ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΚΙΝΗΣΗΣ Εξελικτική Κρισιμότητα της Κίνησης Χρήση από θήραμα και θηρευτή Προσέλκυση Προσοχής Αντίληψη 3D αντικειμένων Διαχωρισμός Φιγούρας-Φόντου (καμουφλάζ) Πλοήγηση στο περιβάλλον

Είδη Κίνησης Α. Πραγματική κίνηση Β. Φαινομενική-Στρομποσκοπική (apparent motion) Γ. Προκλητή (Induced motion) Δ. Αυτοκινητική (autokinetic motion) Ε. Κινητικά Μεταφαινόμενα (motion aftereffects)

Παράγοντες που επηρεάζουν την αντίληψη της πραγματικής κίνησης: Δύο παράμετροι: Αντιληπτικό όριο (threshold) και Ταχύτητα (velocity) Το αντιληπτικό όριο της κίνησης είναι το 1/6 της οπτικής γωνίας ανά δευτερόλεπτο. Επίδραση Πλαισίου Εάν το πλαίσιο του αντικειμένου είναι γραμμωτό, το αντιληπτικό όριο της κίνησης μειώνεται δραματικά: 1/60 της οπτικής γωνίας ανά δευτερόλεπτο.

Πλαίσιο και αντίληψη Ταχύτητας Η κίνηση φαίνεται να έχει μεγαλύτερη ταχύτητα κοντά στα όρια ενός πλαισίου, παρά μακριά από τα όρια του πλαισίου. Μέγεθος αντικειμένου-πλαισίου και αντίληψη ταχύτητας. Ένα μεγάλο αντικείμενο που κινείται εντός ενός μεγάλου πλαισίου φαίνεται ότι κινείται πιο αργά από ένα μικρό αντικείμενο σε ένα μικρό πλαίσιο

Προβλήματα στην Αντίληψη Κίνησης Αντικείμενα που κινούνται με διαφορετική ταχύτητα στον αμφιβληστροειδή, μπορεί να φαίνονται να κινούνται με την ίδια ταχύτητα Δεν υπάρχει αντιστοιχία μεταξύ κίνησης στον αμφιβληστροειδή και αντίληψης κίνησης από τον παρατηρητή.

Φυσιολογικοί μηχανισμοί: Ανιχνευτές Κίνησης (Motion detectors). Ειδικευμένοι νευρώνες του εγκεφάλου, αντιδρούν έντονα σε διαδοχικούς ερεθισμούς του αμφιβληστροειδούς από κινούμενα αντικείμενα σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Βλάβες σε περιοχές του εγκεφάλου όπου είναι συγκεντρωμένοι οι ανιχνευτές κίνησης, προκαλούν μία αντιληπτική διαταραχή γνωστή ως «ακινητοψία» (motion blindness). Οι ανιχνευτές κίνησης δεν εξηγούν την αναντιστοιχία αμφιβληστροειδικής και αντιλαμβανόμενης κίνησης.

Θεωρία της «φυσικής εκφόρτωσης» (corollary discharge) Εγκέφαλος Κινητικές εντολές Αντίληψη Εντολή κίνησης Μονάδα σύγκρισης Φυσική εκφόρτωση Αισθητηριακό σήμα κίνησης Μάτι

Παραδείγματα: Κινούμαστε Δεξιά από ακίνητο αντικείμενο Εγκέφαλος Κινητικές εντολές Αντίληψη Κ. Δεξιά Κίνηση Δεξιά Μονάδα σύγκρισης Μάτι Κίνηση αριστερά

Παραδείγματα: Παρακολουθούμε κιν. Αντικείμενο Αριστερά Κινητικές εντολές Αντίληψη Εγκέφαλος Μονάδα σύγκρισης Κ. Αριστερά Κίνηση Αριστερά Κίνηση Αριστερά Μάτι

Παραδείγματα: Αντικείμενο κινείται Δεξιά Εγκέφαλος Κινητικές εντολές Αντίληψη Εντολή κίνησης ΜΗΔΕΝ Μονάδα σύγκρισης Κίνηση Δεξιά Μάτι Κίνηση Δεξιά

Εφαρμογές 1. Παράλυση των μυών του ματιού 2. «Σπρώξιμο» του ματιού

Οικολογική Θεωρία του Γκίμπσον Έμφαση στην πληροφορία από τη «ροή του οπτικού πλέγματος Αντίληψη κίνησης ΑΝΑΛΟΓΗ με την ΣΧΕΤΙΚΗ κίνηση αντικειμένου και φόντου πάνω στον αμφιβληστροειδή.

Παραδείγματα 1. Αντικείμενο κινείται μπροστά από στατικό παρατηρητή. Αποτέλεσμα: κίνηση αντικειμένου, φόντο ακίνητο 2. Παρακολούθηση κινούμενο αντικειμένου. Αποτέλεσμα: κίνηση φόντου, ακίνητο αντικείμενο 3. Κίνηση παρατηρητή από στατικό αντικείμενο. Αποτέλεσμα: κίνηση αντικειμένου, κίνηση φόντου

Προβλήματα 1. Δεν εξηγεί την αντίληψη κίνησης απομονωμένων αντικειμένων όταν δεν υπάρχει φόντο. 2. Για σωστή εκτίμηση της πληροφορίας της σχετικής κίνησης αντικειμένου-φόντου, ο παρατηρητής θα πρέπει να έχει γνώση της δικής του κίνησης.

