5. ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΩΝ ΑΝΑΠΝΟΩΝ Μ. Σαριδομιχελάκης Παθολογική Κλινική, Τμήμα Κτηνιατρικής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Η φυσιολογική εισπνοή στο Σ και τη Γ

Η φυσιολογική εκπνοή στο Σ και τη Γ

5.1. ΤΕΧΝΙΚΗ Επισκόπηση από μπροστά, πλάγια ή πίσω Σε ηρεμία, στην αρχή της κλινικής εξέτασης Αν λαχανιάζει περιστασιακά περιμένουμε να σταματήσει και να εξοικειωθεί με το χώρο

5.2. ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΑΝΑΠΝΟΩΝ Ο αριθμός των αναπνευστικών κινήσεων/min Ελέγχεται και με: 1) ακρόαση του θώρακα, 2) ψηλάφηση των θωρακικών τοιχωμάτων Φυσιολογικά (Σ, Γ): Σε ηρεμία (π.χ. στο δικό του χώρο): 10-20/min Σε συνθήκες ήπιου stress (π.χ. στην κλινική): 10-30/min Η διάρκεια της εισπνοής είναι λίγο μικρότερη από εκείνη της εκπνοής (περίπου 1/1,3)

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΝΑΠΝΟΩΝ Ηλικία: αυξημένη στα νεαρά Σωματικό μέγεθος: αυξημένη στα μικρόσωμα Άσκηση: αυξημένη στη διάρκεια της άσκησης και αμέσως μετά (μειωμένη σε Σ αθλητές σε ανάπαυση) Υψηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος: αυξημένη (θερμορύθμιση) Stress: αυξημένη Λόγω των πολλών παραγόντων που αυξάνουν τη συχνότητα των αναπνοών χρειάζεται μεγάλη προσοχή πριν διαγνώσουμε παθολογική ταχύπνοια

ΤΑΧΥΠΝΟΙΑ Πυρετός, υπερθερμία Μεταβολική οξέωση Αναιμία, ιστική υποξία Υπόταση, shock Μεσεγκεφαλικό, γεφυροπρομηκικό σύνδρομο Παθήσεις μικρών αεραγωγών Πνευμονοπάθειες Υγρές θωρακικές συλλογές, πνευμοθώρακας Επώδυνες παθολογικές καταστάσεις Υπερφλοιοεπινεφριδισμός (Σ) κλπ Στην κλινική πράξη οι περισσότερες περιπτώσεις ταχύπνοιας δεν οφείλονται σε παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος

35 αναπνοές/min 90 αναπνοές/min Στις παθήσεις (απόφραξη) των μεγάλων αεραγωγών (εξωθωρακικών και ενδοθωρακικών) συνήθως διαπιστώνεται ήπια ή καθόλου ταχύπνοια ενώ σε εκείνες των μικρών αεραγωγών, του πνευμονικού παρεγχύματος και της κοιλότητας του υπεζωκότα διαπιστώνεται έντονη ταχύπνοια

ΒΡΑΔΥΠΝΟΙΑ Υποθερμία Μεταβολική αλκάλωση Μεσεγκεφαλικό, γεφυροπρομηκικό, αυχενικό σύνδρομο Υποθυρεοειδισμός-μυξοιδηματικό κώμα (Σ) κλπ Στην κλινική πράξη η βραδύπνοια δεν οφείλεται σε παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος

ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΔΕΛΤΙΟΥ 25

5.3. ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΩΝ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΩΝ ΚΙΝΗΣΕΩΝ Βάθος (επιφανειακές, βαθιές-υπέρπνοια ή πολύπνοια) Ρυθμός (ρυθμικές, άρρυθμες ή αταξικές) Δύσπνοια, παράδοξη αναπνοή

5.3.1. ΒΑΘΟΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΩΝ ΚΙΝΗΣΕΩΝ (Ι) Ενδιαφέρει κυρίως σε Σ και Γ με ταχύπνοια Σε Σ και Γ χωρίς παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος, όταν χρειάζεται να αυξηθεί ο ρυθμός ανταλλαγής των αερίων στους πνεύμονες: Ταχύπνοια με φυσιολογικό ή μειωμένο βάθος (π.χ. λαχάνιασμα για θερμορύθμιση) Φυσιολογική συχνότητα αναπνοών με αυξημένο βάθος (π.χ. μεταβολική οξέωση-αναπνοή Kussmaul) Ταχύπνοια με αυξημένο βάθος (π.χ. μεταβολική οξέωση)

ΒΑΘΟΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΩΝ ΚΙΝΗΣΕΩΝ (ΙΙ) Σε Σ και Γ με παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος: Παθήσεις μεγάλων αεραγωγών (εξωθωρακικών και ενδοθωρακικών) Αυξημένο βάθος αναπνευστικών κινήσεων (+ ήπια ή καθόλου ταχύπνοια) Παθήσεις μικρών αεραγωγών, πνευμονοπάθειες Φυσιολογικό ή μειωμένο βάθος αναπνευστικών κινήσεων (+ έντονη ταχύπνοια) Υγρές θωρακικές συλλογές, πνευμοθώρακας Αυξημένο βάθος αναπνευστικών κινήσεων (+ έντονη ταχύπνοια)

