ΣΕΛΗΝΙΟ

ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ Το σελήνιο εισέρχεται στην τροφική αλυσίδα διαμέσου των λαχανικών, τα οποία λαμβάνονται από το έδαφος Η πρόσληψη σεληνίου είναι χαμηλή σε κάποια μέρη του κόσμου, όπου η περιεκτικότητα του εδάφους στο συστατικό αυτό είναι μικρή Οι προσλήψεις σεληνίου στα περισσότερα τμήματα της Ευρώπης είναι αξιοσημείωτα χαμηλότερες από αυτές των Η.Π.Α., γιατί τα ευρωπαϊκά εδάφη είναι φτωχότερα σε σελήνιο

Διαιτητικές πηγές σεληνίου Ποσότητα τροφίμου Σελήνιο (μg) Δημητριακά1 2 φέτες ψωμί   30 Λαχανικά 200g μαγειρεμένα φασόλια Φακές, κόκκινα φασόλια και άλλοι καρποί, μαγειρεμένα (105g) Πράσινα λαχανικά, βρασμένα (100g) 4 5 1-3 Γάλα και γαλακτ/κά προϊόντα 280 ml γάλα 1 αυγό 3-30 3-25 Φρούτα 1 μπανάνα 1 πορτοκάλι 2 Κρέας και ψάρι Μοσχάρι μαγειρεμένο (100gr) Αρνί μαγειρεμένο (100gr) Χοιρινό μαγειρεμένο (100gr) Κοτόπουλο μαγειρεμένο (100gr) Συκώτι (90gr) Ψάρι μαγειρεμένο (150g) 3 1 15 8 20 30-50 Ξηροί καρποί 20 αμύγδαλα 10 φιστίκια Βραζιλίας 30 φιστίκια 200 1Τα δημητριακά είναι σημαντικές πηγές σεληνίου αλλά το περιεχόμενό τους αντανακλά την περιεκτικότητα του εδάφους στο οποίο φυτρώνουν σε σελήνιο και για αυτό το λόγο ποικίλουν Εξαιρετικές πηγές (έντονη γραφή), καλές πηγές (πλάγια γραφή)  

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ Είναι διαθέσιμο κυρίως σε συμπληρώματα αντιοξειδωτικών με βιταμίνη Ε και βιταμίνη Α καθώς κι ως συστατικό πολυβιταμινούχων συμπληρωμάτων Συγκεκριμένη δόση δεν έχει ορισθεί, παρόλα αυτά καθημερινή πρόσληψη 50-100μg θεωρείται ασφαλής Δόσεις από συμπληρώματα δε θα πρέπει να υπερβαίνουν τα 200μg ημερησίως Προσλήψεις από όλες τις διαθέσιμες πηγές (τροφή και συμπληρώματα) δε θα έπρεπε να υπερβαίνουν τα 450μg ημερησίως Η βιοδιαθεσιμότητα του σεληνίου εξαρτάται από τη μορφή με την οποία βρίσκεται και τα συμπληρώματα συνήθως περιέχουν σεληνομεθειονίνη, σεληνίτη και σεληνικά. Η σεληνομεθειονίνη είναι πιο αποτελεσματική όμως έχει μικρότερη βιοδιαθεσιμότητα

ΔΡΑΣΗ Αποτελεί μέρος του ενζύμου υπεροξειδάση της γλουταθειόνης και άλλων σεληνοπρωτεϊνών. Η υπεροξειδάση της γλουταθειόνης προστατεύει από τη γένεση των ελεύθερων ριζών οξυγόνου που προκαλούν την καταστροφή των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων στις κυτταρικές μεμβράνες Το σελήνιο υποκαθιστά την ανάγκη για βιταμίνη Ε και αντίστροφα Το σελήνιο επιπλέον, δρα υποβοηθώντας στην ανοσολογική απόκριση του οργανισμού, ενώ διαθέτει και προστατευτικές ιδιότητες ενάντια στον καρκίνο, που δεν οφείλονται αποκλείστηκα σε αυτές τις ενζυμικές λειτουργίες

ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Απορρόφηση Λίγα είναι γνωστά σχετικά με την εντερική απορρόφηση του σεληνίου, αλλά φαίνεται ότι απορροφάται εύκολα Κατανομή Το σελήνιο αποθηκεύεται στα ερυθρά αιμοσφαίρια, το ήπαρ, τον σπλήνα, την καρδιά, τα νύχια, το σμάλτο των δοντιών, τους όρχεις και τα σπερματοζωάρια. Είναι ενσωματωμένο στο ένζυμο υπεροξειδάση της γλουταθειόνης, τη μεταβολικά ενεργή μορφή του σεληνίου Απέκκριση Το σελήνιο απεκκρίνεται κυρίως στα ούρα

ΕΛΛΕΙΨΗ Η έλλειψη έχει συνδεθεί με μυϊκό πόνο και χαλαρότητα. Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις μυοκαρδιοπάθειας που τρέφονται αποκλειστικά παρεντερικώς Η νόσος Keshan (παρουσιάζεται κυρίως στην Κίνα) είναι ένα σύνδρομο ενδημικής μυοκαρδιοπάθειας το οποίο καταπραΰνεται με τη χορήγηση σεληνίου. Και η μικρότερης έκτασης έλλειψη σεληνίου μπορεί να έχει δυσάρεστες συνέπειες για την υγεία Ανοσοεπάρκεια, διευκόλυνση της ανάπτυξης και της προόδου κάποιων ιικών μολύνσεων, αποβολές, ανδρική στειρότητα, κατάθλιψη, γεροντική άνοια, νόσο Alzheimer και μειωμένη λειτουργία του θυρεοειδούς

ΕΛΛΕΙΨΗ Η έλλειψη έχει ακόμα συνδεθεί με τα καρδιαγγειακά νοσήματα παρόλο που τα αποτελέσματα των επιδημιολογικών μελετών ήταν αμφιλεγόμενα Χαμηλή πρόσληψη σεληνίου έχει συνδεθεί και με τη θνησιμότητα λόγω καρκίνου

ΧΡΗΣΕΙΣ Μελέτες έχουν δείξει ότι τα συμπληρώματα σεληνίου μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων ειδών καρκίνου (π.χ παχέος εντέρου, στομάχου, πνεύμονα, προστάτη), όχι όμως όλων (στήθους, οισοφάγου, δέρματος) Ο ρόλος του σεληνίου στην καρδιακή νόσο είναι αδιευκρίνιστος, και απαιτούνται ελεγμένες κλινικές έρευνες για να προσδιορίσουν τα όποια οφέλη του συμπληρώματος Τα αποτελέσματα των μελετών για το σελήνιο στη ρευματοειδή αρθρίτιδα είναι αλληλοσυγκρουόμενα

ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ Τα προϊόντα σεληνίου που περιέχουν μαγιά θα έπρεπε να αποφεύγονται από ασθενείς που λαμβάνουν αναστολείς της μονοαμινοοξειδάσης Εγκυμοσύνη και θηλασμός Δεν έχουν αναφερθεί προβλήματα στη λήψη φυσιολογικών δόσεων ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Το σελήνιο έχει μικρό θεραπευτικό εύρος Οι αρνητικές επιδράσεις περιλαμβάνουν απώλεια τριχών, αλλαγές στα νύχια, πληγές στο δέρμα, ναυτία, διάρροια, ερεθισμός, μετταλλική γεύση, αναπνοή με οσμή σκόρδου, εξάντληση και περιφερική νευροπάθεια

Συνιστώμενες ημερήσιες προσλήψεις για το σελήνιο (μg/ημέρα) EU RDA= δεν υπάρχει Ηλικία UK USA WHO EU PRI LNRI RNI RDA UL 0-3 μηνών 4-6 μηνών 7-9 μηνών 10-12 μηνών 1-3 ετών 4-6 ετών 4-8 ετών 7-10 ετών 9-13 ετών 19-70+ ετών 4 5 6 7 10 - 16 13 15 20 30 151 201 40 55 45 90 150 280 400 9 12 24 25 8

Άνδρες Γυναίκες 11-14 ετών 15-18 ετών 19-50+ ετών 25 40 45 70 75 50 - 36 35 55 Γυναίκες Εγκυμοσύνη Θηλασμός * +15 60 65 400 30