Ακτινοπροστασία Ίων Ε. Σταματελάτος Εργαστήριο Ερευνητικού Αντιδραστήρα Ινστιτούτο Πυρηνικής Τεχνολογίας και Ακτινοπροστασίας ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» E-mail: ion@ipta.demokritos.gr

Μεγέθη - Μονάδες Πηγή ακτινοβολίας Δέκτης Ενεργός Δόση : Ενεργότητα : Το άθροισμα των δόσεων στους διαφόρους ιστούς και όργανα του ατόμου, πολλαπλασιασμένων με τον κατάλληλο συντελεστή στάθμισης ιστού και ποιότητας της ακτινοβολίας Sievert (Sy) Ενεργότητα : Ο ρυθμός διασπάσεων ενός ραδιοϊσοτόπου Becquerel (Bq) = 1 διάσπαση /s

Παγκόσμια μέση τιμή ετήσιας δόσης από φυσικές πηγές Πηγή Μέση ετήσια δόση (mSv) Εύρος (mSv) Κοσμική 0.39 0.3-1 Γήινη 0.48 Αναπνοή (Ραδόνιο) 1.26 0.2-10 Τροφή 0.29 0.2-1 Σύνολο 2.4 1-13 (UNSCEAR 2008)

Δόσεις από ανθρώπινες δραστηριότητες Πηγή Δόση (mSv) 10 ώρες πτήση με αεροπλάνο 0.03 Ακτινογραφία θώρακα 0.05 Αξονική τομογραφία 10 ΡΕΤ εγκεφάλου 14 Ιατρικές εφαρμογές (0.6 mSv/y) Βιομηχανικές εφαρμογές Παραγωγή ενέργειας Πυρηνικές δοκιμές (UNSCEAR 2008)

Αρχές της ακτινοπροστασίας Η ακτινοπροστασία είναι το σύνολο των μέτρων, μεθόδων και διαδικασιών που στοχεύουν στην ασφάλεια από τις ιοντίζουσες ακτινοβολίες του εργαζόμενου, του κοινού και του περιβάλλοντος ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Καμία έκθεση σε ιοντίζουσα ακτινοβολία δεν δικαιολογείται εάν δεν υπάρχει συνολικό όφελος από την ενέργεια που έχει σαν αποτέλεσμα την έκθεση ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Η έκθεση σε ιοντίζουσες ακτινοβολίες εργαζομένων και κοινού πρέπει να διατηρείται τόσο χαμηλή όσο αυτό είναι λογικά εφικτό. ΟΡΙΑ ΔΟΣΕΩΝ Οι ατομικές εκθέσεις σε ακτινοβολία από το σύνολο των πηγών υπόκεινται σε όρια δόσεων η υπέρβαση των οποίων θεωρείται μη αποδεκτή ICRP 60, 1991

Εκτιθέμενοι Εργαζόμενοι Όρια δόσεων Πρωτεύοντα όρια Εκτιθέμενοι Εργαζόμενοι (mSv/έτος) Άτομα του κοινού Ενεργός Δόση 20 1 Ισοδύναμη δόση Φακός ματιού 150 15 Δέρμα 500 50 Άκρα Παράγωγα όρια Συγκέντρωση ραδιονουκλιδίων στον αέρα (Bq/m3), Ετήσια πρόσληψη μέσω αναπνοής (Bq) Ετήσια πρόσληψη μέσω κατάποσης (Bq) .......... (Υπ.Απ. 1014(ΦΟΡ)94, ΦΕΚ 216Β 6/3/2001)

Ενδεικτικά προϊόντα σχάσης Isotope Radiation Half-life GI absorption Strontium-90/Υttrium-90 β 28 years 30% Caesium-137 β,γ 30 years 100% Promethium-147 2.6 years 0.01% Cerium-144 285 days Ruthenium-106/Rhodium-106 1.0 years 0.03% Zirconium-95 65 days Strontium-89 51 days Ruthenium-103 39.7 days Niobium-95 35 days Cerium-141 33 days Barium-140/lanthanum-140 12.8 days 5% Iodine-131 8.05 days

Τρόποι έκθεσης Εξωτερική Έκθεση Εσωτερική Έκθεση Αναπνοή Κατάποση Ι-131 στον θυρεοειδή Cs-137 στους μαλακούς ιστούς Pu-239 στους πνεύμονες, τα οστά Sr-90 στα οστά

Εκτίμηση της δόσης σε ένα άτομο Διάρκειας της έκθεσης Ταυτοποίηση των ραδιοϊσοτόπων Μέτρηση εξωτερικού ρυθμού δόσης Μέτρηση των συγκεντρώσεων των ραδιοϊσοτόπων στο εσωτερικό του σώματος του Μέτρηση των συγκεντρώσεων των ραδιοϊσοτόπων στον αέρα, στις τροφές, στο πόσιμο νερό Συνυπολογισμός φυσικών, ραδιοβιολογικών και μεταβολικών παραγόντων που αφορούν τα εν λόγω ισότοπα

Μέτρα Προστασίας Τα μέτρα προστασίας εξαρτώνται από την σοβαρότητα της διαπιστωμένης ραδιολογικής επιβάρυνσης και το είδος του οικοσύστηματος (αστικό, αγροτικό, φυσικό). Οι ενέργειες για την προστασία των ατόμων του κοινού αποφασίζονται από την Πολιτεία σε συνεργασία με αρμόδιους τεχνολογικούς φορείς και μπορούν να περιλάβουν: εκκένωση της περιοχής γύρω από το ατύχημα οδηγία προς στα άτομα του γενικού πληθυσμού να παραμείνουν προφυλαγμένα στα σπίτια τους περιορισμός ή απαγόρευση κατανάλωσης συγκεκριμένων τροφίμων (γαλακτοκομικά, λαχανικά κ. α.) και πόσιμου νερού διανομή ταμπλέτων ιωδιούχου καλίου, για την μείωση πρόσληψης ραδιενεργού ιωδίου από το θυρεοειδή αδένα περαιτέρω μέτρα κατά περίπτωση

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Τεχνολογικά στοιχεία & χρονολογική εξέλιξη του ατυχήματος στην Fukushima Ατμοσφαιρική διασπορά ραδιενέργειας Μεταφορά ραδιενέργειας στο οικοσύστημα Ακτινοπροστασία : Μέτρα Ραδιολογικής προστασίας Ραδιενέργεια και επιπτώσεις στην υγεία : Μύθοι και πραγματικότητα Άλλες πηγές ενέργειας