Leopardi • Giacomo Leopardi Ιταλός λόγιος, ποιητής και φιλόσοφος, ένας από τους μεγάλους συγγραφείς του 19ου αιώνα, γεννήθηκε από μια τοπική οικογένεια ευγενών στο Recanati, στο Marche, τη στιγμή που κυβερνιέται από τον παπισμό. Ο πατέρας του, ο Monaldo Leopardi, ήταν ένας καλόκαρδος άνθρωπος, λάτρης της λογοτεχνίας, αλλά αδύναμος και αντιδραστικός, ο οποίος παρέμεινε να δεσμεύεται απο απαρχαιωμένες ιδέες και προκαταλήψεις. Η μητέρα του, η μαρκησία Αδελαΐδα Antici Mattei, ήταν μια κρύα και αυταρχική γυναίκα, που είχε εμμονή πάνω στην ανοικοδόμηση της οικονομικής μοίρας της οικογένειας, η οποία είχε καταστραφεί από τον εθισμό στα τυχερά παιχνίδια που έπαιζε ο Monaldo. Στο σπίτι, υπήρχε μια αυστηρή πειθαρχία της θρησκείας και της εξοικονόμησης χρημάτων. Ωστόσο, η ευτυχισμένη παιδική ηλικία του Giacomo, την οποία πέρασε με τον μικρότερο αδελφό του, Carlo Orazio και την αδελφή του Paolina, άφησε το στίγμα της για τον ποιητή, ο οποίος κατέγραψε τις εμπειρίες του στο ποίημα Le Ricordanze. • Ο Leopardi, από την ηλικία των έξι ντυμένος στα μαύρα, όπως ο πατέρας του. Σπούδασε με ιδιώτες δασκάλους. Από νεαρή ηλικία, έδειξε αξιοθαύμαστο ταλέντο. Από την ηλικία των 16 ετών μετά ξεκίνησε τις σπουδές του κάτω από την κηδεμονία των δύο ιερέων, αλλά η έμφυτη δίψα του για γνώση βρήκε την ικανοποίησή, κυρίως στην πλούσια βιβλιοθήκη του πατέρα του με τους τόμους της, η οποία επίσης είχε τεθεί στη διάθεση όλων των κατοίκων της περιοχής. Ο Leopardi απελευθερώθηκε γρήγορα από την μεγάλη και βαθιά ανάγνωση. Ο ίδιος σε σύντομο χρονικό διάστημα, απέκτησε μια εξαιρετική γνώση της κλασικής και της φιλολογίας ωστόσο μελετά από μικρός αρχαίους έλληνες και Λατίνους συγγραφείς έτσι ώστε θα μπορούσε άνετα διαβάσει και να γράψει τη Λατινική, Ελληνική και ακόμη και στα Εβραϊκά.

• Μεταξύ της ηλικίας των δώδεκα και δεκαεννέα, σπούδαζε συνεχώς, ωθούμενος από την ανάγκη να μάθει όσο το δυνατόν περισσότερα, καθώς και να διαφύγει, τουλάχιστον πνευματικά, από το άκαμπτο περιβάλλον του πατρικού του palazzo. Η συνεχής μελέτη του υπονομεύεται μια ήδη εύθραυστη φυσική κατάσταση ανέπτυξε μια ασθένεια εγκεφαλονωτιαίου με την προϋπόθεση ότι θα τον ακολουθούσε σε όλη του τη ζωή. Ο Leopardi είχε επίσης προβλήματα με την όρασή του και τελικά έμεινε τυφλός από το ένα μάτι, και η ασθένειά του δεν του επέτρεψε να ευχαριστηθεί την νεανική του ηλικία. Ακόμη λόγω της φυσικής παραμόρφωσης του, ο Leopardi δεν έγινε κληρικός, όπως ήθελαν οι γονείς του, ούτε πραγματοποίησε τις ακαδημαϊκές του φιλοδοξίες. Είχε πάντα δυσκολίες με τις κοινωνικές συναναστροφές και κυρίως με τις γυναίκες. Και οι τρεις μεγάλοι έρωτες της ζωής του δεν βρήκαν ανταπόκριση και βασανιζόταν από την απομόνωση και την κακή του υγεία. Ταξίδεψε στη Ρώμη, όπου απογοητεύτηκε από την έλλειψη πνευματικών ερεθισμάτων, έζησε κατά διαστήματα στο Μιλάνο και στη Φλωρεντία, όπου έγραψε μεγάλο μέρος των έργων του, επιστρέφοντας συχνά στην πατρίδα του, κυρίως για οικονομικούς λόγους. Άφησε την τελευταία του πνοή στη Νάπολη το

