ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α΄, Β΄, Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Σωφρόνης Χατζησαββίδης Αθανασία Χατζησαββίδου

ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ (Ι) Αποτελεί βιβλίο αναφοράς Βοήθημα που αποσκοπεί στην περιγραφή και στην καλύτερη χρήση της νέας ελληνικής γλώσσας Περιέχει στοιχεία για παιδαγωγική αξιοποίηση Τα βασικά της μέρη είναι τα εξής: Φωνητική-Φωνολογία Μορφολογία Σύνταξη Σημασιολογία-Λεξιλόγιο Πραγματολογία-Κειμενογλωσσολογία

ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ (ΙΙ) Η ορολογία που χρησιμοποιείται είναι κατά βάση η παραδοσιακή με ορισμένους- απαραίτητους- όρους από τη σύγχρονη Γλωσσολογία Δίνεται έμφαση στη γλωσσική ποικιλία

ΝΕΩΤΕΡΙΣΜΟΙ (Ι) Καταργείται ο διαχωρισμός σε βιβλίο Γραμματικής και Συντακτικού Δίνεται έμφαση στη συγχρονική περιγραφή της Γραμματικής της νέας ελληνικής Περιγράφεται η Φωνολογία της νέας ελληνικής Ενσωματώνονται στοιχεία από την Πραγματολογία και την Κειμενογλωσσολογία της νέας ελληνικής

ΝΕΩΤΕΡΙΣΜΟΙ (ΙΙ) Δίνεται έμφαση στην περιγραφή και εξήγηση της γλωσσικής ποικιλίας - ιδιαίτερα της μορφολογικής- και στη σύνδεσή της με τις γλωσσικές χρήσεις και το ύφος Ο αριθμός των κλιτικών παραδειγμάτων των ουσιαστικών και των επιθέτων είναι διευρυμένος Υπάρχει στις περισσότερες ενότητες το τμήμα: «Παρατηρώ…και καταλαβαίνω» που αποσκοπεί στην κατανόηση των γραμματικών φαινομένων κάθε κεφαλαίου

ΦΩΝΗΤΙΚΗ-ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ (Ι) Βασικά σημεία Η φωνητική μελετά τους φθόγγους Οι φθόγγοι διακρίνονται: κατά τον τόπο (διχειλικά, οδοντικά κτλ.) κατά τον τρόπο άρθρωσης (κλειστά, τριβόμενα κτλ.) Η Φωνολογία μελετά τα φωνήματα της γλώσσας Στη νέα ελληνική εμφανίζονται ορισμένα πάθη φωνημάτων Στο αντίστοιχο κεφάλαιο περιλαμβάνεται και η γραφή

ΓΡΑΦΗ Kανόνας του τελικού ν (I) Διατηρείται πάντοτε στον γραπτό λόγο το τελικό ν στην αιτιατική ενικού του αρσενικού γένους του οριστικού και του αόριστου άρθρου (τον / στον, έναν) στην αιτιατική ενικού του αρσενικού γένους της προσωπικής αντωνυμίας (αυτόν, τον) στη λέξη σαν

ΓΡΑΦΗ Kανόνας του τελικού ν (II) Διατηρείται ως έχει ο κανόνας που αφορά τη χρησιμοποίηση του τελικού ν στον γραπτό λόγο, όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από φωνήεν ή από κ, π, τ, γκ, μπ, ντ, τσ, τζ, ξ, ψ στις εξής περιπτώσεις: στην αιτιατική ενικού του θηλυκού γένους του οριστικού άρθρου [τη(ν), στη(ν)] στην αιτιατική ενικού του θηλυκού της προσωπικής αντωνυμίας [αυτή(ν), τη(ν)] στα αρνητικά επιρρήματα δε(ν) και μη(ν)

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ (Ι) Εξετάζονται τα εξής μέρη του λόγου: άρθρα, ουσιαστικά, επίθετα, αριθμητικά, αντωνυμίες, ρήματα, επιρρήματα, προθέσεις, σύνδεσμοι, επιφωνήματα, μόρια Στα άρθρα παρουσιάζονται 22 κλιτικά παραδείγματα (αρσενικά 8, θηλυκά 6, ουδέτερα 8) Στα επίθετα παρουσιάζονται 11 κλιτικά παραδείγματα

