ΚΠΕ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ- ΤΡΟΙΖΗΝΑΣ-ΜΕΘΑΝΩΝ Κοιτάζοντας «μέσα» στα σκουπίδια : ΚΠΕ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ- ΤΡΟΙΖΗΝΑΣ-ΜΕΘΑΝΩΝ Κοιτάζοντας «μέσα» στα σκουπίδια : Freeganism – ένα αντικαταναλωτικό κίνημα Eπιμέλεια παρουσίασης: Βασιλοπούλου Σμαράγδα

Freegans είναι τα μέλη ενός παγκόσμιου κινήματος ενάντια στη σπατάλη και τον καταναλωτισμό. Μερικοί τους αποκαλούν « ρακοσυλλέκτες με ιδεολογία» ή «σκουπιδοσυλλέκτες από επιλογή» Το κίνημα των freegans γεννήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1990, μέσα από τα κινήματα της αντιπαγκοσμιοποίησης και της οικολογίας.

Freegan : Α person who cosumes discarded food, especially an environmentally concerned person who wishes to protect the environment by waste reduction. Στα ελληνικά (ελεύθερη μετάφραση) : τροφορακοσυλλέκτης Η έννοια του κινήματος ορίζεται ως η «αντικαταναλωτική ηθική της διατροφής».

Γιατί συμμετέχει κάποιος σε αυτό το κίνημα : είναι μέρος της γενικότερης επιθυμίας να μην είναι το ίδιο το άτομο συμμέτοχο σε μια καπιταλιστική οικονομία. είναι τρόπος διαμαρτυρίας για την υπερβολική σπατάλη του φαγητού είναι θέμα υπεράσπισης της προστασίας του περιβάλλοντος Ο Τρ. Στιούαρτ μέσα από το βιβλίο του : «Σπατάλη : Αποκαλύπτοντας το παγκόσμιο διατροφικό σκάνδαλο» αναφέρει : «Η σπατάλη των τροφίμων είναι μεγάλη, ανείπωτη περιβαλλοντική κρίση της εποχής μας, μαζί με την αποψίλωση των δασών, τη λειψυδρία και το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Εάν πετάγαμε λιγότερα τρόφιμα, θα χρειαζόμασταν λιγότερη γη για να τα καλλιεργήσουμε, θα κόβαμε λιγότερα δέντρα, θα χρησιμοποιούσαμε λιγότερο νερό για την άρδευση των εδαφών και λιγότερα καύσιμα για τη μεταφορά και επεξεργασία τους».

είναι τρόπος να επιβιώσει, λόγω της μεγάλης οικονομικής κρίσης Στους κάδους των σουπερ-μαρκετ και στα απομεινάρια των λαϊκών αγορών, άνθρωποι της διπλανής πόρτας ψάχνουν για λίγα τρόφιμα καθώς η ανεργία και οι περικοπές έχουν συρρικνώσει το εισόδημά τους.

…Κάτι παρόμοιο γίνεται και στη χώρα μας Σύμφωνα με τον κ. Αποστολόπουλο Γ., Δημοτικό Σύμβουλο στο Δήμο της Αθήνας και Πρόεδρο του Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου, « το φαινόμενο να ψάχνουν άνθρωποι στα σκουπίδια για τροφή έχει ηλικία δέκα ετών στη χώρα μας! Απλά, τώρα έχει ενταθεί, βλέπεις και αρκετούς συμπατριώτες μας να το κάνουν αυτό. Χαμηλοσυνταξιούχοι με μειωμένα εισοδήματα, ακόμη και άνεργοι μικρότερης ηλικίας».

Τα μεγάλα περισσεύματα από τα μαγειρεμένα φαγητά και τις σαλάτες των εστιατορίων και των ταχυφαγείων, αντί να πετιούνται, μπορούν να δίνονται σε άτομα που πραγματικά τα έχουν πολύ μεγάλη ανάγκη! « Ό,τι περισσεύει στους πολλούς, για κάποιους είναι ένας τρόπος να περάσουν ακόμη μια μέρα!»

«Είναι απίστευτο το τι βρίσκεις στους κάδους σκουπιδιών στη Νέα Υόρκη, ειδικά κοντά σε σουπερμάρκετ! Τεράστιες ποσότητες ψωμιού, φρούτα και λαχανικά, μεγάλες συσκευασίες με καφέ, γιαούρτια κ.ά.», λέει η κ. Μαντλίν Νέλσον. «Και, βέβαια, όχι μόνο τρόφιμα, αλλά και σεντόνια, παπλώματα και άλλα είδη σπιτιού, τόσο απαραίτητα…».

