Ο Μηχανισμός της Αγοράς του Άνταμ Σμιθ Ο Μηχανισμός της Αγοράς του Άνταμ Σμιθ Εισηγητής: Χαρίκλεια Παπαδιαμαντοπούλου

Ο «Πατέρας» της Οικονομικής Επιστήμης. Ο Άνταμ Σμιθ Γεννήθηκε το 1723 στο Κιρκάλντυ της Σκωτίας. Ήταν οικονομολόγος και ηθικός φιλόσοφος, ενώ υπήρξε από τους πρωτοπόρους της πολιτικής οικονομίας, θεμελιωτής της σχολής των κλασικών οικονομικών και της ελεύθερης αγοράς. Γι’ αυτό το λόγο θεωρείται: Ο «Πατέρας» της Οικονομικής Επιστήμης.

Ο Πλούτος των Εθνών (1776) Είναι το δεύτερο έργο του Σμιθ με περιεχόμενο αρκετά επαναστατικό. Θεωρείται το πρώτο σύγχρονο έργο στο πεδίο των οικονομικών και μια από τις πρώτες προσπάθειες να μελετηθεί η ιστορική ανάπτυξη της βιομηχανίας και του εμπορίου στην Ευρώπη. Γράφτηκε στην αυγή της Βιομηχανικής Επανάστασης όπου το μέρος της οικονομίας που βασιζόταν στην λειτουργία της αγοράς παρότι μικρό, αναπτυσσόταν με γρήγορους ρυθμούς.

Τι εξετάζει πρωταρχικά ο Άνταμ Σμιθ στον Πλούτο των Εθνών; Ο Σμιθ καταπιάνεται με την ανακάλυψη του μηχανισμού μέσω του οποίου αναπαράγεται το κοινωνικό σύστημα. Δηλαδή, με την περιγραφή του Μηχανισμού της Αγοράς που οδηγεί το κοινωνικό σύστημα σε συνοχή. Τι εξετάζει πρωταρχικά ο Άνταμ Σμιθ στον Πλούτο των Εθνών;

Πως λειτουργεί το κοινωνικό σύστημα; Ο Σμιθ περιγράφει την λειτουργία του καπιταλιστικού συστήματος ως εξής: Το κάθε άτομο ενδιαφέρεται για την εξυπηρέτηση του δικού του ιδιοτελούς συμφέροντος. Ο ανταγωνισμός είναι η δύναμη που οδηγεί την παραγωγή. Δεν υπάρχει κεντρικός έλεγχος.

Η λειτουργία του κοινωνικού συστήματος οδηγεί σε παράδοξο: Πως μια κοινωνία, στην οποία κυριαρχούν τα ατομικά ιδιοτελή συμφέροντα και ο ανταγωνισμός είναι η δύναμη που οδηγεί την παραγωγή, πετυχαίνει να αναπτύσσει μηχανισμούς οι οποίοι διασφαλίζουν την συνοχή;

Πως επιτυγχάνεται η κοινωνική συνοχή; Ο Σμιθ υποστηρίζει πως υπάρχουν νόμοι που διέπουν την λειτουργία της κοινωνίας και καθοδηγούν τις ατομικές ενέργειες με τέτοιον τρόπο που να συνάδουν με τα συμφέροντα όλης της κοινωνίας. Tην λειτουργία αυτή την ονόμασε Αόρατο χέρι.

Ποια είναι η δύναμη που οδηγεί την κοινωνία σε συνοχή; Η δύναμη που εμποδίζει την κατάρρευση του κοινωνικού συστήματος σύμφωνα με τον Σμιθ είναι ο Ανταγωνισμός, δηλαδή η κοινωνικά ευεργετική αλληλεπίδραση των αντιτιθέμενων συμφερόντων όλων των μελών της κοινωνίας.

Με αποτέλεσμα: Τα οικονομικά συμφέροντα να μην οδηγούν στο χάος αλλά σε μια κοινωνία με συνοχή και οι νόμοι της αγοράς να οδηγούν σε χαμηλότερες τιμές και στην παραγωγή των ποσοτήτων που επιθυμεί η κοινωνία.

Επομένως, καταλήγουμε στην εξήγηση 3 φαινομένων: Την καθιέρωση μιας προσεγγιστικά ομοιόμορφης τιμής για κάθε αγαθό και για κάθε συντελεστή παραγωγής στην αγορά. Την ακριβή διαδικασία μέσω της οποίας οι παραγωγοί προσφέρουν στην αγορά τις κοινωνικά ζητούμενες ποσότητες προϊόντος. Την έλξη των αγοραίων τιμών των αγαθών και υπηρεσιών στα κανονικά τους επίπεδα.

Η οικονομική ως επιστήμη Ο Άνταμ Σμιθ ανακάλυψε στον μηχανισμό της αγοράς ένα αυτορυθμιζόμενο σύστημα που τα αποτελέσματα λειτουργίας του δεν είναι το χάος αλλά η τάξη. Με την εισαγωγή της έννοιας των οικονομικών νόμων και της λειτουργίας τους ο Σμιθ έθεσε την οικονομική σε επιστημονική βάση.

Βιβλιογραφία Θεριανός Κ. & Φωτόπουλος Ν. Βασικές Αρχές Κοινωνικών Επιστημών, Β’ Τάξη Γενικού Λυκείου. Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων «Διόφαντος». Τσουλφίδης Λ. (2011). Ιστορία Οικονομικής Θεωρίας και Πολιτικής. Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Τσουλφίδης Λ. (2009). Οικονομική Ιστορία της Ελλάδας. Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Φωτογραφικό Υλικό: www.google.com