Ελαστικότητα 4η Διάλεξη

Στόχοι Να κατανοήσουμε την έννοια της ελαστικότητας και να μάθουμε να την χρησιμοποιούμε στις αποφάσεις τιμολόγησης των επιχειρήσεων Να κατανοήσουμε να ότι η ελαστικότητα ορίζεται με βάση την μεταβολή των συνολικών εσόδων Να είμαστε σε θέση να εξηγήσουμε και να κάνουμε τον διαχωρισμό μεταξύ των εννοιών: Ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή Ελαστικότητα ζήτησης ως προς το εισόδημα Να μάθουμε τους παράγοντες που καθορίζουν τα επίπεδα ελαστικότητας της ζήτησης για διάφορα προϊόντα και υπηρεσίες Να είμαστε σε θέση να διαχωρίσουμε τα κατώτερα από τα ανώτερα αγαθά Να είμαστε σε θέση να υπολογίσουμε τις τιμές ελαστικότητας από τα βασικά δεδομένα

Εισαγωγή Νόμος της ζήτησης : Η καμπύλη ζήτησης έχει αρνητική κλίση, άρα όταν η τιμή αυξάνεται/μειώνεται η ζητούμενη ποσότητα μειώνεται/αυξάνεται Ερώτημα : Πόσο θα μεταβληθεί η ζητούμενη ποσότητα ενός προϊόντος έπειτα από κάποια μεταβολή της τιμής του? Το ερώτημα έχει μεγάλη αξία για τις επιχειρήσεις που θέλουν να ξέρουν αν μπορούν να αυξήσουν τις τιμές των προϊόντων τους, χωρίς να ρισκάρουν να χάσουν πολλούς πελάτες

Ορισμός της ελαστικότητας Αναφέρεται στην αντίδραση της ζήτησης ως συνέπεια οποιασδήποτε από τις μεταβολές των μεταβλητών από τις οποίες αυτή (η ζήτηση) εξαρτάται

Ελαστικότητα της ζήτησης ως προς την τιμή Πρόκειται για την αντίδραση της ζητούμενης ποσότητας στις μεταβολές της τιμής του προϊόντος Συνολικά έσοδα : η πωλούμενη ποσότητα πολλαπλασιασμένη με την τιμή στην οποία πωλήθηκε Όταν η μείωση της τιμής του προϊόντος οδηγεί σε αύξηση των συνολικών εσόδων, λέμε ότι η ζήτηση είναι ελαστική ως προς την τιμή Όταν η μείωση της τιμής του προϊόντος οδηγεί σε μείωση των συνολικών εσόδων, λέμε ότι η ζήτηση είναι ανελαστική ως προς την τιμή Όταν η μείωση της τιμής του προϊόντος δεν οδηγεί σε καμία μεταβολή των συνολικών εσόδων, λέμε ότι η ζήτηση έχει μοναδιαία ελαστικότητα

Μέτρηση της ελαστικότητας της ζήτησης ως προς την τιμή Μετράται με τον ακόλουθο τύπο: Υπολογισμός της ελαστικότητας με σύμβολα:

Μέτρηση της ελαστικότητας της ζήτησης ως προς την τιμή Αντικείμενο και των 2 τύπων είναι να κάνουν την ελαστικότητα ως προς την τιμή έναν και μόνον αριθμό Πρόκειται για τον αριθμό που μας λέγει εάν η ζήτηση ως προς την τιμή είναι ελαστική, ανελαστική ή μοναδιαία ελαστική Όλες οι ελαστικότητες ζήτησης είναι αρνητικοί αριθμοί, αλλά συχνά το αρνητικό πρόσημο αγνοείται

Γραφική απεικόνιση της ελαστικότητας ως προς την τιμή

Τέλεια ελαστική ζήτηση

Τέλεια ανελαστική ζήτηση

Ελαστική ή ανελαστική-οι προσδιοριστικοί παράγοντες Όταν ο καταναλωτής έχει επιλογές, η ζήτηση είναι ελαστική Η επιλογή είναι μεταξύ των υποκατάστατων προϊόντων και ένα προϊόν είναι υποκατάστατο εάν επιτελεί την ίδια ακριβώς λειτουργία με το εν λόγω προϊόν Όταν ο καταναλωτής έχει ελάχιστες επιλογές θα έχει και ανελαστική ζήτηση Στην περίπτωση αυτή η επιλογή είναι μεταξύ της αγοράς ενός προϊόντος ή καθόλου προϊόντος (κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα της ανελαστικής ζήτησης)

Ελαστικότητα ζήτησης ως προς το εισόδημα Πρόκειται για την αντίδραση της ζητούμενης ποσότητας στις μεταβολές του εισοδήματος του καταναλωτή Για να βρούμε ένα μέτρο για τον τρόπο που η μεταβολή του εισοδήματος επηρεάζει τη ζήτηση, όλοι οι παράγοντες που επηρεάζουν τη ζήτηση, εκτός του εισοδήματος, διατηρούνται σταθεροί (ceteris paribus) Όταν μεταβάλλεται το εισόδημα, χρειάζεται μια νέα καμπύλη ζήτησης που θα δείχνει τη μεταβολή της ως αποτέλεσμα της μεταβολής του εισοδήματος

