Προφορικός ή γραπτός λόγος; Μήπως και τα δύο, χωρίς αξιολογική προτεραιότητα;

Η ομάδα μας. Σιαμάγκας Σωτήρης Τουρνάκης Μάνος Βαϊνάς Χρήστος Μπουρουζήκας Κώστας

Περιεχόμενα. Πρόλογος. Γνωρίσματα προφορικού και γραπτού λόγου. Η επικοινωνιακή τους δραστηριότητα. Η κοινωνική τους λειτουργία. Οι διαφορές τους στη χρήση της γλώσσας. Η προτεραιότητα του προφορικού λόγου. Κρυπτογραφία. Συνθήματα σε τοίχους. Βιβλιογραφία.

Προλογικά. Η ομιλία και το γράψιμο συνδέονται με διαφορετικές περιστάσεις επικοινωνίας, άρα υπηρετούν διαφορετικούς στόχους. Ο προφορικός λόγος είναι γενικά αυθόρμητος και ικανοποιεί τρέχουσες ανάγκες της καθημερινής ζωής, συχνά «δε φοράει τα καλά του». Ο γραπτός λόγος, τις περισσότερες φορές, είναι δίαυλος συμβατικής ή επίσημης επικοινωνίας. Η κόντρα προφορικού και γραπτού λόγου είναι παλιά και εξαρχής αμφιλεγόμενη. «verba volant, scripta manent» ’’τα λόγια πετούν τα γραπτά μένουν’’ / Γιατί τώρα το να πετάς είναι χειρότερο από το να στέκεσαι, παραμένει μάλλον εκκρεμές ερώτημα.

Γνωρίσματα του προφορικού λόγου. Δεσμεύσεις απέναντι στο ακροατήριο. Αναφορές στον ομιλητή και τις τεχνικές του. Τεχνικές ρύθμισης της ροής της πληροφορίας. Χρήση ευθέως λόγου.

Γνωρίσματα του γραπτού λόγου. Συνδεδεμένες/ συμπαρατιθέμενες φράσεις. Περισσότερο υλικό σε μονάδες νοήματος. Πλάγιος/ευθύς λόγος.

Η επικοινωνιακή τους δραστηριότητα. Προφορικός λόγος. Πλούσιο φορτίο ομιλίας. Επιτονισμός, χρώμα φωνής, βλέμμα, εκφράσεις προσώπου, κινήσεις σώματος. Λόγος αμφίδρομος. Γραπτός λόγος. Σύνταξη, λεξιλόγιο, στίξη. Όλα πρέπει να λέγονται «ανοιχτά». Λόγος μονής κατεύθυνσης.

Η κοινωνική τους λειτουργία. Προφορικός λόγος. Κοινωνική ταυτότητα και ρόλος σε κάθε συνομιλιακή διεπίδραση. Υποχωρεί το κυριολεκτικό νόημα και διευρύνεται η γνωριμία των ομιλητών. Λόγος διατύπωσης και διαπραγμάτευσης γνωμών. Λόγος του «εδώ και τώρα».

Γραπτός λόγος. Προγραμματισμένη καταχώριση πληροφοριών. «Φεύγει» από τους περιορισμούς του χώρου και του χρόνου. Αυτονομία στη διαδρομή του ιστορικού χρόνου. Καταγράφονται στη μνήμη οι πιο χρήσιμες πληροφορίες. Λόγος της «μεγάλης διάρκειας».

Διαφορές στη χρήση της γλώσσας. Προφορικός λόγος. Ατελείς προτάσεις, ανολοκλήρωτες φράσεις. Παρατακτική σύνδεση. Επαναλήψεις. Ενεργητική σύνταξη. Δομή: θέμα-σχόλιο.

Γραπτός λόγος. Ποικιλία υποτακτικών συνδέσμων. Μετακειμενικοί δείκτες (π.χ. όροι απαρίθμησης). Ονοματικές φράσεις, προσδιοριστικοί όροι. Παθητική σύνταξη συχνά. Δομή: υποκείμενο-κατηγόρημα.

Προτεραιότητα του προφορικού λόγου. Φυλογενετική και οντολογική. Γνωστική-μαθησιακή. Δομική.

Κρυπτογραφία. Μαθηματικές τεχνικές με σκοπό: Τα μηνύματα να φτάσουν με ασφάλεια στον σωστό προορισμό. Μόνο ο παραλήπτης να μπορεί να τα δει και να τα καταλάβει. Το μήνυμα να μην αλλοιωθεί κατά τη μεταφορά του. ΣΠΑΡΤΙΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΗ ΣΤΗΛΗ ΤΗΣ ΡΟΖΕΤΑΣ

Συνθήματα σε τοίχους. Σχολιάζουν κοινωνικοπολιτικά δρώμενα. Νοηματοδοτούν ιδεολογίες. «Αιχμαλωτίζουν» στον χρόνο προσωπικές σκέψεις και συναισθήματα.

Τα συνθήματα στη δική μας πόλη.

Βιβλιογραφία. http://abnet.agrino.org/htmls/H/H008.html http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%81%CF%85%CF%80%CF%84%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B1 http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=86776 http://www.komvos.edu.gr/glwssa/odigos/thema_a10/a_10_thema_id.htm