ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΕΛΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ – Α1 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΕΛΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ – Α1 Ενδοσχολική Βία Δελημάνης Γεώργιος και Ζυμάρας Θωμάς

εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επα- ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ Ο όρος «εκφοβισμός και βία στα σχολεία » (schoolbullying) όπως και ο όρος «θυματοποίηση» χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν μια κατάσταση στην οποία ασκείται: εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επα- ναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές.

ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ Η μορφή που μπορεί να πάρει η ενδοσχολική βία είναι : ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ Η μορφή που μπορεί να πάρει η ενδοσχολική βία είναι : λεκτική, ηλεκτρονική, σωματική, σεξουαλική και ψυχολογική.

Λεκτικός εκφοβισμός: O λεκτικός εκφοβισμός αποτελεί την πιο συχνή μορφή του bullying. Μπορεί να επιφέρει την ταπείνωση σε παιδιά με αυτοπεποίθηση, με αποτέλεσμα να τα καταστήσει ανίσχυρα στην προσπάθεια τους να φανούν ανεπηρέαστα. Τα καθιστά ανίκανα να προσαρμοστούν και να αφεθούν στις σχέσεις τους με τους συμμαθητές τους.

Ηλεκτρονικός εκφοβισμός: Στον ηλεκτρονικό εκφοβισμό οι θύτες εκμεταλλεύονται το πλεονέκτημα της σημερινής τεχνολογίας για να επιτεθούν στα θύματά τους. Εκδηλώνεται με τη χρήση του διαδικτύου καθώς και μέσω των κινητών τηλεφώνων. Ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός περιλαμβάνει την αποστολή απειλητικού ή υβριστικού υλικού μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή μηνυμάτων.

Σωματική βία: Η σωματική μορφή του σχολικού εκφοβισμού θεωρείται μια από τις συχνότερες εκδηλώσεις του ανάμεσα στα παιδιά. Διαφορετικά ονομάζεται σωματική εκδήλωση του εκφοβισμού και περιλαμβάνει το φυσικό τραυματισμό ή απειλή τραυματισμού προς κάποιον. Οι πιο συχνές μορφές εκδήλωσής του είναι τα χτυπήματα και τα σπρωξίματα, τα χαστούκια, οι μπουνιές αλλά και το τράβηγμα των μαλλιών.

Σεξουαλική παρενόχληση: Σεξουαλική παρενόχληση: Ο σεξουαλικός εκφοβισμός είναι ένα σχετικά συνηθισμένο φαινόμενο, αποτελεί σοβαρό πρόβλημα μέσα στα όρια του σχολικού χώρου, σημειώνει όλο και μεγαλύτερη αύξηση και γίνεται σε όλο και μικρότερη ηλικία.

Σεξουαλική παρενόχληση: Σεξουαλική παρενόχληση: Είναι δυνατόν να καλύπτει ένα εύρος συμπεριφορών, με μορφή γκράφιτι σε κάποιο τοίχο του σχολείου, με υβριστικά σχόλια, απρεπές άγγιγμα και σοβαρές σεξουαλικές επιθέσεις. Η συγκεκριμένη μορφή εκφοβισμού περιλαμβάνει ανεπιθύμητο άγγιγμα, απειλές, λεκτική παρενόχληση, προσβλητικά γράμματα και εικόνες, αλλά και προσβλητικά μηνύματα με πονηρό περιεχόμενο χωρίς τη θέληση του παιδιού στο οποίο απευθύνονται.

Ψυχολογική βία: Περιλαμβάνει υποτιμητικές συμπεριφορές και ταπείνωση μέχρι ψυχολογική βλάβη. Περιλαμβάνει διαρκές κριτικάρισμα, υποτίμηση και κοροϊδίες. Οι προσπάθειες εξευτελισμού, τα ψέματα ακόμη και η υπονόμευση της αυτοεκτίμησης είναι και αυτές κάποιες μορφές ψυχολογικής βίας.

Προφίλ θύτη Ο θύτης δεν γεννιέται, γίνεται! Ο θύτης μαθαίνει – διδάσκεται να συμπεριφέρεται με τον τρόπο αυτόν. Στη μετέπειτα ζωή του συνήθως καταλήγει σε παραπτωματικές - εγκληματικές πράξεις και διδάσκει τη βία και στα παιδιά του δημιουργώντας έτσι ένα φαύλο κύκλο βίας.

