Λειτουργική Μορφολογία Σπλάγχνων Πεπτικό – Ουροποιογεννητικό Σύστημα Λειτουργική Μορφολογία Σπλάγχνων Πεπτικό – Ουροποιογεννητικό Σύστημα Ευάγγελος Καϊμακάμης MD, MSc Θεσσαλονίκη 18/12/2006 ΠΡΟΜΕΣΙΠ

Θέματα ανάλυσης Πεπτικό Σύστημα – ανατομία Στοιχεία λειτουργίας της πεπτικής οδού Λειτουργική μορφολογία νεφρών – ουροποιητικού συστήματος Υγρά σώματος – οξεοβασική ισορροπία

Α. Πεπτικό Σύστημα Στοματική κοιλότητα Φάρυγγας Οισοφάγος Στόμαχος Λεπτό έντερο Παχύ έντερο Ήπαρ Πάγκρεας Σπλήνας

Πεπτικό Σύστημα-στοματική κοιλότητα Γλώσσα Στο έδαφος του στόματος 3 μέρη: Βάση ή ρίζα Σώμα Κορυφή Θηλές: Τριχοειδείς Μυκητοειδείς Φυλλοειδείς Περιχαρακωμένες Γευστικό Λάμδα

Πεπτικό Σύστημα-στοματική κοιλότητα Γλώσσα Γευστικοί κάλυκες Γλυκό (κορυφή) Ξινό (πλάγια) Αλμυρό (πλάγια) Πικρό (ρίζα) Μυϊκές ίνες προς 3 κατευθύνσεις Λειτουργίες γλώσσας Μάσηση Κατάποση βλωμού Ομιλία Αφή Γεύση Άμυνα Γλωσσική αμυγδαλή

Ανατομία της γλώσσας

Πεπτικό Σύστημα-στοματική κοιλότητα Υπερώα Σκληρή Μαλακή Σταφυλή Δόντια (32) Νεογιλά Μόνιμα Τομείς Κυνόδοντες Προγόμφιοι Γομφίοι

Κατασκευή των δοντιών Οδοντίνη Αδαμαντίνη Οστεΐνη Πολφός Περιοδόντιο Φατνιακή απόφυση Ούλο

Πεπτικό Σύστημα - Σιελογόνοι αδένες / Φάρυγγας Σίελος pH 6-7.4 Περιέχει Κ+, HCO3, α-αμυλάση, βλέννα Ολίσθηση τροφής, γεύση, καθαρισμός στόματος, πέψη Σιελογόνοι αδένες Μικροί Χειλικοί, παρειακοί, υπερώιοι, γλωσσικοί Μεγάλοι Παρωτίδες Υπογνάθιοι Υπογλώσσιοι Φάρυγγας Ινομυώδης σωλήνας Μήκος 15 cm 3 μοίρες: Ρινοφάρυγγας Στοματοφάρυγγας Λαρυγγοφάρυγγας Λεμφικοί σχηματισμοί: Γλωσσική αμυγδαλή Παρίσθμια αμυγδαλή Φαρυγγική αμυγδαλή

Πεπτικό Σύστημα - Οισοφάγος Μήκος 25 cm Από 6ο αυχενικό έως 4ο-5ο θωρακικό σπόνδυλο 4 μοίρες: Τραχηλική Θωρακική Διαφραγματική Κοιλιακή Κατάποση 1η φάση – στόμα 2η φάση – ανύψωση οισοφάγου 3η φάση – περισταλτική προώθηση

Πεπτικό Σύστημα - Στόμαχος Στο ιδίως επιγάστριο, κάτω από αριστερό θόλο διαφράγματος Κρδιακό – πυλωρικό στόμιο Ιδίως στόμαχος Θόλος Σώμα Πυλωρική μοίρα Πυλωρικό άντρο Πυλωρικός σωλήνας 4 χιτώνες: Ορογόνος Μυϊκός Υποβλεννογόνιος Βλεννογόνος

Κύτταρα στομάχου - εκκρίσεις Κύρια κύτταρα Πεψινογόνο – πεψίνη Καλυπτήρια (Τοιχωματικά) Γαστρικό οξύ Βλεννώδη κύτταρα Βλέννη Ενδογενής παράγοντας G-κύτταρα Γαστρίνη

Πεπτικό Σύστημα – Λεπτό Έντερο Νηστιδοδωδεκαδακτυλική πτυχή – Ειλεοτυφλική βαλβίδα Δωδεκαδάκτυλο Εκφορητική μοίρα χοληδόχου & παγκρεατικού πόρου Νήστιδα Ειλεός Πέψη – απορρόφηση Εντερικές λάχνες Μικρολάχνες

