9ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Νευρικό σύστημα

Νευρικό σύστημα Νευρικό Σύστημα + Ομοιόσταση Σύστημα ενδοκρινών αδένων (Διατήρηση σταθερού εσωτερικού περιβάλλοντος) Δηλ. ελέγχουν και συντονίζουν τις λειτουργίες των υπόλοιπων συστημάτων του οργανισμού. Τρόπος (διαδικασία): μεταβολές περιβάλλοντος ΜΥΕΣ + ΑΔΕΝΕΣ συλλογή πληροφοριών και μεταβίβασή τους ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ επεξεργασία πληροφοριών και εντολές σε ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ανάλογη προσαρμογή λειτουργιών (επιβίωση)

Νευρικό σύστημα Ομοιόσταση: η ικανότητα του οργανισμού να διατηρεί σταθερό το εσωτερικό περιβάλλον ανεξάρτητα των αλλαγών του εξωτερικού

Τα όργανα του Νευρικού συστήματος είναι: Εγκέφαλος Νεύρα Νωτιαίος μυελός αποτελούν το Περιφερικό Νευρικό Σύστημα (ΠΝΣ) αποτελούν το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ) https://www.youtube.com/watch?v=6M2-X1mhNDE

ΕΙΔΗ νευρικών κυττάρων: Νευρικό σύστημα Ο νευρικός ιστός αποτελείται από νευρικά κύτταρα. ΕΙΔΗ νευρικών κυττάρων: Νευρικά κύτταρα ή νευρώνες Νευρογλοιακά πολύ περισσότερα σε σχέση με τους νευρώνες – έχουν βοηθητικό ρόλο ΒΑΣΙΚΗ ΔΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ: μεταβιβάζουν μηνύματα και αντιδρούν σε μεταβολές π.χ. θερμοκρασίας, πίεσης, έντασης φωτός, pH κ.λ.π

Νευρώνας (Νευρικά κύτταρα) Δενδρίτες Δενδρίτες: μικρές αποφυάδες με πολλές διακλαδώσεις Κυτταρικό σώμα Κυτταρικό σώμα: περιέχει τον πυρήνα και τα οργανίδια του κυττάρου Πυρήνας Νευροάξονας ή νευρίτης Νευράξονας ή Νευρίτης: μεγάλο μήκος (μερικές φορές πάνω από ένα μέτρο) διακλαδίζεται στην άκρη του στα τελικά κομβία Τελικά κομβία

Νευρώνας (Νευρικά κύτταρα) Κυτταρικό σώμα Νευροάξονας ή νευρίτης Πυρήνας Τελικά κομβία Δενδρίτες http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=i-NgGKSNiNw

Νευρώνας (Νευρικά κύτταρα) Οι νευρώνες ανάλογα με την λειτουργία τους διακρίνονται: από διάφορες περιοχές του σώματος μεταφέρουν μηνύματα στον νωτιαίο μυελό και τον εγκέφαλο Αισθητικοί: (στην κατάλληλη περιοχή του εγκεφάλου ή νωτιαίου μυελού μεταφέρουν μηνύματα από την μία περιοχή στην άλλη και τελικά στους κατάλληλους κινητικούς νευρώνες) κατευθύνουν τα μηνύματα Μόνο στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό Ενδιάμεσοι ή συνδετικοί: από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό στα εκτελεστικά όργανα: -μύες που συσπώνται -αδένες που εκκρίνουν ουσίες μεταφέρουν εντολές Κινητικοί:

Στον εγκέφαλο υπάρχουν 100 δισ. Νευρώνες με συνολικό μήκος 2. 000 Στον εγκέφαλο υπάρχουν 100 δισ. Νευρώνες με συνολικό μήκος 2.000.000 χλμ. Μετά τα 30 μειώνεται ο αριθμός τους με αποτέλεσμα άτομα 75 ετών να έχει 44% λιγότερους νευρώνες

Νευρογλοιακά : Νεύρο και γλοία (= κόλλα) Νευρογλοιακά κύτταρα Νευρογλοιακά : Νεύρο και γλοία (= κόλλα) Ο ρόλος τους είναι: Τροφοδοτούν με θρεπτικά τους νευρώνες Βοηθούν στην απορρόφηση και απομάκρυνση άχρηστων συστατικών από τους νευρώνες Μονώνουν τους νευρώνες Συμβάλλουν στην επιτάχυνση της μεταφοράς της νευρικής ώσης

Νευρογλοιακά κύτταρα http://www.youtube.com/watch?v=qq5VsVf3CzA

Με ποια διαδικασία γίνεται αντιληπτό ένα ερέθισμα; Με ποια διαδικασία γίνεται αντιληπτό ένα ερέθισμα; Τα ερεθίσματα που μπορεί να δεχτεί ένας νευρώνας είναι: Χημικά Ηλεκτρικά Θερμικά Μηχανικά κτλ. Αυτά τα ερεθίσματα προκαλούν αλλαγές στο δυναμικό ηρεμίας μόνο όταν η έντασή τους είναι μεγαλύτερη από μια οριακή τιμή.

