ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ - ΒΙΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ SCHOOL BULLYING
ΟΙ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΕΙΚΟΝΕΣ ΘΕΛΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ
ΟΡΙΣΜΟΣ Ο όρος εκφοβισμός και βία στο σχολείο (school bullying) περιγράφει την εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου.
Είναι ομαδικό φαινόμενο. Δεν αφορά μόνο το μαθητή που εκφοβίζει Αλλά και εκείνον που εκφοβίζεται, και τους παρατηρητές, δηλαδή όσους είναι παρόντες ή γνωρίζουν την ύπαρξή του, είτε είναι μαθητές είτε είναι ενήλικες.
ΜΟΡΦΕΣ ΒΙΑΣ: 1. ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΒΙΑ: χειρονομίες, σπρωξιές, ξυλοδαρμοί, 1. ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΒΙΑ: χειρονομίες, σπρωξιές, ξυλοδαρμοί, τρικλοποδιές Κλωτσιές Χτυπήματα με αντικείμενα, Τράβηγμα μαλλιών Παράδειγμα: Ο Γιώργος με τον Γιάννη παίζουν μπάσκετ. Ξαφνικά ο Γιώργος πετά την μπάλα στο κεφάλι του Κώστα που παρακολουθεί τον αγώνα, επίτηδες. Αυτή η πράξη έχει γίνει στο παρελθόν, πολλές φορές, χτυπώντας άλλα παιδιά με τον ίδιο ακριβώς τρόπο.
2. ΛΕΚΤΙΚΗ ΒΙΑ φραστικές επιθέσεις, απειλές, προσβολές, διάδοση αρνητικών σχολίων εξαιτίας της καταγωγής, της κοινωνικής τάξης, της οικονομικής ή οικογενειακής κατάστασής του ή της διαφορετικότητάς του, χειρονομίες Παράδειγμα: Η Μαρία κοροϊδεύει τη Jasmin για την καταγωγή της, αλλά και για τα ρούχα που φοράει στο σχολείο.
3. ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΒΙΑ απειλές, εκβιασμοί, προσπάθεια για σκόπιµη αποµόνωση του παιδιού, για άσκηση επιρροής στην οµάδα των συνομηλίκων ώστε να αισθανθούν αντιπάθεια για κάποιο συγκεκριμένο συμμαθητή τους, διάδοση κακόβουλων φηµών και ψευδών, καταστροφή των πραγµάτων του, εκβιασµός για χρήµατα, Παράδειγμα: Η Μαρία δεν συμπαθεί την συμμαθήτριά της Σοφία, η οποία ήρθε φέτος στην τάξη της και είναι πολύ καλή μαθήτρια. Φοβάται ότι θα χάσει τη θέση του «αρχηγού» που νομίζει ότι έχει στην τάξη. Έτσι την αγνοεί συστηματικά και προσπαθεί να πείσει και τις φίλες της να μην την παίζουν στο διάλειμμα, λέγοντας ψέματα και κακοήθειες για την Σοφία. Το αποτέλεσμα είναι η Σοφία να κάθεται μόνη της σε όλα τα διαλείμματα.
4. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΒΙΑ απομόνωση από παρέες, ομαδικά παιχνίδια κοινωνικές δραστηριότητες. Παράδειγμα: Η Μαρία σε όλα τα διαλείμματα κάθεται μόνη της. Προσπάθησε πολλές φορές να πλησιάσει τις συμμαθήτριές της αλλά όταν πάει να καθίσει κοντά τους, αυτές φεύγουν. Στα πάρτι είναι το μοναδικό παιδί που δεν καλούν. Αναρωτιέται συνεχώς γιατί δεν την θέλουν αφού δεν τους έχει κάνει ποτέ τίποτα.
5. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΒΙΑ Μέσω μηνυμάτων και διαδικτύου Το κινητό τηλέφωνο σήμερα είναι μια πολύ έξυπνη συσκευή με πολλά εξαρτήματα και μας επιτρέπει να επικοινωνούμε (δικτυωνόμαστε) με τους φίλους μας και να ανεβάζουμε υλικό στο διαδίκτυο. Αυτό όμως κρύβει πολλούς κινδύνους γιατί μπορεί να χρησιμοποιηθεί με λάθος τρόπο. ΠΡΟΣΟΧΗ: ΓΙΑ ΝΑ ΤΡΑΒΗΞΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΑΣ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΤΗΝ ΑΔΕΙΑ ΤΩΝ ΓΟΝΙΩΝ ΜΑΣ. ΔΕΝ ΣΤΕΛΝΟΥΜΕ ΣΕ ΑΛΛΟΥΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΜΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ.
ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΘΥΤΕΣ – ΕΚΦΟΒΙΣΤΕΣ : Είναι συνήθως παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση - όσο κι αν θέλουν να δείχνουν το αντίθετο - υπερδραστήρια και ενεργητικά. Πολλές φορές είναι «δημοφιλή» παιδιά που προσελκύουν υποστηρικτές και δημιουργούν τη δική τους «ομάδα» Συνήθως οι θύτες δεν έχουν τύψεις για τις πράξεις τους. Νιώθουν την έλλειψη χαράς ή των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν με την οικογένειά τους και προσπαθούν να μεταφέρουν την έλλειψη ή τα προβλήματα αυτά σε άλλους. Ο στόχος τους πολλές φορές είναι η «διαφορετικότητα» του άλλου και προσπαθούν να τον κάνουν να νιώσει άβολα με τον εαυτό του απαξιώνοντας τον. Κινδυνεύουν να απομακρυνθούν από το σχολείο ή να διακόψουν τη φοίτησή τους και να αναπτύξουν παραβατική συμπεριφορά σε ποσοστό που αγγίζει το 50%. Στην πλειοψηφία τους, δεν καταφέρνουν να κάνουν κάτι αξιόλογο στη ζωή τους.