Ακόμη και σε εποχές μειωμένης κατανάλωσης, δεν είναι λίγα τα τρόφιμα που καταλήγουν στους κάδους απορριμμάτων. Στην Ε.Ε. κάθε χρόνο πετιούνται στα σκουπίδια 89 εκατομμύρια τόνοι τρόφιμα. Αυτό μεταφράζεται σε 180 κιλά στον κάθε Ευρωπαίο! Τα νοικοκυριά πετούν το 43% αυτής της ποσότητας. Το 1997, σύμφωνα με μία μελέτη του αμερικάνικου Υπουργείου Γεωργίας, 43,7 δισεκατομμύρια φρέσκου φαγητού κατέληγαν κάθε χρόνο στα σκουπίδια! Φυσικά, δεν είχαν υπολογιστεί τα έτοιμα γεύματα που μένουν στο ράφι των σουπερμάρκετ στο τέλος κάθε ημέρας.

Το μεγάλο σκάνδαλο των πεταμένων τροφίμων Η κρίση έχει οδηγήσει εκατομμύρια ανθρώπους στην ανέχεια και στην πείνα, Αλλά η πραγματική «ύβρις» βρίσκεται στα σκουπίδια μας : Οι ΗΠΑ παράγουν περισσότερα από 268 δισεκατομ. κιλά τροφίμων το χρόνο, αλλά τα μισά από αυτά καταλήγουν στα σκουπίδια! Η ποσότητα τροφίμων που σπαταλιέται στη Γαλλία θα ήταν ικανή να θρέψει έναν ολόκληρο πληθυσμό στο Κονγκό. Τα τρόφιμα που καταλήγουν στους σκουπιδότοπους της Ιταλίας θα μπορούσαν να θρέψουν τον πληθυσμό της Αιθιοπίας!

Το 90% των τροφίμων που βρίσκουν οι freegans στους κάδους σκουπιδιών των σουπερμάρκετ και των εστιατορίων είναι ακόμη στις συσκευασίες τους!

Στη Μεγάλη Βρετανία η εκστρατεία με κεντρικό σύνθημα : «Love Food, Hate Waste» («Αγαπάμε το φαγητό, μισούμε τη σπατάλη») έχει «σώσει» μέχρι στιγμής 137.000 τόνους τροφίμων, με αποτέλεσμα την εξοικονόμηση 325 εκατομ. Ευρώ! Στη Ν. Υόρκη (Μανχάταν) διοργανώνονται κάθε μήνα τα “trash tours” : περιηγήσεις σκουπιδιών. «Είμαστε διασώστες! Γλιτώνουμε φαγητά προτού αυτά καταλήξουν στις χωματερές!», αναφέρει ενδεικτικά η Τζάνετ Κέιλις.

Το κίνημα των freegans δεν έχει σχέση μόνο με την κρίση, αλλά και με άλλα σύγχρονα προβλήματα, όπως οι ανισότητες μεταξύ Βορρά-Νότου και ο σεβασμός του περιβάλλοντος. Η οργάνωση : «Debrouille compagnie» («Να τα καταφέρουμε μαζί») ιδρύθηκε στο Παρίσι το 2002 ύστερα από μια συνάντηση με τους ρακοσυλλέκτες της Βραζιλίας. «Ανταλλάσσουμε τρόφιμα, ρούχα, μαζεύουμε έπιπλα και άλλα αντικείμενα από τους δρόμους, ράβουμε ρούχα στο σπίτι. Αυτός ο τρόπος ζωής είναι αποτέλεσμα ανάγκης, αλλά και επιλογής, ένα καταναλωτικό μοντέλο που σέβεται το περιβάλλον», λέει η Ελέν Σαμζούν, μέλος της οργάνωσης.

Η «κατάδυση κάδων» (skipping) στην Αγγλία έχει πάρει τον τελευταίο καιρό πρωτοφανείς διαστάσεις και έντονα πολιτικό χαρακτήρα. Οι Dan Iles και Κester Reid αναφέρουν : «Σε όλες τις μεγάλες πόλεις που έχουν Πανεπιστήμια, υπάρχει μια κοινότητα από Skippers που τριγυρνούν και συλλέγουν φαγητό, είτε για προσωπική κατανάλωση, είτε για την Κοινότητά τους. Η πολιτική διάσταση του κινήματος βρίσκεται στην οργανωμένη δράση που εκμεταλλεύεται τα απορρίμματα σε επίπεδο Κοινότητας («food Gycle»).

