ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ. ΠΟΣΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΑ ΤΡΩΜΕ;

Η Παραδοσιακή Μεσογειακή Διατροφή, ύστερα από μελέτες και στη χώρα μας και αλλού, έχει αποδειχτεί η πιο υγιεινή διατροφή. Η Mεσογειακή διατροφή χαρακτηρίζεται από τις διατροφικές συνήθειες που βρέθηκε ότι είχαν οι κάτοικοι της Κρήτης και της Νότιας Ιταλίας στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Είναι ξακουστή για τις ευεργετικές της ιδιότητες καθώς προφυλάσσει από εμφράγματα του μυοκαρδίου και από διάφορες μορφές καρκίνου, είναι φτωχή σε θερμίδες, τονώνει τον οργανισμό, βοηθάει την καλή λειτουργία του εντέρου κ.ά.

Ο τρόπος αυτός διατροφής κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος τα τελευταία χρόνια, καθώς πλήθος μελετών δείχνουν ότι οι κάτοικοι Μεσογειακών περιοχών ζουν περισσότερο, ενώ πολύ σπανιότερα σε σχέση με τους Αμερικανούς και τους Βορειοευρωπαίους πάσχουν από καρκίνο εντέρου και στήθους ή καρδιακές παθήσεις. Το μενού είναι απλό και στηρίζεται στη λιτή διατροφή: χορταρικά, φρούτα, όσπρια, λαχανικά, αγνό τυρί, ζυμωτό μαύρο ψωμί, ωμό ελαιόλαδο, ξηροί καρποί, λίγο σπιτικό κρασί και ψάρια! Και φυσικά καθημερινή άσκηση.

Τα χαρακτηριστικά της είναι τα εξής.   Τα χαρακτηριστικά της είναι τα εξής. Aφθονία τροφών φ υ τ ι κ ή ς προέλευσης, όπως φρούτα, λαχανικά, πατάτες, δημητριακά και όσπρια. Ε λ α ι ό λ α δ ο ως βασικό έλαιο, που αντικαθιστά όλα τα άλλα λίπη και έλαια όπως βούτυρο, μαργαρίνη κτλ. Καθημερινή λήψη μικρών ποσοτήτων γαλακτοκομικών προϊόντων, όπως το τυρί , το γάλα και το γιαούρτι. Κατανάλωση ψ α ρ ι ο ύ και πουλερικών σε εβδομαδιαία βάση. Αυγά το πολύ μέχρι 4 την εβδομάδα (να σημειωθεί ότι στον αριθμό αυτόν περιλαμβάνονται και αυτά που χρησιμοποιήθηκαν στο μαγείρεμα).

Κατανάλωση ζάχαρης (που υπάρχει βέβαια στα γλυκά) σε εβδομαδιαία βάση. "Κόκκινο" κρέας (μοσχάρι, χοιρινό κτλ.) μόνο λίγες φορές το μήνα. Φυσική δραστηριότητα (περπάτημα, κίνηση γενικότερα) στο επίπεδο που συντηρεί την αίσθηση καθημερινής υγείας και ευεξίας. Λογική κατανάλωση κρασιού (συνήθως με τα γεύματα 1-2 ποτηράκια του κρασιού). Και δεν ξεχνάμε να πίνουμε τουλάχιστον 6 ποτήρια νερό καθημερινά.

ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

Μελέτη μεσογειακής πυραμίδας Η Μεσογειακή Πυραμίδα αποτελεί ένα πρότυπο διατροφής ή διαφορετικά μια πυξίδα. Για να την κατανοήσουμε αρκεί να ρίξουμε αρχικά μια ματιά από μακριά… στο σχήμα και το μέγεθός της. 1. Χωρίζεται σε επίπεδα. Κάθε επίπεδο της Μεσογειακής πυραμίδας δηλώνει ή «φιλοξενεί» και μία ομάδα τροφίμων. Επιπλέον σε κάποια επίπεδα θα λέγαμε πως «συστεγάζονται» κάποιες ομάδες τροφίμων, όπως συμβαίνει με τα φρούτα και τα λαχανικά.

