ΧΗΜΕΙΑ ΛΥΚΕΙΟΥ Παρασκευή σαπουνιού Ταχύτητα αντίδρασης και παράγοντες που την επηρεάζουν Αντιδράσεις οξειδοαναγωγής Αλογονοφορμική αντίδραση

Προτεινόμενες εργαστηριακές ασκήσεις ΧΗΜΕΙΑ Α΄ Λυκείου α) Εύρεση pH διαλυμάτων με χρήση δεικτών, πεχαμετρικού χάρτου, πεχάμετρου και του αισθητήρα pH του Multilog (όπου υπάρχει) (5) β) Χημικές αντιδράσεις και ποιοτική ανάλυση ιόντων (6) γ) Παρασκευή διαλύματος ορισμένης συγκέντρωσης–αραίωση διαλυμάτων (7) ΧΗΜΕΙΑ Β΄ Λυκείου Γενικής Παιδείας α) Οξείδωση της αιθανόλης (1,β) β) Όξινος χαρακτήρας των καρβοξυλικών οξέων (3) γ) Παρασκευή σάπωνα (6) ΧΗΜΕΙΑ Β΄ Λυκείου Κατεύθυνσης α) Υπολογισμός θερμότητας αντίδρασης (1) β) Ταχύτητα αντίδρασης και παράγοντες που την επηρεάζουν (2) γ) Αντιδράσεις οξειδοαναγωγής (5) ΧΗΜΕΙΑ Γ΄ Λυκείου Κατεύθυνσης α) Παρασκευή και ιδιότητες ρυθμιστικών διαλυμάτων (1) β) Υπολογισμός της περιεκτικότητας του ξιδιού σε οξικό οξύ με τη χρήση του Multilog ή την κλασική μέθοδο (2) pdf pdf pdf pdf pdf pdf pdf1 pdf2 Αλογονοφορμική αντίδραση

Παρασκευή σαπουνιού Λάδι 5mL Οινόπνευμα 10mL 30%w/v NaOH 2mL θέρμανση Αναδιάλυση: + 40mL H2O Εξαλάτωση: + 50mL κορ. NaCl

Αλογονοφορμική αντίδραση Οι οργανικές ενώσεις που δίνουν την αλογονοφορμική αντίδραση είναι: ▪Αλκοόλες με τύπο: ▪Καρβονυλικές ενώσεις με τύπο: Αντίδραση αλκοολών με Ι2 / NaOH: σχηματισμός CHI3 Αντίδραση καρβονυλικών ενώσεων με Ι2 / NaOH: σχηματισμός CHI3

Αλογονοφορμική αντίδραση α. Αντίδραση της ισοπροπανόλης με Ι2 και NaOH. 10 στγ. ισοπροπανόλης + ελάχιστο στερεό Ι2 +υπό συνεχή ανάδευση 10 στγ. NaOH 1) 2) β. Αντίδραση της ισοπροπανόλης με KI και χλωρίνη. 10 στγ. ισοπροπανόλης + 10 στγ. ΚΙ + υπό συνεχή ανάδευση 10 στγ. ΝaClO

Αλογονοφορμική αντίδραση γ. Αντίδραση της αιθανόλης του βάμματος ιωδίου με NaOH. 10 στγ. βάμματος Ι2 + υπό συνεχή ανάδευση 10 στγ. ΝaΟΗ δ. Αντίδραση της αιθανόλης του βάμματος ιωδίου με χλωρίνη. 10 στγ. βάμματος Ι2 + υπό συνεχή ανάδευση 10 στγ. χλωρίνη

Αλογονοφορμική αντίδραση ε. Αντίδραση της ακετόνης με χλωρίνη. 100 – 120mL χλωρίνης + 5 – 7mL ακετόνης χλωρίνη ακετόνη

Χημική κινητική Γρήγορη – Αργή αντίδραση: Εισαγωγή στην έννοια της ταχύτητας AgNO3 + HCl →ΑgCl↓ + HNO3 γρήγορη 0,1Μ 0,1Μ Na2S2O3 + 2HCl →S↓ +SO2↑+2NaCl+H2O αργή 0,1Μ 0,1Μ Ενέργεια ενεργοποίησης: Fe + S → FeS To χαρτί που δεν καίγεται To μαντήλι αναστενάρης

Χημική κινητική Παράγοντες που επηρεάζουν την ταχύτητα: Α. συγκέντρωση: Na2S2O3 + 2HCl →S↓ +SO2↑+2NaCl+H2O 0,1Μ αργή 0,2Μ γρήγορη 0,1Μ Β. Επιφάνεια επαφής: Zn + 2HCl →ZnCl2 +H2 ↑ κομμάτι αργή σκόνη γρήγορη 1Μ

Χημική κινητική Παράγοντες που επηρεάζουν την ταχύτητα: Γ. θερμοκρασία: Na2S2O3 + 2HCl →S↓ +SO2↑+2NaCl+H2O 0,1Μ κρύο αργή 0,1Μ ζεστό γρήγορη 0,1Μ Δ. Καταλύτες: 2Η2Ο2 2Η2Ο + Ο2 ↑ χωρίς καταλύτη υ≃0 με καταλύτη γρήγορη 10%w/w Ετερογενής κατάλυση FeCl3 ή CuSO4 2Η2Ο2 2Η2Ο + Ο2 ↑ χωρίς καταλύτη υ≃0 με καταλύτη γρήγορη 10%w/w Ομογενής κατάλυση

