ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΣΤΗ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΣΤΗ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ Γιώργος Κούτσης, Λέκτορας Νευρολογίας Α΄ Νευρολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών

Ο πρώιμος νευρολόγος

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΟΣΦΥΟΝΩΤΙΑΙΑ ΠΑΡΑΚΕΝΤΗΣΗ (ΟΝΠ) ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Αξονική τομογραφία (CT) Μαγνητική τομογραφία (MRI) Άλλες απεικονιστικές εξετάσεις ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) Ταχύτητες αγωγής νεύρων (ΚΤΑ-ΑΤΑ) Ηλεκτρομυογράφημα (ΗΜΓ) Άλλες νευροφυσιολογικές εξετάσεις

ΟΣΦΥΟΝΩΤΙΑΙΑ ΠΑΡΑΚΕΝΤΗΣΗ (ΟΝΠ)

Heinrich Quincke: εφευρέτης ΟΝΠ (1891)

ΟΝΠ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ Μηνιγγίτιδα και εγκεφαλίτιδα Υπαραχνοειδής αιμορραγία Ιδιοπαθής ενδοκράνια υπέρταση ΣΚΠ και άλλα φλεγμονώδη νοσημάτων Υποψία χωροκατακτητικής βλάβης Υποψία αυξημένης ενδοκράνιας πίεσης (με εξαιρέσεις) Τοπική λοίμωξη στην περιοχή εισόδου της βελόνας Αιμοπετάλια < 40.000

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΝΥ ΟΨΗ: Διαυγής, άχρωμη ΚΥΤΤΑΡΑ: < 5 λεμφοκύτταρα ΛΕΥΚΩΜΑ: 15-45 mg/dl ΓΛΥΚΟΖΗ: > ½ γλυκόζης αίματος ΠΙΕΣΗ: 100-180mmH2O

ΟΝΠ

ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΕΝΥ- ΥΠΑΡΑΧΝΟΕΙΔΗΣ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ ΕΝΥ: > 500 ερυθρά ΕΝΥ: ξανθοχρωμία

ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΕΝΥ-ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΗ ΙΟΓΕΝΗΣ ΦΗΜΑΤΙΩΔΗΣ ΜΥΚΗΤΗΣΙΑΚΗ ΟΨΗ Θολερή Διαυγής/ ιριδίζουσα Διαυγής ΚΥΤΤΑΡΑ 100-60.000 (>80% Πολυμ.) 5-1.000 (<50% Πολυμ.) 20-500 ΛΕΥΚΩΜΑ >100mg/dl 50-200mg/dl 100-500mg/dl 50-500mg/dl ΓΛΥΚΟΖΗ <1/2 γλυκόζης αίματος ↔ <2/3 γλυκόζης αίματος ΠΙΕΣΗ ↑ ↔ ή ↑

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ: ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ

Sir Godfrey Hounsfield (Nobel prize 1979)

ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ (CT) ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ Ευρεία διαθεσιμότητα Βραχεία διάρκεια Πολύ ευαίσθητη για την αιμορραγία Πολύ ευαίσθητη για τις αποτιτανώσεις Εξέταση εκλογής για την απεικόνιση οστών Σχετικά υψηλή ακτινοβολία Βλάβες <1cm δεν απεικονίζονται Ορισμένες βλάβες ισόπυκνες (ΣΚΠ, πρώιμο έμφρακτο, όψιμο υποξύ αιμάτωμα) Δεν απεικονίζεται ευκρινώς ο οπίσθιος βόθρος

ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ (CT)

CT: ΥΠΑΡΑΧΝΟΕΙΔΗΣ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ

CT: ΕΝΔΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ

CT: ΕΠΙ/ΥΠΟΣΚΛΗΡΙΔΙΟ ΑΙΜΑΤΩΜΑ Οξύ επισκληρίδιο αιμάτωμα Οξύ υποσκληρίδιο αιμάτωμα

CT: ΙΣΧΑΙΜΙΚΟ ΕΜΦΡΑΚΤΟ

Ενδοεγκεφαλικό απόστημα Πολύμορφο γλοιοβλάστωμα CT: ΟΓΚΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΗΜΑ Ενδοεγκεφαλικό απόστημα Πολύμορφο γλοιοβλάστωμα