5.3.2. ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΣ ΡΥΘΜΟΣ Ο τρόπος αλληλουχίας των αναπνευστικών κινήσεων στη διάρκεια του χρόνου Φυσιολογικά: σταθερός

ΑΡΡΥΘΜΗ ή ΑΤΑΞΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ Βλάβη Κ.Ν.Σ (τελικού σταδίου εγκεφαλική βλάβη, αυξημένη ενδοκρανιακή πίεση, γεφυροπρομηκικό σύνδρομο) αναπνοή Cheyne-Stokes Επεισόδια ταχύπνοιας (π.χ. χορήγηση ηρεμιστικών φαρμάκων) υποκαπνία άπνοια υπερκαπνία ταχύπνοια κλπ

5.3.3. ΔΥΣΠΝΟΙΑ Αυξημένη προσπάθεια για να γίνουν οι αναπνευστικές κινήσεις Συμπτώματα: αγωνία, εξόφθαλμος, τρομώδεις κινήσεις μυκτήρων, σιελόρροια, αυξημένες κινήσεις θωρακικών και κοιλιακών τοιχωμάτων, αναπνοή με ανοικτό στόμα, ορθοπνοϊκή στάση Ορθόπνοια: δύσπνοια που επιδεινώνεται σε ορισμένες στάσεις του σώματος (σε πλάγια ή ραχιαία κατάκλιση) Όρθια ή κάθονται στα πίσω πόδια (οι Γ μένουν σε στερνική κατάκλιση), δεν ξαπλώνουν και αντιδρούν αν προσπαθήσουμε να τα υποχρεώσουμε σε πλάγια ή ραχιαία κατάκλιση, απαγωγή αγκώνων, έκταση τραχήλου

ΕΝΤΟΝΗ ΔΥΣΠΝΟΙΑ Ορθοπνοϊκή στάση (ιδίως στο Σ) Αναπνοή με ανοιχτό στόμα (ιδίως στη Γ) Έντονες αναπνευστικές κινήσεις (ιδίως στη Γ) Επείγουσα θεραπευτική αντιμετώπιση

ΕΙΔΗ ΔΥΣΠΝΟΙΑΣ Εισπνευστική (διάρκεια εισπνοής > διάρκεια εκπνοής) Εκπνευστική (διάρκεια εκπνοής > διάρκεια εισπνοής) Μικτή Παθήσεις μεγάλων εξωθωρακικών αεραγωγών Πνευμονοπάθειες Υγρές θωρακικές συλλογές, πνευμοθώρακας Παθήσεις μεγάλων ενδοθωρακικών αεραγωγών Παθήσεις μικρών αεραγωγών Πνευμονοπάθειες Παθήσεις μικρών αεραγωγών Πνευμονοπάθειες Συχνά, ακόμα και σε περιπτώσεις που η δύσπνοια αναμένεται να είναι κυρίως εισπνευστική ή κυρίως εκπνευστική, διαπιστώνεται μικτή δύσπνοια

Μεγάλοι εξωθωρακικοί αεραγωγοί Μεγάλοι ενδοθωρακικοί αεραγωγοί Μικροί αεραγωγοί Πνευμονικό παρέγχυμα Κοιλότητα υπεζωκότα Ταχύπνοια: ± Υπέρπνοια: + Δύσπνοια: εισπνευστική Ταχύπνοια: ± Υπέρπνοια: + Δύσπνοια: εκπνευστική Ταχύπνοια: + Υπέρπνοια: - Δύσπνοια: εισπνευστική ή εκπνευστική ή μικτή Ταχύπνοια: + Υπέρπνοια: + Δύσπνοια: εισπνευστική Συνήθεις μεταβολές της συχνότητας και του χαρακτήρα των αναπνοών ανάλογα με την εντόπιση της βλάβης στο αναπνευστικό σύστημα

5.3.4. ΠΑΡΑΔΟΞΗ ΑΝΑΠΝΟΗ Αιτιολογία: Παρατεταμένη δύσπνοια-κόπωση των αναπνευστικών μυών Υγρές θωρακικές συλλογές, πνευμοθώρακας Κλινική εικόνα: απώλεια συγχρονισμού κινήσεων θωρακικού και κοιλιακού τοιχώματος Εισπνοή: το θωρακικό τοίχωμα κινείται προς τα έξω αλλά το κοιλιακό τοίχωμα (σε κόπωση των αναπνευστικών μυών και τα μεσοπλεύρια διαστήματα) προς τα μέσα

Παράδοξη αναπνοή

ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΔΕΛΤΙΟΥ Εισπνευστική δύσπνοια, υπέρπνοια