H2O2 + 2Na2S2O3 + H2SO4 → Na2S4O6 + 2H2O + Na2SO4 Χημική κινητική To ρολόι ιωδίου H2O2 + 2Na2S2O3 + H2SO4 → Na2S4O6 + 2H2O + Na2SO4 NaI / KI άμυλο περίσσεια περίσσεια H2O2 + 2NaI + H2SO4 → I2 + 2H2O + Na2SO4 Αργή NaI H2O2 Ι2 Na2S2O3 Ι2-άμυλο άμυλο H2SO4 I2 + 2Na2S2O3 → 2NaI + Na2S4O6 Γρήγορη I2 + άμυλο → Ι2-άμυλο

To ρολόι ιωδίου Χημική κινητική Ε πορεία H2O2+I- I2 I- H2Ο2 + 2I- + 2 H+  I2 + 2H2O (Ι) [αργή]. Ε πορεία H2O2+I- I2 I- I2 + 2 S2 O32-  2 I- + S4O82- (ΙΙ) [ταχύτατη].

Το πηγάδι με τα S2O32- στην κορυφή. Χημική κινητική Το πηγάδι με τα S2O32- στην κορυφή. Αν έβγαιναν απ΄το πηγάδι Θα βάφανε το άμυλο. Ι2+άμυλομπλε Ι2 S2O3-2 I- slow fast Η2Ο2 + Ι-

Όταν τα S2O3-2 εξαντληθούν επικρατεί το χρώμα. Χημική κινητική Όταν τα S2O3-2 εξαντληθούν επικρατεί το χρώμα. Ι2+άμυλομπλε Ι- Η2Ο2 + Ι-

Χημική κινητική Η επίδραση της [Η2Ο2] Σε κάθε ποτήρι προσθέτουμε 10 ml διαλύματος Η2Ο2 3%,1,5%και 0,75% αντίστοιχα. Σε κάθε ποτήρι προσθέτουμε 2 στγ διάλυμα αμύλου, 4 στγ διάλυμα Na2S2O3 , 4 στγ H2SO4, και 4 στγ διάλυμα ΚΙ με τη σειρά που αναφέρθηκαν στη δοσολογία, ανακινώντας πριν από κάθε προσθήκη. Στη συνέχεια μετράται ο χρόνος εμφάνισης του χρώματος.

2KMnO4 + 5(COOH)2 + 3H2SO4 → K2SO4 + 2MnSO4+10CO2+8H2O Χημική κινητική Η αυτοκατάλυση Μn2+ 2KMnO4 + 5(COOH)2 + 3H2SO4 → K2SO4 + 2MnSO4+10CO2+8H2O περίσσεια B A KMnO40,025M (COOH)2 0,1M (COOH)2 2mL(COOH)2 2-3στγ.H2SO4 (COOH)2 2mL(COOH)2 2-3στγ.H2SO4 +10mL KMnO4 0,1Μ +0,5mLKMnO4 Αποχρωματισμός Αποχρωματισμός 1g (COOH)2 στα 30mL νερού 3mL H2SO4 Ελάχ. Στερεό MnSO4 μόνο στο ένα ποτήρι +2mLKMnO4 +2mLKMnO4 Αποχρωματισμός

Οξειδοαναγωγή Αντιδράσεις απλής αντικατάστασης Fe + CuSO4 → FeSO4 + Cu δ/μα CuSO4 1M Cu + 2AgNO3 → Cu(NO3)2 + 2Ag Μ + xΗCl → MClx + H2↑ δ/μα AgNO3 0,1M M: Fe, Zn

Ο «Μαγικός» αποχρωματισμός Οξειδοαναγωγή Ο «Μαγικός» αποχρωματισμός 2KMnO4 + 5Na2SO3 + 3H2SO4 → 2MnSO4 + K2SO4 +5Na2SO4 +3H2O KMnO4 Na2SO3 MnSO4

Παραλλαγή σε δοκιμαστικούς σωλήνες Οξειδοαναγωγή Na2SO3 I2 (αλκοόλη) Na2SO3 + I2 + H2O → Na2SO4 + 2HI Παραλλαγή σε δοκιμαστικούς σωλήνες

2KMnO4 + 5H2O2 + 3H2SO4 → K2SO4 + 2MnSO4+5O2+8H2O Οξειδοαναγωγή Οξειδοαναγωγική ογκομέτρηση ΚMnO4 0,05M KMnO4 Απαιτούνται περίπου 3-4mL 5g Η2Ο2 εμπορίου (~3%) → 250mL Ογκομετρώ 25mL + 3mL H2SO4(π) H2O2 , H+ 2KMnO4 + 5H2O2 + 3H2SO4 → K2SO4 + 2MnSO4+5O2+8H2O