4ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: EΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: «H OIKOΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ» ΤΑΞΗ Α΄ ΟΜΑΔΑ A΄

Σχολικό Έτος 2012-13 Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Κώτση Ελένη Μαθητές/-τριες: Μαγουλά Ευαγγελία Μπιρλή Στυλιανή Οικονόμου Ειρήνη Φάκας Ιωάννης Χαρίτου Αθηνά

Ο ΓΑΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ-ΣΠΑΡΤΗ Ο ΓΑΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ-ΣΠΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ • Μονογαμικό σύστημα. • Κατοχυρωνόταν με νόμο. • O γάμος ήταν αφιερωμένος στη θεά Ήρα. • Γίνονταν το χειμώνα σε μέρες με πανσέληνο. ΣΚΟΠΟΣ:  Η δημιουργία οικογένειας με την απόκτηση απογόνων και η εξασφάλιση της περίθαλψης των γονέων.  Η εξασφάλιση της διαδοχής. Ο ΑΡΡΑΒΩΝΑΣ - ΕΓΓΥΗ:  Η μετάβαση της γυναίκας στη νέα της οικογένεια γίνεται κατόπιν συμφωνίας μεταξύ του πατέρα της νύφης και του γαμβρού, μέσω της σύμβασης που λέγεται Εγγύη.  Μέσω του θεσμού της Εγγύης, η γυναίκα ήταν διασφαλισμένη οικονομικά και κοινωνικά.  Η προίκα ήταν το βασικό αντικείμενο συζήτησης στο πλαίσιο της Εγγύης. ΣΠΑΡΤΗ Χαμηλή εκτίμηση για τους ανύπαντρους. Περνούσε αρκετός καιρός και αρκετές συνευρέσεις μέχρι ο γαμπρός να δει το πρόσωπο της νύφης. Αν η γυναίκα δεν μπορούσε να κάνει παιδί ο άνδρας μπορούσε να τη διώξει. Αν δεν μπορούσαν να κάνουν παιδιά  από ανικανότητα του συζύγου, επιτρεπόταν η γυναίκα να μείνει έγκυος από άλλον άνδρα.

Η ΓΑΜΗΛΙΑ ΤΕΛΕΤΗ - ΤΟ ΔΙΑΖΥΓΙΟ Η ΓΑΜΗΛΙΑ ΤΕΛΕΤΗ - ΤΟ ΔΙΑΖΥΓΙΟ ΣΤΑΔΙΑ ΓΑΜΟΥ: Πρώτη μέρα Προσφορές στους θεούς από τον πατέρα της νύφης και από την ίδια των παιδικών της παιχνιδιών στην θεά Άρτεμη. Δεύτερη μέρα Το γαμήλιο γεύμα. Την τρίτη μέρα Η νύφη δέχεται τα γαμήλια δώρα στο σπίτι της. ΑΘΗΝΑ Οφείλεται στη θέληση του ενός από του δύο συζύγους ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΑΖΥΓΙΟΥ: Διωγμός της γυναίκας από την οικία («έκπεμψη») Εγκατάλειψη συζυγικής εστίας(«απόληψη») Επιστροφή της στο πατρικό της σπίτι με μεσολάβηση του πατέρα της. («αφαίρεση»)  Τα παιδιά μετά τον χωρισμό έμεναν με τον πατέρα τους. ΣΠΑΡΤΗ  Το διαζύγιο ήταν κάτι σπάνιο.  Λόγος διαζυγίου ήταν η ανικανότητα απόκτησης παιδιού. Προετοιμασία γάμου στο γυναικωνίτη.

Η ΧΗΡΕΙΑ Η γυναίκα που έμενε χήρα («επίκληρος κόρη»): Ήταν κάτοχος της πατρικής, αλλά και συζυγικής περιουσίας. Δύσκολα έμενε ελεύθερη για μεγάλο χρονικό διάστημα, ακόμη κι αν η ηλικία της ήταν μεγάλη. Σύμφωνα με το νόμο, έπρεπε να δεχθεί να γίνει σύζυγος του πιο κοντινού συγγενή της.

ΣΥΖΥΓΙΚΗ ΣΤΟΡΓΗ ΚΑΙ ΠΙΣΤΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΣΠΑΡΤΗ ΣΥΖΥΓΙΚΗ ΣΤΟΡΓΗ ΚΑΙ ΠΙΣΤΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΣΠΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ Στα αρχαιολογικά ευρήματα ,όπως επιγραφές μνημείων συχνή η έκφραση αγάπης προς την πεθαμένη σύζυγο. Υποχρέωση της γυναίκας η εκδήλωση σεβασμού, υπακοής , πίστης στο σύζυγο. Πηνελόπη , Ανδρομάχη πρότυπα πίστης στα ομηρικά έπη. Ανεπανόρθωτο αδίκημα η μοιχεία. Σκληρή τιμωρία γυναίκας και μοιχού. ΣΠΑΡΤΗ Ουδέτερη στάση κοινωνίας στην απιστία. Σημαντικότερος σκοπός η γέννηση παιδιών. Επιτύμβια στήλη με σκηνή δεξίωσης-αποχαιρετισμού νεκρής. Μουσείο Μπενάκη

