Δευτερεύουσες προτάσεις Συμπερασματικές Εναντιωματικές Παραχωρητικές Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Γυμνασίου – Ενότητα 7 Δευτερεύουσες προτάσεις Συμπερασματικές Εναντιωματικές Παραχωρητικές ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗ ΑΛΙΚΗ

Εισάγονται Προσοχή! Συμπερασματικές/ Αποτελεσματικές Είναι επιρρηματικές προτάσεις και δηλώνουν αποτέλεσμα Συνήθως στην πρόταση από την οποία εξαρτάται η αποτελεσματική υπάρχει η αντωνυμία τέτοιος, τόσος…. Εισάγονται Ώστε, ώστε να, που, που να, με αποτέλεσμα να Προσοχή! Το ώστε στην αρχή περιόδου ή ημιπεριόδου εισάγει κύρια πρόταση Συμπερασματικές/ Αποτελεσματικές Παραδείγματα Είναι τόσο καλός δάσκαλος, ώστε οι μαθητές κρέμονται από τα χείλη του Το άλμα μας εντυπωσίασε τόσο, που μας άφησε με ανοιχτό το στόμα

Είναι τόσο καλός δάσκαλος, ώστε οι μαθητές κρέμονται από τα χείλη του. Αίτιο – Αποτέλεσμα Οι αποτελεσματικές προτάσεις φανερώνουν ένα αποτέλεσμα. Για να υπάρχει όμως αυτό, προηγείται ένα αίτιο, από το οποίο απορρέει το αποτέλεσμα. Αν θέλουμε να τονίσουμε το αποτέλεσμα χρησιμοποιούμε αποτελεσματική πρόταση. Αν θέλουμε να τονίσουμε το αίτιο χρησιμοποιούμε αιτιολογική πρόταση. Π.χ. Είναι τόσο καλός δάσκαλος, ώστε οι μαθητές κρέμονται από τα χείλη του. Αλλά Επειδή είναι τόσο καλός δάσκαλος, οι μαθητές κρέμονται από τα χείλη του.

Εναντιωματικές προτάσεις Είναι επιρρηματικές προτάσεις. Φανερώνουν εναντίωση προς αυτό που δηλώνει η πρόταση που προσδιορίζεται και που το θεωρούμε πραγματικό. Εισάγονται Αν και, ενώ, μολονότι, μόλο που, παρόλο που… Εναντιωματικές προτάσεις Παραδείγματα Κάνει πολλή ζέστη, αν και δεν ήρθε ακόμη το καλοκαίρι Μολονότι μαζεύτηκαν πολλά σύννεφα, δεν έβρεξε

Παραχωρητικές προτάσεις Φανερώνουν εναντίωση και παραχώρηση συγχρόνως. Η εναντίωση γίνεται προς αυτό που δηλώνει η πρόταση που προσδιορίζεται, που όμως δεν είναι πραγματικό Εισάγονται Και αν, και να, που να, ας… και Παραχωρητικές προτάσεις Είναι μια κατηγορία εναντιωματικών προτάσεων Παραδείγματα Κι αν ακόμα δε σε καλέσουν, εσύ είσαι ικανός να πας. Και να μη με ειδοποιήσεις, εγώ θα σε περιμένω Διάκριση Αν και (=εναντιωματικό) και αν (= παραχωρητικό)

1. Άσκηση Να βρείτε ποιες από τις παρακάτω υπογραμμισμένες προτάσεις είναι τελικές και ποιες αποτελεσματικές Ούτε ένας δε σώθηκε, για να διηγηθεί την τρομερή καταστροφή Κάθισα στις πρώτες θέσεις, για να απολαύσω την παράσταση Δεν είμαι δούλα σου, για να σου κάνω όλα τα χατίρια Δεν είμαι τόσο ανόητος, για να μην ξέρω τι κάνω Έκανα ό,τι μπορούσα, για να σου αλλάξω τη γνώμη αποτελεσματική τελική αποτελεσματική αποτελεσματική τελική 2. Άσκηση Να αντικαταστήσετε τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς με εναντιωματικές προτάσεις Παρά τα χρόνια του, ήταν ακμαίος. Αν και ήταν μεγάλος στην ηλικία, ….. Παρόλο που σου κάνω παρατηρήσεις, .. Παρά τις παρατηρήσεις μου, συνεχίζεις να ατακτείς Παρόλο που δεν το ήθελα, …. Αυτό το έκανα παρά τη θέλησή μου Αν και έχει εκατομμύρια, … Παρ’ όλα τα εκατομμύριά του κυκλοφορεί με ένα παμπάλαιο αυτοκίνητο Παρά τις αισιόδοξες προβλέψεις των μετεωρολόγων, έβρεχε όλη μέρα Παρόλο που οι μετεωρολόγοι ήταν αισιόδοξοι στις προβλέψεις τους, …

