ΕΡΕΥΝΑ ΔΡΑΣΗΣ «ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ: ΠΩΣ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΜΕ;»   ΕΡΕΥΝΑ ΔΡΑΣΗΣ «ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ: ΠΩΣ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΜΕ;» Άντρη Πέτρου Β΄ Παλιομετόχου 2009

Η επιθετικότητα στην παιδική ηλικία είναι ένα φαινόμενο παγκόσμιο και πολύ συχνό στα σχολεία και στις παρέες συνομηλίκων. To φαινόμενο αυτό εκδηλώνεται συνήθως με τη μορφή επιθετικής συμπεριφοράς που έχει ως στόχο να φοβίσει ή να προσβάλει και να μειώσει. Στο δημοτικό, το φαινόμενο αυτό είναι πολύ πιο συχνό από όσο φανταζόμαστε και τα παιδιά που έχουν πέσει θύματα αυτού του είδους βίας γνωρίζουν πόσο φρικτή είναι αυτή η εμπειρία.

Τι είναι το Bullying; Το Bullying ορίζεται ως το φαινόμενο εκφοβισμού κατά το οποίο ένας μαθητής ή μια ομάδα μαθητών εκτίθενται επανειλημμένως και για κάποιο χρονικό διάστημα σε αρνητικές πράξεις από άλλο ή άλλους μαθητές του ίδιου σχολείου ή της ίδιας τάξης. (Whitney & Smith, 1993)

Διεθνές τοπίο – Ερευνητικά Δεδομένα Περίπου το 50% των μαθητών έχουν υποστεί κάποιας μορφής bullying από τους συνομήλικους τους ενώ ήταν στο σχολείο και περίπου το 10% αυτής της εμπειρίας ήταν σε μόνιμη βάση Σε γενικό πλαίσιο αγόρια και κορίτσια έχουν ίσες πιθανότητες να πέσουν θύματα bullying (Crick & Bigbee, 1998 Peterson & Rigby, 1999) Τα αγόρια χρησιμοποιούν περισσότερο τη σωματική μορφή bullying (Κyriakides, et.al.2006), ενώ τα κορίτσια παρενοχλούν με έμμεσο τρόπο τα θύματά τους χρησιμοποιώντας το λεκτικό εκφοβισμό και τον κοινωνικό αποκλεισμό-απομόνωση (Naylor, et.al., 2006).

Χαρακτηριστικά του Bullying Περιλαμβάνει μια ανισορροπία ισχύος με το δυνατότερο παιδί να πιέζει το αδύναμο (Rigby,1999) Δεν προκαλείται από το θύμα (Woods & Wolke, 2003) Επαναλαμβάνεται από τα ίδια παιδιά για μεγάλη χρονική διάρκεια (Olweus, 1993β)

Μορφές του Bullying Σωματική Λεκτική Σεξουαλική Φυλετική Ψυχολογική σπρωξίματα χαστούκια, τσιμπήματα, κλοτσιές, ξυλοδαρμοί (Kuther, 2003) κοροϊδία, παρατσούκλι, διάδοση φημών, απειλή, κακόβουλο πείραγμα (Olweus 1999 Oliver & Candappa, 2007) αποκλεισμός από τις παρέες, απειλητικές χειρονομίες (Bradshaw et. al, 2007) αισχρά σχέδια ή χειρονομίες, αγγίγματα χωρίς τη θέληση του παιδιού-στόχου (Rigby, 1997) αιτία η φυλετική καταγωγή του παιδιού-στόχου (Suckling & Temple,2002)

Χαρακτηριστικά του Bullying - του μαθητή θύτη Βίωσαν από μικρή ηλικία την έλλειψη αγάπης και στοργής (Henry, 2000) Οι γονείς χρησιμοποιούν τη βία σαν μέσω λύσης των προβλημάτων τους εφαρμόζοντας βίαιες τιμωρίες (Bowers et al., 1994) Η δημοτικότητά τους είναι συνήθως χαμηλή και νιώθουν ανασφάλεια (Rigby, 2003) Προκαλούν βίαια επεισόδια με σωματικά ασθενέστερους συνομήλικούς τους που υστερούν σε σωματική εμφάνιση (Sweeting & West, 2001) Έχουν πολύ χαμηλές επιδόσεις στο σχολείο (Olweus, 1995)

Χαρακτηριστικά του Bullying - του μαθητή θύματος Είναι συνήθως σωματικά ασθενέστεροι από τα υπόλοιπα παιδιά. Χαρακτηρίζονται από μειωμένη αυτοεκτίμηση (Egan & Perry, 1998). Τα παιδιά «θύματα» στερούνται επίσης βασικών κοινωνικών δεξιοτήτων όπως η συνεργατικότητα, η ικανότητα ανάπτυξης φιλικών σχέσεων, η αίσθηση του χιούμορ (Egan & Perry, 1998).

