Ετήσια έκθεση 2010: η κατάσταση του προβλήματος των ναρκωτικών στην Ευρώπη

2 Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (EΚΠΝΤ) Ιδρύθηκε: το 1993 Έδρα: Λισαβόνα Προσωπικό: 100 άτομα

3 Πολυγλωσσικό πακέτο πληροφοριών

4 Το σημαντικότερο πρόβλημα των ναρκωτικών στην Ευρώπη Εν γένει σταθερό Αποτελεί μεγάλο πρόβλημα σε ορισμένες γειτονικές χώρες Το πρόβλημα της ηρωίνης Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

5 Περίπου 1,35 εκατομμύρια στην ΕΕ και τη Νορβηγία: 0,4 % του ενήλικου πληθυσμού Πρόσφατες εθνικές εκτιμήσεις: 0,1 έως 0,8 % του ενήλικου πληθυσμού Προβληματικοί χρήστες οπιοειδών Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

έως ένα εκατομμύριο στην ΕΕ και τη Νορβηγία — 0,26 % του ενήλικου πληθυσμού Μείωση του ποσοστού των ΧΕΝ στους χρήστες οπιοειδών που ξεκινούν θεραπεία Χρήστες ενέσιμων ναρκωτικών (ΧΕΝ) Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

7 Τάσεις στα τέσσερα κράτη μέλη της ΕΕ με τα υψηλότερα ποσοστά νεοδιαγνωσθεισών μολύνσεων από τον ιό HIV στους ΧΕΝ Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

8 Έμμεσοι δείκτες καταδεικνύουν σταθερά ή ελαφρώς αυξημένα προβλήματα σε ό,τι αφορά τη χρήση οπιοειδών στην Ευρώπη Τάσεις στη χρήση οπιοειδών Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

9 Τάσεις στους χρήστες που ξεκινούν θεραπεία ανά κύρια ουσία κατάχρησης Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

10 Θάνατοι οφειλόμενοι στα ναρκωτικά: μεταβολή Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

11 Θάνατοι οφειλόμενοι στα ναρκωτικά: μεταβολή /8 Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

12 Τάσεις ως προς τη μέση ηλικία των θανάτων που οφείλονται στα ναρκωτικά σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες Ενέσιμη χρήση ηρωίνης Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

13 Τάση σε ό,τι αφορά τις παραβάσεις της νομοθεσίας περί ναρκωτικών σε σχέση με την ηρωίνη Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

14 Εκτιμώμενος αριθμός κατασχέσεων ηρωίνης και κατασχεθεισών ποσοτήτων Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

15 Παγκόσμια παραγωγή ηρωίνης Γήρανση του πληθυσμού των προβληματικών χρηστών οπιοειδών Πολλαπλή χρήση ουσιών και άλλες συμπεριφορές υψηλού κινδύνου Πιθανοί λόγοι για τις τρέχουσες τάσεις στη χρήση οπιοειδών Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

16 Εκθέσεις σχετικά με την προβληματική χρήση οπιοειδών στη Ρωσία και την Ουκρανία (UNODC): διπλάσια έως τετραπλάσια του μέσου όρου της ΕΕ Υψηλά ποσοστά χρηστών ενέσιμων ναρκωτικών και επίπεδα μολύνσεων από τον HIV Προβληματική χρήση οπιοειδών στις γειτονικές χώρες Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

17 14 εκατομμύρια Ευρωπαίοι έχουν κάνει χρήση κοκαΐνης τουλάχιστον μία φορά (4,1 %) 4 εκατομμύρια κατά το περασμένο έτος (1,3 %) 3 εκατομμύρια είναι ηλικίας ετών Επικράτηση της χρήσης κοκαΐνης Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

18 Χρήση κοκαΐνης: επικράτηση στους νεαρούς ενήλικες κατά το τελευταίο έτος στην Ευρώπη, την Αυστραλία, τον Καναδά και τις ΗΠΑ Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

19 Χρήση κοκαΐνης: επικράτηση κατά το τελευταίο έτος στους νεαρούς ενήλικες Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

20 Τάσεις στους χρήστες που ξεκινούν θεραπεία ανά κύρια ουσία κατάχρησης Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