Φαινομενική (apparent) Κίνηση Όταν δύο φωτεινά ερεθίσματα παρουσιάζονται το ένα μετά το άλλο, αντιλαμβανόμαστε ΈΝΑ αντικείμενο να κινείται ανάμεσα στις δύο τοποθεσίες των ερεθισμάτων (Wertheimer)

Φαινομενική (apparent) Κίνηση Όταν δύο φωτεινά ερεθίσματα παρουσιάζονται το ένα μετά το άλλο, αντιλαμβανόμαστε ΈΝΑ αντικείμενο να κινείται ανάμεσα στις δύο τοποθεσίες των ερεθισμάτων (Wertheimer)

Φαινομενική (apparent) Κίνηση Όταν δύο φωτεινά ερεθίσματα παρουσιάζονται το ένα μετά το άλλο, αντιλαμβανόμαστε ΈΝΑ αντικείμενο να κινείται ανάμεσα στις δύο τοποθεσίες των ερεθισμάτων (Wertheimer)

Φαινομενική (apparent) Κίνηση Όταν δύο φωτεινά ερεθίσματα παρουσιάζονται το ένα μετά το άλλο, αντιλαμβανόμαστε ΈΝΑ αντικείμενο να κινείται ανάμεσα στις δύο τοποθεσίες των ερεθισμάτων (Wertheimer) Παράγοντες που επηρεάζουν τη φαινομενική κίνηση: Χρονική απόσταση ερεθισμάτων (InterStimulus Interval: ISI) 2. Τοπική απόσταση ερεθισμάτων.

Χρονική Απόσταση Ερεθισμάτων Αν αρχίσουμε με μία πολύ μικρή ΧΑΕ και την αυξάνουμε… 1. Κάτω από 30χλδ = Μηδέν κίνηση 2. 30-60χλδ = Μερική κίνηση 3. 60-70χλδ = Ιδανική κίνηση 4. 70-200χλδ = Μερική κίνηση (Phi Movement) 5. 200-400χλδ = Μηδέν κίνηση

Τοπική Απόσταση Ερεθισμάτων Όσο μεγαλύτερη είναι η απόσταση των ερεθισμάτων στο χώρο, τόσο μικρότερη πρέπει να είναι η ΧΑΕ για την αντίληψη ιδανικής κίνησης.

Σύνθετες φαινομενικές κινήσεις Φαινομενική Ταυτότητα (Ternus)

Σύνθετες φαινομενικές κινήσεις Φαινομενική Ταυτότητα (Ternus) Η αντίληψη σύνθετων μορφών κίνησης εξαρτάται από τη συνολική μορφή του ερεθίσματος. Καθοδηγούμενη φαινομενική κίνηση Η φαινομενική κίνηση επηρεάζεται από το γενικότερο πλαίσιο του ερεθίσματος.

Προκλητή (induced) Κίνηση Η κίνηση ενός μεγάλου πλαισίου προκαλεί αντίληψη κίνησης για ένα μικρότερο και ακίνητο αντικείμενο, στην αντίθετη κατεύθυνση. Ερέθισμα Αντίληψη

Αυτοκινητική (autokinetic) Κίνηση Ένα ακίνητο φωτεινό ερέθισμα (σε σκοτεινό χώρο) θα φανεί ότι κινείται σε τυχαίες κατευθύνσεις. Αιτία: οι ασυνείδητες σακκαδικές κινήσεις του ματιού. Η αυτοκινητική κίνηση επηρεάζεται από την υποβολή. Τεχνική της αυτοκινητικής λέξης.

Κινητικά Μεταφαινόμενα (aftereffects) H πλάνη του καταρράκτη (waterfall illusion) Μεταφαινόμενο σπειροειδούς κίνησης. Τα κινητικά μεταφαινόμενα εξαρτώνται από την αμφιβληστροειδική ή την αντιλαμβανόμενη κίνηση? Anstis&Gregory (1964): Από την αμφιβληστροειδική.

Κινητική αντίληψη και Αντίληψη αντικειμένων Η κινητική αντίληψη βοηθά στην αποσαφήνιση της δισδιάστατης εικόνας. Η κινητική αντίληψη μπορεί έστω και χωρίς άλλες ενδείξεις βάθους, να δώσει τρισδιάστατες αντιλήψεις. Wallach: φαινόμενο κινητικού βάθους (kinetic depth effect)

Κινητική αντίληψη και Ισορροπία Η κινητική αντίληψη είναι κρίσιμη για τη διατήρηση της ισορροπίας. Lee & Aronson: Χρήση της ροής του οπτικού πεδίου για να επηρεάσουν την ισορροπία των υποκειμένων. Κυρίαρχος ρόλος της οπτικής αντίληψης.

Κινητική αντίληψη και Πλοήγηση Ποια είναι τα στοιχεία που μας επιτρέπουν να κινούμαστε με επιτυχία στο περιβάλλον μας? 1. Οπτική ροή. 2. Κεντρικό Σημείο Διαστολής (focus of expansion) 3. Διαστολή οπτικής γωνίας (angular expansion)