ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΜΣ «ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ» ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: ΚΑΠΙΔΑΚΗΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΓΕΡΓΑΤΣΟΥΛΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ Το DSpace ως ένα Ανοικτό Αρχειακό Σύστημα Πληροφοριών ΛΕΓΑΚΗ ΕΙΡΗΝΗ ΙΟΥΝΙΟΣ 2006

DSpace  Σύστημα αποθήκευσης ανοικτού κώδικα για τη διατήρηση ψηφιακού υλικού  Αποτέλεσμα διετούς συνεργασίας των Hewlett Packard Laboratories και MIT Libraries  Είναι διαθέσιμο ως λογισμικό ανοικτού κώδικα από το Νοέμβριο του 2002  Αναπτύχθηκε στα πλαίσια της διατήρησης του ψηφιακά παραγόμενου υλικού ώστε να αποφεύγεται η απώλεια αυτού

Αρχιτεκτονική του Συστήματος DSpace

Open Archival Information System (OAIS) Μοντέλο Αναφοράς (1/2)  Περιγράφει λειτουργικά μέρη συστημάτων που προορίζονται να διατηρούν πληροφορίες για ένα καθορισμένο σύνολο  Χρησιμεύει στην θεμελίωση της ορολογίας  Συνεισφέρει στον προσδιορισμό δυνατών σημείων αλλά και ελλειπόντων περιοχών σε υπάρχοντα συστήματα

Open Archival Information System (OAIS) Μοντέλο Αναφοράς (2/2)

Αποθήκευση Αρχείων  Το βασικό Πακέτο Αρχειακών Πληροφοριών (AIP) του DSpace είναι το Στοιχείο (Item), π.χ. Στοιχεία είναι οι Μονάδες Αρχειακών Πληροφοριών (AIUs)  Αποθηκεύονται σε συστήματα σχεσιακών βάσεων δεδομένων Αποτελεσματική πρόσβαση Όχι μακροπρόθεσμο, βασίζεται σε λογισμικό ΒΔ  Κινούνται προς AIP μορφότυπα που βασίζονται σε πρότυπα (METS) Τα δεδομένα δεν ‘κλειδώνονται’ στο λογισμικό DSpace  Επιτρέπεται ανακατασκευή χωρίς λογισμικό DSpace και Φορητότητα

Δομή του DSpace Item

Τεχνικά Μεταδεδομένα του Bitstream  Αναφορά στο μορφότυπο της ακολουθίας των bits  Μέγεθος σε bytes  Επιλογή περιγραφής σε ελεύθερο κείμενο  Δεν υπάρχει δυνατότητα περιγραφής των σχέσεων μεταξύ των Bitstreams σε ένα δεσμό (Bundle)

Πληροφορίες για τα μορφότυπα των Bitstream  Σύντομη ονομασία και πλήρης περιγραφή  Τύπου MIME  Πληροφορίες για αυτόματη αναγνώριση μορφοτύπου  Επίπεδα υποστήριξης: Υποστηρίζεται Αναγνωρίζεται Δεν υποστηρίζεται  Η αναπαράσταση πληροφοριών δεν διατίθεται τρεχόντως στο σύστημα

Δείγμα DSpace AIP

Μετανάστευση και Αναδημιουργία κατεστραμμένου υλικού  Δεν διαχειρίζονται άμεσα από των κώδικα του DSpace  Στις βιβλιοθήκες MIT, υπάρχει καθορισμένη διαδικασία αντιγράφων σε μαγνητικές κασέτες  Μικρός κίνδυνος εξαιτίας της εξάρτησης από τη λειτουργική πλατφόρμα PostgreSQL για την αποκατάσταση της βάσης δεδομένων  Μετριάζεται από AIPs που βασίζονται στο METS

Διαχείριση δεδομένων

Διαχείριση δεδομένων (1/2)  Εξουσιοδότηση Λίστα απλού ελέγχου πρόσβασης μη ιεραρχική  Πιστοποίηση Εξαρτάται από τα συστατικά μέρη στον τομέα της εφαρμογής αφού οι μηχανισμοί ποικίλουν Η διεπαφή του χρήστη (UI) του MIT Web χρησιμοποιεί X509 πιστοποιητικά Απλό στην αλλαγή (π.χ. να χρησιμοποιηθεί πιστοποίηση NT domain)

Διαχείριση δεδομένων (2/2)  Ευρετηρίαση Η χρήση σχεσιακής βάσης δεδομένων παρέχει δείκτες ευρετηρίασης (indices) Δείκτες τίτλων, συγγραφέων, θεμάτων και χρονολογιών για browsing (αποθηκευμένοι σε DBMS) Ευρετηριασμένα μεταδεδομένα Dublin Core με τη χρήση της μηχανής αναζήτησης Jakarta Lucene

Διαχείριση (Administration)  Εκτελείται κεντρικά (κυρίως αποτελεί ένα ζήτημα του User Interface)  Στα σχέδια είναι να επιτρέπεται περισσότερο σε τοπικό επίπεδο η διαχείριση από κοινότητες

Εργαλεία Διαχείρισης  Εργαλεία Web UI Δημιουργία/ επεξεργασία μεταδεδομένων για συλλογές Δημιουργία/ επεξεργασία διατήρησης καταγραφών των χρηστών Έλεγχος εξουσιοδότησης ομάδων και πρόσβαση στις λίστες ελέγχου Επεξεργασία των Items Απόσυρση των Items από το αρχείο Θεώρηση/ επεξεργασία του Dublin Core Θεώρηση/ επεξεργασία του μορφοτύπου Bitstream

Διαδικασία εισαγωγής του DSpace

Επιλογές Εισαγωγής  Web UI – Διεπαφή χρήστη  Δεδομένα συγγραφέα σε απλό DSpace XML μορφότυπο εισαγωγής  Δημιουργία εργαλείων με τη χρήση DSpace Java APIs  Μετατροπή δεδομένων σε απλό DSpace XML μορφότυπο εισαγωγής

Εγγύηση Ποιότητας

Μετασχηματισμός  Ονομάζεται επίσης ‘Μετανάστευση’  Δεν υπάρχουν ακόμη εργαλεία  Πιθανές μελλοντικές κατευθύνσεις: Αναγνώριση Items που απαιτούν Μετασχηματισμό Εκτέλεση Μετασχηματισμού Τα πρωτότυπα πρέπει να κρατούνται σε περίπτωση σφαλμάτων στο Μετασχηματισμό

Συμπεράσματα  Το DSpace είναι ένα χρήσιμο εργαλείο Αλλά…  Δεν αποτελεί ακόμη ένα πλήρες εργαλείο ψηφιακής διατήρησης Ανάγκη ανάπτυξης και δοκιμασίας εργαλείων Μετασχηματισμού (μετανάστευση) Ανάγκη περιγραφής περίπλοκων σχέσεων μεταξύ των Bitstreams με τη βοήθεια του METS Ανάγκη παροχής καλύτερης διάχυσης δυνατοτήτων Βελτίωση εργαλείων διαχείρισης