Η φιλοσοφία του «Food Cycle» : Βασίζεται σε μια απλή φόρμουλα : Υπάρχει ταυτόχρονα σπατάλη και έλλειψη φαγητού. Στα σουπερμάρκετ παρατηρείται διαφορά λίγων ημερών μεταξύ της ημερομηνίας λήξης πώλησης και της ημερομηνίας λήξης κατανάλωσης. Έτσι, οι εθελοντές του κινήματος έρχονται σε συνεννόηση με τα σουπερμάρκετ και τους δίνουν όσα τρόφιμα δεν μπορούν να πουλήσουν πια, αλλά δεν έχουν λήξει ακόμη : ψωμί, λαχανικά κ.ά. εκτός από κρέας. Αυτό -σε αντίθεση με το skipping- είναι νόμιμο. Στη συνέχεια, τα παίρνουν και τα μεταφέρουν με ποδήλατα στο Εaston, όπου τα μαγειρεύουν.

Yπάρχει υπερβολική νομοθέτηση στα είδη της διατροφής, για να προστατεύονται τα σουπερμάρκετ προληπτικά από μηνύσεις. Στην ουσία, όμως, παράγουν ένα τρομακτικό πλεόνασμα απορριμμάτων που θα μπορούσε πολύ εύκολα να αξιοποιηθεί!

To «δωρεάν» αυτό γεύμα προήλθε από κάδους απορριμμάτων...

Παράγοντες που αξίζει να επισημάνουμε : η δύναμη της Κοινότητας η σύσφιξη των ανθρώπινων σχέσεων η ευαισθητοποίηση των εθελοντών η εμπλοκή των φοιτητών στο όλο εγχείρημα η αλλαγή στον τρόπο σκέψης η «θέα» των τροφίμων μέσα από την πολιτική σκοπιά τα τρόφιμα και τα καταναλωτικά πρότυπα της κοινωνίας ο ρόλος της Οικονομίας και του μοντέλου που επικρατεί σε κάθε χώρα ………………………………………………………………………………………………………………

Επομένως… Η αναζήτηση τροφής ή και άλλων αγαθών «μέσα» από τους κάδους των απορριμμάτων κρύβει μια κουλτούρα που μπορεί να αλλάξει κάποια ζητήματα σε κοινωνικό, οικολογικό και πολιτικό επίπεδο;

Πηγές http://freegan.info/ «How Freegans work», Sarah Dowdey «Freegans: The binscavengers», Liz Scarff, The Independent, 20-02-2006 «Not buying it», Steven Kurutz, The New York Times, 21-06-2007 «Dumpster diving in London : why pay for food?», James Hall, The Telegraph, 27-10-2008 «Freeganism: The Lifestyle where everything is free», Elaine Furst, (Environmental graffiti.com) «She lives off what we throw away», Jan Goodwin, Marie Claire, 11-03-2009 «The freegans’ creed: waste not, want not», William Skidelsky, The Guardian/The Observer, 19-07-2009 «Dumpster diving with purpose: Grand Rapids Freegans make political statement by searching through trash», Kaitlin Shawgo, Michigan, 16-05-2010 «Biodiversity: Freeganism, Ben Nelms, Canadian Geographic, June 2010 «Land of the freegan, home of the brave», Arvin Temkar, 08-07-2011, (Grist.org) «Free, but not always easy», Philip Montomery, The Wall Street Journal, 31-8-2012 «Could you be a freegan?», Shelagh McNally, (Greenliving) «Freegan tips and tricks»

«Το φαγητό που πετάμε», Γιώργ. Αγγελόπουλου «Συλλέκτες τροφίμων στις λαϊκές», Γιάν. Παπαδόπουλου «Freegans : Ακτιβιστές ενάντια στον καταναλωτισμό, 21-11-2007 (medgreece.gr) «Ρακοσυλλέκτες τώρα εσείς...ρακοσυλλέκτες τότε κι εμείς», 09-02-2009, busybee «Freegans : τρώγοντας τα σκουπίδια των άλλων», Ειρ. Μητροπούλου,ΤΟ ΒΗΜΑ, 01-08-2009 «Δωρεάν φαγητό στα σκουπίδια», Μιχ. Μητσός, 16-12-2010 «Ρακοσυλλέκτες : Η ζωή εν κάδω», Αθ. Πετρακάκη, 05-01-2011 FoodCycle: τα σκουπίδια είναι νόστιμα, Νικ. Μαντζαβίνου,19-01-2011, (http://tvxs.gr) «Η μεσαία τάξη στα ... σκουπίδια», Γ. Πουλιόπουλου, ΤΟ ΒΗΜΑ, 18-09-2011 «Μάχονται τον καπιταλισμό βουτώντας στα σκουπίδια», Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 21-10- 2012 «Το κίνημα των Freegans : Θησαυρός τους τα αποφάγια της κοινωνίας, Ιστοχώρος της Β. Βαβαρούτσου «Tροφικά απόβλητα», (http://www.eea.europa.eu/el/simata-eop-2010/semata-2012/ analutike-proseggise/trophika-apobleta

EYXAΡΙΣΤΩ!