ΘΥΜΑΤΑ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΒΙΑΣ Αισθάνονται ανασφάλεια. Σταδιακά φοβούνται να πάνε στο σχολείο για να μην τους κοροϊδεύουν οι συμμαθητές τους. Είναι συνήθως παιδιά ήσυχα και ευαίσθητα. Άτομα τα οποία φοβούνται να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους. Παρουσιάζουν πονοκεφάλους, πόνους στην κοιλιά, διαταραχές ύπνου. Μαθησιακές δυσκολίες.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΕΣ Είναι όσοι είναι παρόντες στα περιστατικά βίας ή γνωρίζουν την ύπαρξη τους. Συνήθως υποστηρίζουν το θύτη με γέλια, χειροκροτήματα. Απομακρύνονται από τη σκηνή και προσποιούνται ότι δεν είδαν τίποτα γιατί κατά βάθος φοβούνται ότι θα βρεθούν στη θέση του θύματος. Μόλις το 15% των «παρατηρητών» παρεμβαίνουν. Ωστόσο όταν το κάνουν έχουν επιτυχία 80%. Αρκεί να παρέμβουν στα 10 πρώτα δευτερόλεπτα.
ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΔΕΧΕΤΑΙ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ: Ο εύκολος στόχος πολλές φορές είναι η «διαφορετικότητα» όπως: Το χρώμα του δέρματος Η εθνικότητα Το βάρος Η σχολική επίδοση Κάποια σωματική αδυναμία Η χαμηλή αυτοεκτίμησή του
ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Το 10% - 15% των μαθητών πέφτει θύμα διαφόρων μορφών βίας στο σχολείο. Οι μαθητές που ασκούν βία δηλαδή οι θύτες υπολογίζεται ότι δεν ξεπερνούν το 5% του συνόλου των μαθητών. Τα αγόρια εμπλέκονται περισσότερο σε περιστατικά σωματικής βίας ενώ τα κορίτσια σε περιστατικά λεκτικής βίας σε αναλογία 3 προς 1. Τα περιστατικά εκδηλώνονται με μεγαλύτερη συχνότητα στο δημοτικό και στο γυμνάσιο ενώ στο Λύκειο μειώνονται. Οι μισοί από τους μαθητές θύματα βίας δεν αναφέρουν πουθενά το γεγονός, ενώ οι υπόλοιποι μισοί συνήθως το αναφέρουν σε φίλους τους και σπανιότερα στους εκπαιδευτικούς ή γονείς τους.
ΣΗΜΑΔΙΑ - ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ Φοβάται να πάει μόνο του στο σχολείο. Παρακαλάει τους γονείς του να το πάνε αυτοί ή με αυτοκίνητο. Βρίσκει δικαιολογίες όπως πονάει η κοιλιά μου, το κεφάλι μου, για να αποφύγει να πάει σχολείο. Πέφτει η σχολική του επίδοση. Δεν έχει όρεξη για φαγητό, βλέπει εφιάλτες, τραυλίζει. Πολλές φορές έχει χτυπήματα στο σώμα του χωρίς να θυμάται που έχει χτυπήσει. Ζητάει περισσότερα χρήματα για το χαρτζιλίκι του.
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ – ΘΥΜΑ: Αν σου έχει συμβεί κάτι παρόμοιο: ΜΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΕΙΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ ΔΕΝ ΦΤΑΙΣ ΕΣΥ ΜΗ ΦΟΒΑΣΑΙ ΜΙΛΑ ΦΩΝΑΞΕ ΜΗ ΝΤΡΕΠΕΣΑΙ ,ΖΗΤΑ ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ, ΤΟ ΔΑΣΚΑΛΟ & ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΣΟΥ ΝΑ ΘΥΜΑΣΑΙ ΟΤΙ ΕΧΕΙΣ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΝΑ ΛΕΣ ΟΧΙ ΜΗΝ ΚΡΥΒΕΣΑΙ ΑΛΛΟ!!!
ΟΧΙ ΣΤΗ ΒΙΑ - ΝΑΙ ΣΤΗ ΦΙΛΙΑ ΝΑΙ ΣΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΝΕΝΑΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΝΑ ΜΑΣ ΚΑΤΗΓΟΡΕΙ . ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΕΡΗΦΑΝΟΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ ΟΛΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΙΣΟΙ ΕΧΟΥΜΕ ΤΑ ΙΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Κωνσταντίνα Καραμπάτσα Την παρουσίαση επιμελήθηκαν οι μαθήτριες της Ε΄ τάξης του Δημοτικού σχολείου Λάρισας των «ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΩΝ Ν. ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ»: Λίλυ Γκιουλέκα Νάντια Καλογερά Κωνσταντίνα Καραμπάτσα Εριφύλη Μακρή Χρησιμοποιήθηκαν εικόνες από το διαδίκτυο και από την ιστοσελίδα http://ekpmpakogianni.gr