2. Το κάθε επίπεδο έχει διαφορετικό μέγεθος, ανάλογα με τη θέση του στην πυραμίδα. Το μέγεθος του κάθε επιπέδου υποδηλώνει την ποσότητα των τροφίμων που είναι να καταναλώνουμε από την κάθε ομάδα τροφίμων. Η θέση του κάθε επιπέδου δηλώνει και το πόσο συχνά καταναλώνουμε τα τρόφιμα της ίδιας ομάδας. Τα τρόφιμα που βρίσκονται στη βάση της πυραμίδας συστήνεται να καταναλώνονται καθημερινά. Αυτά που βρίσκονται στη μέση, εβδομαδιαία, ενώ τα τρόφιμα στην κορυφή μερικές φορές το μήνα.

Σε μια πιο λεπτομερή ματιά παρατηρούμε τα εξής: Στη βάση της καθημερινής διατροφής βρίσκονται τα φυτικής προέλευσης τρόφιμα που είναι πλούσια σε υδατάνθρακες, φυτικές ίνες, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και ιχνοστοιχεία όπως ο ψευδάργυρος, το κάλιο κλπ, δηλαδή τα αμυλούχα ολικής άλεσης, τα φρούτα και τα λαχανικά. Οι ομάδες τροφίμων που απαρτίζουν τη βάση της πυραμίδας είναι: Η ομάδα των αμυλούχων και δημητριακών Η ομάδα των λαχανικών και η ομάδα των φρούτων

Στη συνέχεια, ακολουθεί το ελαιόλαδο, για να αναδείξει την σχεδόν αποκλειστική του χρήση στη Μεσογειακή διατροφή. Έρευνες έχουν δείξει άλλωστε πως η αντικατάσταση του κορεσμένου λίπους με μονοακόρεστο είναι ευεργετική για την υγεία και κυρίως την υγεία της καρδιάς. Η θέση του ελαιολάδου στην πυραμίδα οφείλεται, επίσης, στην υψηλή αντιοξειδωτική δράση της βιταμίνης Ε που περιέχει. Ακριβώς πάνω από το ελαιόλαδο στην πυραμίδα, σε καθημερινή βάση, βρίσκονται τα γαλακτοκομικά λόγω της υψηλής θρεπτικής τους αξίας ως κύρια πηγή ασβέστιο, πρωτεΐνης (σε καθημερινή βάση)και υδατανθράκων.

Σε εβδομαδιαία βάση συστήνεται η κατανάλωση κρέατος με την εξής σειρά: 1 φορά το μήνα το κόκκινο κρέας (μοσχάρι ήΣε ε χοιρινό), λόγω κορεσμένου λίπους εκτός αν το παιδί έχει αναιμία όποτε συστήνεται πιο συχνά η κατανάλωση άπαχου μοσχαριού. 1-2 φορές την εβδομάδα ψάρια κατά προτίμηση λιπαρά ψάρια (οι σαρδέλες, ο μπακαλιάρος, ο κολιός, ο γάβρος, ο σολομός, το σκουμπρί) βραστά ή ψητά ή αχνιστά ή μαγειρευτά 1 φορά την εβδομάδα κοτόπουλο ή γαλοπούλα 1-2 φορές την εβδομάδα όσπρια σα σούπα ή μέσα στις σαλάτες

2 αυγά την εβδομάδα βραστά ή ομελέτα ή μελάτα ή μάτια σε νερό 1-2 φορές την εβδομάδα μια μικρή χούφτα ξηρών καρπών σε αντικατάσταση των οσπρίων. Μπορείτε να επιλέξετε καρύδια ή αμύγδαλα άψητα ή 2-3 κάστανα ή 4-5 φουντούκια, καλό είναι να αποφεύγονται οι αλμυροί ξηροί καρποί Ενδεικτική ποσότητα είναι τα 2/3 της παλάμης του χεριού του καθενός. Από τα αλλαντικά και τα λουκάνικα, καλό είναι να χρησιμοποιούνται άπαχα (φιλέτο γαλοπούλας για σάντουιτς) ή αλλαντικά που έχουν αντικαταστήσει τα κορεσμένα με πολυακόρεστα λιπαρά, ενώ τα υπόλοιπα μπορούν να καταναλώνονται μεν σε πιο αραιή συχνότητα.

