Ελιζάνα Πολλάτου, επικ.καθ.ΤΕΦΑΑ-ΠΘ KM 0907- Διάλεξη 11 ανατροφοδότηση και η συμβολή της στη μάθηση δεξιοτήτων Ελιζάνα Πολλάτου, επικ.καθ.ΤΕΦΑΑ-ΠΘ

Η ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΣΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΤΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ Η ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΣΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΤΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ

Ποιος θα διορθώσει τους μαθητές κατά τη διάρκεια του μαθήματος; Πότε; Mετά από κάθε προσπάθεια, ή στο τέλος του μαθήματος;

Σύστημα ταξινόμησης αισθητήριων πληροφοριών

Κατηγορίες και λειτουργίες της ανατροφοδότησης Εσωτερική---> έμφυτη, πληροφορία που παρέχεται σαν φυσικό επακόλουθο κίνησης, π.χ. αίσθηση κίνησης χεριού κατά τη διάρκεια κίνησης της ρακέτας.

O ασκούμενος έχει άποψη για την σωστή ή λάθος εκτέλεση της κίνησης

Εσωτερική ανατροφοδότηση

Εξωτερική ή επαυξημένη---> πληροφορίες από μετρήσιμο αποτέλεσμα απόδοσης με τεχνητά μέσα (φωνή δασκάλου, χρονόμετρο, βαθμός κριτή, βίντεο).

Οδηγίες προπονητή

1. Γνώση του αποτελέσματος: πληροφορία για την επιτυχία μιας κίνησης σε σχέση με το στόχο π.χ. περιττό στο βόλεϊ και μπάσκετ (out) χρήσιμο στην ενόργανη (βαθμολογία) Σημαντικό για να γνωρίζει ο αθλητής τα λάθη του.

Πρακτικές εφαρμογές Καθορίστε με ευκρίνεια τους στόχους της κίνησης στην αρχή της εξάσκησης, ώστε η ανατροφοδότηση να δίνει κατάλληλες πληροφορίες Αν δεν μπορούν οι ασκούμενοι να αναγνωρίσουν τα λάθη τους, δώστε ανατροφοδότηση

2. Γνώση απόδοσης: κινηματική ανατροφοδότηση για τον τύπο κίνησης που μόλις εκτελέστηκε, π.χ. η αιώρηση ήταν πολύ μεγάλη.

ανάλυση κίνησης απαραίτητη για κατανόηση τροχιάς σώματος

1. Σαν κίνητρο--> “συνέχισε τα πας μια χαρά”. Πώς λειτουργεί 1. Σαν κίνητρο--> “συνέχισε τα πας μια χαρά”. 2. Σαν ενθάρρυνση---> μετά από επιτυχημένη προσπάθεια για επανάληψη ή αποτυχημένη για τιμωρία. 3. Σαν πληροφορία---> σωστός τύπος κίνησης για επίτευξη στόχου.

Διευκόλυνση και παρεμπόδιση επιλογών που στηρίζονται στην ανατροφοδότηση Ερέθισμα >επιλογή κίνησης1 >εκτέλεση>αρνητικές επιπτώσεις>αρνητική ενίσχυση>ελάττωση πιθανότητας επιλογής κίνησης 1 Ερέθισμα >επιλογή κίνησης2 >εκτέλεση>θετικές επιπτώσεις>θετική ενίσχυση>αύξηση πιθανότητας επιλογής κίνησης 2

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Συχνή ανατροφοδότηση, αλλά όχι σε κάθε προσπάθεια. ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Συχνή ανατροφοδότηση, αλλά όχι σε κάθε προσπάθεια. Δημόσια αναγραφή Όχι μεγάλες σειρές επαναλήψεων όχι ονομαστική αναγραφή των σκορ όχι φυσική καθοδήγηση, εξάρτηση.

Δώστε θετική ενίσχυση (έπαινος- αναγνώριση σωστών επιλογών) ώστε να αυξηθεί η πιθανότητα να ξανασυμβούν Χρήση αρνητικής ενίσχυσης για να δείξετε τις λανθασμένες επιλογές αλλά για βελτίωση της μάθησης ξεκάθαρες πληροφορίες για την επιλογή που έπρεπε να είχε γίνει Εξαλείψτε σταδιακά την ενθάρρυνση για να καταφέρει ο ασκούμενος να εκτελεί ανεξάρτητα την κίνηση