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ (ΙΙ) Παρουσιάζονται τα είδη αντωνυμιών και μετοχών Γίνεται αναφορά στο «ποιόν ενέργειας» Γίνεται αναφορά και στους τύπους της υποτακτικής των άλλων χρόνων εκτός του ενεστώτα και αόριστου Παρουσιάζεται αναλυτικά η πολυτυπία των κλίσεων

ΣΥΝΤΑΞΗ (Ι) Γίνεται διαπραγμάτευση των εξής θεμάτων: Κείμενο-περίοδος-πρόταση (ορισμός και είδη) Το ουσιαστικό και η ονοματική φράση (ορισμός-συνδυαστικότητα-λειτουργία) Το ρήμα και η ρηματική φράση (ορισμός-λειτουργία, το ρήμα και τα παρεπόμενά του, η ρηματική φράση και τα στοιχεία της) Τα επιρρηματικά (ορισμός- λειτουργία, μορφές, σημασίες) Παρατακτική σύνδεση προτάσεων Υποτακτική σύνδεση προτάσεων (ονοματικές, επιρρηματικές, αναφορικές)

ΣΥΝΤΑΞΗ (ΙI) Ειδικά θέματα: Αναφορά στις παραδειγματικές και συνταγματικές σχέσεις Αναφορά σε όλες τις περιπτώσεις συμφωνίας των όρων της πρότασης Αναφορά στη σειρά των όρων της πρότασης Αναφορά στις τροπικότητες (δεοντικές, επιστημικές)

ΣΥΝΤΑΞΗ (ΙIΙ) Ειδικά θέματα: Στα επιρρηματικά περιλαμβάνονται: τα επιρρήματα, οι επιρρηματικές φράσεις, οι προθέσεις και οι προθετικές φράσεις Αναφορικές προτάσεις περιοριστικές ή προσδιοριστικές, μη περιοριστικές ή προσθετικές ή πλεοναστικές, ελεύθερες

ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΑ-ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ (Ι) Ειδικά θέματα: Γίνεται διαπραγμάτευση των εξής θεμάτων: Η σημασία (περιγραφική-συναισθηματική-κοινωνική) Η λέξη (προβληματική του ορισμού) Η καταγωγή και ο σχηματισμός των λέξεων της νέας ελληνικής Οι σημασίες των λέξεων της νέας ελληνικής (μεταφορικές, ομώνυμες, παρώνυμες κτλ.)

ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΑ-ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ (ΙΙ) Ειδικά θέματα: Η παραγωγή λέξεων ονομάζεται και επιθηματοποίηση (παραγωγική κατάληξη=επίθημα) Η σύνθεση λέξεων με αχώριστα μόρια ονομάζεται και προθηματοποίηση (αχώριστο μόριο=πρόθημα) Πολυλεκτικά σύνθετα (πολυσύνθετες λέξεις, λεξικές φράσεις, παραθετικά σύνθετα)

ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΑ-ΚΕΙΜΕΝΟΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑ (Ι) Πραγματολογία Θεωρία των λεκτικών πράξεων (πράξη εκφώνησης, προσλεκτική πράξη, πράξη επιτέλεσης) Κατηγορίες λεκτικών πράξεων (δηλωτικές, κατευθυντικές, δεσμευτικές, εκφραστικές, διακηρυκτικές) Αρχή της συνεργασίας (αρχή με βάση την οποία εξελίσσεται ο διάλογος) Τέσσερα αξιώματα (ποιότητας, ποσότητας, συνάφειας, τρόπου)

ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΑ-ΚΕΙΜΕΝΟΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑ (ΙΙ) Κειμενογλωσσολογία Η έννοια του κειμένου Κειμενικά είδη (περιγραφικά, αφηγηματικά, επιχειρηματολογικά) Προφορικός-γραπτός λόγος Η έννοια του ύφους (τυπικό, οικείο, ουδέτερο) Το ύφος της νέας ελληνικής Ύφος και σχήματα λόγου

ΕΠΙΜΕΤΡΟ Κατάλογος των συχνότερων ανώμαλων ρημάτων Ευρετήριο όρων και ονομάτων Βιβλιογραφία-Διαδικτυακές διευθύνσεις

Το βιβλίο της Γραμματικής Νέας Ελληνικής Γλώσσας Α΄, Β΄, Γ΄ είναι διαθέσιμο στην ηλ. διεύθυνση: http://www.pi-schools.gr/books/gymnasio/