γ. ΗΣΙΟΔΟΥ ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΑΙ η. ΤΡΑΓΩΔΙΕΣ, ΚΩΜΩΔΙΕΣ κ.α. ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ: ΑΝΑΖΗΤΟΥΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ α. ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑ β. ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ γ. ΗΣΙΟΔΟΥ ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΑΙ δ. ΗΣΙΟΔΟΥ ΘΕΟΓΟΝΙΑ ε. ΟΜΗΡΙΚΟΙ ΥΜΝΟΙ στ. ΛΥΡΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ζ. ΙΣΤΟΡΙΑΙ ΗΡΟΔΟΤΟΥ η. ΤΡΑΓΩΔΙΕΣ, ΚΩΜΩΔΙΕΣ κ.α.
α. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΓΡΑΦΙΚΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ: ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΑΝΩ ΣΕ ΠΕΤΡΕΣ ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ ΚΑΘΕ ΕΙΔΟΥΣ, ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΑΦΟΡΟΥΣΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ α. ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ β. ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΣ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΩΝ ΚΑΙ ΕΟΡΤΩΝ γ. ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ δ. ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ε. ΑΦΙΕΡΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ΣΤΙΣ ΘΕΟΤΗΤΕΣ στ. ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΧΡΗΣΜΩΝ ζ. ΜΥΣΤΙΚΙΣΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ κ.α.
ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ: ΑΓΑΛΜΑΤΑ, ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΕΣ, ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ κ.α. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ: ΕΡΕΙΠΙΑ ΙΕΡΩΝ, ΝΕΚΡΟΠΟΛΕΩΝ, ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ κ.α. ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ: ΑΓΑΛΜΑΤΑ, ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΕΣ, ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ κ.α.
ΜΥΘΟΣ, ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΘΕΩΝ
ΧΡΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΪΚΗΣ ΚΑΙ ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 8ος - 4ος αιώνας π.Χ.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Δεν υπάρχει ούτε προφήτης ούτε Μεσσίας. Η θρησκευτική παράδοση δεν είναι ενιαία ούτε παγιωμένη. Δεν έχει δογματικό χαρακτήρα, ιερατείο, εκκλησία, ιερό κείμενο, «πιστεύω» (credo) που θα επέβαλλε στους πιστούς ένα ενιαίο σύνολο δοξασιών για τον κόσμο των θεών. Έχει τις ρίζες της στην παράδοση των πόλεων – κρατών ιδιαίτερη φυσιογνωμία, γλώσσα, τυπικό χειρονομιών, τρόπο ζωής, αντίληψη πραγμάτων, συστήματα αξιών, κανόνες συλλογικού βίου (εξαρτάται από)
ΠΩΣ ΔΗΛΩΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΒΑΘΥΤΕΡΕΣ ΠΕΠΟΙΘΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ; Πίστη σ’ ένα ευρύ σώμα πεποιθήσεων που παρουσιάζονται σε μεγάλο αριθμό παραλλαγών, ώστε ν’ αφήνουν ευρύτατα περιθώρια ερμηνείας. Έτσι, δημιουργούνται οι δοξασίες (ελεύθερη κριτική σκέψη – αποστάσεις από τη θρησκεία δίχως αυτό να σημαίνει έλλειψη πίστης).
ΠΩΣ ΔΙΑΣΩΘΗΚΕ Ο ΟΓΚΟΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ; ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ (ΑΦΗΓΗΤΗΣ ΚΟΙΝΟ) Ο ΠΟΙΗΤΗΣ, ΩΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ, ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΚΑΙ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΤΥΠΙΚΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ (ΠΙΣΤΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ ΟΤΙ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ Ν’ ΑΝΑΚΑΛΥΨΟΥΝ ΜΥΘΟΥΣ ΚΑΙ ΝΑ ΜΕΛΕΤΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΕΣΩ ΑΥΤΩΝ). Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ. ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΘΕΣΜΟ, ΠΟΥ ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΙ ΤΟ ΡΟΛΟ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ. Η ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΟΜΑΔΑ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΣ ΤΗΣ ΝΑ ΣΥΛΑΜΒΑΝΕΙ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΘΕΙΟ ΚΑΙ ΝΑ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΣΕ ΣΧΕΣΗ Μ’ ΑΥΤΟ (ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΒΟΛΗΣ). ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΟΝ ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΦΟΡΕΑ ΠΟΥ ΚΡΙΝΕΙ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ. ΘΥΜΑΤΑΙ ΜΟΝΟ Ο,ΤΙ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΝΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΣΚΕΨΗΣ ΤΟΥ.
ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ ΄Η ΤΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ; ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ, ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥ, Ο ΜΥΘΟΣ ΒΛΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟΥ ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ ΚΑΘΕ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΝΑ ΟΜΙΛΕΙ ΜΕ ΑΞΙΩΣΕΙΣ ΑΥΘΕΝΤΙΑΣ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ. ΕΤΣΙ ΕΝΩ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΟΥΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ ΤΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΗ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΟΔΗΓΟΥΝΤΑΙ ΝΑ ΤΗΝ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΟΥΝ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: ΤΟ ΝΑ ΣΥΛΛΕΓΟΥΝ, ΝΑ ΕΡΜΗΝΕΥΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΑΣΚΟΥΝ ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ ΄Η ΝΑ ΤΟΥΣ ΑΠΟΡΡΙΠΤΟΥΝ, ΗΤΑΝ ΠΑΝΤΟΤΕ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΤΟ ΙΔΙΟ ΜΕ ΤΟ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ ΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΤΟΥΣ ΡΟΛΟ, ΔΗΛΑΔΗ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΤΟ ΜΕΣΟ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΘΕΩΝ.
ΜΥΘΟΣ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΑ Ο ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ Ο ΛΟΓΟΣ ΔΙΑΓΡΑΦΟΥΝ ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ (PASCAL BOYER – ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ) ΜΕΘΟΔΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ: «ΜΥΘΟΣ (ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ – ΛΟΓΟΣ) + ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΑ + ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ (ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ)» (JEAN P. VERNANT) ΛΟΓΟΣ + ΔΡΑΣΗ + ΕΙΚΟΝΑ= ΤΡΟΠΟΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΙΚΟΝΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑΚΗΣ, ΔΙΑΚΡΙΤΗΣ, ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΣΤΟΥΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΩΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΕΧΟΥΝ ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΝΗΜΗ (HARVEY WHITEHOUSE). ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΠΑΡΟΝ, ΩΡΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ, ΚΡΙΤΙΚΗ ΠΑΡΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΣΧΗΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ. Η ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΕΙ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΤΗΝ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ
ΤΙ ΔΙΑΚΡΙΝΕΙ ΤΗΝ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ; (PASCAL BOYER) ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ, ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΟΥ ΟΡΓΑΝΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ: ΠΡΑΞΕΙΣ - ΔΙΑΝΟΜΗ (Ο ΡΟΛΟΣ ΠΟΥ ΕΧΕΙ Ο ΚΑΘΕ ΣΥΜΜΕΤΕΧΩΝ) ΧΩΡΟΣ ΤΡΟΠΟΣ (ΟΙ ΠΡΑΞΕΙΣ ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΜΕ ΕΙΔΙΚΟ ΤΡΟΠΟ) ΟΡΓΑΝΑ (ΤΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ Ν’ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΟΥΝ) ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ (ΤΟ «ΣΕΝΑΡΙΟ» ΚΑΙ Η ΚΑΘΟΡΙΣΜΕΝΗ ΣΕΙΡΑ ΤΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ ΧΡΟΝΟΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: ΤΑ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΑ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ... ΑΛΛΑ Η ΣΧΕΣΗ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΩΝ – ΠΡΑΞΕΩΝ ΕΙΝΑΙ ΘΟΛΗ. (ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΑΛΛΑ ΛΕΝΕ, ΑΛΛΑ ΣΚΕΦΤΟΝΤΑΙ, ΑΛΛΑ ΠΡΑΤΤΟΥΝ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΝΟΜΙΖΟΥΝ ΟΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΟΥΝ – B. MALINOWSKI)
ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΘΕΩΝ ΟΙ ΓΛΥΠΤΕΣ, ΥΠΑΚΟΥΟΝΤΑΣ ΣΤΙΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥΣ, ΟΡΑΜΑΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΘΕΩΝ ΠΟΥ ΔΙΑΘΕΤΟΥΝ ΞΕΚΑΘΑΡΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ. ΤΑ ΓΛΥΠΤΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΔΕΟΣ (ΘΑΜΒΟΣ). Ο ΙΚΕΤΗΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΝΙΩΘΕΙ ΘΑΥΜΑΣΜΟ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗ ΘΕΑ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ.
