Αυτόματη Μετάφραση Machine Translation

Transfer Metaphor (Transfer Machine Translation) Αυτόματη Μετάφραση Μετάβασης

Τα συστήματα Μεταφοράς χρειάζονται μονογλωσσικά τμήματα (modules) για την ανάλυση και την παραγωγή προτάσεων, και τμήματα μεταφοράς για την συσχέτιση των μεταφραστικά ισοδύναμων αυτών των προτάσεων.

Συμβιβάζουν πρακτικά την αποτελεσματικότητα των συστημάτων Διαγλώσσας (interlingua) και την ευκολία της υλοποίησης των Άμεσων (direct) συστημάτων.

Αγγλική ανάλυση Αγγλο-Ισπανικό Ισπανική ανάλυση και παραγωγή τμήμα μετάβασης και παραγωγή Αγγλο-Γαλλικό Γαλλο-Ισπανικό Τμήμα μετάβασης τμήμα μετάβασης Γαλλική ανάλυση και παραγωγή

Όσο περισσότερες γλώσσες εμπλέκονται, τόσο ακριβότερα είναι τα συστήματα Μεταφοράς

Πλεονεκτήματα Πολλά συστήματα είναι δίγλωσσα ή προς μία κατεύθυνση με περιορισμένο αριθμό γλωσσών Όταν είναι πολύγλωσσα και με δύο κατευθύνσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί μία «κεντρική» γλώσσα. Μέρη των τμημάτων μετάβασης μπορούν να μοιραστούν όταν στενά συγγενικές γλώσσες εμπλέκονται (Αγγλο-Ισπανικά, Αγγλο-Πορτογαλλικά)

ΑΜ Συντακτικής Μετάβασης Τα συστήματα αυτά βασίζονται σε απεικονίσεις μεταξύ της επιφανειακής δομής των προτάσεων: Μία συλλογή από μετασχηματισμούς δέντρο-σε-δέντρο εφαρμόζεται αναδρομικά στο δέντρο ανάλυσης της πρότασης της γλώσσας πηγής (source language - SL) ώστε να φτιαχτεί ένα δέντρο ανάλυσης στην γλώσσα στόχου (target language - TL)

Μία νόστιμη σούπα  Una sopa Deliciosa Ελληνικά  Ισπανικά tv : translation variable, μεταβλητή μετάφρασης: συσχετίζει μεταφραστικά ισοδύναμα μέρη των δομών πηγής και στόχου

Δέντρο γλώσσας πηγής (SL) NP Det N1 Μία Adjv N νόστιμη σούπα

Μετασχηματισμοί δέντρο-σε-δέντρο NP  NP Tv(X) tv(Y) tv(X) tv(Y) N1  N1’ Adjv N N’ Adjv’ tv(A) tv(B) tv(A) tv(B) Det  Det’ νόστιμη  deliciosa Μία Una σούπα  sopa

Δέντρο γλώσσας στόχου (TL) NP’ Det’ N1’ Una N’ Adjv’ sopa deliciosa

Στην πραγματικότητα οι συντακτικές κατηγορίες είναι πλουσιότερες εμπεριέχοντας το πρόσωπο, αριθμό, χρόνο και άλλες πληροφορίες σχετικές με την μετάφραση.

Translation Test Cases

Τα περισσότερα προβλήματα της NLP υπάρχουν και στην ΜΤ. Ωστόσο κάποια προβλήματα σχετίζονται κύρια με τη ΜΤ λόγω των διαφοροποιήσεων μεταξύ των προτάσεων της ΓΠ και της ΓΣ.

Μια μεταφραστική διαφοροποίηση (translation divergence) δηλώνει ότι η έννοια δίνεται από την μετάφραση παρόλο που η συντακτική δομή και η σημασιολογική κατανομή των τμημάτων με νόημα είναι διαφορετικά στις δύο γλώσσες.

Μια μεταφραστική ανομοιότητα (translation mismatch) δηλώνει μία διαφορά στην περιεχόμενη πληροφορία μεταξύ της γλώσσας πηγής και στόχου

Κατηγοριοποίηση μεταφραστικών διαφοροποιήσεων Κατηγοριοποίηση μεταφραστικών διαφοροποιήσεων [1. βάση μόνο συντακτικής δομής 2. κάποια παραδείγματα μπορεί να ανήκουν σε πάνω από μία κατηγορίες]

1. Thematic divergences Θεματικές διαφοροποιήσεις Σχετίζονται με αλλαγές στον γραμματικό ρόλο. Αγγλικά: you like her Ισπανικά: Ella te gusta Lit: She you pleases

Το αντικείμενο στην Αγγλική γίνεται υποκείμενο στην Ελληνική και αντίστροφα. Στον ίδιο μετασχηματισμό πρέπει να πάρουμε το αντικείμενο και το υποκείμενο και να τους αλλάξουμε θέση στην δομή στόχου.