• Το 1817 ο Pietro Giordani, ένας κλασικιστής, έφτασε στο κτήμα του Leopardi. Ο Giacomo έγινε δια βίου φίλος του, και αυτή τη φιλία προέρχεται από μια αίσθηση ελπίδας για το μέλλον. Εν τω μεταξύ, η ζωή του στο Recanati ζύγιζε πάνω του όλο και περισσότερα, σε σημείο που ο ίδιος προσπάθησε τελικά να ξεφύγει από το 1818, αλλά συνελήφθη από τον πατέρα του και επέστρεψε στο σπίτι. Από τότε, οι σχέσεις μεταξύ πατέρα και γιου συνέχισαν να επιδεινώνονται, και ο Giacomo ήταν συνεχώς υπό παρακολούθηση στο σπίτι του από την υπόλοιπη οικογένεια. Κατά την περίοδο αυτή, η προσωπική απαισιοδοξία του εξελίσσεται στην ιδιόμορφη πνευματική απαισιοδοξία του Leopardi.(το 1819 έγραψε το άπειρο προσπαθώντας να αποδώσει την αίσθηση του απείρου του χρόνου και του τόπου.) Η ψευδαίσθηση που δημιουργείται στην θέα αυτού του νοητού φράχτη δέντρων καθώς φαντάζεται τις απέραντες εκτάσεις που υπάρχουν πέρα από αυτόν, ο τρόπος που την εκφράζει σε αφήνει ελεύθερο να φαντάζεσαι ξεπερνά το χρόνο και την φθορά και σε φέρνει σε μια κατάσταση ιδανική αυτός είναι και ο λόγος που με παρακίνησε να ασχοληθώ με το έργο του…

• O Leopardi επηρεάστηκε από τον ρομαντισμό ήταν μια καλλιτεχνική, λογοτεχνική και πνευματική κίνηση που ξεκίνησε από το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα στην Ευρώπη και να ενισχυθεί ως αντίδραση στη Βιομηχανική Επανάσταση. Εν μέρει, ήταν μια εξέγερση κατά της αριστοκρατικής, κοινωνικές και πολιτικές νόρμες της εποχής του Διαφωτισμού και μια αντίδραση ενάντια στην επιστημονική εξορθολογισμό της φύσης. Ενσωματώνονται πιο έντονα στις εικαστικές τέχνες, τη μουσική και τη λογοτεχνία, αλλά είχε σημαντική επίδραση και στην ιστοριογραφία και τη φυσική ιστορία. • Το κίνημα επικυρωθεί δυνατό συναίσθημα ως μια αυθεντική πηγή της αισθητικής εμπειρίας, δίνοντας νέα έμφαση σε τέτοια συναισθήματα όπως φόβο, τη φρίκη και τον τρόμο και δέος -ειδικά αυτό που είναι έμπειρος στην αντιμετώπιση των μεγαλείο της άγριας φύσης και τα γραφικά του ιδιότητες, οι δύο νέες αισθητικές κατηγορίες. Η αυξημένη λαϊκή τέχνη και την αρχαία συνήθεια σε κάτι ευγενές, έκανε τον αυθορμητισμό επιθυμητό χαρακτηριστικό (όπως και στο μουσικό αυτοσχέδια ), και τάχθηκε υπέρ μιας "φυσικής" επιστημολογία των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που διέπονται από τη φύση με τη μορφή της γλώσσας και συνήθη χρήση.