Με ποια διαδικασία γίνεται αντιληπτό ένα ερέθισμα; Με ποια διαδικασία γίνεται αντιληπτό ένα ερέθισμα; Δυναμικό ηρεμίας: Η μεμβράνη ενός νευρικού κυττάρου που δεν δέχεται ερεθίσματα έχει διαφορετική συγκέντρωση Να+ και Κ+ στις δύο πλευρές της. Έτσι λέμε ότι σε περιόδους που το νευρικό κύτταρο δεν δέχεται ερεθίσματα η μεμβράνη έχει δυναμικό ηρεμίας - 70 mV (επειδή στο εσωτερικό η μεμβράνη είναι πιο αρνητικά φορτισμένη σε σχέση με το εξωτερικό)

Με ποια διαδικασία γίνεται αντιληπτό ένα ερέθισμα; Με ποια διαδικασία γίνεται αντιληπτό ένα ερέθισμα; Δυναμικό ενέργειας: Με κάποιο ερέθισμα τα Να+ εισέρχονται στο εσωτερικό του κυττάρου το εσωτερικό του κυττάρου γίνεται θετικά φορτισμένο. (+50mV) Στη συνέχεια βγαίνουν τα Κ+ στο εξωτερικό του κυττάρου λόγω αυξημένης συγκέντρωσης στο εσωτερικό Έτσι το εσωτερικό του κυττάρου γίνεται αρνητικό κατά κάτι λιγότερο από -70mV Τέλος η αντλία ιόντων Να/Κ επαναφέρει τα Να+ στο εξωτερικό μέρος της μεμβράνης και τα Κ+ στο εσωτερικό μέρος της μεμβράνης και έτσι επανέρχεται το δυναμικό ηρεμίας πάλι στα -70mV .

Με ποια διαδικασία γίνεται αντιληπτό ένα ερέθισμα; Με ποια διαδικασία γίνεται αντιληπτό ένα ερέθισμα; Νευρική ώση : Οι σύντομες μεταβολές στο δυναμικό της μεμβράνης μεταδίδονται στις διπλανές περιοχές της μεμβράνης και με αυτόν τον τρόπο το δυναμικό μεταδίδεται κατά μήκος του νευράξονα σε μία κατεύθυνση (Νευρική ώση) Μετά το πρώτο ερέθισμα ο νευρώνας θα απαντήσει σε νέο ερέθισμα μόνο μετά από ένα χρονικό διάστημα 0,5-2 msec. Αυτή η περίοδος ονομάζεται ανερέθιστη περίοδος (λόγω αυτής το ερέθισμα ταξιδεύει μόνο προς μία κατεύθυνση)

Συνάψεις Οι νευρώνες θα επικοινωνούν: Με άλλους νευρώνες Με εκτελεστικά όργανα (μυς, αδένες) μέσω συνάψεων (το σημείο επαφής των τελικών κομβίων με τα υπόλοιπα κύτταρα) Η μεταφορά του σήματος (νευρικής ώσης) μέσω της σύναψης γίνεται με την βοήθεια χημικών ουσιών (νευροδιαβιβαστές Π.χ. ακετυλοχολίνη)

Συνάψεις Η σύναψη αποτελείται: Προσυναπτικό άκρο: (τα τελικά κομβία του νευρικού κυττάρου που υπάρχουν ο νευροδιαβιβαστής) Συναπτική σχισμή: χώρος 15-20nm μεταξύ προσυναπτικού και μετασυναπτικού άκρου Μετασυναπτικό άκρο: η περιοχή του νευρικού κυττάρου ή των εκτελεστικών κυττάρων που δέχεται το ερέθισμα (περιέχει υποδοχείς του νευροδιαβιβαστή)

