Αρχαία Ελληνικά ΙΙ Επιλογικές παρατηρήσεις

Κομβικό σημείο: σύγκριση αρχαίων ελληνικών απόψεων και χριστιανικών για τα ίδια θέματα

Κοσμογονία Αντιλήψεις περί δημιουργίας του κόσμου στους Προσωκρατικούς

Ζωογονία - Ανθρωπογονία Αντιλήψεις περί δημιουργίας των ζώων και του ανθρώπου στον Ησίοδο και στους Προσωκρατικούς, στον Πλάτωνα και στον Αριστοτέλη. Θεωρίες ‘εξέλιξης’. Ερμηνεία της Γενέσεως από τον Βασίλειο και κριτική της αρχαίας φιλοσοφίας. Γρηγόριος Νύσσης για τη δημιουργία του ανθρώπου.

Άρρεν-θήλυ Αξιώματα, εκπαίδευση και φύλο στον Πλάτωνα. Η βιολογική κατωτερότητα της γυναίκας προϋπόθεση της πολιτικής της απουσίας στον Αριστοτέλη. Ο πίνακας των αντιθέτων στην πυθαγόρεια παράδοση. Προβληματισμοί στην ποίηση. Πνευματική και ηθική εξίσωση των δύο φύλων στην Εκκλησία.

Ελεύθερος-δούλος Σχετικοποίηση των εννοιών ήδη στους Προσωκρατικούς. Παρούσα η αντίθεση φύσις-νόμος. Διάκριση ανάμεσα σε ζεύγη κατά κυριολεξία και καθ’ ομωνυμία. Η συμπεριφορά που αρμόζει σε δούλο και ελεύθερο.

Έλλην-βάρβαρος ‘επιστημονική’ τεκμηρίωση με κλιματολογικά κριτήρια: ο Έλλην έχει λόγω περιβάλλοντος συγκεκριμένο χαρακτήρα. Ο ρόλος του πολιτεύματος στη διαμόρφωση ‘εθνικού’ χαρακτήρα. Σχετικοποίηση των όρων στη χριστιανική γραμματεία. Ο ρόλος του ξένου γλωσσικού στοιχείου στη λατρεία.

Γάμος - Οικογένεια Η σκοπιμότητα και η πράξη του γάμου στον Πλάτωνα. Η οικογένεια στον Πλάτωνα: τρόπος ανατροφής παιδιών και σχέσεις συγγένειας. Οικογενειακές σχέσεις στον Αριστοτέλη: και ο δούλος μέλος της οικογένειας. Σχετικοποίηση της έννοιας της αρετής: είναι ανάλογη με το κάθε μέλος της οικογένειας. Παρθενία και γάμος στον Ιωάννη Χρυσόστομο: επιχειρήματα υπέρ και κατά (πνευματικά και θεολογικά υπέρ του γάμου, πρακτικά υπέρ της παρθενίας), έντονη παρουσία ρητορικού ύφους και αποδεικτικής μεθόδου.

Σώμα-ψυχή Το σώμα φυλακή της ψυχής στον Πλάτωνα και ο θάνατος απαλλαγή. Πλατωνική κληρονομιά και αλλαγή προσανατολισμού στον Αριστοτέλη. Ο έμβιος (φυσικός) κόσμος στο επίκεντρο: σχέση σώματος και ψυχής. Σχέση σώματος και προορισμού του ανθρώπου στον Μεγάλο Βασίλειο. Η ανάσταση των νεκρών (σωμάτων) στον Χρυσόστομο.

Ιδιαίτερα θέματα προς διερεύνηση

Μακεδονία Διερεύνηση της έννοιας του όρου στην Π.Δ., στην κλασική ιστοριογραφία, στην ελληνιστική ιστορία και γεωγραφία.

Φιλία: προϋποθέσεις και είδη Πόσοι πρέπει να είναι οι φίλοι και γιατί κατά τον Αριστοτέλη; ποια είναι τα είδη της φιλίας και ποια τα χαρακτηριστικά τους;

Βιογραφία και αρχαία ανεκδοτολογία Ανέκδοτα από τη ζωή του Μεγάλου Αλεξάνδρου: επιθυμία να σχετιστούν γεγονότα από τη ζωή ενός μεγάλου με φυσικά φαινόμενα ή μεγάλης σημασίας πολιτικά ή στρατιωτικά γεγονότα. Ιστορικός πυρήνας και υπερβολή.

Μέθοδος ιστορικής συγγραφής Θουκυδίδης, ‘Αρχαιολογία’: πώς συγγράφεται η ιστορία του. Προγραμματικές δηλώσεις.

Τα ‘ήθη’ των νέων Πώς περιγράφει ο Αριστοτέλης τον χαρακτήρα των νέων και πώς τεκμηριώνει τις παρατηρήσεις του.

Είδη πολιτευμάτων και είδη δημοκρατίας Ορθά πολιτεύματα και παρεκβάσεις τους κατά τον Αριστοτέλη. Τα είδη της δημοκρατίας.

Κείμενα δικανικού χαρακτήρα: Η απολογία του Σωκράτη: ποια είναι τα επιχειρήματα του Σωκράτη και πώς αντιλαμβάνεται την παρουσία του στην πόλη της Αθήνας.

Παρουσία της θύραθεν γραμματείας στη χριστιανική παιδεία Κριτική στην αρχαία ελληνική πίστη και γραμματεία. Προϋποθέσεις μελέτης και αναμενόμενα πλεονεκτήματα. Το αρχαίο ελληνικό ήθος ως αφορμή νουθεσίας και αυτοκριτικής.

Παρουσιάσεις στοιχείων πολιτισμού Διατροφικές συνήθειες Ενδυμασία

Είδη ρουχισμού ανάλογα με το φύλο, την ηλικία, την ιδιότητα του ελεύθερου/δούλου, την εργασία. Απλότητα των ρούχων στο ράψιμό τους. Ιδιαιτερότητες ανάλογα με τον τόπο.

Διατροφικές συνήθειες Γνωστά και άγνωστα είδη διατροφής Ποικιλία αρτοσκευασμάτων Σχετική απλότητα φαγητών Σκεύη φαγητού και ποτού Γεύματα και συνήθειες κατά το γεύμα

Μελέτη βοηθητικών άρθρων και συγκεκριμένων κεφαλαίων από το δοθέν εγχειρίδιο.