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ: ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ: ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ

Sir Peter Mansfield and Paul Lauterbur (Nobel Prize 2003)

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ (MRI) ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ Υψηλότερη ευκρίνεια από την CT Απεικονίζει βλάβες που δε φαίνονται στη CT (πχ ΣΚΠ, πρώιμο έμφρακτο) Πολύ ευκρινέστερη απεικόνιση του νωτιαίου μυελού Καλύτερος διαχωρισμός λευκής/ φαιάς ουσίας Δεν έχει ακτινοβολία Λιγότερο ευρεία διαθεσιμότητα Πιο χρονοβόρα Υψηλότερο κόστος Ακατάλληλη σε κάποιες περιπτώσεις (βηματοδότης)

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ (MRI) Ακολουθία Τ1 Ακολουθία Τ2

MRI: ΙΣΧΑΙΜΙΚΟ ΕΜΦΡΑΚΤΟ Ακολουθία DIFFUSION

MRI: ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ΚΑΤΑ ΠΛΑΚΑΣ Ακολουθία FLAIR

MRI: ΟΠΙΣΘΙΟΣ ΒΟΘΡΟΣ ΣΚΠ Νόσος μικρών αγγείων

Ακολουθία Τ1 με γαδολίνιο MRI: ΟΓΚΟΙ Ακολουθία Τ1 με γαδολίνιο

MRI: ΝΩΤΙΑΙΟΣ ΜΥΕΛΟΣ Αυχενική μυελοπάθεια ΣΚΠ

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ: TRIPLEX ΑΓΓΕΙΩΝ ΤΡΑΧΗΛΟΥ

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ: ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ: ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ Ανεύρυσμα οπίσθιας εγκεφαλικής

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ: ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ: ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑ MRA εγκεφάλου MRA τραχήλου

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ: DaT SCAN Νόσος Parkinson

ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ: ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΗΜΑ Ηλεκτρόδια: Διεθνές σύστημα 10/20

Hans Berger: εφευρέτης του ΗΕΓ (1924)

Lord Adrian: επιβεβαίωσε τα ευρήματα του Berger το 1934

Trinity College, Cambridge

ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΗΜΑ (ΗΕΓ) ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ Διερεύνηση επιληπτικών ασθενών Διαφορική διάγνωση επεισοδίων απώλειας συνείδησης Διερεύνηση εγκεφαλίτιδας Διερεύνηση σπογγώδους, μεταβολικής και άλλων εγκεφαλοπαθειών Δεν αποτελεί ικανή ούτε αναγκαία συνθήκη για τη διάγνωση της επιληψίας Η χρήση του ΗΕΓ στη διερεύνηση εστιακών εξεργασιών έχει ξεπεραστεί Δυσκολία στην ερμηνεία των ευρημάτων

ΗΕΓ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΡΥΘΜΟΙ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΡΥΘΜΟΣ α: 8-13 Hz, οπίσθιες περιοχές, αντίδραση αποκλεισμού ΡΥΘΜΟΣ β: >13 Hz, πρόσθιες περιοχές ΡΥΘΜΟΣ θ: 4-7 Hz, σπάνιος στον ενήλικα, συχνός στην υπνηλία Συμπλέγματα αιχμής-κύματος Αιχμές (20-70ms) και αιχμηρά κύματα (>70ms) Βραδυρρυθμίες: Σειρές από κύματα δ (<4 Hz) ή θ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΗΕΓ Ρυθμός α

ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΗΕΓ: ΑΙΧΜΗ-ΚΥΜΑ

ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΗΕΓ: ΒΡΑΔΥΡΡΥΘΜΙΕΣ

ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΗΕΓ: ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑΤΑ ΑΙΧΜΗΡΩΝ-ΒΡΑΔΕΩΝ ΚΥΜΑΤΩΝ Υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα

ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ: ΤΑΧΥΤΗΤΕΣ ΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΩΝ Κινητικές ταχύτητες αγωγής

ΤΑΧΥΤΗΤΕΣ ΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΩΝ Αισθητικές ταχύτητες αγωγής

