματικά υγρά

ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ Αρχές απολύμανσης: Επιλογή κατάλληλου απολυμαντικού και σωστή διάλυση για εφαρμογή κατά περίπτωση Τήρηση καθορισμένου χρόνου επαφής με τα μικρόβια που πρέπει να καταστρέψει Σωστή κατά περίπτωση τεχνική: βύθισμα, πλήρες πλύσιμο κλπ Κατηγορίες απολύμανσης: Χαμηλού βαθμού: εφαρμόζεται στην καθαριότητα – δάπεδα, τοίχοι, έπιπλα, μεγάλου μεγέθους εξοπλισμός, αντικείμενα που δεν έρχονται σε επαφή με τον ασθενή ή αγγίζουν μόνο το υγιές δέρμα του Μέτριου βαθμού: σε αντικείμενα που έρχονται σε επαφή με το υγιές δέρμα ή τους βλεννογόνους του ασθενή αλλά δε διαπερνούν ιστούς Υψηλού βαθμού: σε κρίσιμα αντικείμενα που θα εισαχθούν κάτω από δέρμα-βλεννογόνους (όχι στο κυκλοφορικό)

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΑΤΩΝ Σάκοι απορριμμάτων: πρέπει να σφραγίζονται, να μη γεμίζουν >3/4, να τοποθετείται διπλός σάκος επί κινδύνου διαρροής Προστασία προσωπικού, ασθενών, κοινού, περιβάλλοντος από τη διασπορά λοίμωξης Μέλη σώματος - ιστοί: σε ξεχωριστό κίτρινο σάκο για αποτέφρωση Ιματισμός μολυσμένος με σωματικά υγρά: τοποθέτηση σε υδατοδιαλυτό σάκο, πλυντήριο Αιχμηρά αντικείμενα: υψηλός κίνδυνος αιματογενούς διασποράς, ειδικοί περιέκτες Τραυματισμός από αιχμηρό: διευκόλυνση αιμορραγίας τραύματος, πλύσιμο με αντισηπτικό, αυτοάνοση γ-σφαιρίνη, αποστολή αίματος ασθενή για διερεύνηση νοσημάτων

ΑΕΡΙΣΜΟΣ ΑΙΘΟΥΣΑΣ Αποτροπή μόλυνσης χειρουργικού τραύματος από αιωρούμενη σκόνη: τοποθέτηση φίλτρων Σύστημα θετικής πίεσης από την οροφή προς τα κάτω και από μέσα προς τα έξω: αγωγοί τοποθετημένοι στην οροφή Εξαεριστήρες αναρρόφησης: 30cm πάνω από το δάπεδο Αλλαγή όλου του όγκου αέρα της αίθουσας 15-20 φορές ανά ώρα Τυρβώδης ροή αέρα: απόμάκρυνση σκόνης από το κέντρο προς την περιφέρεια, διατήρηση στείρου πεδίου Τα φίλτρα πρέπει να καθαρίζονται σε προκαθορισμένα διαστήματα Κλιματισμός: διατήρηση θερμοκρασίας 20-250C, υγρασίας 55% (αποφυγή σπινθήρων στατικού ηλεκτρισμού – πυρκαγιάς από πτητικά αναισθητικά)

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΑΣΘΕΝΗ (1) Εξακρίβωση στοιχείων ασθενή και χειρουργικής πράξης, ασφαλής μεταφορά ασθενή, αναφορά αλλεργικών αντιδράσεων, αφαίρεση ξένων αντικειμένων (κοσμήματα, οδοντοστοιχίες) Χειρουργική τοποθέτηση ασθενή: ύπτια, trendelenburg, πλάγια, πρηνής, λιθοτομίας – χρήση κατάλληλων στελεχών, βραχιόνων Πρόληψη άσκησης πίεσης (κίνδυνος κατάκλισης, οιδήματος): ειδικά στρώματα, δακτύλιοι κεφαλής, μαλακή επένδυση, μαξιλάρια με gel, ιδίως στη ράχη, φτέρνες, πρόσωπο, αρθρώσεις άνω-κάτω άκρων Προσοχή στην υπερέκταση αρθρώσεων, πίεση τραχειοσωλήνα, άλλων καθετήρων-παροχετεύσεων Πρόληψη εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης: ειδικές πιεστικές κάλτσες ως το γόνατο, περικνήμια με διαλείπουσα συμπίεση με αέρα

