ΥΠΕΡΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ ΣΤΗ Γ Μ. Σαριδομιχελάκης Παθολογική Κλινική, Τμήμα Κτηνιατρικής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

ΑΤΙΟΛΟΓΙΑ Συχνότητα: η συχνότερη (μαζί με το ΣΔ) ενδοκρινοπάθεια της Γ (μέχρι 1/300 γάτες) Η συχνότητα αυξάνει τα τελευταία χρόνια Αιτιολογία: Τροφή (CF, σόγια)? Τοπικοί αυξητικοί παράγοντες? Οζώδης αδενωματώδης υπερπλασία, αδενώματα, άτυπα αδενώματα (98%) ετερόπλευρα ή αμφοτερόπλευρα (20-30%) (70-80%) Λειτουργικά καρκινώματα (1-3%)

ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ - ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Παθογένεια Τ4-Τ3 βασικός μεταβολισμός ευαισθησία στις κατεχολαμίνες Επιδημιολογικά δεδομένα: μεσήλικα-υπερήλικα (> 8 χρόνων, μέσος όρος: 13 χρόνων) Φυλή: DSH, DLH Φυλές μειωμένου κινδύνου: Siamese, Himalayan

Γενικά συμπτώματα - διαταραχές συμπεριφοράς ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ Α) ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΜΟΡΦΗ Γενικά συμπτώματα - διαταραχές συμπεριφοράς ΣΒ Υπερκινητικότητα, νευρικότητα, δύσκολη η κλινική εξέταση Αποφυγή ζέστης, θ0 (σπάνια) Διαταραχές συμπεριφοράς: επιθετικότητα, ή αυτοπεριποίηση, κοιμούνται λιγότερο Εύκολα stress δύσπνοια, αδυναμία, αρρυθμίες, θάνατος

Δερματικές αλλοιώσεις (30-40%) τριχόρροια ατοπεριποίηση αυτοπροκαλούμενη υποτρίχωση – αλωπεκία (κυρίως σε μακρύτριχες Γ) Τριχώματα, απεριποίητο - ανορθωμένο τρίχωμα (κυρίως σε βραχύτριχες Γ) Σμηγματόρροια ξηρή ή ελαιώδης Λεπτό - υποτονικό δέρμα Ονυχομεγαλία

Συνυπάρχουσες ενδοκρινοπάθειες Ψηλάφηση θυρεοειδή Βρογχοκήλη (> 90%) Νευρομυϊκά Μυϊκή αδυναμία - ατροφία, εύκολη κόπωση, μυϊκός τρόμος, κλίση προς τα κάτω της κεφαλής Επιληπτικές κρίσεις (σπάνια), άσκοπη περιπλάνηση Πεπτικό Πολυφαγία Έμετοι, διάρροια, όγκος κοπράνων, στεατόρροια Συνυπάρχουσες ενδοκρινοπάθειες ΣΔ τύπου ΙΙΙ (σπάνια)

(υπερτροφική > διατατική) Ουροποιητικό Π.Π. συνήθως όχι λόγω συνυπάρχουσας ΧΝΑ πιθ. λόγω RBF-GFR (έκπλυση μυελώδους μοίρας) ή/και πρωτογενούς πολυδιψίας Αναπνευστικό Ταχύπνοια - πολύπνοια, αδικαιολόγητο λαχάνιασμα Δύσπνοια Κυκλοφορικό Ταχυκαρδία, αρρυθμίες, καλπαστικός ρυθμός Συστολικό φύσημα Κ.Α. Υπέρταση Καρδιομυοπάθεια (υπερτροφική > διατατική)

Β) ΑΠΑΘΗΣ ΥΠΕΡΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ (5-15%) Ανορεξία Κατάπτωση - ληθαργικότητα - αδυναμία Συχνά εμφανίζουν ΚΑ ή ΝΑ ή συνυπάρχουν νεοπλάσματα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ PCV, μακροκυττάρωση Ουδετεροφιλική λευκοκυττάρωση, λεμφοπενία, εωσινοπενία Υπεργλυκαιμία (σπάνια) ALT, AST, ALP, LDH Κ (σπάνια) Ρ, ιονισμένο Ca, PTH

ΔΙΑΓΝΩΣΗ Α) ΜΕΤΡΗΣΗ Τ4 στο 90-98% των περιστατικών αρχικά στάδια (80%) Φ στο 2-10% συνυπάρχοντα νοσήματα (20%) επανέλεγχος ή σε > 1-2 εβδ. (+ fT4) Μέτρηση T4 + fT4 Σπινθηρογράφημα θυρεοειδή Δοκιμή καταστολής με Τ3 Δοκιμή διέγερσης με TRH

Β) ΜΕΤΡΗΣΗ Τ4 ΚΑΙ fT4 (equilibrium dialysis) Υπερθυρεοειδισμός Φ ή Συστηματικά νοσήματα Φ ή Φ ή Η fΤ4, μαζί με τη Φ ή Τ4, τη συμβατή κλινική εικόνα και τη βρογχοκήλη είναι διαγνωστική. Αν όμως λείπει κάτι από τα παραπάνω (π.χ. όχι βρογχοκήλη) ή υπάρχουν αμφιβολίες προχωράμε στα Γ ή Δ

