1 Έρευνα για την οικονομία Ελλάδα 2004 Ετοιμάστηκε ειδικά για την Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ημερομηνία: 5 Νοεμβρίου 2003 TNS ICAP 64, Vas. Sofias Ave., Athens T: (+30) E: GALLUP INTERNATIONAL ASSOCIATION

2 ΠΙΚΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1.Η Ελλάδα σε αριθμούς 2.Κύρια ευρήματα 3.Οικονομικοί Δείκτες 1. Έσοδα από συνολικές πωλήσεις των επιχειρήσεων 2. Έσοδα από πωλήσεις στην Ελλάδα 3. Έσοδα από πωλήσεις στο εξωτερικό 4. Εργαζόμενοι 5. Επενδύσεις 6. Πίστη στην επιχείρηση 4.Μεθοδολογία ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

3 1. Η Ελλάδα σε αριθμούς Οι μακροοικονομικοί δείκτες της Ελληνικής οικονομίας, όπως παρουσιάζονται στο παρακάτω πίνακα περιγράφουν την πορεία της Ελληνικής οικονομίας τα τελευταία 6 χρόνια. Όλοι οι βασικοί δείκτες της Ελληνικής οικονομίας στο σύνολο τους αλλά και συγκρινόμενοι διαχρονικά μπορούν να σκιαγραφήσουν την πορεία, την εξέλιξη και το μέλλον την Ελληνικής Οικονομίας.

4 2. Κύρια Ευρήματα Το 2003 θα λέγαμε ότι ήταν μια μέτρια χρονιά για τις επιχειρήσεις. Η συνεχιζόμενη πτώση των χρηματιστηρίων, ο πόλεμος στο Ιράκ και η αβεβαιότητα για τις μελλοντικές εξελίξεις αλλά και η πραγματική εφαρμογή του Ευρώ στις καθημερινές συναλλαγές φαίνεται ότι είχε αρνητικές επιπτώσεις πάνω στις επιχειρήσεις. Πιο συγκεκριμένα 1 στις 2 επιχειρήσεις δηλώνουν ότι η επίδραση των γενικότερων οικονομικών συνθηκών που επικρατούν στην αγορά ήταν αρνητική για την εταιρία τους συμβάλλοντας σε ένα αρνητικό δείκτη για την πίστη στην επιχείρηση. Ιδιαίτερο πλήγμα φαίνεται ότι δέχθηκαν οι μικρές επιχειρήσεις καθώς είναι αυτές που παρουσιάζουν τους χαμηλότερους δείκτες σε όλους τους τομείς. Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις είναι αισιόδοξες για το 2004 πιθανότατα λόγο των Ολυμπιακών Αγώνων που αναμένεται ότι θα ενισχύσουν θετικά την επιχειρηματική δραστηριότητα. Έτσι όλοι οι οικονομικοί δείκτες για το 2004 είναι θετικοί. Οι επιχειρήσεις φαίνεται ότι θα εστιάσουν τις προσπάθειες τους για ανάκαμψη αυξάνοντας τις εγχώριες πωλήσεις τους (6 στις 10 προσδοκούν αύξηση των πωλήσεων τους) αυξάνοντας έτσι και τον συνολικό κύκλο εργασιών.

5 3.1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ Συνολικός Κύκλος Εργασιών Αναφορικά με τον συνολικό κύκλο εργασιών των επιχειρήσεων θα λέγαμε ότι το 2003 ήταν μία μέτρια χρονιά. Για σχεδόν 1 στις 2 (51%) επιχειρήσεις σημειώθηκε αύξηση στον κύκλο εργασιών τους, ενώ σχεδόν για 1 στις 4 επιχειρήσεις (26%) ο συνολικός τζίρος της επιχείρησης παρέμεινε σταθερός. Αντίθετα για την ίδια αναλογία επιχειρήσεων (1 στις 4) σημειώθηκε μείωση. Έτσι ο συνολικός δείκτης κυμαίνεται στο +28% ενώ δεν παρατηρούνται διαφοροποιήσεις ανάμεσα στους κλάδους. Για το έτος 2004 οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα εμφανίζονται αρκετά αισιόδοξες για την αύξηση του κύκλου εργασιών τους. Ο γενικός δείκτης είναι +50% ενώ και για τους δύο τομείς, βιομηχανία και υπηρεσίες ο δείκτης είναι άνω του +40% (+49% και +52%, αντίστοιχα). Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο το 12% των επιχειρήσεων του τομέα της βιομηχανίας και το 10% των επιχειρήσεων του τομέα των υπηρεσιών προβλέπει μείωση στα συνολικά τους έσοδα για το έτος 2003.