Όταν η νευρική ώση φτάσει στα προσυναπτικά άκρα του νευρώνα: Απελευθερώνονται οι νευροδιαβιβαστές στην συναπτική σχισμή Προσδένονται στους υποδοχείς της μετασυναπτικού άκρου Προκαλείται στο μετασυναπτικό άκρο αύξηση της εισόδου Να+ στο εσωτερικό του κυττάρου (και έτσι την δημιουργία νευρική ώσης κατά μήκος του μετασυναπτικού νευράξονα) Καταστροφή ή απορρόφηση της περίσσειας των νευροδιαβιβαστών Η σύναψη καθορίζει την κατεύθυνση της νευρικής ώσης μόνο από το προ- στο μετασυναπτικό άκρο

https://www.youtube.com/watch?v=ZuclwAOJFh8

Νόσος Parkinson Η Νόσος Parkinson περιγράφτηκε για πρώτη φορά το 1871 από τον James Parkinson. Τα συμπτώματά της ασθένειας, που εμφανίζεται συνήθως στην 5η ή 6η δεκαετία της ζωής του ασθενούς είναι: ρυθμικό τρέμουλο μυών, δυσκολία στο ξεκίνημα εκτέλεσης μιας εκούσιας κίνησης και βραδύτητα στην εκτέλεση κινήσεων. Ο λόγος είναι ότι στον εγκέφαλο του ασθενούς υπάρχουν μειωμένα ποσά των νευροδιαβιβαστών νοραδρεναλίνης, σεροτονίνης και κυρίως ντοπαμίνης.

ΠΕΡΙΦΕΡΙΑΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΠΝΣ) Νεύρα Αποτελούνται από: Δεσμίδες μακριών δενδριτών ή νευραξόνων οι οποίες περιβάλλονται από νευρογλοιακά κύτταρα και συγκρατούνται μεταξύ τους με την βοήθεια συνδετικού ιστού. Τα κυτταρικά σώματα των νευρώνων των οποίων οι αποφυάδες συνιστούν τα νεύρα βρίσκονται: Σε περιοχές του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ) (εγκέφαλος και νωτιαίος μυελός) Στα γάγγλια (αθροίσματα νευρικών κυττάρων εκτός ΚΝΣ)

ΠΕΡΙΦΕΡΙΑΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΠΝΣ) Αισθητικά Είδη νεύρων ανάλογα με τη λειτουργία τους Κινητικά Μεικτά περιέχουν και τα δύο παραπάνω είδη αποφυάδων Ο άνθρωπος έχει: 12 ζεύγη εγκεφαλικών νεύρων (αισθητικών, κινητικών ή μεικτών) νευρώνουν περιοχές κεφαλής, λαιμού 31 ζεύγη νωτιαίων νεύρων (μεικτά ) νευρώνουν αυχένα, κορμό και άκρα

Νευρικές οδοί - αντανακλαστικά Νευρική οδός : η διαδρομή που ακολουθεί η νευρική ώση μέσα στο νευρικό σύστημα εκτελεστικά όργανα Κινητική ή φυγόκεντρη: ΚΝΣ από την περιφέρεια Αισθητική ή κεντρομόλος: ΚΝΣ

Αντανακλαστικό τόξο : η απλούστερη νευρική οδός Αποτελείται από αισθητικούς, ενδιάμεσους (κέντρο επεξεργασίας μηνύματος ) και κινητικούς νευρώνες

Αντανακλαστικά: Αυτόματες ακούσιες απαντήσεις (ταχύτατες) σε αλλαγές μέσα ή έξω από το σώμα. Π.χ. αυτόματη διατήρηση ισορροπίας, αντιδράσεις έκτακτης ανάγκης. Επίσης βοηθούν στην διατήρηση της ομοιόστασης. Π.χ. πίεση του αίματος, ρύθμιση καρδιακού και αναπνευστικού ρυθμού Σε ορισμένα συμμετέχει και ο εγκέφαλος Π.χ. το άνοιγμα και κλείσιμο των βλεφάρων Ενώ σε άλλα δεν συμμετέχει ο εγκέφαλος. Π.χ. η αντίδραση σε ένα θερμό ή αιχμηρό αντικείμενο

Αντανακλαστικό γονάτου Συμμετέχουν δύο μόνο νευρώνες Οι απολήξεις του αισθητικού νευρώνα που βρίσκεται στον τετρακέφαλο μηριαίο μυ διεγείρονται ύστερα από χτύπημα στο σύνδεσμο της επιγονατίδας και φέρουν την νευρική ώση στον νωτιαίο μυελό όπου συνάπτονται με τους δενδρίτες του κινητικού νευρώνα Ο κινητικός νευρώνας μεταφέρει την ώση πίσω στον τετρακέφαλο μυ ο οποίος συσπάται με αποτέλεσμα την έκταση της κνήμης. Το αντανακλαστικό γονάτου βοηθάει στην διατήρηση της όρθιας στάσης

Αντανακλαστικό γονάτου

https://www.youtube.com/watch?v=Bz7IYgLX6DY

http://www.youtube.com/watch?v=Y5nj3ZfeYDQ