Γ) ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ ΘΥΡΕΟΕΙΔΗ

Δ) ΔΟΚΙΜΗ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗΣ ΜΕ Τ3 Πρωτόκολλο: αιμοληψία χορήγηση Τ3 ( 25 μg/γάτα TID PO) x 7 φορές αιμοληψία 2-4 h από την τελευταία χορήγηση μέτρηση Τ3 και Τ4 πριν και μετά Φυσιολογικά: Τ4 (μετά) < 1,5 μg/dl Τ3 (μετά) > Τ3 (πριν) άρα χορηγήθηκε σωστά η Τ3 Υπερθυρεοειδισμός: Τ4 (μετά) > 2 μg/dl

Ε) ΔΟΚΙΜΗ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΜΕ TRH Πρωτόκολλο: νηστεία x 12 h αιμοληψία χορήγηση TRH (0,1 μg/Kg IV) αιμοληψία σε 4 h μέτρηση Τ4 πριν και μετά Φυσιολογικά: Τ4 (μετά) > [Τ4 (πριν) + 60% Τ4 (πριν)] Υπερθυρεοειδισμός: Τ4 (μετά) < [Τ4 (πριν) + 50% Τ4 (πριν)] «Γκρίζα ζώνη»: Τ4 (μετά) = [Τ4 (πριν) + 50-60% Τ4 (πριν)]

ΘΕΡΑΠΕΙΑ Αντιθυρεοειδικά φάρμακα Θυρεοειδεκτομή Ραδιενεργό ιώδιο Διαδερμική έγχυση αιθανόλης (ετερόπλευρο αδένωμα ή υπερπλασία) Συμπτωματική θεραπεία Γονιδιακή θεραπεία στο μέλλον? Τα συμπτώματα υποχωρούν προοδευτικά Μπορεί να εμφανιστεί Ν.Α. (προϋπάρχουσες νεφρικές αλλοιώσεις - υπερήλικα ζώα) Δοκιμαστική θεραπεία με μεθειμαζόλη Μέτρηση GFR

1. ΑΝΤΙΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ Α) ΜΕΘΕΙΜΑΖΟΛΗ Δόση εφόδου: 2,5 mg/Γ/BID πιθ. αυξήσεις κατά 2,5 mg/Γ/ημέρα Έλεγχος: Τ4, CBC, βιοχημικά κάθε 2 εβδομάδες x 3 μήνες κάθε 3-6 μήνες Δόση συντήρησης: η μικρότερη που διατηρεί ή Φ την Τ4 Παρενέργειες (20%): ανορεξία, έμετοι, λήθαργος, λευκοπενία, εωσινοφιλία, λεμφοκυττάρωση (συνήθως αυτοπεριορίζονται) ηπατοπάθεια, ουδετεροπενία, θρομβοκυτταροπενία, θρομβοκυτταροπάθεια, αιμολυτική αναιμία, αυτοτραυματική δερματίτιδα προσώπου (οριστική διακοπή)

Β) ΚΑΡΜΠΙΜΑΖΟΛΗ Στον οργανισμό μεταβολίζεται σε μεθειμαζόλη Δόση εφόδου: 5 mg/Γ TID PO ή 2,5 mg/Γ BID x 7 ημέρες 5 mg/Γ BID Παρενέργειες: λιγότερο συχνές από τη μεθειμαζόλη

Γ) ΠΡΟΠΙΟΘΕΙΟΥΡΑΚΙΛΗ Δε χρησιμοποιείται πλέον λόγω των πολλών παρενεργειών

Δ) ΣΤΑΘΕΡΟ ΙΩΔΙΟ (Ι127) Κατά παράδοξο τρόπο μειώνει τη σύνθεση - απελευθέρωση των T3-T4 (Wolff-Chaikoff effect) Ήπια-παροδική δράση Μείωση αγγείωσης θυρεοειδή χορήγηση προεγχειρητικά Δόση: 22 mg/Γ ΤID PO

Ε) IOPANOIC ACID Σκιαστικό για χολοκυστεογραφία Μειώνει την περιφερική μετατροπή της Τ4 σε Τ3 Αρχική δόση: 50 mg/Kg BID Παρενέργειες: σπάνιες Ενδείξεις: ήπια συμπτώματα, παρενέργειες μεθειμαζόλης, προεγχειρητικά

2. ΘΥΡΕΟΕΙΔΕΚΤΟΜΗ Προετοιμασία: μεθειμαζόλη (+ β-αδρενεργικοί αποκλειστές) x 2-12 εβδ., σταθερό Ι127 ή ipodate x 2 εβδ. Κίνδυνοι υποπαραθυρεοειδισμός (μέτρηση Ca x 1 εβδ.) παράλυση λάρυγγα, σύνδρομο Horner υποθυρεοειδισμός (αν εμφανισθεί Τ4 ε.ο.ζ.) Ν.Α.

3. ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΟ ΙΩΔΙΟ (Ι131) Συνήθως (95%) αρκεί μία χορήγηση Η μικρότερη συχνότητα παρενεργειών Αποτελεί θεραπεία εκλογής στα περισσότερα περιστατικά

4. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ β-αδρενεργικοί αποκλειστές (ατενολόλη, προπρανολόλη) Ενδείξεις: σοβαρή ταχυκαρδία, υπερκοιλιακές ταχυαρρυθμίες, υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, πολύπνοια, υπέρταση, υπερδιεγερσιμότητα Συνήθως μαζί με τη μεθειμαζόλη ή ipodate Αντενδείξεις: βρογχικό άσθμα, ΚΑ με συστολική δυσλειτουργία Αντιμετώπιση Κ.Α. Πλευριτική συλλογή αφαίρεση υγρού Πνευμονικό οίδημα φουροσεμίδη