• Ο ρομαντισμός έφτασε πέρα από την ορθολογική και Κλασσικό ιδανικό μοντέλα για να ανυψώσει μια αναζωογόνηση του μεσαιωνισμού και τα στοιχεία της τέχνης και της αφήγησης να θεωρείται ότι είναι αυθεντικά μεσαιωνική, σε μια προσπάθεια να ξεφύγει από τα στενά όρια της αύξησης του πληθυσμού, η άναρχη δόμηση, και η βιομηχανοποίηση, ενώ επίσης προσπάθησε να αγκαλιάσει την εξωτικά, άγνωστα, και απομακρυσμένες από τις λειτουργίες πιο αυθεντικό από ροκοκό Chinoiserie, αξιοποιώντας τη δύναμη της φαντασίας να οραματιστούν και να ξεφύγουν. • Η σύγχρονη έννοια της έχει ένα ρομαντικό χαρακτήρα μπορεί να εκφραστεί με Byronic ιδανικά ενός χαρισματικού, ίσως παρεξηγημένη loner, δημιουργικά τις προσταγές της έμπνευσής του και όχι το πρότυπο τρόπους της σύγχρονης κοινωνίας. • Παρά το γεγονός ότι το κίνημα είχε τις ρίζες τους στη γερμανική Sturm und Drang κίνημα, το συναίσθημα πάνω από τον ορθολογισμό του Διαφωτισμού, τις ιδεολογίες και τα γεγονότα της Γαλλικής Επανάστασης που το υπόβαθρο από το οποίο τόσο ρομαντισμό και το Counter-Διαφωτισμού προέκυψε. Τα όρια της Βιομηχανικής Επανάστασης, είχε επίσης την επιρροή τους στην Ρομαντισμός, η οποία ήταν εν μέρει μια απόδραση από τη σύγχρονη πραγματικότητα. Πράγματι, κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, « Ρεαλισμός »προσφερόταν απέναντι στο ρομαντισμό. Ο ρομαντισμός με αυξημένα τα επιτεύγματα που θεωρούσε ως ηρωικά δηλαδή τους ατομικιστές και τους καλλιτέχνες, των οποίων τα πρωτοποριακά παραδείγματα που αναδεικνύουν την κοινωνία.

•. Κεντρικά θέματα της ποίησής του είναι η ελπίδα, που αποδεικνύεται πλάνη, η μονοτονία της ύπαρξης, και ο πόνος για τη σκληρή μοίρα του ανθρώπου. Απαισιόδοξη και τραγική στον πυρήνα της, λυρική στην έκφρασή της, η ποίησή του έχει εξαιρετική ομορφιά και προκαλεί μάλλον ψυχική ανάταση παρά μελαγχολία. Είναι επίσης βαθιά φιλοσοφική, αν και το φιλοσοφικό του έργο εντοπίζεται κυρίως στα πεζά του (Operette Morali, Pensieri, και στο εκτενές σημειωματάριό του, Zibaldone (κράτησε το ημερολόγιο από Ιούλιο Δεκέμβρη 1832.). Αν και στη διάρκεια της ζωής του ο Leopardi είχε ελάχιστη επιρροή στους σύγχρονούς του, μετά το θάνατό του έτυχε μεγάλης εκτίμησης, κυρίως με τη βοήθεια του κριτικού Francesco De Sanctis. Πρόγονος των Ρομαντικών, έχει επηρεάσει, μεταξύ άλλων, τους Pirandello, Ungaretti, Cardarelli και Quasimodo, αλλά και φιλόσοφους όπως ο Nietzsche και ο Schopenhauer. Σήμερα θεωρείται από πολλούς ως ο σπουδαιότερος ποιητής της Ιταλίας μετά το Δάντη, και, μαζί με τον Πετράρχη, ο σπουδαιότερος λυρικός ποιητής της χώρας του.Τα ποιήματα που ακολουθούν περιλαμβάνονται στα Canti, όπου συγκεντρώνεται το μεγαλύτερο μέρος του ποιητικού έργου του Leopardi. Tα ποιήματα ‘Το άπειρο’ και ‘Στη σελήνη’ είναι από τα διασημότερά του, ενώ τα ποιήματα ‘Από το ελληνικό του Σιμωνίδη’ και ‘Του ιδίου’ αποτελούν ένα δίδυμο που ο ποιητής εμπνεύστηκε από ένα επίγραμμα του Σιμωνίδη της Αμοργού.Το «Άπειρο», Θέµα: αναφέρεται στην αναζήτηση µιας πραγματικότητας πέρα απ’ ό,τι βλέπει, την οποία προσεγγίζει µέσω της φύσης. Πραγματεύεται τα θέµατα της ηδονής και του απείρου. Ανήκει στη φιλοσοφική ποίηση και επικρατεί η ιδέα ότι στον άνθρωπο υπάρχει ένα άπειρο που δε µπορεί να καταλάβει και πηγάζει από το γεγονός ότι ο άνθρωπος επιθυµεί και αναζητά πάντα την ευτυχία.