Ελαστικότητα ζήτησης ως προς το εισόδημα Η ελαστικότητα της ζήτησης ως προς το εισόδημα μετράται με τον ακόλουθο τύπο: Εάν η ελαστικότητα της ζήτησης ενός αγαθού ως προς το εισόδημα είναι › 0, τότε το αγαθό είναι κανονικό Εάν η ελαστικότητα της ζήτησης ενός αγαθού ως προς το εισόδημα είναι ‹ 0, τότε το αγαθό είναι κατώτερο

Ελαστικότητα ζήτησης ως προς το εισόδημα Τα κανονικά αγαθά διακρίνονται σε: Ανώτερα αγαθά (πολυτελείας) : όταν η τιμή της ελαστικότητας της ζήτησης ως προς το εισόδημα είναι › 1 (η ζήτηση αυξάνεται περισσότερο από 3%) Βασικά αγαθά : όταν η τιμή της ελαστικότητας της ζήτησης ως προς το εισόδημα είναι μεταξύ 0 και 1 (η ζήτηση αυξάνεται λιγότερο από 3%)

Ανώτερα –Κατώτερα Αγαθά Ανώτερα αγαθά : είναι συνήθως αγαθά υψηλής ποιότητας και τιμής, για τα οποία υπάρχουν επαρκή υποκατάστατα χαμηλότερης ποιότητας και τιμής (π.χ αυτοκίνητα BMW και Jaguar) Κατώτερα αγαθά : είναι συνήθως αγαθά χαμηλής ποιότητας για τα οποία υπάρχουν υποκατάστατα υψηλότερης ποιότητας και τιμής (π.χ τα φθηνότερα κομμάτια κρέατος, το ψωμί και τα δημητριακά)

Σπουδαία Παρατήρηση Κανένα αγαθό δεν είναι ανώτερο ή κατώτερο αυτό καθεαυτό Τα καταναλωτικά πρότυπα του συνόλου των καταναλωτών είναι αυτά που καθορίζουν αν ένα αγαθό είναι κατώτερο ή ανώτερο Αν οι συνολικές δαπάνες για ένα αγαθό μειώνονται, όταν το εισόδημα αυξάνει, τότε εξ ορισμού οι καταναλωτές έχουν ορίσει το εν λόγω αγαθό ως κατώτερο Ισχύει και το αντίστροφο

Γραφική απεικόνιση της ελαστικότητας ως προς το εισόδημα

Γραφική απεικόνιση της ελαστικότητας ως προς το εισόδημα Όταν το εισόδημα αυξηθεί , η ελαστικότητα ως προς το εισόδημα μετράται από την οριζόντια μετατόπιση της καμπύλης ζήτησης Όσο πιο απομακρυσμένη είναι η νέα μετατοπισμένη καμπύλη ζήτησης από την αρχική, τόσο μεγαλύτερη είναι η ελαστικότητα της ζήτησης ως προς το εισόδημα

Σταυροειδής ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή Η σταυροειδής ελαστικότητα μετρά τη μεταβολή της ζήτησης ενός αγαθού ως αποτέλεσμα της μεταβολής της τιμής ενός σχετιζομένου αγαθού Στη συνάρτηση ζήτησης υπήρχε το σύμβολο Pn….Pn-1 που εκπροσωπούσε τις τιμές όλων των άλλων αγαθών Διατηρώντας όλους τους άλλους παράγοντες σταθερούς (ceteris paribus) και μεταβάλλοντας μόνο τις τιμές των σχετιζομένων αγαθών, μπορούμε να καταλάβουμε αν τα αγαθά αυτά (τα σχετιζόμενα) είναι υποκατάστατα ή συμπληρωματικά

Μέτρηση της σταυροειδούς ελαστικότητας Η μέτρηση της σταυροειδούς ελαστικότητας διαφοροποιείται από τη μέτρηση των προηγούμενων ειδών ελαστικότητας επειδή περιλαμβάνει 2 διαφορετικά αγαθή ήτοι : Αν ο αριθμός που δίδει ο ανωτέρω τύπος είναι ‹ 0 → τα 2 αγαθά είναι συμπληρωματικά Αν είναι › 0 → τα 2 αγαθά είναι υποκατάστατα

Παράδειγμα 1 Αύξηση κατά 10% των τιμών των σιδηροδρομικών εισιτηρίων, εκτός περιόδων αιχμής, συνδέεται με μια κατά 18% αύξηση της ζήτησης για ταξίδια με λεωφορεία Εφαρμόζοντας τον τύπο βλέπουμε ότι η σταυροειδής ελαστικότητα είναι: 18/10=1.8→ θετική → πρόκειται για υποκατάστατες υπηρεσίες Άρα, μια αύξηση/μείωση της τιμής της μιας υπηρεσίας οδηγεί σε αύξηση/μείωση της ζήτησης της άλλης υπηρεσίας

Παράδειγμα 2 Μια κατά 10% αύξηση στις τιμές αεροπορικών εισιτηρίων charters, μπορεί να συνδεθεί με μια κατά 4% μείωση της ζήτησης για πακέτα υπερπόντιων ταξιδιών Η σταυροειδής ελαστικότητα είναι -0,4 → αρνητική → πρόκειται για συμπληρωματικές υπηρεσίες Άρα, μια αύξηση/μείωση της τιμής της μιας υπηρεσίας → σε μείωση/αύξηση της ζήτησης για την άλλη υπηρεσία