Βιβλιογραφία Schmidt, R. &Wrisberg, C.(2009). Κινητική Μάθηση και Απόδοση, εκδόσεις Αθλότυπο, Αθήνα Schmidt R. (1993). Κινητική μάθηση και απόδοση, Μετάφ. Ε.Πολλάτου, Επιμ. Ε.Κιουμουρτζόγλου, εκδόσεις Αθλότυπο, Αθήνα Rose D. (1997). Κινητική μάθηση και κινητικός έλεγχος, Μεταφ. Τζέτζης, Γ., Μιχαλοπούλου Μ., Δέρρη, Β., Κουρτέσης Θ., Επιμ. Ε.Κιουμουρτζόγλου, εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη Schmidt R. (1988). Motor Control and Learning, Human Kinetics Publishers, Champaign, IL Schmidt R., Lee T. (1999) Motor control and Learning, Human Kinetics Publishers, Champaign, IL Magill R. (1989). Motor Learning , WCB Publishers, Iowa

Συζήτηση Πώς κατανοείτε την διαφορά μεταξύ εξωτερικής και εσωτερικής ανατροφοδότησης. Σε ποιες δεξιότητες είναι χρήσιμη το κάθε είδος; Πώς επηρεάζει η εξωτερική ανατροφοδότηση την κινητική συμπεριφορά

Επίλογος Εκτός από τις αισθητήριες πληροφορίες που παίρνει ένας ασκούμενος, η εξωτερική ανατροφοδότηση αποτελεί βασικό παράγοντα μάθησης Η ανατροφοδότηση μπορεί να παίξει ρόλο κινήτρου, να αυξήσει μελλοντικές επιλογές, να δώσει πληροφορίες για τα λάθη αλλά και να προκαλέσει εξάρτηση σε κάποιες περιπτώσεις

KM 0907- Διάλεξη 12 είδη ανατροφοδότησης Ελιζάνα Πολλάτου, επικ.καθ.ΤΕΦΑΑ-ΠΘ

Η συμβολή της ανατροφοδότησης στην μάθηση των δεξιοτήτων Τι θα πρέπει να περιλαμβάνουν οι πληροφορίες (χρήσιμες-άχρηστες); Ταιριάξτε με κάτι που να μπορεί να ελέγχει ο ασκούμενος ( ανάλογα με την ηλικία, το επίπεδο, την φάση μάθησης του ασκούμενου)

Για τις μεταβλητές των κινητικών προγραμμάτων (μετατροπή ρυθμικής διάρθρωσης πιο δύσκολη από την αλλαγή παραμέτρου επιτάχυνσης-επιβράδυνσης κίνησης) Πρώτα ανατροφοδότηση για το πρόγραμμα και μετά για τις παραμέτρους

Για το βασικό μόνο λάθος Πόσες πληροφορίες; Για το βασικό μόνο λάθος π.χ. ΟΧΙ «Κίνησε το χέρι σου πιο δυνατά από ότι στρέφεις τη λεκάνη σου, και άρχισε νωρίτερα την στροφή της λεκάνης σου» Μεθόδευση μιας πληροφορίας την φορά, διόρθωση, ανατροφοδότηση για την επόμενη

Κατεύθυνση σε σχέση με το εύρος του λάθους Πληροφορίες για την κατεύθυνση π.χ. νωρίς-αργά, ψηλά-χαμηλά, αριστερά-δεξιά Πληροφορίες για τον στόχο π.χ. η κίνηση ήταν 2cm πιο αριστερά από τον στόχο Πιο σημαντική η κατεύθυνση από το εύρος

Ακρίβεια ανατροφοδότησης Ανάλογα με το επίπεδο μάθησης αυξάνεται και η ακρίβεια της πληροφορίας π.χ. ‘η αιώρηση ήταν 5.5 cm μεγαλύτερη’, πρέπει να χρησιμοποιείται σε υψηλό επίπεδο μάθησης Σε υψηλό επίπεδο τα λάθη είναι μικρά, και η ανακρίβεια θα μπορούσε να αποπροσανατολίσει

Περιγραφική ανατροφοδότηση Λύση για το λάθος μοιάζει με ‘συνταγή γιατρού’ Σχεδιάγραμμα: καταγραφή σε χαρτί ή υπολογιστή Βίντεο: παρακολούθηση παιχνιδιού αντιπάλου, διαπίστωση λαθών, διασκέδαση, άμεσα μετά την εκτέλεση, με καθοδήγηση διδάσκοντα

Απόλυτη-σχετική συχνότητα ανατροφοδότησης Απόλυτη συχνότητα > πόσες φορές δίνεται σε ένα σετ προσπαθειών π.χ. 100 στις 300 Σχετική συχνότητα > ποσοστό π.χ.100/300 = 33% Στα αρχικά στάδια μάθησης, αύξηση της απόλυτης συχνότητας, στη συνέχεια μείωση Εκμετάλλευση των κενών προσπαθειών για εντοπισμό των λαθών από μόνοι τους.

