Αυτόνομο νευρικό σύστημα
οφθαλμός σιελογόνοι αδένες συμπαθητικά νεύρα καρδιά πνεύμονας γέφυρα σιελογόνοι αδένες προγαγγλιακοί νευρώνες μεταγαγγλιακοί νευρώνες συμπαθητικά νεύρα άνω αυχενικά συμπαθητικά γάγγλια μέσο καρδιά κάτω πλέγματα καρδιακό & πνευμονικό φαιοί κλάδοι προς τα νωτιαία νεύρα σπλαχνικά νεύρα κοιλιακό γάγγλιο πνεύμονας άνω μεσεντέριο γάγγλιο ήπαρ & χοληδόχος κύστη στόμαχος σπλήνας πάγκρεας παχύ έντερο μεταγαγγλιακές ίνες σε νωτιαία νεύρα που νευρώνουν ιστούς του σωματικού τοιχώματος Sympathetic = Stressful / Fight-or-flight system (thoracolumbar) Η εννεύρωση του συμπαθητικού: αριστερά, η διανομή νεύρων στο δέρμα, τους σκελετικούς μυς, και στους ιστούς του σωματικού τοιχώματος· δεξιά, η διανομή νεύρων στα σπλαγχνικά όργανα. Κάθε νωτιαίο νεύρο διαθέτει έναν φαιό κλάδο ο οποίος φέρει συμπαθητικές μεταγαγγλιακές ίνες που διανέμονται στο σωματικό τοίχωμα και τα άκρα. Στην κεφαλή και το λαιμό, μεταγαγγλιακές συμπαθητικές ίνες εξερχόμενες από τα ανώτερα αυχενικά συμπαθητικά γάγγλια τροφοδοτούν περιοχές που νευρώνονται από τα κρανιακά νεύρα ΙΙΙ, VII, IX και X. Τα σπλαγχνικά νεύρα δημιουργούνται από προγαγγλιακές ίνες καθώς αυτές οδεύουν στα παράπλευρα γάγγλια. Από τις μεταγαγγλιακές ίνες που νευρώνουν δομές στη θωρακική κοιλότητα όπως η καρδιά και οι πνεύμονες, σχηματίζονται δέσμες γνωστές ως συμπαθητικά νεύρα. κάτω μεσεντέριο γάγγλιο λεπτό έντερο μυελός επινεφριδίων νωτιαίος μυελός αλυσίδα συμπαθητικών γαγγλίων νεφρός ωοθήκη κοκκυγικά γάγγλια (Co1) συνενωμένα πέος μήτρα ουροδόχος κύστη όσχεο
δακρυϊκός αδένας οφθαλμός σιελογόνοι αδένες καρδιά πνεύμονας στόμαχος προγαγγλιακοί νευρώνες μεταγαγγλιακοί νευρώνες πτερυγοϋπερώιο γάγγλιο δακρυϊκός αδένας οφθαλμός οφθαλμικό γάγγλιο γέφυρα σιελογόνοι αδένες υπογνάθιο γάγγλιο ωτικό γάγγλιο πνευμονογαστρικό νεύρο (Χ) καρδιά καρδιακό πλέγμα πνεύμονας νωτιαίος μυελός κοιλιακό πλέγμα ήπαρ & χοληδόχος κύστη στόμαχος κάτω μεσεντέριο πλέγμα σπλήνας πάγκρεας υπογάστριο πλέγμα παχύ έντερο Η εννεύρωση (νευρική τροφοδοσία) του παρασυμπαθητικού στη μία πλευρά του οργανισμού· το ίδιο πρότυπο ακολουθεί η εννεύρωση στην αντίθετη πλευρά (δεν παρουσιάζεται εδώ). Από το πνευμονογαστρικό νεύρο (Χ) εξέρχεται περίπου το 75-80% της συνολικής παρασυμπαθητικής νευρικής δραστηριότητας. Parasympathetic = Peaceful / “resting & digesting” system (craniosacral) λεπτό έντερο προγαγγλιακές ίνες στην ιερή μοίρα του νωτιαίου μυελού απευθυσμένο νεφρός πέος μήτρα ωοθήκη όσχεο ουροδόχος κύστη
προγαγγλιακός μεταγαγγλιακός σωματικός φυγόκεντρος (κινητικός) νευρώνας σκελετικός μυς σπλαγχνικοί φυγόκεντροι (αυτόνομοι) νευρώνες προγαγγλιακός μεταγαγγλιακός αιμοφόρο αγγείο συμπαθητικό γάγγλιο ιδρωτοποιός αδένας σπονδυλικό γάγγλιο κοιλιακό γάγγλιο σπλαγχνικό νεύρο το οποίο περιέχει νευράξονα προγαγγλιακού νευρώνα μεταγαγγλιακός νευρώνας
Α.Ν.Σ. νωτιαίος μυελός πρόσθια ρίζα στέλεχος του συμπαθητικού οπίσθια ρίζα παρασπονδυλικό γάγγλιο φαιός κλάδος λευκός κλάδος χοριοειδής μήνιγγα νωτιαία νεύρα αραχνοειδής μήνιγγα σκληρή μήνιγγα εγκάρσια απόφυση σώμα σπονδύλου μεσοσπονδυλικό τρήμα
(περιφερική αποφυάδα) Κ.Ν.Σ. Π.Ν.Σ. κυτταρικό σώμα δενδρίτες αισθητικός υποδοχέας κυτταρικό σώμα νευράξονας νευράξονας (κεντρική αποφυάδα) (περιφερική αποφυάδα) αισθητικός (κεντρομόλος) νευρώνας ενδιάμεσοι νευρώνες κινητικός (φυγόκεντρος) νευρώνας νευράξονας όργανο εκτελεστικό κυτταρικό σώμα νευράξονας απολήξεις νευράξονα
Λειτουργική οργάνωση του Ν.Σ. Νευρικό σύστημα Αισθητικό (κεντρομόλο ή προσαγωγό) Μεταδίδει πληροφορίες από την περιφέρεια προς το Κ.Ν.Σ. Περιέχει υποδοχείς. Κινητικό (φυγόκεντρο ή απαγωγό) Μεταδίδει πληροφορίες από το Κ.Ν.Σ. προς το υπόλοιπο σώμα. Αποστέλλει κινητικές «πληροφορίες» σε εκτελεστικά όργανα. Σωματικό αισθητικό Υποδέχεται αισθητικές πληροφορίες από το δέρμα, την περιτονία, τις αρθρώσεις, τους σκελετικούς μυς, τις ειδικές αισθήσεις. Σπλαγχνικό αισθητικό Υποδέχεται αισθητικές πληροφορίες από τα σπλάγχνα. Σωματικό κινητικό «Εκούσιο» Ν.Σ.: νευρώνει τους σκελετικούς μυς. Αυτόνομο κινητικό «Ακούσιο» Ν.Σ.: νευρώνει το μυοκάρδιο, λείους μυς, αδένες.