Αδυναμίες της Ελληνικής Αγοράς Ηλεκτρισμού – Αναγκαίες Επεμβάσεις ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ 22 Μαΐου 2008 Η Απελευθέρωση της Αγοράς Ηλεκτρισμού και οι Προκλήσεις για το Ρυθμιστικό Πλαίσιο, τον Ανταγωνισμό και την Ασφάλεια Εφοδιασμού Αδυναμίες της Ελληνικής Αγοράς Ηλεκτρισμού – Αναγκαίες Επεμβάσεις Δρος Ευαγγέλου Λεκατσά

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας μεταβάλλεται εντός ευρέων ορίων μέσα στον ημερήσιο και ενιαύσιο κύκλο. ΕΦΕΔΡΕΙΑ ΙΣΧΥΟΣ Το κόστος των διακοπών είναι μεγάλο και η ζήτηση εντόνως ανελαστική Ο ηλεκτρισμός, ως αγαθό, είναι ομογενές προϊόν. Ο ανταγωνισμός περιορίζεται μόνο στο επίπεδο της τιμής του προϊόντος χωρίς να συνυπάρχουν κριτήρια ποιότητος Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας μεταβάλλεται εντός ευρέων ορίων μέσα στον ημερήσιο κύκλο, αλλά και εποχιακά μέσα στον ενιαύσιο κύκλο. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει οικονομικά βιώσιμη λύση στο θέμα της αποθήκευσης μεγάλων ποσοτήτων ηλεκτρισμού, απαιτείται η τήρηση σημαντικών περιθωρίων εφεδρείας ισχύος προκειμένου να υπάρχει πάντοτε δυνατότητα κάλυψης του κυμαινόμενου φορτίου. Το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την εγκατάσταση νέου ηλεκτροπαραγωγικού δυναμικού είναι πολύ μεγάλο και τα τελευταία χρόνια έχει μεγαλώσει περισσότερο λόγω των συχνά υπερβολικών περιβαλλοντικών ελέγχων και περιορισμών που έχουν επιβληθεί. Στην καλλίτερη περίπτωση η εγκατάσταση μίας νέας μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας απαιτεί τουλάχιστον τρία έτη. Εάν η απόφαση κατασκευής ληφθεί όταν ήδη οι τιμές στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας έχουν πάρει ανοδική πορεία προειδοποιώντας ότι υπάρχει στενότητα διαθέσιμης ισχύος και άρα το σύστημα χρειάζεται ενίσχυση, τότε η ελαχίστη περίοδος των τριών ετών είναι επαρκές χρονικό διάστημα για να σημειωθούν αυξήσεις τιμών και κρίση, λόγω στενότητας ισχύος, στην αγορά. Τέλος, σημειώνουμε ότι ο ηλεκτρισμός, ως αγαθό, είναι ομογενές προϊόν. Αυτό σημαίνει ότι όταν παρέχεται, μέσω ενός δικτύου, έχει τα ίδια ποιοτικά χαρακτηριστικά (π.χ. τάσεως και συχνότητας) για όλους τους καταναλωτές ανεξάρτητα από ποίο παραγωγό προέρχεται η ενέργεια. Έτσι ο ανταγωνισμός μεταξύ των παραγωγών περιορίζεται μόνο στο επίπεδο της τιμής του προϊόντος χωρίς να συνυπάρχουν κριτήρια ποιότητος.

… min Σ(bj.Qj) WHOLESALE MARKET SMP*{ΣQj-ΣLj}=0 ΣQj-ΣLj=0 Tariffs Imports … b1,Q1 b2,Q2 bn,Qn bn+1,Qn+1 bm,Qm Gen/tors min Σ(bj.Qj) WHOLESALE MARKET SMP*{ΣQj-ΣLj}=0 ΣQj-ΣLj=0 Suppliers LΔ Lk Lm Exports Οι συναλλαγές στην Χονδρεμπορική Αγορά γίνονται στην ΟΤΣ ενώ στην Λιανεμπορική Αγορά οι πωλήσεις προς τους τελικούς Καταναλωτές γίνονται είτε με ρυθμιζόμενα τιμολόγια, είτε με ελεύθερες διαπραγματεύσεις είτε με συνδυασμό των δύο. Ο Ανταγωνισμός στην Χονδρεμπορική γίνεται μεταξύ των Εγχεόντων ενώ στην Λιανεμπορική μεταξύ των Προμηθευτών οι οποίοι προσφέρουν εναλλακτικές τιμολογιακές προτάσεις (μενού) στου Καταναλωτές Ειναι σημαντικό να διευκρινιστεί εδώ ότι οι Οδηγίες ομιλούν για Επιλέγοντες Καταναλωτές και όχι για Επιλέγοντες Προμηθευτές η Παραγωγούς Tariffs RETAIL MARKET End Users

ΗΜΕΡΗΣΙΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ €/MWh Ανελαστικό Φορτίο CAP Συνολική Καμπύλη Προσφορών Παραγωγών Πλεόνασμα Καταναλωτή ΟΤΣ Συνολική Καμπύλη Δηλώσεων Φορτίου Πλεόνασμα Παραγωγού Ανάλυση Πλεονάσματος Παραγωγού και Καταναλωτή.Ερμηνεία της ΟΤΣ. Μνεια των μη Τιμολογούμενων Προσφορών Η Καμπύλη Προσφορών των Παραγωγών πρέπει να είναι μονοτόνως αύξουσα για να λειτουργει σωστά η αγορά. Qi bi Φορτίο Συστήματος MW Μη τιμολογούμενες Προσφορές Συνολικές Καμπύλες Προσφοράς-Ζήτησης και ΟΤΣ

Offer and Demand Curve Crossing €/MWh CAP L, System Load MW TOTAL OFFER FUNCTION DEMAND SMP Μη τιμολογούμενες Προσφορές Μη τιμολογούμενες Προσφορές Υποχρεωτικά Νερά ~1800MW ΑΠΕ ~ 300MW Τεχνικά Ελάχιστα ~3000MW Εισαγωγές ~ 700MW Είναι φανερό ότι θα πρέπει οι μη τιμολογούμενες προσφορές να περιοριστούν Υποχρεωτικά Νερά 1800MW ΑΠΕ 300MW Τεχνικά Ελάχιστα 3000MW Εισαγωγές 700MW ΣΥΝΟΛΟ 5800MW

Cross Subsidization between units of same owner €/MWh CAP L, System Load MW SMP Η αξία της Ισχύος. Ο αρχικός σχεδιασμός της Χονδρεμπορικής Αγοράς δεν προέβλεπε κάποια αμοιβή των Παραγωγών πέραν της αμοιβής της εγχεόμενης ενέργειας στην ΟΤΣ. Η έλλειψη ιδιαίτερης πρόβλεψης για αμοιβή της διαθέσιμης ισχύος τόσο στον αρχικό νόμο 2773/99 όσο και στους Αρχικούς Κώδικες Διαχείρισης και Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας οδήγησε σε μια μακρόχρονη επενδυτική απραξία παρά την πληθώρα αιτήσεων και χορηγήσεων αδειών παραγωγής για τη κατασκευή νέων μονάδων. Με το νόμο 3175/2003 προβλέπεται ότι οι προσφορές των παραγωγών θα «αντανακλούν» εφεξής όχι «το μεταβλητό κόστος των μονάδων τους», αλλά «τουλάχιστον το μεταβλητό κόστος των μονάδων τους». Η αλλαγή με το νόμο 3175/2003 δεν έφερε αποτέλεσμα. Κατόπιν αυτού η ΡΑΕ πρότεινε την καθιέρωση ενός προσωρινού μηχανισμού ανακτήσεως της διαθέσιμης ισχύος με την καθιέρωση των Αποδεικτικών Διαθέσιμης Ισχύος (ΑΔΙ). Σε κάθε ΑΔΙ, με Υπουργική Απόφαση, εδόθη αρχικά η αξία των 35.000 €/MW-έτος. Ο μηχανισμός αξίας ισχύος των ΑΔΙ έχει το βασικό μειονέκτημα ότι είναι μηχανισμός συλλογής χρημάτων σε ετήσια βάση, ενώ η Χονδρεμπορική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας, είναι αγορά που λειτουργεί σε ωριαία βάση. Γιά τον λόγο αυτό είναι μηχανισμός που δεν μπορεί να εκφράσει τη στενότητα ισχύος η οποία μπορεί να εμφανισθεί στο Σύστημα για κάποιες ώρες μίας ημέρας ή για μία συγκεκριμένη εποχιακά περίοδο. Είναι, συνεπώς, φανερό ότι η σταθερότητα της τιμής στα 35.000 €/MW-έτος, ενώ δημιουργεί κάποια κατάλληλα σήματα προς του Παραγωγούς για νέες επενδύσεις, εντούτοις δεν δίδει ανάλογο ερέθισμα προς τους Καταναλωτές για περιορισμό της κατανάλωσής τους.