Πεπτικό Σύστημα – Παχύ Έντερο Μήκος 1.5 m Ειλεοκολική βαλβίδα – πρωκτός Τυφλό Σκωληκοειδής απόφυση Κόλον Ανιόν Εγκάρσιο Κατιόν Σιγμοειδές Ορθό Εντερική μικροβιακή χλωρίδα Διάσπαση ουσιών, απορρόφηση H2O-βιταμινών, δημιουργία κοπράνων

Πεπτικό Σύστημα – Ήπαρ Ο μεγαλύτερος αδένας Σε δεξιό θόλο διαφράγματος Βάρος 1.4 – 1.8 Kg Διαφραγματική – σπλαγχνική επιφάνεια Πύλη Είσοδος – έξοδος αιμοφόρων/λεμφικών αγγείων, νεύρων, χοληφόρων οδών Χοληδόχος κύστη Χοληδόχος πόρος

Λειτουργίες ήπατος - χολή Παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων (νεογνά) Παραγωγή χολής Μεταβολισμός λιπών – χοληστερίνης Μεταβολισμός πρωτεϊνών – ουρία Μεταβολισμός υδατανθράκων – γλυκογόνο Αποδόμηση – αδρανοποίηση ξένων/τοξικών ουσιών Φαγοκυττάρωση – ανοσία (κ. Kupffer) Πήξη του αίματος – παράγοντες πήξης Εκφορητική οδός ήπατος Ενδοηπατικά χοληφόρα Εξωηπατικά χοληφόρα Κοινός ηπατικός πόρος Χοληδόχος κύστη Χοληδόχος πόρος Η Χολή Χολικά άλατα, χολοχρωστικές (χολερυθρίνη), χοληστερίνη, άλατα, βλέννα, άχρηστα μεταβολικά προϊόντα

Πεπτικό Σύστημα – Πάγκρεας Κεφαλή, σώμα, ουρά Πεπτικός αδένας Παγκρεατικό υγρό Ενζυμική διάσπαση πρωτεϊνών λιπών, σακχάρων Ενδοκρινής αδένας Νησίδια του παγκρέατος (Langerhans) Ινσουλίνη

Πεπτικό Σύστημα – Σπλήνας Στο βάθος αριστερού υποχονδρίου Βάρος 150 gr Πύλες – αγγεία, νεύρα Λειτουργίες: Παραγωγή λεμφοκυττάρων – άμυνα Αποδόμηση γερασμένων ερυθρών – αιμοπεταλίων Παραγωγή χολερυθρίνης

Πέψη - απορρόφηση θρεπτικών ουσιών Πρωτεΐνες Στόμαχος Πεψίνη Δωδεκαδάκτυλο Θρυψίνη, Χυμοθρυψίνη Απορρόφηση αμινοξέων από λεπτό έντερο Υδατάνθρακες Στόμα Πτυαλίνη Παγκρεατική αμυλάση Απορρόφηση γλυκόζης, φρουκτόζης, γαλακτόζης από έντερο Λίπη Γαλακτωματοποίηση λίπους σε στόμαχο Παγκρεατική λιπάση Απορρόφηση λιποσταγονιδίων από λεμφαγγεία και αίμα – πυλαία φλέβα

Β. Ουροποιητικό Σύστημα Εκκριτικό Τμήμα Νεφροί Αποχετευτικό τμήμα Νεφρικοί κάλυκες Νεφρικές πύελοι Ουρητήρες Ουροδόχος κύστη Ουρήθρα

Ουροποιητικό Σύστημα - Νεφροί Σε οπισθοπεριτοναϊκό χώρο, εκατέρωθεν ΟΜΣΣ Μεταξύ 12ου θωρακικού – 3ου οσφυϊκού σπονδύλου Βάρος 150 gr Διαστάσεις 10-12 cm x 5-6 cm x 2.5-3 cm Πρόσθια επιφάνεια Περιτόναιο Οπίσθια επιφάνεια Έξω χείλος Έσω χείλος Νεφρική πύλη Νεφρική κοιλία Νεφρική πύελος Νεφρικοί κάλυκες Νεφρικά αγγεία – νεύρα, λίπος Άνω πόλος Επινεφρίδια Κάτω πόλος