Στην κορυφή της πυραμίδας σε μικρότερη συχνότητα βρίσκονται τα γλυκά, τα λιπαρά τρόφιμα και τα fast-food. Η ομάδα αυτή προσφέρει κατά κύριο λόγο λίπη, κυρίως κορεσμένα και ζάχαρη, ενώ τις περισσότερες φορές δεν έχει να προσφέρει περισσότερα θρεπτικά συστατικά. Για το λόγο αυτό συστήνεται να την απολαμβάνουμε με μέτρο και ισορροπία.

Καταχώρηση εβδομαδιαίας κατανάλωσης τροφών Κατηγορίες τροφίμων η 1η μ 2η έ 3η ρ 4η ε 5η ς 6η 7η ψωμί ζυμαρικά ρύζι φρούτα λαχανικά ελαιόλαδο γαλακτοκομικά ψάρια πουλερικά Ελιές-όσπρια-ξ.κ πατάτες Γλυκά αυγά Κόκκινο κρέας  

Καταχώρηση εβδομαδιαίας κατανάλωσης τροφίμων   Σε αυτή την φάση οι μαθητές του τμήματος ενδιαφέροντος καταχώρισαν τα είδη και τις ποσότητες τροφίμων που κατανάλωσαν μέσα σε μια βδομάδα σύμφωνα με τον παραπάνω πίνακα.

Γενικές παρατηρήσεις Όταν οι μαθητές του τμήματος συγκέντρωσαν τα στοιχεία από την εβδομαδιαία διατροφή τους συγκρίνανε τα αποτελέσματα με τα στοιχεία της μεσογειακής διατροφής. Τα αποτελέσματα ήταν πραγματικά απογοητευτικά. Οι μαθητές είδαν ότι η διατροφή τους δεν είχε καμιά σχέση με την πυραμίδα της μεσογειακής διατροφής. Η διατροφή τους περιείχε πολλές διατροφικές ελλείψεις ή διατροφικές υπερβολές και ποιοτικές παρεκκλίσεις.  

Αξιολόγηση -συμπεράσματα Οι μαθητές της Β΄ Λυκείου αποφεύγουν τα γεύματα τους να είναι πλούσια και ισορροπημένα. Έτσι δε λαμβάνουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται για την ανάπτυξή τους.  Η υιοθέτηση φρούτων και λαχανικών κρίνεται απαραίτητη προσθήκη στην καθημερινή διατροφή τους. Πρέπει το διαιτολόγιό τους να περιλαμβάνει τουλάχιστον τα τρία βασικά γεύματα πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό. Και όταν το επιτρέπουν οι συνθήκες των καθημερινών υποχρεώσεων τους να παίρνουν οπωσδήποτε δεκατιανό και απογευματινό. Τα γεύματα να είναι εμπλουτισμένα με τις απαραίτητες τροφές για μια πλήρη και ισορροπημένη διατροφή που θα συντελέσει στην ανάπτυξη του οργανισμού τους και στην αποφυγή μελλοντικών ασθενειών.  

Ερωτηματολόγιο 2 >5  3 Ηλικία 15 16 17 18 και άνω Φύλο Ερωτηματολόγιο   Ηλικία 15 16 17 18 και άνω Φύλο Αγόρι  Κορίτσι 1) Τρως πρωινό? ΝΑΙ  ΌΧΙ Αν ναι τι περιλαμβάνει? γάλα δημητριακά χυμό τοστ καφέ κάτι άλλο… 1… 2… 2) Τρως στα διαλείμματα του σχολείου ΝΑΙ  ΌΧΙ Αν ναι τι περιλαμβάνει? Σάντουιτς φρούτα  χυμό τυρόπιτα κάτι άλλο… 1… 2… 3) Πόσα γεύματα τρως ημερησίως? 1 4 2 >5  3

5) Τι προτιμάς να πίνεις καθημερινά; Νερό χυμό καφές αναψυκτικά 4) Πόσες φορές την    εβδομάδα καταναλώνεις τα παρακάτω τρόφιμα? Ψωμί  ρύζι Κρέας  φρ ούτα Ψάρια λαχανικά Όσπρια Γαλακτοκομικά Γλυκά    5) Τι προτιμάς να πίνεις καθημερινά; Νερό χυμό καφές  αναψυκτικά γάλα   κρασί  6) Υπάρχει κοινό φαγητό για όλα τα μέλη της οικογενείας ΝΑΙ  ΟΧΙ  7) Αλλάζουν οι διατροφικές συνήθειες σας τον καιρό των εξετάσεων ΝΑΙ  ΟΧΙ