6 3.1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ Συνολικός Κύκλος Εργασιών *Το μέγεθος της επιχείρησης υπολογίζεται με βάση τον αριθμό του προσωπικού Η αισιοδοξία σε σχέση με το κύκλο εργασιών συνδέεται άμεσα με το μέγεθος της επιχείρησης* με σχέση ανάλογη. Έτσι όσο μεγαλύτερη η επιχείρηση τόσο μεγαλύτερη και η έκφραση της αισιοδοξίας για την χρονιά που έρχεται. Πιο συγκεκριμένα οι μεγάλες επιχειρήσεις (50+ προσωπικό) εμφανίζονται περισσότερο αισιόδοξες (δείκτης +67%) ακολουθούν πολύ κοντά οι μεσαίες επιχειρήσεις (+63%) ενώ αντίθετα ο δείκτης για τις μικρές επιχειρήσεις είναι σημαντικά χαμηλότερος (+34%).

7 3.2 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ Εγχώριες πωλήσεις 1 στις 2 επιχειρήσεις (49%) δήλωσε ότι υπήρξε αύξηση στις εγχώριες πωλήσεις ενώ 1 στις 4 (24%) δήλωσε ότι οι εγχώριες πωλήσεις ήταν σταθερές. Η ίδια αναλογία είδε τις εγχώριες πωλήσεις της να συρρικνώνονται μέσα στο Οι επιχειρήσεις εμφανίζονται πολύ αισιόδοξες για την πορεία των πωλήσεων τους μέσα στο Έτσι 6 στις 10 δηλώνουν ότι περιμένουν αύξηση των πωλήσεων τους για την ερχόμενη χρονιά. Ο δείκτης κυμαίνεται στο +45%. Περισσότερες προσδοκίες εκφράζουν οι υπηρεσίες (+52%) σε σχέση με τη βιομηχανία (+40%)

8 3.2 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ Εγχώριες πωλήσεις Και ο δείκτης των εγχώριων πωλήσεων για το 2003 παρουσιάζει σημαντικές διακυμάνσεις ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης. Έτσι για τις μικρές επιχειρήσεις ο δείκτης κυμαίνεται στο +34%. Αντίθετα για τις μεσαίες και τις μεγάλες επιχειρήσεις οι δείκτες κυμαίνονται κοντά στο +53% και το +59% αντίστοιχα.

9 3.3 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ Εξαγωγές Το 26% των επιχειρήσεων που ρωτήθηκαν έχουν εξαγωγική δραστηριότητα, από αυτές η συντριπτική πλειοψηφία (86%) ανήκει στον τομέα της βιομηχανίας. Ανάμεσα σε αυτές τις επιχειρήσεις, οι προβλέψεις για τις εξαγωγές τους για το 2004 είναι σχετικά θετικές, καθώς από +19% το 2003 ανεβαίνει στο +37% για το Δείκτες

