Χημεία Β΄ Λυκείου ΕΚΦΕ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ Θετικής Κατεύθυνσης Μπλε μπουκάλι Εισηγητές Στέφανος Κ. Ντούλας Χημικός MSc-Med Αντώνιος Ε. Χρονάκης Χημικός

Θεωρητικές Επισημάνσεις ΜΠΛΕ ΜΠΟΥΚΑΛΙ

ΜΠΛΕ ΜΠΟΥΚΑΛΙ Θεωρητικές επισημάνσεις ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ Όταν ανακινούμε τη φιάλη Ο2(g)  O2(aq) O2(aq) + K.M.αν  Κ.Μ.οξ γρήγορο (ΑΧΡΩΜΟ) (ΜΠΛΕ) στάδιο Όταν η φιάλη είναι σε ηρεμία CH + OH-  C - + H2O K.M.οξ + C -  K.M.αν + Χ- αργό (ΜΠΛΕ) (ΑΧΡΩΜΟ) στάδιο ΟΠΟΥ Κ.Μ.αν = Κυανό Μεθυλενίου ανηγμένη μορφή Κ.Μ.οξ = Κυανό Μεθυλενίου οξειδωμένη μορφή CH = Γλυκόζη C6H12O6 X- = Προϊόντα οξείδωσης γλυκόζης (γλουκονικό οξύ)

ΜΠΛΕ ΜΠΟΥΚΑΛΙ Γλυκόζη Θεωρητικές επισημάνσεις Οξειδωτικά προϊόντα (γλουκονικό οξύ) Κ.Μ.οξ ΜΠΛΕ Κ.Μ.αν ΑΧΡΩΜΟ Η γλυκόζη ανάγει το (μπλε) Κ.Μ.οξ σε (άχρωμο) Κ.Μ.αν

ΜΠΛΕ ΜΠΟΥΚΑΛΙ Ο2(aq) H2O Θεωρητικές επισημάνσεις Κ.Μ.οξ ΜΠΛΕ Κ.Μ.αν Όταν το Ο2 διαλύεται στο διάλυμα τότε οξειδώνει το Κ.Μ.αν σε μπλε Κ.Μ.οξ. Κ.Μ.οξ ΜΠΛΕ Κ.Μ.αν ΑΧΡΩΜΟ Ο2(aq) H2O Όταν το διάλυμα ηρεμεί η γλυκόζη ανάγει το Κ.Μ.οξ σε άχρωμο Κ.Μαν.

1ο Πείραμα ΜΠΛΕ ΜΠΟΥΚΑΛΙ Όργανα – Συσκευές Σφαιρική φιάλη 500 mL Ελαστικό πώμα Αντιδραστήρια Γλυκόζη (C6H12O6) KOH(s) NaOH(s) Κυανό του μεθυλενίου Απιονισμένο νερό

Πειραματική διαδικασία 1ο Πείραμα ΜΠΛΕ ΜΠΟΥΚΑΛΙ Πειραματική διαδικασία Σε σφαιρική φιάλη των 500 mL εισάγουμε 300 mL απεσταγμένου νερού και στη συνέχεια προσθέτουμε: 10 g γλυκόζης και αναδεύουμε. 8 g KOH (ή 6g NaOH) και αναδεύουμε. Σταγόνες από το δείκτη κυανό του μεθυλενίου.

Πειραματική διαδικασία 1ο Πείραμα ΜΠΛΕ ΜΠΟΥΚΑΛΙ Πειραματική διαδικασία Μετά από λίγο το διάλυμα γίνεται άχρωμο. Ανακινούμε τη φιάλη και παρατηρούμε το διάλυμα να αποκτά μπλε χρώμα. Επαναλαμβάνουμε την ίδια διαδικασία και παρατηρούμε την αλλαγή του άχρωμου διαλύματος σε μπλε. Το συγκεκριμένο πείραμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μια σειρά κεφαλαίων της Χημείας Β΄ Λυκείου Θετικής κατεύθυνσης.