Ελαττούμενη ανατροφοδότηση Στην αρχή μεγάλη σχετική συχνότητα (σχεδόν 100%) Προοδευτική ελάττωση για να αποφευχθεί η εξάρτηση (έως 50%) Τελική απόσυρση

Ανατροφοδότηση ορισμένου εύρους Όχι ανατροφοδότηση για τις σωστές, μόνο για τις λάθος προσπάθειες π.χ. εάν ο στόχος είναι εύρους 20 cm, δίνεται ανατροφοδότηση μόνο για εκείνες τις προσπάθειες που είναι εκτός εύρους

Περιληπτική ανατροφοδότηση Ανατροφοδότηση για σετ προσπαθειών π.χ από 1-10, 20-30 Με αυτόν τον τρόπο εξαλείφεται η βάση της διόρθωσης απόδοσης από προσπάθεια σε προσπάθεια – μη αποτελεσματικό; Μειωμένη απόδοση στην απόκτηση-αποτελεσματικό στην διατήρηση

Κάθε πόσες προσπάθειες η περίληψη; κάθε 5 προσπάθειες, ώστε τα κέρδη της καθοδήγησης προς τον στόχο να εξισορροπούνται με το κόστος της εξάρτησης Mέσου όρου--> Μ.Ο. προσπαθειών

Ανατροφοδότηση μέσου όρου Ανατροφοδότηση για τον Μ.Ο. των σκορ π.χ. ‘ήσουν κατά Μ.Ο. 10cm έξω από τον στόχο’ Σχεδόν ίδιο με περιληπτικό Ο διδάσκων διαμορφώνει γενική εικόνα για την κίνηση του ασκούμενου

Πότε; ¨Άμεση ανατροφοδότηση, μετά όμως από την εσωτερική ώστε να μην μπλοκάρεται η μεθόδευση από την κιναίσθηση Αποτελεσματική μάθηση όταν δεν μεσολαβούν άλλες δραστηριότητες μεταξύ εκτέλεσης και ανατροφοδότησης

Πότε στην μεταβαλλόμενη και τυχαία εξάσκηση; Δεν είναι αρνητικό αν μεσολαβούν δραστηριότητες της ίδιας κίνησης Όταν εναλλάσσονται διαφορετικές κινήσεις θα πρέπει να δίνεται ανατροφοδότηση πρώτα για την Α και μετά να ξεκινά η Β

Βιβλιογραφία Schmidt, R. &Wrisberg, C.(2009). Κινητική Μάθηση και Απόδοση, εκδόσεις Αθλότυπο, Αθήνα Schmidt R. (1993). Κινητική μάθηση και απόδοση, Μετάφ. Ε.Πολλάτου, Επιμ. Ε.Κιουμουρτζόγλου, εκδόσεις Αθλότυπο, Αθήνα Rose D. (1997). Κινητική μάθηση και κινητικός έλεγχος, Μεταφ. Τζέτζης, Γ., Μιχαλοπούλου Μ., Δέρρη, Β., Κουρτέσης Θ., Επιμ. Ε.Κιουμουρτζόγλου, εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη Schmidt R. (1988). Motor Control and Learning, Human Kinetics Publishers, Champaign, IL Schmidt R., Lee T. (1999) Motor control and Learning, Human Kinetics Publishers, Champaign, IL Magill R. (1989). Motor Learning , WCB Publishers, Iowa

Συζήτηση Πώς μπορεί να ελαττωθεί η εξάρτηση από την ανατροφοδότηση; Με ποιο τρόπο η υπερβολική ανατροφοδότηση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την μάθηση;

Επίλογος Η ανατροφοδότηση μπορεί να δοθεί με διάφορους τρόπους (προφορικά, γραπτά, video). H προφορική είναι η καλύτερη, με απλό και κατανοητό τρόπο, για ένα χαρακτηριστικό της κίνησης κάθε φορά Στα αρχικά στάδια μάθησης, συχνή ανατροφοδότηση, στην συνέχεια προοδευτική ελάττωση

KM 0907- Διάλεξη 13 ενσωμάτωση και εφαρμογή Ελιζάνα Πολλάτου, επικ.καθ.ΤΕΦΑΑ-ΠΘ

Ενσωμάτωση και εφαρμογή Κατά πόσο οι τόσο ενδιαφέρουσες ,απλές ή σύνθετες αλλά αποτελεσματικές αρχές που αναφέρθηκαν είναι εφαρμόσιμες στην πραγματικότητα; Πώς θα αξιολογηθεί η μάθηση;