S  S’ tv(S) VP tv(O) VP V tv(O) tv(S) V like gusta

2. Head Switching Αλλαγή Κεφαλής Η συντακτική κεφαλή μιας έκφρασης στην ΓΣ δεν μεταφράζεται σαν συντακτική κεφαλή, αλλά σαν modifier, complement ή άλλο συστατικό. Αγγλικά: The baby just ate Ισπανικά: El bebe acada de comer Lit: The baby finished of to-eat.

Ate: η συντακτική κεφαλή στην Αγγλική. Η μετάφραση του δεν είναι στα Ισπανικά παρά συπλήρωμα της συντακτικής κεφαλής Το acaba πρέπει να πάρει σωστό αριθμό, πρόσωπο και χρόνο.

VP  VP’ Adjv VP V VP’ Just tv(V) acaba Mrk’ VPinf’ de tv(V)

3. Structural Διαφοροποιήσεις στη Δομή Σχετίζονται με διαφοροποιήσεις στην δομή. Η Αγγλική VP αποτελείται από μεταβατικό ρήμα NP σαν συμπλήρωμα, ενώ η Ισπανική από ρήμα και PP (εμπρόθετη φράση) συπλήρωμα. Αγγλικά: Luisa entered the house Ισπανικά: Luisa entro a la casa Lit: Luisa entered to the house.

VP  VP’ V tv(O) V’ PP’ entered entro P tv(O) a

4. Lexical Gap Λεκτικό Κενό Πρόκειται για έννοιες μονολεκτικές στην μία γλώσσα που μπορούν να αποδοθούν με δύο ή περισσότερες λέξεις στην άλλη γλώσσα. Αγγλικά: Camilo got up early Ισπανικά: Camilo madrugo.

VP  VP VP Adjv V V P early madrugo got up

5. Lexicalization Οι γλώσσες κατανέμουν το σημασιολογικό περιεχόμενο διαφορετικά μέσα σε μία πρόταση. Αγγλικά: Susan swam across the channel Ισπανικά: Susan cruzo el canal nadando Lit: Susan crossed the channel swimming

Στην Αγγλική ο τρόπος (swimming) και η κίνηση βρίσκονται στο ρήμα swam ενώ η κατεύθυνση στην πρόθεση across. Στα Ισπανικά το ρήμα cruzo περιέχει την κίνηση και κατεύθυνση, ενώ ο τρόπος περιέχεται στο γερούνδιο nadando.

VP  VP’ tv(V) PP VP’ tv(V) P tv(NP) V tv(NP) across cruzo

6. Categorial Σχετίζονται με αλλαγές στην συντακτική κατηγορία, π.χ. ένα Αγγλικό επίθετο γίνεται ουσιαστικό στα Ισπανικά Αγγλικά: A little bread Ισπανικά: Un poco de pan Lit: A bit of bread

Το συγκεκριμένο παράδειγμα είναι και στην κατηγορία head-switching. Δεν ανήκουν όμως όλα και στο head-switching: I am hungry – Tengo hambre (I have hunger).

N1  N1 Advj tv(N1) N PP Little poco P NP de tv(N1)

7. Collocational Όταν ο modifier, το συμπλήρωμα ή η κεφαλή μίας λέξης είναι διαφορετική από την ακριβή μετάφραση του. Αγγλικά: Jan made a decision Ισπανικά: Jan tomo/*hizo una decision Lit: Jan took/made a decision

H default μετάφραση του make είναι hacer, αλλά με το decision μεταφράζεται σαν tomar.

VP  VP’ V NP V’ NP’ made tv(Det) N1 tomo tv(Det) N1’ N’ decision

8. Multi-lexeme and Idiomatic Μία φράση στην ΓΠ αντιστοιχεί σε μία φράση στην ΓΣ χωρίς ξεκάθαρη σχέση μετάφρασης μεταξύ των λέξεων. Αγγλικά: Sokrates kicked the bucket Ισπανικά: Socrates estiro la pata Lit: Socrates stretched the leg

Πόσο μεταβλητός είναι ο ιδιωματισμός..

VP  VP’ V NP V’ NP’ kicked Det N1 estiro Det N1 the N la N bucket pata