Εισαγωγή στην Εκπαίδευση Ατόμων με Προβλήματα Όρασης Ενότητα 1: ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΟΡΑΣΗΣ Βασίλης Αργυρόπουλος Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής

Σκοποί ενότητας Ανατομία του οφθαλμού – Βασικές λειτουργίες Σκοποί ενότητας Ανατομία του οφθαλμού – Βασικές λειτουργίες Ενδείξεις προβλημάτων όρασης Κατηγορίες προβλημάτων όρασης

Περιεχόμενα ενότητας Ανατομία του ανθρώπινου ματιού: Βασικές έννοιες Περί φυσιολογίας και όρασης Κατηγορίες προβλημάτων όρασης

Τοιχώματα του οφθαλμού Ινώδης χιτώνας (κερατοειδής & σκληρός) Αγγειώδης χιτώνας (χοριοειδής, ίριδα, κόρη) Αμφιβληστροειδής χιτώνας

Ινώδης χιτώνας Το πρόσθιο μέρος του ονομάζεται κερατοειδής χιτώνας και είναι διαφανής Πολύ ευαίσθητος και μπορεί να χάσει τη διαφάνειά του  ελάττωση της όρασης ή και τύφλωση

Αγγειώδης χιτώνας Πλούσιος σε χρωστική και αιμοφόρα αγγεία Μεταβάλλει το εσωτερικό του ματιού σε ένα είδος σκοτεινού θαλάμου Περιλαμβάνει: Ίριδα = διάφραγμα με υποστρόγγυλο άνοιγμα στη μέση, την κόρη

Αμφιβληστροειδής χιτώνας (ΑΜΦ. Χ.) Εδώ βρίσκονται οι υποδοχείς για τις φωτεινές ακτινοβολίες Στο πίσω μέρος του ΑΜΦ. Χ. υπάρχει μικρό υπόλευκο έπαρμα = οπτική θηλή  σημείο εισόδου του οπτικού νεύρου Υπάρχουν τα οπτικά κύτταρα = κωνία και ραβδία

Διαθλαστικό σύστημα του ματιού Υδατοειδές Υγρό = επίπεδος κυρτός φακός Κρυσταλλοειδής φακός = αμφίκυρτος συγκλίνοντας φακός Υαλώδες Σώμα = πηκτοειδής μάζα κλεισμένη σε διαφανή μεμβράνη, τον υαλοειδή υμένα

Κινητικά όργανα του ματιού Η κίνηση επιτυγχάνεται μέσω ορισμένων μυών Άνω ορθός Κάτω ορθός Έξω ορθός Έσω ορθός Κάτω λοξός Άνω λοξός Οριζόντια κίνηση Κατακόρυφη κίνηση Διάφορος κίνηση

Προστατευτικά όργανα του ματιού Βλέφαρα = μυομεμβρανώδεις πτυχές του δέρματος προς τα έξω Επιπεφικώτας = βλενογόννος ο οποίος εξαπλώνεται στο πρόσθιο μέρος του ματιού Φρύδια = επάρματα καλυμμένα με τριχωτό δέρμα Δακρυικοί αδένες (άνω και έξω τμήμα του ματιού

Φυσιολογία του ματιού Αμφιβληστροειδής = είδος φωτογραφικής πλάκας Κωνία (7 εκατομμύρια) / Ραβδία (100-120 εκατομμύρια) Περιφέρεια του ΑΜΦ.Χ βρίσκονται ΣΧΕΔΟΝ ΜΟΝΟ ΡΑΒΔΙΑ  διατηρεί όραση σε συνθήκες ημίφωτος  ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΟΡΑΣΗΠΕΡΙΜΕΤΡΙΑ ΩΧΡΗ ΚΗΛΙΔΑ = ΟΡΙΖΟΝΤΙΟΣ ΑΞΟΝΑΣ ΣΥΜΜΕΤΡΙΑΣ, περιοχή που βρίσκεται στο οπίσθιο μέρος του ΑΜΦ. Χ. όπου υπάρχει δίκτυο κωνίων για ευκρίνεια όρασης και διάκριση χρωμάτων  διατηρεί όραση σε άπλετο φως  ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΡΑΣΗ  ΟΤΠΙΚΗ ΟΞΥΤΗΤΑ