Προετοιμαστείτε! Σωστό πλάνο για αυτό που πρόκειται να συμβεί Αναγνωρίστε τις κατηγορίες – ασκουμένων, δεξιοτήτων, περιβάλλοντος, κλπ., - για να γίνει ο κατάλληλος σχεδιασμός για την διδασκαλία του μαθήματος

Στόχος της εξάσκησης Δεξιότητα-κριτήριο >ίδια ή διαφορετική με αυτή της εξάσκησης; ίδια π.χ καταδύσεις, κολύμβηση, άλμα σε μήκος, εξάσκηση για αποτύπωση της κίνησης διαφορετική π.χ. αθλοπαιδιές, αναρρίχηση, μεταβαλλόμενη και τυχαία εξάσκηση Δυνατότητα γενικής απόδοσης π.χ. μικρά παιδιά

Ταξινομήσεις δεξιοτήτων Συνεχείς, διαδοχικές, διακεκομμένες α. διακεκομμένες (ρίψη, κλωτσιά), γρήγορες χωρίς ανατροφοδότηση, προσχεδιασμός κίνησης, η κούραση δεν είναι πρόβλημα, αίσθηση κίνησης από τον ασκούμενο β. διαδοχικές (τριπλούν), ξεχωρίζουν τα επιμέρους στοιχεία, μερική εξάσκηση γ. συνεχείς (κολύμπι, τρέξιμο),τρέχουσες διαφοροποιήσεις, η κούραση είναι πρόβλημα

Ανοιχτές- κλειστές Αναγνώριση και οδηγίες για το περιβάλλον στο οποίο τελούνται Κλειστό > εκ των προτέρων προκαθορισμένες κινήσεις Ανοιχτό >προσαρμογή στις εκάστοτε απαιτήσεις του περιβάλλοντος

Κινητικές-γνωστικές Όταν η λήψη απόφασης παίζει σημαντικό ρόλο, ιδανική η χαμηλή διέγερση π.χ. σκάκι, τακτική Όταν η λήψη απόφασης παίζει ασήμαντο ρόλο, ιδανική η μέτρια προς υψηλή διέγερση π.χ. άρση βαρών

Σημαντικότητα των λαθών Αν τα λάθη κοστίζουν π.χ. λάθος πάσα και πλεονέκτημα στην άλλη ομάδα, τότε έμφαση στην αισθητήρια ανάλυση για αναγνώριση των κινήσεων της άλλης ομάδας

Μάθηση προγράμματος κ΄ παραμέτρων Αν κάποιες κινήσεις ανήκουν στην ίδια κατηγορία, δώστε έμφαση στις ομοιότητες κατά την διδασκαλία για θετική μεταφορά μάθησης π.χ. ρίψη σε διαφορετική κατεύθυνση

Συνθετότητα- επικινδυνότητα Ο βαθμός συνθετότητας εξαρτάται από τον αριθμό των μελών που λαμβάνουν μέρος στην κίνηση ή τον βαθμό συγχρονισμού Στις σύνθετες χαμηλή διέγερση Στις επικίνδυνες υπάρχει στενότητα αντίληψης

Ομαδοποίηση Σύμφωνα με το επίπεδο δεξιοτήτων –επίδοσης που έχουν οι ασκούμενοι, και όχι στις ικανότητες . Αυτό σημαίνει ανακατεμένα σε φύλο και ηλικία άτομα

Ομαδοποίηση ανάλογα με το στάδιο μάθησης Στην γνωστική φάση απλές δεξιότητες, αύξηση κινήτρων, οδηγίες για το τι και τι όχι, και το πώς, αποτελεσματική η ομαδοποιημένη εξάσκηση, σταθερή για μια διάσταση, συχνή ανατροφοδότηση, γνώση απόδοσης, απλή, ενθαρρυντική, θετική

Κινητική φάση Διδασκαλία προγραμμάτων και μετά παραμέτρων, μάθηση σχήματος με μεταβαλλόμενη εξάσκηση, κατατοπιστική ανατροφοδότηση, ελαττούμενη, περιληπτική. Μ.Ο., τυχαία, νοερή εξάσκηση

Αυτόνομη φάση Εξάσκηση για αυτοματοποίηση, μείωση προσοχής, νοερή εξάσκηση, έμφαση στο στυλ, ύφος, στρατηγική

Αξιολόγηση μάθησης Πότε θα γίνεται η εξέταση; μετά το τέλος της εκπαίδευσης με τεστ διατήρησης Τι θα εξετάζεται; με ευχάριστο και πληροφοριακό τρόπο, με διαφορετικά είδη βαθμολογίας π.χ. από τον καλύτερο στον χειρότερο ή βάσει του πόσο καλά εκτελούν