Η ΕΚΘΕΣΗ ΤΩΝ ΒΡΕΦΩΝ Η δημιουργία απογόνων ήταν πρωταρχική λειτουργία για γυναίκες και άνδρες. Η γέννηση νόμιμων παιδιών και κυρίως αγοριών ήταν η κυριότερη συνεισφορά της γυναίκας προς το σύνολο της κοινωνίας. Λίγοι μπορούσαν να ανταποκριθούν στις ανάγκες μιας οικογένειας καθώς ήταν δαπανηρές. Τα βρέφη με εμφανείς αναπηρίες ή παραμορφώσεις καθώς και κάποια θηλυκά απορρίπτονταν ΤΡΟΠΟΙ ΑΠΟΡΡΙΨΗΣ ΤΩΝ ΒΡΕΦΩΝ: Άμβλωση Έκθεση ΛΟΓΟΙ: Σύμφωνα με τους νόμους του Πλάτωνα ο αριθμός παιδιών που πρέπει να έχει κάθε οικογένεια πρέπει να είναι ένα κορίτσι και ένα αγόρι. Η έκθεση αφορούσε παιδιά εκτός γάμου ή με ένα είδος αναπηρίας και συνηθέστερα θηλυκά βρέφη. Τα βρέφη τα εξέθεταν σε δημόσιους χώρους, όπου αν είχαν σημάδια αναπηρίας πέθαιναν από την πείνα, ενώ τα γερά είτε τα αναλάμβανε κάποια άτεκνη οικογένεια είτε τα έπαιρναν για να γίνουν δούλοι και τα κορίτσια εταίρες.

Γυναίκα καθισμένη μπροστά στο φούρνο της Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΗΝ ΟΜΗΡΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Η θέση των γυναικών ήταν στο σπίτι και το νοικοκυριό. Δεν επιτρεπόταν να: Παίρνουν μέρος σε δημόσιες εμφανίσεις και σε συγκεντρώσεις ανδρών. ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΪΚΗ ΚΑΙ ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Αναλάμβαναν την πλήρη ευθύνη για τη διαχείριση του οίκου. Τελούσαν υπό ανδρική κηδεμονία. Δεν είχαν δικαίωμα κατοχής εγγείου ιδιοκτησίας. Γυναίκα καθισμένη μπροστά στο φούρνο της Ομαδικό ζύμωμα υπό τους ήχους διαύλου.

Η ΑΝΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΚΟΡΙΤΣΙΩΝ ΣΕ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ - ΣΠΑΡΤΗ Η ΑΝΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΚΟΡΙΤΣΙΩΝ ΣΕ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ - ΣΠΑΡΤΗ ΑΘΗΝΑ Η ανατροφή των κοριτσιών της αρχαίας Αθήνας στην κλασική εποχή, ήταν ισότιμη με εκείνη των αγοριών, μέχρι τα επτά τους χρόνια. Στη συνέχεια η μητέρα τους αναλάμβανε την εκπαίδευση τους. Η αγωγή ήταν ηθική και πρακτική. Εκτός από τη στοιχειώδη ανάγνωση και γραφή τους μάθαιναν να πλένουν, να υφαίνουν και να κεντούν, να μαγειρεύουν και να διευθύνουν τον οίκο με αυστηρό τρόπο απέναντι στις δούλες. Ένα τέτοιο σύστημα αγωγής αποσκοπούσε στην προετοιμασία τους για τα καθήκοντα της συζύγου-οικονόμου του σπιτιού. ΣΠΑΡΤΗ Αντίθετα, στη Σπάρτη η εκπαίδευση των κοριτσιών, δεν διέφερε σε τίποτα από εκείνη των αγοριών, καθώς από νεαρή μόλις ηλικία, γυμνάζονταν μαζί με τα αγόρια και τα συναγωνίζονταν σε αθλητικές δοκιμασίες, ενώ συχνά εμφανίζονταν γυμνές, όπως και αυτά, στις θρησκευτικές τελετές και καλλιτεχνικά δρώμενα. Κύρια προτεραιότητα των γυναικών δεν αποτελούσε η ενασχόληση με τις δουλειές του οίκου, αλλά με το να φέρνουν στον κόσμο γερά και υγιή παιδιά και γι αυτό ήταν απαραίτητη η σωματική τους εκγύμναση.

Η ΕΓΓΑΜΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΕ ΑΘΗΝΑ - ΣΠΑΡΤΗ Η Αθηναία έπρεπε να είναι αφανής κοινωνικά. Η έγγαμη γυναίκα ήταν διαρκώς στο σπίτι (γυναικωνίτη). Αναλάμβανε την εκπαίδευσή των παιδιών της και τη διαχείριση του οίκου (κύρια ασχολία της). Συγκεκριμένες κοινωνικές εκδηλώσεις επιτρεπτές για κείνη (γάμοι ,κηδείες) ΣΠΑΡΤΗ Η Σπαρτιάτισσα είχε διαφορετική αντιμετώπιση από ό,τι η Αθηναία. Άγνωστη η μοιχεία. Αναλάμβανε την ανατροφή των παιδιών . Συμμετοχή σε θρησκευτικά δρώμενα. Ανώτερη μόρφωση από τους άνδρες. Μια γυναίκα καθισμένη σε κλισμό κρατεί τουλούπα μαλλί για τη ρόκα της και μια άλλη όρθια κρατεί τελάρο για κέντημα

ΔΟΥΛΕΣ – ΠΑΛΛΑΚΙΔΕΣ - ΕΤΑΙΡΕΣ Εκτελούσαν οικιακές εργασίες. Συμμετοχή στην ανατροφή παιδιών. Δούλες Παλλακίδες Εταίρες Καταγωγή από Ίωνες και μετοίκους. Διέθεταν μόρφωση –καλλιέργεια. Διατηρούσαν περιουσία. Εμφανής η παρουσία τους μέσα στην οικογένεια. Ελεύθερη ζωή συνδεδεμένη με το εμπόριο των θελγήτρων τους. Καλλιτεχνική μόρφωση , αμείωτη φήμη. Σε ακμή στον 50 αιώνα, επέφεραν κρίση στο θεσμό του γάμου. Πλήρωναν ένα ειδικό τέλος στην πολιτεία. Η Ασπασία