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ Απασχόληση Σχεδόν 1 στις 2 επιχειρήσεις (55%) δηλώνουν ότι ο αριθμός των εργαζομένων το 2003 σε σχέση με το 2002 έχει παραμείνει σταθερός. Αντίθετα για 3 στις 10 επιχειρήσεις (28%) ο αριθμός εργαζομένων έχει αυξηθεί ενώ για το 17% των επιχειρήσεων έχει μειωθεί. Έτσι ο συνολικός δείκτης κυμαίνεται στο +11%. Οι προβλέψεις για το 2004 δεν διαφέρουν ουσιαστικά σε σχέση με το 2003 αποδεικνύοντας ότι οι αλλαγές στη ζήτηση δεν φαίνονται πιθανές. Έτσι για το σύνολο των επιχειρήσεων ο δείκτης από το +11% φτάνει το 2004 στο +18%. Εξετάζοντας τις τάσεις ανά τομέα δραστηριότητας παρατηρούμε ότι η βιομηχανία εμφανίζει σημαντικά χαμηλότερο δείκτη σε σχέση με τις υπηρεσίες. Έτσι για τη βιομηχανία ο δείκτης είναι στο +10% ενώ για τις υπηρεσίες είναι στο +29%.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ Επενδύσεις Ο δείκτης των επενδύσεων για το 2003 κυμάνθηκε μόλις στο +27%. Πιο συγκεκριμένα το 38% αύξησε τις επενδύσεις του το 2003, το 51% των επιχειρήσεων τις κράτησε σταθερές ενώ το 10% πραγματοποίησε μείωση στις επενδύσεις. Ο δείκτης για το 2004 δεν παρουσιάζει σημαντική διαφορά καθώς κυμαίνεται στο +34% γεγονός που υποδηλώνει ότι οι επιχειρήσεις δεν προβλέπουν κάποια σημαντική αλλαγή στον τομέα αυτό.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ Επενδύσεις Για το έτος 2003, όπως φαίνεται στην έρευνα το μέγεθος των επιχειρήσεων επηρεάζει αρκετά τις επενδύσεις. Πιο συγκεκριμένα, ενώ για τις μικρές επιχειρήσεις ο δείκτης φτάνει το +18%, αυξάνει στο +36% για τις μεσαίες και στο +35% στις μεγάλες επιχειρήσεις. Για το έτος 2004 το πλήθος των επιχειρήσεων που προβλέπουν αύξηση των επενδύσεων είναι μεγαλύτερο από τα πλήθος των επιχειρήσεων που προβλέπουν μείωση. Η πεποίθηση αυτή αν και υπάρχει ανάμεσα σε όλες τις επιχειρήσεις διακατέχει όμως σε μεγαλύτερο βαθμό τις μεσαίες και τις μεγάλες επιχειρήσεις σε σχέση με τις μικρές τις επιχειρήσεις.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ Πίστη στην επιχείρηση 2003 δεν ήταν μια καλή χρονιά για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Έτσι το 51% των επιχειρήσεων δήλωσαν ότι η επίδραση της γενικότερης οικονομικής κατάστασης είχε αρνητικό αντίκτυπο στην επιχείρηση τους. Οι επιχειρήσεις φαίνονται περισσότερο αισιόδοξες για το 2004 καθώς 4 στις 10 δηλώνουν ότι οι γενικότερες συνθήκες θα επηρεάσουν θετικά την επιχείρηση τους. Ο συνολικός δείκτης κυμαίνεται σε σχετικά υψηλά επίπεδα (+19%) λαμβάνοντας υπόψιν τα το δείκτη του 2003 (-29%). Όπως ήταν αναμενόμενο περισσότερο απαισιόδοξες εμφανίζονται οι μικρές επιχειρήσεις καθώς ο δείκτης για αυτές είναι οριακά θετικός για το 2004 (+5%) ενώ αντίθετα για τις μεσαίες είναι στο +32% και για τις μεγάλες στο +19%. Επιπλέον ο τομέας των υπηρεσιών εμφανίζεται πιο αισιόδοξος δεδομένου ότι ο δείκτης είναι στο +26% ενώ για τη βιομηχανία ο δείκτης φτάνει μόλις στο +14%

14 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Η έρευνα για τις εκτιμήσεις των επιχειρήσεων για το 2003 και τις προβλέψεις τους για το 2004 διεξήχθη από την Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδος σε συνεργασία με την TNS ICAP A.E για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος. Η έρευνα διεξήχθη τηλεφωνικά από 21 Οκτωβρίου έως 27 Οκτωβρίου. Το δείγμα της έρευνας αποτελείται από 400 επιχειρήσεις από τους κλάδους της βιομηχανίας και των υπηρεσιών. Οι συνεντεύξεις πραγματοποιήθηκαν με τους Οικονομικούς Διευθυντές των επιχειρήσεων στους χώρους εργασίας τους. Η κατανομή του δείγματος έγινε κατά κατηγορία και μέγεθος επιχείρησης. Σχετικά με την κατηγορία της επιχείρησης, σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Επιμελητηρίων οι επιχειρήσεις άνηκαν στον τομέα της βιομηχανίας και της παροχής υπηρεσιών. Όσον αφορά στο μέγεθος της επιχείρησης αυτό κρίθηκε με βάση το πλήθος του προσωπικού και διακρίνεται σε μικρές, μεσαίες, μεγάλες εταιρίες με προσωπικό 1-9, , 50+ άτομα αντίστοιχα. Η δειγματοληπτική μέθοδος που ακολουθήθηκε για την εξαγωγή του δείγματος είναι η στρωματοποιημένη δειγματοληψία. Το δείγμα είναι αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού των Ελληνικών επιχειρήσεων όπως αυτές έχουν απογραφεί στη βάση δεδομένων της ICAP. Το δείγμα σταθμίστηκε ανά κατηγορία και μέγεθος επιχείρησης, έτσι ώστε τα αποτελέσματα να ακολουθούν την κατανομή του πραγματικού πληθυσμού.

15 Παράρτημα EES ΕΛΛΑΔΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

16

17

18 Παράρτημα ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

19 Παράρτημα ΠΙΝΑΚΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