Μεθοδολογία της έρευνας Κύριος σκοπός της έρευνας δράσης ήταν να διερευνήσει α) τις αιτίες εκδήλωσης επιθετικής συμπεριφοράς, β) να ανιχνεύσει τις μορφές επιθετικής συμπεριφοράς και γ) να αναζητήσει άμεσους τρόπους επίλυσης του προβλήματος μέσω της εφαρμογής σχεδίου δράσης με τη νέα σχολική χρονιά με τη βοήθεια ειδικών. Συλλογή δεδομένων μέσω ερωτηματολογίου (τυχαία δειγματοληψία) με βάση τους καταλόγους των τάξεων - 55 ερωτηματολόγια από 110 μαθητές

Κυριότερα αποτελέσματα της έρευνας Στο μεγαλύτερο ποσοστό τους τα παιδιά (52.7%) δήλωσαν ότι τους αρέσει το σχολείο πάρα πολύ ενώ πολύ λίγα ήταν τα παιδιά που απάντησαν ότι το σχολείο τους αρέσει λίγο (10.9%) ή καθόλου (14.5%). Το (41.8%) δήλωσαν ότι έχουν περισσότερους από πέντε καλούς φίλους στην τάξη. Λίγα παιδιά (5.5.%) απάντησαν ότι δεν έχουν καθόλου φίλους.

Σε διαδοχικά ερωτήματα τα παιδιά κλήθηκαν να απαντήσουν κατά πόσον ενοχλούνται από άλλα παιδιά (π.χ. Κοροϊδία, αποκλεισμός από παιχνίδι, ξυλοδαρμοί). Από τις απαντήσεις τους φάνηκε ότι αυτό συμβαίνει σε κάποιους αρκετές φορές, ενώ σε άλλους σπάνια.

Σε ποιες τάξεις είναι τα παιδιά που σε ενοχλούν; Στην τάξη μου (52.7% ) Σε μεγαλύτερη τάξη (27.3%) Σε μικρότερη τάξη (9.1%) Σε ερώτημα στο οποίο ζητήθηκε από τα παιδιά να προσδιορίσουν τον αριθμό των παιδιών από τα οποία έχουν ενοχληθεί, 36 παιδιά απάντησαν ότι είχαν ενοχληθεί από 2- 3 παιδιά.

Ποιοι είναι αυτοί που ενοχλούν περισσότερο τα άλλα παιδιά; Τα αγόρια (47.3% ) Τα κορίτσια (9.1% ) Αγόρια και κορίτσια (23.6% )

Πώς αντιδράς όταν αντιληφθείς ότι άλλα παιδιά ενοχλούν άλλα παιδιά στην ηλικία σου; Τα ενοχλώ κι εγώ (7.3%) Δεν κάνω τίποτα (27.3%) Απλώς βλέπω τι γίνεται (5.5%) Θυμώνω (58.2%)

Τι νοιώθεις και τι σκέφτεσαι όταν βλέπεις πολλά παιδιά να ενοχλούν ένα άλλο παιδί; Δε με νοιάζει (27.3%) Λυπάμαι (5.5%) Θέλω να το βοηθήσω (63.2%) Ότι του αξίζει να το ενοχλούν (8.2%)

Επόμενες ενέργειες Συνεργασία με ειδικούς Παρουσίαση της έρευνας στους γονείς Σύσταση Επιτροπής Αγωγής Υγείας και Πρόληψης της Παραβατικότητας Καταρτισμός Σχεδίου Δράσης

Σχέδιο Δράσης Εντοπισμός των παιδιών που επιδεικνύουν συστηματικά βίαιη συμπεριφορά κατά των άλλων παιδιών και εξατομικευμένη προσέγγιση. Ενεργή εμπλοκή των μαθητών οι οποίοι εμπλέκονται συχνά στα επεισόδια επιθετικής συμπεριφοράς με την ανάθεση καθηκόντων ή ρόλων κατά την ώρα των διαλειμμάτων που να έχουν σχέση με τον έλεγχο της καθαριότητας της αυλής, καθώς και με την περιποίηση του σχολικού κήπου.

Σχέδιο Δράσης Καλλιέργεια του θεσμού του εθελοντισμού για βελτίωση και αναβάθμιση του σχολικού περιβάλλοντος από τα παιδιά με χειρωνακτική εργασία. Επιβράβευση όσων μαθητών επιδεικνύουν σωστή συμπεριφορά στα διαλείμματα με διπλώματα ή βραβεία. Δημιουργία ομάδων δημιουργικής απασχόλησης των παιδιών κατά την ώρα του διαλείμματος στην αίθουσα πολλαπλής χρήσης (επιτραπέζια παιχνίδια, ζωγραφική).

Σχέδιο Δράσης Δημιουργία του θεσμού των σχολικών παιδονόμων όπου παιδιά μεγαλύτερων τάξεων. Διοργάνωση αθλητικών δραστηριοτήτων στην αυλή του σχολείου. Ενίσχυση υλικού εξοπλισμού της σχολικής μονάδας με παιχνίδια αυλής με την οικονομική ενίσχυση του Συνδέσμου Γονέων.

Ευχαριστώ