Κύρια Αγορά Η/Ε Αγορά Επ. Υπηρεσιών ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ Από Πελάτες Αξία Απομαστεύσεων Η/Ε από την Ημερήσια Αγορά Αξία Εγχύσεων Η/Ε στην Ημερήσια Αγορά Χρήση Συστήματος Χρήση Συστήματος & Δικτύου Προσαυξήσεις ΑΠΕ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΔΕΣΜΗΕ Επικουρικές Υπηρεσίες Ενοίκιο Συστήματος ΔΙΚΤΥΟ Ενοίκιο Δικτύου Αξία Εγχύσεων Η/Ε στην Ημερήσια Αγορά Χρήση Συστήματος & Δικτύου Προσαυξήσεις ΑΠΕ Ανταγωνισμός Παραγωγών Ανταγωνισμός Προμηθευτών Αξία Απομαστεύσεων Η/Ε από την Ημερήσια Αγορά Ανεξάρτητος ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ Ανεξάρτητος ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΗΣ Από Πελάτες Κύρια Αγορά Η/Ε Αγορά Επ. Υπηρεσιών Ρυθμιζόμενη Αγορά ΑΠΕ & Μονοπωλιακών Τμημάτων

Σύνδεση Χονδρεμπορικής και Λιανεμπορικής αγοράς Για να ωριμάσει η Χονδρεμπορική, αλλά και η Λιανεμπορική Αγορά και να γίνουν αλληλένδετες θα πρέπει : Τα Τιμολόγια να αναλυθούν στις παρακάτω συνιστώσες: ΟΤΣ (Παραγωγή) + UPLIFT Μεταφορά (δίκτυο) Διανομή (δίκτυο) Εμπορία Να υλοποιηθεί ένα μακροχρόνιο πρόγραμμα εγκαταστάσεως σύγχρονων μετρητών ωριαίων μετρήσεων. Να καθιερωθούν τιμολόγια προστασίας των Παραγωγών και των Καταναλωτών-Προμηθευτών έναντι διακυμάνσεων της ΟΤΣ. Να υπάρξει ανάλυση της συνιστώσας της Οριακής Τιμής της παραγόμενης ενέργειας κατά προέλευση πρωτογενών πηγών ενέργειας.

Tackling the Asymmetry Στο πεδίο της Χονδρεμπορικής πρέπει οι ανταγωνιζόμενοι παραγωγοί να έχουν Πορτοφολιο μονάδων διαφόρων Τεχνολογιών Το Φ.Α. Να παρέχεται σε όλους τους παραγωγούς στην ίδια περίπου τιμή. Το κράτος να μην επιδοτεί με διάφορους τρόπους την Ασυμμετρία

Οι Αδυναμίες της Αγοράς (Ι) Μη ενιαία τιμή του ΦΑ

Οι Αδυναμίες του Μοντέλου της Αγοράς (ΙΙ) Μη ενιαία τιμή του ΦΑ

HEEELP!!!

HEEELP!!!

ΔΕΙΚΤΗΣ HERFINDAHL - HIRSCHMAN Στην πράξη μια αγορά θεωρείται: Μονοπωλιακή όταν ΗHI = 10.000 Υπερβολικά συγκεντρωτική όταν ΗHI > 5.000 Συγκεντρωτική όταν ΗHI > 1.800 Επαρκώς ανταγωνιστική όταν 1000 <ΗHI ≤ 1.800 και Πλήρως ανταγωνιστική όταν ΗHI ≤ 1.000

14/02/2008 1344

23/02/2008