• Η σχέση του ποιητή µε το χρόνο : Η φιλοσοφία του Λεοπάρντι βρίσκεται στο γεγονός ότι η επιθυµία της ευτυχίας δεν έχει όρια, δηλ. δεν είναι πεπερασµένη και επειδή βασίζεται στην εναλλαγή της ζωής δε µπορεί να τελειώσει µε κάποιον συγκεκριμένο και ευτυχισμένο τρόπο. Έτσι στο τέλος του ποιήµατος, εκφράζεται ένας πεσιµισµός καθώς ο ποιητής θεωρεί σαν καλύτερο σε µια θάλασσα το ναυάγιο. Ο ποιητής κάνει µια στροφή προς το παρελθόν ελπίζοντας ότι έτσι θα µπορέσει να ξεφύγει από το χρόνο που τον πνίγει και θα βρει την ευτυχία που ψάχνει. Η σχέση • του ποιητή µε τη φύση: Η θέα της φύσης από τον ποιητή είναι περιορισμένη καθώς στο 2 ο στίχο, τα δέντρα του κρύβουν τον ορίζοντα. Ωστόσο αυτό βοηθά τον ποιητή να οραματίζεται, να φαντάζεται άλλα πράγµατα πέρα απ’ αυτά που υπάρχουν προκαλώντας του συναισθήματα: «ανατριχιάζω». Υπέρβαση χρόνου και φθοράς, µε την ελπίδα ότι λόγω περιορισμένου ορίζοντα θα κινητοποιήσει η φαντασία. Έτσι ελευθερώνεται η επιθυµία του απείρου και ο άνθρωπος οδηγείται στην υπέρτατη αίσθηση της ευτυχίας. Με το θρόισµα των φύλλων, επιτυγχάνεται η ένωση µε το άπειρο, ενώ συνδέεται το ιστορικό παρελθόν µε το παρόν. (στ. 9-11) Το ποιητικό υποκείμενο: Η παρουσία του ποιητή είναι έντονη σ’ όλο το ποίηµα, εκφράζει προσωπικές σκέψεις και προβληματισμούς σχετικά µε το άπειρο. Με την απλότητα της γλώσσας του και το περιεχόμενο της αναζήτησης ο ποιητής του «Απείρου» συγχωνεύει το κλασικό µε το ρομαντικό. Επίσης γνωρίζει το αίσθηµα του απείρου δεν είναι παρά µια ψευδαίσθηση, ένα γέννηµα της φαντασίας, της µικρότητας και της υπεροψίας του ανθρώπου.

• O Σολωμός προσπάθησε και κατάφερε να υλοποιήσει το όραμα της σύμμειξης των ποιητικών ειδών:έκανε ποίηση του τραγικού (και επικοτραγικού) περιεχομένου χρησιμοποιώντας λυρική γλώσσα, σε ένα ανάλογο της ποίησης του Leopardi, με μόνη διαφορά ότι ενώ ο Leopardi είχε στην διάθεση του μια ομογενοποιημένη γλώσσα ο Σολωμός χρειάστηκε να ξεπεράσει τις γλωσσικές του ελλείψεις (ως αποτέλεσμα του Ιταλόγλωσσου περιβάλλοντος του). Ακόμη ο Καζαντζάκης παρουσιάζει ομοιότητα σε πολλά θέματα με τα οποία είχε ασχοληθεί ο Leopardi:όπως η σχέση του παλιού με το νέο, η αποδόμηση και η αναδόμηση των παραδεδομένων αξιών και των κοινωνιών και των περιόδων που ζουν και δρουν λογοτεχνικά, η συγκρουσιακή σχέση του χρέους με την ελευθερία, καθώς και η αναζήτηση ενός σχήματος που θα επιτρέπει την συνύπαρξη του εσωτερικού και εξωτερικού κόσμου, δίχως συγχρόνως να απορρίπτει οποιοδήποτε συστατικό στοιχείο του μεν ή του δε, είναι μονάχα μερικά από τα πεδία που μπορούν να αποτελέσουν αφορμή, υπό κατάλληλες συνθήκες να αποτελέσουν αφορμή για μια γόνιμη ανάγνωση των δυο λογοτεχνών. Ένα ακόμη κοινό στοιχείο τους είναι η ιδιόμορφη σχέση των δύο λογοτεχνών με το κίνημα του ρομαντισμού μια σχέση που τόσο στον Leopardi όσο και στον Καζαντζάκη τόσο από την χρονολογική θέση του καθενός σε σχέση με το ευρωπαϊκό κίνημα όσο και από τον βαθμό επιρροής που ο ρομαντισμός ασκεί επάνω τους. Έτσι παρ ‘όλο που οι δυο λογοτέχνες δρουν στα όρια της παρουσίας του ρομαντισμού (ο Leopardi στην γέννηση του, ο Καζαντζάκης στην εκπνοή του) και, κατά συνέπεια έρχονται σε επαφή με αυτόν μονάχα εν μέρει επιδιώκοντας να διαγράψουν μια ιδιαίτερη και προσωπική πορεία.