Αιτίες έκφρασης της σχολικής βίας Οι αιτίες είναι οι εξής : το φύλο, η κληρονομικότητα και άλλοι βιολογικοί παράγοντες, όπως η ψυχική υγεία και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της νεανικής ηλικίας. η οικογένεια, το σχολείο και γενικότερα η εκπαίδευση, το περιβάλλον, τα πρότυπα συμπεριφοράς, η εργασία και η πολιτική διαφορετικότητα.

Το θύμα Κάποτε τα περιστατικά βίας και παραβατικότητας των ανηλίκων περιορίζονταν στα παιδικά πειράγματα και σπρωξίματα, ενώ σήμερα έχουμε ξυλοδαρμούς και συμμορίες. Τα τελευταία χρόνια δηλαδή, παρουσιάζονται όλο και πιο συχνά περιστατικά βίας και παραβατικότητας σε γυμνάσια και λύκεια αλλά και σε δημοτικά σχολεία, γεγονός που συγκλονίζει και πανικοβάλει πολλές οικογένειες κυρίως των μεγάλων πόλεων. Αυτό σημαίνει ότι πλέον η αθωότητα ταυτίστηκε με την τρομοκρατία.

Το προφίλ του θύματος Τα χαρακτηριστικά των παιδιών που εμπλέκονται σε περιστατικά βίας και εκφοβισμού συνδέονται: με περισσότερο άγχος και ανασφάλεια σε σχέση με τους άλλους μαθητές, είναι παιδιά ήσυχα και ευαίσθητα, εσωστρεφή και μοναχικά και συνήθως με χαμηλή αυτοεκτίμηση, παρουσιάζονται φοβισμένα και έχουν παθητική στάση απέναντι στη βία, παρουσιάζουν αδυναμία υπεράσπισης του εαυτού τους και υποχωρητικότητα.

Ενδείξεις ότι το παιδί έχει πέσει θύμα βίας Ενδείξεις ότι το παιδί έχει πέσει θύμα βίας Ορισμένες ενδείξεις που πιθανόν υποδηλώνουν ότι το παιδί έχει πέσει θύμα εκφοβισμού και βίας στο σχολείο είναι: Α. Το παιδί έχει μειωμένη διάθεση ή αρνείται να έρθει στο σχολείο με πρόσχημα κάποια αδιαθεσία. Β. Κάνει αδικαιολόγητες απουσίες. Γ. Έχει απροσδόκητη μαθησιακή πτώση που αποτυπώνεται σε χαμηλούς βαθμούς. Δ. Στα διαλείμματα περνά το χρόνο του γύρω από τους εκπαιδευτικούς και τα γραφεία. Ε. Καθυστερεί στο σχολείο ή αργεί να επιστρέψει στο σπίτι. ……..

Ενδείξεις ότι το παιδί έχει πέσει θύμα βίας Ενδείξεις ότι το παιδί έχει πέσει θύμα βίας ΣΤ. Τα ρούχα του είναι συχνά σχισμένα ή κατεστραμμένα. Ζ. Έχει σημάδια και μελανιές στο σώμα του ή άλλες ενδείξεις επίθεσης και αποφεύγει να εξηγήσει πώς συνέβησαν. Θ. Ζητά χρήματα από τους γονείς του γιατί έχασε αυτά που του έδωσαν. Ι. Αρνείται να συμμετάσχει σε σχολικές εκδηλώσεις και δραστηριότητες. ΙΑ. Υπάρχουν ξαφνικές αλλαγές στη διάθεσή του που επιμένουν. ΙB. Παραπονιέται για ψυχοσωματικά προβλήματα

Μέθοδοι αντιμετώπισης Οι καθηγητές, όπως και οι γονείς, πρέπει να εκπαιδεύονται σε στρατηγικές κατά της βίας για να βοηθούν εξίσου θύτες και θύματα. Δεν πρέπει να μείνουν αμέτοχοι, ιδιαίτερα οι καθηγητές που όταν γνωρίζουν ότι στο σχολείο διαδραματίζονται τέτοιου είδους συμβάντα, οφείλουν να ενημερώνουν τους γονείς, θυμάτων και θυτών, μέσω επιστολών ή προσωπικών συναντήσεων.

Αντιμετώπιση Το πρόβλημα της ενδοσχολικής βίας προσεγγίζεται σφαιρικά και συνδέεται όχι αποκλειστικά με την ποινική και την τιμωρική διάσταση, αλλά διευρύνεται με τους όρους της εκπαιδευτικής ψυχολογίας, της ποιότητας της εκπαίδευσης, του κοινωνικοποιητικού ρόλου του σχολείου και τη λειτουργική σύνδεση του σχολείου με την τοπική κοινωνία.