21 Το 2008 αναφέρθηκαν περίπου θάνατοι που συνδέονται με την κοκαΐνη Σημαντικές αυξήσεις στην Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο Θάνατοι από κοκαΐνη Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

22 Ο αριθμός των κατασχέσεων αυξήθηκε κατά τα τελευταία 20 έτη: (2008) Οι κατασχεθείσες ποσότητες μειώθηκαν από το 2006: 67 τόνοι (2008) Νέες τεχνικές λαθραίας διακίνησης Κατασχέσεις κοκαΐνης Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

23 2,5 εκατομμύρια νεαροί ενήλικες (1,7 %) έκαναν χρήση έκστασης κατά το τελευταίο έτος 1,5 εκατομμύρια νεαροί ενήλικες (1,2 %) έκαναν χρήση αμφεταμινών κατά το τελευταίο έτος Συνολική σταθεροποίηση στις τάσεις της χρήσης έκστασης και αμφεταμινών Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

24 Τάση στη χρήση στους νεαρούς ενήλικες κατά το τελευταίο έτος Έκσταση Αμφεταμίνες Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

25 Διαφορές στα επίπεδα και τα πρότυπα της προβληματικής χρήσης αμφεταμινών στην Ευρώπη ανάλογα με την περιοχή Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

26 Παράνομα εργαστήρια παραγωγής ναρκωτικών που εξαρθρώθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, βάσει των αναφορών στην Ευρωπόλ Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

27 75,5 εκατομμύρια Ευρωπαίοι έχουν κάνει χρήση κάνναβης τουλάχιστον μία φορά (22,5 %) 23 εκατομμύρια κατά το τελευταίο έτος (6,8 %) 17 εκατομμύρια είναι ηλικίας ετών Επικράτηση της χρήσης κάνναβης Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

28 Χρήση κάνναβης: επικράτηση στους νεαρούς ενήλικες κατά το τελευταίο έτος Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

29 Τάσεις στους χρήστες που ξεκινούν θεραπεία ανά κύρια ουσία κατάχρησης Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

30 Καθημερινή χρήση κάνναβης Έως και 3 εκατομμύρια νεαροί Ευρωπαίοι (2,3 %) ενδέχεται να κάνουν χρήση κάνναβης σε καθημερινή βάση Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

31 Κατασχέσεις Κατασχέθηκαν περίπου τόνοι κάνναβης (90 % ρητίνη) Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες ανέφεραν εγχώρια καλλιέργεια Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

32 Ανίχνευση νέων ναρκωτικών Πρωτοφανής αριθμός (24) νέων ουσιών κοινοποιήθηκε μέσω του ευρωπαϊκού συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης (ΣΕΠ) το 2009 Αυξανόμενη απήχηση των συνθετικών παραγώγων καθινόνης, περιλαμβανομένης της μεφεδρόνης Νέα συνθετικά κανναβινοειδή Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

33 Χρήση νέων ναρκωτικών (Spice, παράγωγα καθινόνης, κλπ.) Λίγες μελέτες διαθέσιμες Αλλαγές στις ουσίες και τις εμπορικές ονομασίες Τα επίπεδα επικράτησης μπορεί να είναι υψηλά στους θαμώνες κλαμπ και στους χρήστες κάνναβης Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

34 Παρακολούθηση μέσω Διαδικτύου 170 ηλεκτρονικά καταστήματα Ουσίες πωλούμενες ως «νόμιμα ψυχοτρόπα» Γρήγορη προσαρμογή στα μέτρα ελέγχου Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

35 Ανάπτυξη πολιτικών για τα ναρκωτικά στην Ευρώπη Σχεδόν όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ διαθέτουν ολοκληρωμένη στρατηγική για τα ναρκωτικά Δεν υπάρχει σαφές μοντέλο διασύνδεσης των στρατηγικών για το αλκοόλ και τα ναρκωτικά Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

36 Πρόληψη Η παροχή πληροφόρησης είναι εκτεταμένη στην Ευρώπη, αν και η αποτελεσματικότητά της είναι περιορισμένη βάσει των διαθέσιμων στοιχείων Η επικεντρωμένη πρόληψη και η ενδεδειγμένη πρόληψη εξακολουθούν να είναι περιορισμένες στις περισσότερες χώρες Ανάπτυξη προτύπων στον τομέα της πρόληψης Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