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΑΣΘΕΝΗ (2) Υποθερμία (αναισθητικά-ψυχρό περιβάλλον): - αξιόπιστη, συνεχής μέτρηση θερμοκρασίας, - κουβέρτες θερμού αέρα: η αποτελεσματικότερη μέθοδος, προσοχή σε εγκαύματα (η έξοδος θερμού αέρα να μην έρχεται σε επαφή με τον ασθενή), - επιπλέον βαμβακερές κουβέρτες, κουβέρτες αλουμινίου (ελαχιστοποίηση απωλειών), - συσκευές θέρμανσης χορηγούμενων IV υγρών Διαθερμία: - διατήρηση αναίμακτου πεδίου, αιμόσταση, δυο ποδοδιακόπτες (μπλε για πήξη, κίτρινος για τομή), - διασφάλιση ότι ο ασθενής δεν αγγίζει κάποιο γειωμένο μεταλλικό αντικείμενο (στατό, κρεβάτι) – πρόκληση εγκαύματος - πλάκα μιας χρήσης, εφαρμογή στην κνήμη ή άλλη στεγνή περιοχή χωρίς ουλώδη ιστό / οστέινες προεξοχές, - μετακίνηση ασθενή: επανέλεγχος πλάκας

ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΕΠΙ ΔΙΑΘΕΡΜΙΑΣ Δε χρησιμοποιείται αν στο χειρουργικό πεδίο υπάρχει βενζίνη, οινόπνευμα ή αιθέρας Κανένα σημείο του σώματος του ασθενή δεν πρέπει να αγγίζει άμεσα μεταλλική επιφάνεια Η πλάκα γείωσης πρέπει να εφάπτεται πλήρως στο σώμα του ασθενή Τα καλώδια πρέπει να διατηρούνται σε καλή κατάσταση και να εφαρμόζουν στις πρίζες Η λαβή του θετικού καλωδίου αφήνεται πάνω στο τραπέζι της εργαλειοδότριας όταν δε χρησιμοποιείται, όχι στον ασθενή (κίνδυνος ηλεκτροπληξίας – εγκαύματος) Το καλώδιο που συνδέεται στην πλάκα γείωσης δεν πρέπει να βρίσκεται διπλωμένο κάτω από τον ασθενή (κίνδυνος εγκαύματος)

ΡΑΜΜΑΤΑ Απορροφήσιμα: Από ζωικά υλικά (κολλαγόνο εντέρου βοοειδών ή προβάτων): απλό ή χρωμέ cat-gut Το απλό διαλύεται και απορροφάται εντός 6-8 ημερών, το χρωμέ σε 12-14 ημέρες, άρα χρησιμοποιείται σε ιστούς που χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να επουλωθούν πλήρως Από συνθετικά υλικά (vicryl, dexon κλπ.): περίοδος απορρόφησης 30 ημέρες Μη απορροφήσιμα: Από συνθετικά υλικά (nylon, polyester): μονόκλωνα ή πούκλωνα, με μικρή αντίδραση στους ιστούς Από φυσικά υλικά: μετάξι: μεγάλης αντοχής, δεν απορροφά υγρά, δεν ευνοεί τις λοιμώξεις, χρησιμοποιείται σε ευρεία κλίμακα φυσικές ίνες: βαμβάκι και λινό ανοξείδωτο σύρμα για τη συγκράτηση οστών μεταλλικά clips αιμοστατικά από ανθρώπινη τρίχα: συρραφή νεύρων

ΚΑΤΑΜΕΤΡΗΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ Αποφυγή παραμονής ξένων σωμάτων εντός του σώματος του ασθενή (σοβαρές νομικές συνέπειες) Γάζες (ανιχνεύσιμες με ακτίνες Χ), βελόνες, μαχαιρίδια, αιμοστατικές λαβίδες, σπόγγοι, επίδεσμοι, νάιλον ταινίες Έλεγχος πριν την έναρξη επέμβασης, κατά την έναρξη σύγκλεισης του πρώτου στρώματος κοιλότητας και κατά την έναρξη σύγκλεισης δέρματος Πάντα από δυο έμπειρους νοσηλευτές (κίνησης, εργαλειοδότης) Δίσκοι εργαλείων: αντιπαραβολή με το δελτίο τύπου-ποσότητας αυτών Πακέτα γαζών: περιέχουν το σωστό αριθμό; (αν όχι απομακρύνονται) Όλα τα απορριφθέντα αντικείμενα παραμένουν εντός του χειρουργείου ως την ολοκλήρωση της επέμβασης Αποκλίσεις: άμεση πληροφόρηση χειρουργού, αναβολή σύγκλεισης τραύματος, αναζήτηση αντικειμένου

ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΟΔΟΤΡΙΑΣ (1) Στην αρχή της επέμβασης: Να είναι ενήμερη για την επέμβαση, να γνωρίζει τα απαιτούμενα εργαλεία και τις τεχνικές Να βοηθά τη νοσηλεύτρια κίνησης στην προετοιμασία της αίθουσας και των εφοδίων Να πλένεται έγκαιρα και να ντύνεται με αποστειρωμένη ρόμπα και γάντια Να στρώνει τα τραπέζια εργαλείων και να τοποθετεί στη σωστή θέση όλα τα απαραίτητα εφόδια Να μετρά μαζί με τη νοσηλεύτρια κίνησης τις γάζες, τα εργαλεία και τις βελόνες

ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΟΔΟΤΡΙΑΣ (2) Στη διάρκεια της επέμβασης: Να βοηθά στο ντύσιμο των γιατρών με ρόμπα-γάντια Να βοηθά στην αντισηψία του δέρματος του ασθενή και στην κάλυψή του με αποστειρωμένα σεντόνια Να τοποθετεί τα τραπέζια εργαλείων στη θέση τους Να συνδέει και να μεριμνά για τα καλώδια της διαθερμίας και τους σωλήνες αναρρόφησης Να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των χειρουργών, προσφέροντας σωστά εργαλεία, γάζες, ράμματα, σύριγγες, βελόνες κλπ Να παρακολουθεί τη χρήση των γαζών, γνωρίζοντας πόσες βρίσκονται κάθε στιγμή στο τραύμα και υπενθυμίζοντας στο χειρουργό την αφαίρεσή τους Να φροντίζει τους ιστούς που τοποθετούνται στο τραπέζι εργαλείων, καθώς και την παράδοση των παρασκευασμάτων στη νοσηλεύτρια κίνησης

ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑΣ ΚΙΝΗΣΗΣ (1) Στην αρχή της επέμβασης: Να είναι ενήμερη για την επέμβαση, να γνωρίζει τα απαιτούμενα εργαλεία και τις τεχνικές και να συντονίζει τη χειρουργική ομάδα Να ελέγχει και να προετοιμάζει τα έπιπλα και τα μηχανήματα (αναρρόφηση, διαθερμία, προβολείς, τραπέζια εργαλείων, κάδους απορριμμάτων, συσκευές λαπαροσκόπησης κλπ) Να οργανώνει το άνοιγμα των αποστειρωμένων πακέτων και να συγκεντρώνει όλα τα εφόδια Να επιβεβαιώνει την ταυτότητα του ασθενή και το σημείο της επέμβασης και να εξασφαλίζει την τελική προετοιμασία του (να μη φορά τεχνητές οδοντοστοιχίες, μεταλλικά αντικείμενα κλπ) Να καταμετρά και να καταγράφει γάζες, βελόνες και εργαλεία που χρησιμοποιούνται

ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑΣ ΚΙΝΗΣΗΣ (2) Στη διάρκεια της επέμβασης: Να βοηθά και να επιστατεί στην τοποθέτηση του ασθενή στη στην κατάλληλη χειρουργική θέση, την οποία παρακολουθεί συνεχώς ώστε να προληφθούν τυχόν επιπλοκές Να φροντίζει για τη διαθεσιμότητα των απαραίτητων εργαλείων, γαζών κλπ, τα οποία πρέπει να παραδίδει εγκαίρως στην εργαλειοδότρια Να βοηθά στο ντύσιμο των χειρουργών και στο σκέπασμα του ασθενή με αποστειρωμένες ρόμπες-σεντόνια αντίστοιχα Να συνδέει την αναρρόφηση και τη διαθερμία Να καταγράφει τη συνεχή χορήγηση γαζών, ραμμάτων, βελονών κλπ Να παρακολουθεί συνεχώς, να εντοπίζει και να διορθώνει τυχόν λάθη τήρησης της ασηψίας