Η ΑΠΟΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΜΥΘΟΥ Ο ΜΥΘΟΣ ΥΠΑΚΟΥΕΙ ΣΕ ΑΡΚΕΤΑ ΑΥΣΤΗΡΟΥΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥΣ ΕΓΓΡΑΦΕΤΑΙ ΣΕ ΜΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗ: ΕΙΤΕ ΤΗΝ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ, ΕΙΤΕ ΑΠΟΚΛΙΝΕΙ, ΕΙΤΕ ΔΕΣΜΕΥΕΤΑΙ ΑΠ’ ΑΥΤΗΝ, ΕΙΤΕ ΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ Σ’ ΑΥΤΗΝ, ΕΤΣΙ ΩΣΤΕ ΝΑ ΓΙΝΕΙ Η ΑΦΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΟΗΤΗ ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΙΝΟ. Ο ΑΦΗΓΗΤΗΣ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΜΙΑΣ «ΜΥΘΙΚΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ».
ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥ ΜΥΘΟΥ ΝΟΗΜΑΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΜΥΘΟΥ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΠΟΥ ΕΜΠΛΕΚΟΝΤΑΙ (ΥΠΕΡΒΑΤΙΚΟΣ – ΦΥΣΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ) ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΓΙΝΕΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΤΜΗΣΗ ΚΑΙ ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΠΛΕΓΜΑ ΣΧΕΣΕΩΝ ΠΟΥ ΙΔΡΥΕΤΑΙ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ. Ο ΜΥΘΟΣ ΔΕΝ ΣΥΓΧΕΕΤΑΙ ΟΥΤΕ ΥΠΑΓΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΑ, ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΘΕΤΟΣ ΚΑΙ ΑΠ’ ΑΥΤΗΝ. Η ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΑ ΒΑΣΙΖΕΤΑΙ ΣΑΦΕΣΤΑΤΑ Σ’ ΕΝΑ «ΣΕΝΑΡΙΟ». Ο ΜΥΘΟΣ ΦΕΡΕΙ ΜΕΣΑ ΤΟΥ ΤΟ ΣΠΕΡΜΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Ο μύθος μαζί με την τελετουργία εγγράφει τον ιερό χώρο στο χώρο των εγκόσμιων. Θα πρέπει να σημειώσουμε πως πίσω από τον ίδιο τον μύθο κρύβεται «το εργαστήριο του μύθου», εκεί όπου δημιουργείται, εκεί όπου διαμορφώνονται τα μηνύματα που θα περάσει η εκάστοτε άρχουσα τάξη και εκεί όπου σχεδιάζεται η στρατηγική για την καθοδήγηση του τρόπου σκέψης της κοινότητας. Όμως, οι μύθοι δεν εκφράζουν πάντοτε την πραγματικότητα, διότι μέσω των τυπικών εκφράσεων (σχήματα λόγου) ωραιοποιείται η κατάσταση που επικρατεί, με αποτέλεσμα ν’ αποτυπώνεται στη σκέψη του απλού ανθρώπου αυτή η ωραιοποιημένη εικόνα, να γίνεται πιστευτή, να παραπλανάται και να θεωρεί το ψεύτικο – το μυθικό ως πραγματικό. Έχουμε να κάνουμε με μια αντιστροφή της πραγματικότητας. Εξέλιξη του μύθου: Το «σενάριο» είναι αρκετά ασταθές, όχι μόνο γιατί είναι δύσκολο να συμπεράνουμε τι συνέβαινε στις πρώιμες ανθρώπινες ομάδες, αλλά και γιατί η εξέλιξη δεν δημιουργεί συγκεκριμένες συμπεριφορές αλλά ένα πνευματικό οργανισμό που κάνει τους ανθρώπους να συμπεριφέρονται με συγκεκριμένους τρόπους.