Μορφολογία

Μόρφημα / Μορφή Μόρφημα (σύστημα), π.χ. το μόρφημα του πληθυντικού, το στερητικό μόρφημα Μορφή (πραγμάτωση) : το μόρφημα του πληθυντικού παίρνει τις μορφές /i/, /es/, /a/, το στερητικό μόρφημα τις μορφές /a/ και /an/ ΑΡΑ : Μόρφημα = σύνολο των μορφών με την ίδια σημασία

Αντικείμενο Μορφολογίας Ασχολείται με τα ελάχιστα σημαίνοντα (μορφήματα) και τις παραδειγματικές και συνταγματικές τους σχέσεις Μόρφημα = ελάχιστη μονάδα α' άρθρωσης με σημασία : /akakos/ = /a/ άρνηση /kak/ δηλώνει το μη καλό /os/ δηλώνει γραμματική κατηγορία

Μόρφημα Ελάχιστη μονάδα α’ άρθρωσης. Καθορίζεται με τη μέθοδο της εναλλαγής. Μόρφημα / Μορφή Μόρφημα = σύνολο μορφών με την ίδια σημασία. Άρα το μόρφημα καθορίζεται από την ταυτότητα σημασίας και γραμματικής λειτουργίας παρά την ταυτότητα μορφής.

Κριτήρια καθορισμού μορφημάτων Μέθοδος εναλλαγής σε σταθερά συμφραζόμενα π.χ {παιδ} {άκι}{ικός}{ια} Ταυτότητα σημασίας (σημαινόμενο) και όχι μορφής (σημαίνοντος) : πχ /o/ = α' πρόσωπο οριστ. ενεστ. και ονομαστική ουδετέρων σε -ο

Κατανομή Μορφημάτων Ισοδύναμη κατανομή (ελεύθερα εναλασσόμενες μορφές) π.χ. /ume/, /ame/ στη λέξη /aγapou'me/ Συμπληρωματική κατανομή (αλλόμορφα) π.χ. /a/ και /an/, /fiγ/ και /fij/ (φωνολογικά καθορισμένα)

Εξεύρεση μορφημάτων μιας γλώσσας Τεμαχισμός Ταξινόμηση Εναλλαγή

Είδη μορφημάτων Ελεύθερα vs δεσμευμένα Λεξικά vs γραμματικά

Είδη Λέξεων γραμματικές : συνδυασμός θέματος και κλιτικού μορφήματος π.χ. γράφ-εις, γράφ-ουμε φωνολογικές : πραγμάτωση γραμματικών λέξεων σε ακολουθία φωνημάτων ορθογραφικές λέξεις : γραπτή αναπαράσταση λέξεων

Αναντιστοιχίες μεταξύ των ειδών λέξεων 1 ορθογραφική/φωνολογική : 2 γραμματικές π.χ. πήδησε Πολλές φωνολογικές : 1 γραμματική π.χ. πήδησα / πήδηξα 1 φωνολογική : πολλές ορθογραφικές (ομόηχα) π.χ. /kilo/m /evreos/, /akolitos/ Πολλές φωνολογικές : 1 ορθογραφική π.χ. άδεια, παιδιά, έννοια, βιάζω, πιέστε

Tυπολογία γλωσσών ανάλογα με τη δομή λέξεων Αναλυτικές : οι περισσότερες λέξεις αντιστοιχούν σε ένα μόρφημα, τα περισσότερα μορφήματα είναι ελέυθερα (βιετναμική, κινεζική) [wo] [m^n] [tyεn] [tsin] εγώ ΠΛΗΘ παιζ- πιάνο Εμείς παίζουμε πιάνο

Tυπολογία γλωσσών ανάλογα με τη δομή λέξεων Συνθετικές : συγκολλητικές και κλιτές Συγκολλητικές (αντιστοιχία 1 : 1 ανάμεσα σε μορφή και σημασία), π.χ. τουρκική Kλιτές : οι ποικίλες γραμματικές σχέσεις δηλώνονται με καταλήξεις π.χ. ελληνική

Παραδείγματα oda 'δωμάτιο', lar 'πληθυντικός', dan 'από' /ev/ /ler/ /i/ /den/ Juzi wo chi le πορτοκάλι εγώ τρώγω

Είδη συνθέτων Σύνθετα = Γνήσια και Νόθα Νόθα = Χαλαρά και Καταχρηστικά Γνήσια = παρατακτικά + καθυπόταξη Καθυπόταξη = Ενδοκεντρικά + Εξωκεντρικά Ενδοκεντρικά = προσδιοριστικά + αντικειμενικά

Πολυλεκτικά Σύνθετα Ε+ Ο παιδική χαρά, Ο+Ογεν κρέμα νυκτός, Ο+Ο νόμος-πλαίσιο