Μετωνυμία Είναι σχήμα λόγου κατά το οποίο οι λέξεις δε χρησιμοποιούνται με την αρχική τους σημασία αλλά με διαφορετική. Έτσι, χρησιμοποιείται στο λόγο η λέξη με την οποία φανερώνεται: Το όνομα του δημιουργού για να δηλώσουμε το δημιούργημα Διαβάζω Σεφέρη (= ποιήματα του Σεφέρη) 2.Αυτό που περιέχει κάτι, για να δηλώσουμε το περιεχόμενο. Χειροκροτούσε όλο το θέατρο (= οι θεατές) 3.Το αφηρημένο αντί για το συγκεκριμένο Η πόλη ήταν ανάστατη (= οι κάτοικοι της πόλης) 4. Η ενέργεια αντί για το αποτέλεσμα Τον πρόδωσε το κάψιμο στο χέρι (= το σημάδι από κάψιμο) 5. Το ένα αντί για τα πολλά ομοειδή Ο Έλληνας δεν έχει σωστή οδική συμπεριφορά (= οι Έλληνες) 6. Το μέρος ενός συνόλου αντί το σύνολο Κάθε κλαδί και κλέφτης (= δέντρο) 7. Η ύλη αντί για το πράγμα που έχει γίνει από την ύλη αυτή Ένα γυαλί φαρμάκι (= ποτήρι από γυαλί) 8. Το «όργανο» αντί για τη σχετική ενέργεια που γίνεται ή παράγεται με αυτό Σήμερα η μητέρα έχει σίδερο (= σιδέρωμα) 9. Το εικονιζόμενο πρόσωπο αντί για την εικόνα του Είχε κρεμασμένο το Βενιζέλο πάνω από το κρεβάτι του (= τη φωτογραφία του Βενιζέλου)

Άσκηση Τις λέξεις που επισημαίνονται να τις αντικαταστήσετε με άλλες, ώστε να μην υπάρχει μετωνυμία Έφαγε τη ζωή του για ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι του. Ταλαιπωρήθηκε σε όλη τη ζωή του για να αποκτήσει σπίτι Ο στρατός προστατεύει τη χώρα από τον εχθρό Από τους εχθρούς Φόρτωσαν τη νύφη χρυσάφι Χρυσά κοσμήματα Αυτή την ερμηνεία δίνει ο Κριαράς Το λεξικό του Κριαρά Την πρώτη θέση στον τοίχο του σαλονιού την είχε ο παππούς Η φωτογραφία του παππού Άρχισα να διαβάζω Καβάφη στην Τρίτη Γυμνασίου Ποιήματα του Καβάφη Περπατούσαμε στο δάσος και ακούγαμε τα νερά και τα πουλιά Τον ήχο των νερών και το κελάηδημα των πουλιών Όλο το σχολείο παραβρέθηκε στην παρέλαση Όλοι οι μαθητές του σχολείου

Όλη η πολυκατοικία ήταν ανάστατη Όλοι οι ένοικοι της πολυκατοικίας Η συνέλευση ψήφισε απεργία Τα μέλη της συνέλευσης Τα σημερινά γερατειά δε βρίσκονται στο περιθώριο της ζωής Οι σημερινοί γέροι Ο άρρωστος θα χρειαστεί νυστέρι Χειρουργική επέμβαση Η βουλή διαφώνησε με την κυβέρνηση Το σύνολο των βουλευτών Η Πρωτομαγιά είναι γιορτή της εργατιάς Των εργατών