12. ΔΑΚΤΥΛΙΚΗ ΨΗΛΑΦΗΣΗ Μ. Σαριδομιχελάκης Παθολογική Κλινική, Τμήμα Κτηνιατρικής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

12. 1. ΤΕΧΝΙΚΗ Κατά προτίμηση με το ζώο σε όρθια στάση (ή σε κατακόρυφη στάση στηριζόμενο στα πίσω πόδια) Συνεργάσιμο ζώο (σε Σ πάντα με φίμωτρο, στις Γ είναι απαραίτητη η χορήγηση ηρεμιστικού) Ελαστικό γάντι, γλισχραντικό Συστηματικά (ψηλάφηση όλης της πυελικής χώρας με περιστροφικές κινήσεις του δείκτη) Πιθανά ταυτόχρονη εξωτερική ψηλάφηση της κοιλιάς Λόγω της μεγάλης συχνότητας της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη στο Σ, η δακτυλική ψηλάφηση αποτελεί μέρος της γενικής κλινικής εξέτασης σε όλους τους Σ ηλικίας >6 χρόνων. Σε Σ μικρότερης ηλικίας και στις Γ γίνεται μόνο όταν υπάρχουν ενδείξεις παθολογικών καταστάσεων που αφορούν τα όργανα της πυελικής κοιλότητας

Για τη δακτυλική ψηλάφηση χρησιμοποιούμε ελαστικά γάντια και γλισχραντική ουσία

Η δακτυλική ψηλάφηση στο Σ

12.2. ΕΛΕΓΧΟΥΜΕ Ενδοπυελικός πόνος Ενδοπυελικά όργανα που μπορούν να ψηλαφηθούν Παρουσία μαζών ή άλλων παθολογικών μορφωμάτων

12.2.1. ΕΝΔΟΠΥΕΛΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ Επώδυνες παθολογικές καταστάσεις των οργάνων της πυελικής κοιλότητας (π.χ. οξεία προστατίτιδα) Επώδυνες παθολογικές καταστάσεις του οστέινου τοιχώματος της πυελικής κοιλότητας (π.χ. κάταγμα) Φυσιολογική αντίδραση Ο ενδοπυελικός πόνος εκδηλώνεται με αυξημένη τάση των κοιλιακών τοιχωμάτων και αντίδραση του ζώου στην ψηλάφηση. Ίδια συμπτώματα μπορούν να διαπιστωθούν και σε επώδυνες παθολογικές καταστάσεις γειτονικών οργάνων (π.χ. συμπίεση ιππουρίδας).

12.2.2. ΨΗΛΑΦΗΣΗ ΕΝΔΟΠΥΕΛΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ Εσωτερική επιφάνεια παχέως εντέρου Προστάτης (Σ) Αυχένας ουροδόχου κύστης-ενδοπυελική μοίρα ουρήθρας Υποσφυϊκά λεμφογάγγλια (βλ. ψηλάφηση των λεμφογαγγλίων) Επιπλέον, μπορεί να ψηλαφηθεί και η μήτρα υπό συγκεκριμένες συνθήκες, είτε φυσιολογικές (π.χ. εγκυμοσύνη) ή παθολογικές (π.χ. πυομήτρα). Η ψηλάφηση του προστάτη και του αυχένα της ουροδόχου κύστης διευκολύνεται αν σηκώσουμε το ζώο σε κατακόρυφη στάση στηριζόμενο στα πίσω πόδια του και πιέσουμε την ουροδόχο κύστη προς την κατεύθυνση της πυελικής κοιλότητας

ΨΗΛΑΦΗΣΗ ΤΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΧΕΩΣ ΕΝΤΕΡΟΥ Στένωση (π.χ. προστατομεγαλία) Μη φυσιολογική σύσταση περιεχομένου (π.χ. κοπρόλιθοι Σ) Ανώμαλη επιφάνεια (π.χ. νεόπλασμα)

ΨΗΛΑΦΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ (Σ) Φυσιολογικός προστάτης Αύξηση μεγέθους (προστατομεγαλία) (π.χ. καλοήθης υπερπλασία) Ανώμαλη επιφάνεια (π.χ. απόστημα) Πόνος (π.χ. οξεία προστατίτιδα)

Στο Σ ο φυσιολογικός προστάτης βρίσκεται στο έδαφος της πυελικής κοιλότητας και ψηλαφάται περισσότερο ή λιγότερο εύκολα, ανάλογα με το σωματικό μέγεθος (δυσκολότερη η ψηλάφηση όλης της ραχιαίας επιφάνειας του αδένα σε μεγαλόσωμους Σ). Σε περίπτωση προστατομεγαλίας μπορεί να μετακινηθεί στην κοιλιακή κοιλότητα και να μην είναι πλέον ψηλαφητός από το απευθυσμένο

ΨΗΛΑΦΗΣΗ ΤΟΥ ΑΥΧΕΝΑ ΤΗΣ ΟΥΡΟΔΟΧΟΥ ΚΥΣΤΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΝΔΟΠΥΕΛΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΤΗΣ ΟΥΡΗΘΡΑΣ Φυσιολογική ουροδόχος κύστη (ο αυχένας της ψηλαφάται ευκολότερα με τη δακτυλική σε σχέση με την εξωτερική ψηλάφηση, ακόμα και σε μέτρια-μικρή πλήρωση) - ενδοπυελική μοίρα ουρήθρας Πόνος (π.χ. ουρολιθίαση-πιθανά ψηλάφηση των λίθων)

Ψηλάφηση του αυχένα της ουροδόχου κύστης και της ενδοπυελικής μοίρας της ουρήθρας στο Σ. Η ψηλάφηση των ουρόλιθων είναι γενικά ευκολότερη με την ταυτόχρονη δακτυλική και εξωτερική ψηλάφηση της κοιλιάς

Τοπογραφία των κυριότερων οργάνων που ελέγχουμε κατά τη δακτυλική ψηλάφηση στο Σ

11.2.4. ΨΗΛΑΦΗΣΗ ΜΑΖΩΝ ή ΑΛΛΩΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΜΑΤΩΝ Νεόπλασμα Κοκκίωμα Απόστημα Κύστη Αιμάτωμα

ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΔΕΛΤΙΟΥ Μέτρια προστατομεγαλία, με διατήρηση της συμμετρίας του αδένα