1ο Πείραμα ΜΠΛΕ ΜΠΟΥΚΑΛΙ ΣΤΗ ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ Σε σφαιρική φιάλη των 500 mL προσθέτουμε 300 mL Η2Ο, 10 g γλυκόζη, 8 g ΚΟΗ και δείκτη κυανό του μεθυλενίου. Σε άλλη σφαιρική των 500 mL προσθέτουμε 300 mL Η2Ο, 5 g γλυκόζη, 4 g ΚΟΗ και δείκτη κυανό του μεθυλενίου. Ανακινούμε με τον ίδιο τρόπο και τις 2 φιάλες. Χρονομετρούμε μέχρι τον αποχρωματισμό και των 2 διαλυμάτων. Παρατηρούμε ότι το διάλυμα με τις υψηλότερες συγκεντρώσεις αποχρωματίζεται γρηγορότερα.

1ο Πείραμα ΜΠΛΕ ΜΠΟΥΚΑΛΙ Ο νόμος ταχύτητας της αντίδρασης είναι: ΣΤΗ ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ Ο νόμος ταχύτητας της αντίδρασης είναι: U=K∙[Κ.Μ.οξ]∙[C6H12Ο6]∙[OH-] όπου Κ.Μ.οξ = Κυανό του Μεθυλενίου, οξειδωμένη μορφή C6H12Ο6 = γλυκόζη OH- = συγκέντρωση KOH (ή NaOH)

1ο Πείραμα ΜΠΛΕ ΜΠΟΥΚΑΛΙ ΣΤΗ ΧΗΜΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΧΩΡΙΣ Ο2 + ΜΕ Ο2 (ΜΠΛΕ) (ΑΧΡΩΜΟ) ΣΤΗ ΧΗΜΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ Όταν ανακινούμε τη φιάλη εισάγουμε στο διάλυμα αέρα, οπότε αυξάνουμε τη [Ο2(aq)]. Με αποτέλεσμα η ισορροπία να μετατοπίζεται αριστερά και το διάλυμα να χρωματίζεται μπλε. Στη συνέχεια το Ο2(aq) πάλι ελαττώνεται στο διάλυμα και η ισορροπία μετατοπίζεται δεξιά και το διάλυμα να γίνεται άχρωμο.

1ο Πείραμα ΜΠΛΕ ΜΠΟΥΚΑΛΙ ΣΤΗΝ ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ ΑΝΑΓΩΓΗ (Η+, 2e-) + ΟΞΕΙΔΩΣΗ (ΜΠΛΕ) (ΑΧΡΩΜΟ) ΣΤΗΝ ΟΞΕΙΔΟΑΝΑΓΩΓΗ Έχουμε αντιστρεπτή οξειδοαναγωγική αντίδραση. Η γλυκόζη ανάγει το Κ.Μ.οξ (μπλε) σε Κ.Μ.αν (άχρωμο). Το Ο2(aq) οξειδώνει το Κ.Μ.αν (άχρωμο) σε Κ.Μοξ (μπλε).

ΜΠΛΕ ΜΠΟΥΚΑΛΙ

Βιβλιογραφία Κ. ΓΙΟΥΡΗ ΤΣΟΧΑΤΖΗ, Διδακτική Πειραμάτων Χημείας, Εκδόσεις Ζήτη 2000 ΣΙΔΕΡΗ ΜΗΤΣΙΑΔΗ, Οδηγός Πειραμάτων Χημείας, Σαββάλας 1994 ΛΙΟΔΑΚΗΣ, ΓΑΚΗΣ, Εργαστηριακός Οδηγός Χημείας Α΄ Λυκείου, ΟΕΔΒ Αθήνα ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΝΟΥΣΑΚΗΣ, Χημεία ένα συναρπαστικό παιχνίδι, Εκδοτικός οίκος Αδελφών Κυριακίδη 2005 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΠΠΕ 18, Διδασκαλία Πειραμάτων Χημείας, Αθήνα 1999 ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΒΑΡΒΟΓΛΗΣ, Χημεία και Καθημερινή ζωή, Εκδόσεις Κάτοπτρο