Το ελληνικό αλφάβητο Πολύ σημαντική η γνώση γιατί: Η γνώση της ιστορίας του πολύ σημαντική: Πρέπει να γνωρίζουμε την τάση της σταδιακής εγκατάλειψης των διαφόρων παραλλαγών του ελληνικού αλφαβήτου και τη σταδιακή υιοθέτηση της ιωνικής παραλλαγής. Στην Αθήνα επί άρχοντος Ευκλείδου το 403 π.Χ. υιοθετείται επίσημα με ψήφισμα το ιωνικό αλφάβητο, το οποίο ήταν σε χρήση ήδη νωρίτερα ιδιωτικά. Πολύ σημαντική η γνώση γιατί: Ακόμη και ένας χαρακτήρας μπορεί να αρκεί για να εντοπίσουμε τη γεωγραφική προέλευση της επιγραφής, αλλά και για να καθορίσουμε τον χρόνο.

Οι πηγές μας: η παράδοση και οι ίδιες οι επιγραφές Κριτική της παράδοσης (οι χαρακτήρες ω και η και το παράδειγμα του Σιμωνίδη του Κείου, οι χαρακτήρες ξ και ψ στη Μίλητο και το παράδειγμα του Επίχαρμου) Το παράδειγμα των φοινικήιων γραμμάτων Πώς αντιμετωπίζουμε την παράδοση και πού πρέπει να στηριζόμαστε

Φοινικικό αλφάβητο א Άλεφ ' ב Μπετ b ג Γκίμελ g ד Ντάλεθ d ה Χε h ו Βάου w ז Τζαΐν z ח Χέτ ch ט Τετ t י Γιόντ j כ Καφ k ל Λάμεδ l מ Μεμ m נ Νουν n ס Σαμέχ s ע Αγίν ' פ Πε p צ Τζαντέ z (ts) ק Κόφ q ר Ρεσ r ש Σιν sch ת Ταβ t

Από τα αριστερά προς τα δεξιά Κατευθύνσεις γραφής ἐπὶ τὰ λαιά (retrograde, από τα δεξιά προς τα αριστερά, μαρτυρία Παυσανία) Βουστροφηδόν Από τα αριστερά προς τα δεξιά

Πορεία αλφαβήτου Στην αρχή δεν υπάρχει διάκριση μακρών-βραχέων φωνηέντων Το η χρησιμοποιείται και για το ει, ενώ το ο και για το ου

Η ιστορία της αναπαράστασης των φθόγγων <e> Στην Ιωνία τουλάχιστον το 600 π.Χ. η δασεία άρχισε να εκπίπτει. Εν τω μεταξύ οι Ίωνες θέλησαν να εκφράσουν τη διαφορά μεταξύ του μακρού και του βραχέος ε. Χρησιμοποίησαν λοιπόν το Η (αρχικά σύμβολο της δασείας) για το μακρό, ενώ το Ε έμεινε για το βραχύ ε, καθώς και για το ει.

Η ιστορία της αναπαράστασης των φθόγγων <ο> Ταυτόχρονα με τη διαφοροποίηση της αναπαράστασης των φθόγγων <ε>, και ενδεχομένως ακόμη νωρίτερα, πριν το τέλος του 7ου αι. σε διάφορα μέρη εκδηλώθηκε η επιθυμία του διαχωρισμού των <ο>. Επικράτησε το ιωνικό πρότυπο (το Ο έμεινε για το βραχύ ο και για το ου, ενώ το Ω δημιουργήθηκε για το μακρό ο.)

Το υ: ιδιαίτερη περίπτωση. Στα ελληνικά εκείνης της εποχής υπήρχε ‘συμφωνικό’ και ‘φωνηεντικό’ υ. (για να το καταλάβουμε ας ακούσουμε πώς προφέρεται το υ στο αυγό και στο αυτί) Το δίγαμμα για το συμφωνικό. Για το φωνηεντικό δημιουργήθηκε ένα νέο γράμμα, το Υ ή, αλλού, το V. (εσείς πού νομίζετε πως επικράτησαν αυτά τα δύο, στα ανατολικά ή στα δυτικά αλφάβητα;)

Προευκλείδια και μεταευκλείδια αλφάβητα

Προ- και μεταευκλείδια αλφάβητα Διαίρεση μεταξύ ‘ανατολικών’ και ‘δυτικών’ αλφαβήτων (Kirchoff) Τα ‘ανατολικά’ χωρίζονται σε 3 ομάδες (νησιά Αιγαίου, συγκεκριμένα σημεία της ηπειρ. Ελλάδος και Ιωνία) Τα ‘δυτικά’ είναι μια ομάδα που περιλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της ηπειρωτικής Ελλάδος μαζί με το νησί της Εύβοιας Το ιωνικό αλφάβητο ανάγεται τουλάχιστον στο 453 π.Χ., οπότε χρονολογείται η επιγραφή από την Αλικαρνασσό Το ιωνικό αλφάβητο υιοθετείται από την Αθήνα το 403 π.Χ. και εξαπλώνεται στη συνέχεια σε όλο τον ελληνόφωνο κόσμο υφιστάμενο περαιτέρω αλλαγές.