37 Μεγάλες επενδύσεις στη θεραπεία Τουλάχιστον 1 εκατομμύριο Ευρωπαίοι υποβάλλονται σε θεραπεία απεξάρτησης κάθε χρόνο Σημαντική αύξηση τις τελευταίες δεκαετίες: νέοι φορείς παροχής υπηρεσιών και νέες ανάγκες Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

38 Μεγάλες επενδύσεις στη θεραπεία: θεραπεία υποκατάστασης οπιοειδών Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

39 Εκτιμώμενο ποσοστό προβληματικών χρηστών οπιοειδών που υποβάλλονται σε θεραπεία υποκατάστασης Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

40 Πρόσβαση στη θεραπεία: φραγμοί και προκλήσεις Περιορισμένος αριθμός φορέων παροχής θεραπευτικών υπηρεσιών, αυστηρά κριτήρια εισαγωγής, κόστος, ώρες λειτουργίας, κλπ. Φαρμακευτική αγωγή απεξάρτησης από τις διεγερτικές ουσίες Οικονομική λιτότητα: περισσότερες ανάγκες και λιγότεροι πόροι; Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

41 Μείωση των επιβλαβών συνεπειών Διανεμήθηκαν περίπου 40 εκατομμύρια σύριγγες μέσω εξειδικευμένων προγραμμάτων Αυξήσεις στην παροχή συρίγγων στις περισσότερες χώρες Σε ορισμένες χώρες αντιμετώπιση περιστατικών υπερβολικής δόσης σε συνδυασμό με τη διάθεση ναλοξόνης στον χρήστη Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

42 Η κατάσταση στις φυλακές κρατούμενοι σε σωφρονιστικά καταστήματα στην ΕΕ Το 10−30 % των κρατουμένων για αδικήματα που εμπίπτουν στη νομοθεσία περί ναρκωτικών Η επικράτηση της χρήσης ναρκωτικών εντός της φυλακής είναι πολύ μεγαλύτερη από την επικράτηση της χρήσης στο γενικό πληθυσμό Αυξημένος κίνδυνος λήψης υπερβολικής δόσης μετά την αποφυλάκιση Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

43 Φυλακές (μέτρα) Δικαίωμα σε ίδια επίπεδα υπηρεσιών με αυτά που απολαμβάνουν οι υπόλοιποι πολίτες Ορισμένες χώρες αναγνωρίζουν την ανάγκη ανάπτυξης ειδικών στρατηγικών και παρεμβάσεων Μεταβίβαση της ευθύνης για την παροχή υγειονομικής περίθαλψης στις φυλακές στα Υπουργεία Υγείας, ένταξη των υπηρεσιών για τα ναρκωτικά ή των υπηρεσιών υγείας στις φυλακές Ανάπτυξη ειδικών προτύπων Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

44 Ποσοστό κρατουμένων που υποβάλλεται σε θεραπεία υποκατάστασης οπιοειδών Ηρωίνη και ενέσιμη χρήση Κοκαΐνη Έκσταση και αμφεταμίνες Κάνναβη Νέα ναρκωτικά και Διαδίκτυο Αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών

45 Συμπεράσματα 2010 Η χρήση ναρκωτικών στην Ευρώπη είναι στο σύνολό της σταθερή, αλλά με τοπικές διακυμάνσεις Οι αλλαγές στην προμήθεια και τη χρήση καθιερωμένων ναρκωτικών και η εμφάνιση πρωτοφανούς αριθμού νέων ουσιών δοκιμάζουν τα ευρωπαϊκά μοντέλα ελέγχου των ναρκωτικών Η αντίδραση της Ευρώπης στο πρόβλημα των ναρκωτικών ενισχύθηκε τις τελευταίες δεκαετίες, μήπως όμως περιοριστεί λόγω οικονομικής λιτότητας; Υπάρχουν ακόμη περιθώρια βελτίωσης σε διάφορους τομείς (πρόληψη, θεραπεία, φυλακές)