Συμπεράσματα έρευνας   Σ’ αυτή τη φάση απευθυνθήκαμε στους μαθητές του σχολείου μας με ερωτηματολόγιο για να διερευνήσουμε τις διατροφικές τους συνήθειες. Τι απάντησαν τα αγόρια του 2ου ΕΠΑΛ Αγρινίου 1.Τρως πρωινό;  Από τα 50 αγόρια ηλικίας 16 ,17 ,18 και άνω τα 39 από αυτά τρώνε πρωινό και 11 δεν τρώνε. Από τα παιδιά που απαντήσανε θετικά για το πρωινό από αυτά πίνουν γάλα 23 παιδιά, χυμό 8, καφέ 9, δημητριακά 17 και τοστ 17.   2.Τρως στα διαλείμματα του σχολείου;  Στην ερώτηση αν τρώνε στα διαλείμματα του σχολείου τα 40 παιδιά απαντήσανε ναι και τα 10 όχι. Τα παιδιά στα διαλείμματα προτιμούν να τρώνε σάντουιτς τα 19, χυμό 7,φρουτο 2 και τυρόπιτα 21 παιδιά .

3. Πόσα γεύματα τρως ημερησίως; Στην ερώτηση πόσα γεύματα τρώνε ημερησίως: 2 παιδιά απάντησαν ότι τρώνε 1 γεύμα την ημέρα, τα 4 τρώνε 2, τα 20 τρώνε 3,τα 20 τρώνε 4 και τα 8 τρώνε 5 γεύματα ημερησίως.   4. Πόσες φορές την εβδομάδα καταναλώνεις τα παρακάτω τρόφιμα;   Τα παιδιά στην ερώτηση πόσες φορές καταναλώνουν την εβδομάδα τα παρακάτω τρόφιμα είναι: ψωμί 45, ζυμαρικά 42, ρύζι 38, φρούτα 10, λαχανικά 41, γαλακτοκομικά 39, αυγά 39, κρέας 44, ψαριά 40, όσπρια 36 και γλυκά 37 παιδιά. 5.Τι προτιμάς να πίνεις καθημερινά; Στην ερώτηση το τι προτιμάς να πίνεις καθημερινά: 33 προτιμούν να πίνουν νερό, χυμό 20, καφέ 17, αναψυκτικά 14, γάλα 16 και κρασί 10 παιδιά. 6.Υπάρχει κοινό φαγητό για όλα τα μέλη της οικογένειας;   Στο αν υπάρχει κοινό φαγητό για όλα τα μέλη της οικογένειας 38 απάντησαν ναι και τα 12 απάντησαν όχι . 7.Αλλάζουν οι διατροφικές συνήθειες τον καιρό των εξετάσεων; Στο αν αλλάζουν οι διατροφικές συνήθειες τον καιρό τον εξετάσεων τα 13 παιδιά απάντησαν ναι και τα 37 απάντησαν όχι.

Τι απάντησαν τα κορίτσια του 2ου ΕΠΑΛ Αγρινίου.   1.Τρως πρωινό;   Από ΤΑ 90 κορίτσια που συμμετείχαν τα 46 κορίτσια τρώνε πρωινό ενώ τα αλλά όχι. Το πρωινό τους περιλαμβάνει γάλα που το επιλέγουν 27 κορίτσια, χυμό που το επιλέγουν 6 κορίτσια, καφέ που πίνουν 7 κορίτσια, χυμό που το επιλέγουν 6 κορίτσια καφέ που πίνουν 7 κορίτσια, δημητριακά που τρώνε 11 κορίτσια και τοστ που τρώνε 18 κορίτσια. 2.Τρως στα διαλείμματα του σχολείου;  Στην ερώτηση που τους δόθηκε αν τρώνε στα διαλείμματα του σχολείου τα 52 κορίτσια απάντησαν ναι από τα οποία 24 τρώνε σάντουιτς, τα 10 χυμό, τα 3 φρούτα ενώ τυρόπιτα τα 22 κορίτσια. 3.Πόσα γεύματα τρως ημερησίως; Τα περισσότερα κορίτσια επιλέγουν να τρώνε ημερησίως 3 με 4 γεύματα. 4.Πόσες φορές την εβδομάδα καταναλώνεις τα παρακάτω τρόφιμα;   Στην επόμενη ερώτηση που τους δόθηκε πόσες φορές την εβδομάδα καταναλώνουν τα παρακάτω τρόφιμα όπως ψωμί τα 80 κορίτσια, ζυμαρικά τα 69, ρύζι 67, φρούτα 26, λαχανικά 46, γαλακτοκομικά 68, αυγά 58, κρέας 79, ψαριά 52, όσπρια 60 και γλυκά70.