Περί Φυσιολογίας και Όρασης 2 μάτια  2 εικόνες  1 εικόνα τριών διαστάσεων Οπτικό νεύρο  ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΚΡΑΝΙΑΚΟ ΝΕΥΡΟ (1 εκατομμύριο ίνες)  οπτικό χίασμα  οπτικό κέντρο  ινιακό λοβό Όραση δεν είναι απλά «βλέπω» ως φακός κάμερας. Σημαίνει νιώθω, επιλέγω, συμμετέχω… ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ/sec!!!!!!!!!! MONO 10 ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΣΥΝΕΙΔΗΤΕΣ Αντίληψη  α. σχήματος β. διάστασης γ. μορφής δ. χρώματος

Ενδείξεις βασικών προβλημάτων όρασης Στραβισμός Νυσταγμός Ευαισθησία στο έντονο φως Τρίψιμο ματιών Έλλειψη φυσιολογικής περιέργειας για επαφή με τα αντικείμενα Μερική ή ολική δυσκολία στο διάβασμα Αδεξιότητα στά παιχνίδια που απαιτούν συντονισμό ματιού χεριού Παράπονα του παιδιού (πονάει το μάτι του, δεν βλέπει καλά κλπ)

Κατηγορίες προβλημάτων όρασης ΔΙΑΘΛΑΣΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΜΥΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΑΛΛΕΣ

Διαθλαστικές βλάβες (50% όλων των οπτικών βλαβών) Υπερμετρωπία (το μάτι πολύ μικρό  το είδωλο πίσω από τον ΑΜΦ.Χ.) Μυωπία (το μάτι πολύ μακρύ  το είδωλο μπροστά απο τον ΑΜΦ. Χ.) Αστιγματισμός (ο κερατοειδής δεν είναι σφαιρικός  εστιασμός ακτίνων μπροστά και πίσω απο τον ΑΜΦ. Χ.)

Βλάβες στη μυϊκή λειτουργία ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Στραβισμός / Ετεροφορία (μη ταυτόχρονος συντονισμός πάνω στο αντικείμενο) ΕΙΔΗ τον συγκλίνοντα στραβισμό ή εσωτροπία (το μάτι βρίσκεται προς τα μέσα) τον αποκλίνοντα ή εξωτροπία (το μάτι βρίσκεται προς τα έξω) την ανωτροπία (το μάτι βρίσκεται προς τα πάνω) και την υποτροπία (το μάτι βρίσκεται προς τα κάτω)

Άλλες βλάβες 1/2 Αλφισμός (απουσία χρωστικής ουσίας, διαθλαστικές ανωμαλίες κλπ) Νυσταγμός (επαναλαμβανόμενη ακούσια ρυθμική ταλάντωση των ματιών) Γλαύκωμα (αύξηση ενδοφθάλμιας πίεσης, διαταραχή οπτικού πεδίου, βλάβη οπτικής θηλής) Καταρράχτης (θόλωση κρυσταλλοειδούς φακού) Αμαύρωση του Leber (σημαντικά μειωμένα τα αντανακλαστικά της κόρης)

Άλλες βλάβες 2/2 Μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια (μείωση των φωτοϋποδοχέων με προοδευτική εκφύλιση περιφερικής και κεντρικής όρασης) Οπτική αγνωσία (βλάβες στον οπτικό φλοιό) Παθήσεις του οπτικού νεύρου Οπισθοφακική ινοπλασία (ινώδης ιστός πίσω από το φακό  απόσπαση του ΑΜΦ. Χ. - ΘΕΡΜΟΚΟΙΤΙΔΕΣ

Τέλος Ενότητας

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.