Duchenne de Boulogne 1862

ΤΑΧΥΤΗΤΕΣ ΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΩΝ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ Διερεύνηση πολυνευροπάθειας Διερεύνηση εστιακών περιφερικών νευροπαθειών Διαφορική διάγνωση αξονικής και απομυελινωτικής πολυνευροπάθειας Πιστοποίηση κινητικής +/- αισθητικής συμμετοχής Εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την επάρκεια του εξεταστή Μπορεί να είναι φυσιολογικές σε πολύ πρώιμη φάση (Σ. Guillain Barré) Λιγότερο επαρκείς στη διερεύνηση κεντρομελικών νεύρων-ριζών

ΤΑΧΥΤΗΤΕΣ ΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΩΝ ΑΠΟΜΥΕΛΙΝΩΤΙΚΗ ΒΛΑΒΗ ΑΞΟΝΙΚΗ ΒΛΑΒΗ Μεγάλη μείωση ταχυτήτων Σχετική διατήρηση του ύψους των προκλητών δυναμικών Παράταση τελικών λανθάνοντων χρόνων Block αγωγής Μεγάλη μείωση του ύψους των προκλητών δυναμικών Σχετική διατήρηση των ταχυτήτων αγωγής Απονεύρωση στο ΗΜΓ

ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ: ΗΛΕΚΤΡΟΜΥΟΓΡΑΦΗΜΑ

ΗΛΕΚΤΡΟΜΥΟΓΡΑΦΗΜΑ (ΗΜΓ) ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ Διερεύνηση αξονικής νευροπάθειας/ ριζοπάθειας Διερεύνηση προσθιοκερατικής βλάβης Διερεύνηση μυοπάθειας Διαφορική διάγνωση νευροπάθειας/ μυοπάθειας Εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την επάρκεια του εξεταστή Ελαφρώς επώδυνη Μερική αντένδειξη σε διαταραχές πηκτικότητας Δεν πρέπει να εξετάζονται μυς στους οποίους μετά θα γίνει βιοψία

ΗΜΓ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ Ηλεκτρική σιγή κατά την ηρεμία (χωρίς αυτόματη δραστηριότητα) Με την εκούσια σύσπαση επιστράτευση κινητικών μονάδων και διάγραμμα συμβολής Φυσιολογικό ύψος, διάρκεια και μορφολογία κινητικών μονάδων Αυτόματη δραστηριότητα (ινιδικά και θετικά δυναμικά) Νευρογενές διάγραμμα Μυοπαθητικό διάγραμμα Μυοτονικές εκφορτίσεις, μυοκυμίες κα

Εκούσια σύσπαση: διάγραμμα συμβολής ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΗΜΓ 0,5-2mV 5-15ms Εκούσια σύσπαση: διάγραμμα συμβολής

ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΗΜΓ: ΑΥΤΟΜΑΤΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΗΜΓ: ΑΥΤΟΜΑΤΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Θετικά δυναμικά Ινιδικά δυναμικά

ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΗΜΓ: ΝΕΥΡΟΓΕΝΕΣ ΚΑΙ ΜΥΟΠΑΘΗΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΗΜΓ: ΝΕΥΡΟΓΕΝΕΣ ΚΑΙ ΜΥΟΠΑΘΗΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Νευρογενές διάγραμμα Μυοπαθητικό διάγραμμα

ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΗΜΓ: ΜΥΟΤΟΝΙΚΗ ΕΚΦΟΡΤΙΣΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΗΜΓ: ΜΥΟΤΟΝΙΚΗ ΕΚΦΟΡΤΙΣΗ

ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ: ΟΠΤΙΚΑ ΠΡΟΚΛΗΤΑ ΔΥΝΑΜΙΚΑ

ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ ΟΣΦΥΟΝΩΤΙΑΙΑ ΠΑΡΑΚΕΝΤΗΣΗ (ΟΝΠ) ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Αξονική τομογραφία (CT) Μαγνητική τομογραφία (MRI) Άλλες απεικονιστικές εξετάσεις ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) Ταχύτητες αγωγής νεύρων (ΚΤΑ-ΑΤΑ) Ηλεκτρομυογράφημα (ΗΜΓ) Άλλες νευροφυσιολογικές εξετάσεις

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