5.Τι προτιμάς να πίνεις καθημερινά; Προτιμάνε να πίνουνε καθημερινά: νερό επέλεξαν 36, χυμό 43, καφέ 27, αναψυκτικά 20, γάλα 16 και κρασί επέλεξαν 4. 6.Υπάρχει κοινό φαγητό για όλα τα μέλη της οικογένειας; Όταν ρωτηθήκαν αν υπάρχει κοινό φαγητό για όλα τα μέλη της οικογένειας τα 61 κορίτσια απάντησαν ναι ενώ τα υπόλοιπα όχι. 7.Αλλάζουν οι διατροφικές συνήθειες τον καιρό των εξετάσεων; Και στην τελευταία ερώτηση που τους δόθηκε αν αλλάζουν οι διατροφικές τους συνήθειες τον καιρό των εξετάσεων τα 52 απάντησαν ναι και τα 38 όχι.

Αξιολόγηση -συμπεράσματα Οι μαθητές μέσα από τα διάφορα στάδια της ερευνητικής εργασίας ανέπτυξαν ομαδοσυνεργατικό πνεύμα και καλλιέργησαν δεξιότητες και στάσεις που θα τους ωφελήσουν τόσο στη σχολική ζωή όσο και στη μετέπειτα της ενήλικης ζωής τους. Η έρευνα διαπιστώνει ότι ο συνδυασμός διεπιστημονικότητας και ομαδικότητας κεντρίζει το ενδιαφέρον των μαθητών και βελτιώνει τόσο τις στάσεις και την αυτο-εκτίμησή τους όσο και τις ικανότητές τους για συνεργασία, και κατ' επέκταση επιτυγχάνεται η μάθηση. Επιπλέον, μέσα από την εργασία οι μαθητές απέκτησαν σε ικανοποιητικό βαθμό δεξιότητες που πιθανόν να μην είχαν τη δυνατότητα να κάνουν στα πλαίσια άλλων μαθημάτων.

Μπήκαν στη θέση του ερευνητή και αυτό συνεπάγεται πως ανέλαβαν την υποχρέωση να θέσουν ερωτήματα με σκοπό την επίλυση προβλημάτων. Ήρθαν έτσι σε άμεση επαφή με τα στάδια της επιστημονικής μεθόδου που περιλαμβάνουν τη δημιουργία ερωτημάτων, την αναζήτηση και επεξεργασία πληροφοριών, και τη διατύπωση συμπερασμάτων.   Η δημιουργία ερωτηματολογίων και η ανάλυση των αποτελεσμάτων τους, η αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο, η μελέτη και αξιολόγηση των δικών τους διατροφικών συνηθειών και τέλος η συγγραφή και η παρουσίαση της εργασίας αποτελούν δεξιότητες που απέκτησαν και καλλιέργησαν οι μαθητές στα πλαίσια της παρούσας διαθεματικής εργασίας.

Βιβλιογραφία   1.Ματσαγγούρας, Ηλ. (2000). Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και μαθηση.Αθήνα:Γρηγόρης 2.Ματσαγγούρας, Ηλ. (2001). Στρατηγικές διδασκαλίας:η κριτική σκέψη στη διδακτική πράξη.Αθήνα:Gutenberg Διαδίκτιο http://www.dietment.gr http://www.news-medical.net/health/What-is-Coronary-Artery-Disease-(Greek).aspx) http://www.dietologoi.gr/index.php?id=75&option=com_content&task=view DietMet-Πρότυπο Διαιτολογικό Κέντρο Ελέγχου/Ρύθμισης Μεταβολισμού