Ουροποιητικό Σύστημα - Νεφροί Περιβλήματα: Περιτόναιο (πρόσθια επιφάνεια) Νεφρική περιτονία Λιπώδης κάψα (περινεφρικό λίπος) Ινώδης χιτώνας Παρανεφρικό λίπος Εσωτερικό νεφρού: Φλοιώδης ουσία Νεφρικοί στύλοι Μυελώδης ουσία Νεφρικές πυραμίδες Μυελώδεις ακτίνες Θηλές – Ηθμοειδής άλως Ουροφόρα σωληνάρια

Το ουροφόρο σωληνάριο Από φλοιώδη μοίρα έως θηλή νεφρικής πυραμίδας Νεφρικό σωμάτιο Έλυτρο του Bowman Αγγειώδες σπείραμα Εγγύς εσπειραμένο σωληνάριο Αγκύλη του Henle Εμβόλιμο ή άπω εσπειραμένο σωληνάριο Αθροιστικό σωληνάριο

Νεφρικοί κάλυκες – νεφρική πύελος Ελάσσονες νεφρικοί κάλυκες 9 ινομυώδεις σωλήνες Μείζονες κάλυκες 2-3 Νεφρική πύελος Ενδονεφρικό τμήμα Εξωνεφρικό τμήμα

Ουροποιητικό Σύστημα – Ουρητήρες / Ουροδόχος κύστη Ινομυώδεις σωλήνες μήκους 28-30 cm Κοιλιακή μοίρα Πυελική μοίρα Ενδοκυστική (λοξή) μοίρα Ουροδόχος κύστη Σε ελάσσονα πύελο Πρόσθια – οπίσθια επιφάνεια Δεξί – αριστερό πλάγιο χείλος Κορυφή – σώμα – πυθμένας Κυστικό τρίγωνο (στόμια ουρητήρων – ουρήθρας) Έσω – Έξω σφιγκτήρας

Απεικονιστικές εξετάσεις νεφρών

Ουροποιητικό Σύστημα – Ουρήθρα Γυναικεία 3-4 cm Εκβάλλει στον πρόδρομο του κολεού Ανδρική 18-20 cm Διέρχεται προστάτη, πυελικό έδαφος, πέος (σηραγγώδη σώματα) Εκβάλλει στην κορυφή της βαλάνου Γραμμωτός έξω σφιγκτήρας Ούρα 1.5 lt ημερησίως

Μηχανισμός παραγωγής ούρων Λειτουργία νεφρώνα η κάθαρση πλάσματος από επιβλαβείς ουσίες Ουρία, κρεατινίνη, ουρικό οξύ, ουρικά άλατα Ιόντα καλίου, νατρίου, υδρογόνου Διήθηση στη σπειραματική μεμβράνη Από αγγειώδες σπείραμα σε έλυτρο Bowman Ρυθμός σπειραματικής διήθησης – 125 ml/min Επαναρρόφηση (99%) στα περισωληναριακά τριχοειδή Επιλεκτική επαναρρόφηση νερού, γλυκόζης, αμινοξέων, ιόντα νατρίου, καλίου, ασβεστίου, χλωρίου, φωσφορικά, ουρικά Διαφορά αρτηριακής – κολλοειδωσμωτικής πίεσης

Παράγοντες ρύθμισης όγκου ούρων [Κάθαρση(ml/min) = ποσότητα ούρων(ml/min) X συγκέντρωση ουσίας σε ούρα / συγκέντρωση ουσίας σε πλάσμα] Σπειραματοσωληναριακό ισοζύγιο Ωσμωτικά δραστικές ουσίες (πχ γλυκόζη) Κολλοειδωσμωτική πίεση πλάσματος Τόνος συμπαθητικού νευρικού συστήματος Αρτηριακή πίεση Δράση της αντιδιουρητικής ορμόνης Σύστημα ρενίνης – αγγειοτενσίνης – αλδοστερόνης Παρασπειραματική συσκευή (άπω εσπειραμένο σωληνάριο/προσαγωγό/απαγωγό αρτηρίδιο) Πυκνή θηλή Έκκριση ρενίνης - αγγειοτενσίνης

Οξεοβασική ισορροπία Εξαρτάται από τη συγκέντρωση ιόντων υδρογόνου στα εξωκυττάρια υγρά pH=7.4 (αρτηριακό αίμα) / 7.35 (διάμεσο υγρό) Χαμηλό pH – οξέωση Υψηλό pH – αλκάλωση Αναπνευστική ή μεταβολική οξέωση/αλκάλωση Ρύθμιση από: Ρυθμιστικά συστήματα οξέων – βάσεων Λειτουργία αναπνευστικού συστήματος Ρύθμιση ιόντων υδρογόνου από νεφρούς

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!.. …και καλές γιορτές!!