Alla luna • O graziosa luna, io mi rammento • Che, or volge l'anno, sovra questo colle • Io venia pien d'angoscia a rimirarti: • E tu pendevi allor su quella selva • Siccome or fai, che tutta la rischiari. • Ma nebuloso e tremulo dal pianto • Che mi sorgea sul ciglio, alle mie luci • Il tuo volto apparia, che travagliosa • Era mia vita: ed è, nè cangia stile • O mia diletta luna. E pur mi giova • La ricordanza, e il noverar l'etate • Del mio dolore. Oh come grato occorre • Nel tempo giovanil, quando ancor lungo • La speme e breve ha la memoria il corso • Il rimembrar delle passate cose, • Ancor che triste, e che l'affanno duri!

Το ποίημα Alla luna,( για το φεγγάρι) το οποίο γράφτηκε στο Ρεκανάτι το 1819, με τον έκδηλο τίτλο, είναι ένα είδος εξομολόγησης στην σελήνη. Πριν από ένα χρόνο ο ποιητής κοιτούσε την σελήνη από αυτό το λόφο γεμάτος άγχος, με κλαμένα μάτια. Και τώρα δεν έχει αλλάξει τίποτα, αλλά η ανάμνηση είναι γλυκιά, ακόμη και η πικρή. Ο ποιητής έχει επιλέξει να είναι η σελήνη ο μάρτυρας αυτής της εξομολόγησης, και φαίνεται απίθανο το να μείνει απαθής μπροστά στην εξομολόγηση του ποιητή της. Μάλιστα, η μελαγχολική μουσική των στίχων, μοιάζει να δημιουργεί μια αλληλοκατανόηση μεταξύ τους, σαν ο ποιητής να εννοεί, εκ μέρους της σελήνης, την πλήρη κατανόηση του πόνου αλλά και της ηρεμίας του. Η σελήνη παρουσιάζεται ως μοναχική ταξιδιώτης, φωτισμένη με αδύναμο φως, με μια παρθενική χάρη, που λείπει στον ήλιο. Σε αυτήν μπορεί ο ποιητής φιλικά να εμπιστευτεί τον πόνο του. Προχωρώντας στην εξομολόγησή του με μεγαλύτερη κλιμάκωση της στοργής θα την αποκαλέσει έπειτα graziosa (χαριτωμένη, στ. 1),diletta (αγαπημένη, στ. 10).Ο ποιητής μιλάει στο φεγγάρι με μια ποιητική στοργή, που μας κάνει να νιώθουμε ότι αυτό είναι ο έμπιστος μάρτυρας του άγχους και του πόνου του. Περνάει από την σελήνη, μεταξύ των δακρύων του περασμένου χρόνου και της ακίνητης παρατήρησης του παρόντος, ένα κομμάτι της προσωπικής ιστορίας του ποιητής, και όλα αυτά με μια απλότητα και μια αυθορμητικότητα πραγματικά ειδυλλιακή. Βρίσκουμε σε αυτό το ποίημα, τα πιο συνηθισμένα μοτίβα της ποιητικής του Λεοπάρντι: την αίσθηση της φύσης, που προκαλεί την θύμηση του πόνου, καθώς και μια μελαγχολική- αλλά όχι τραγική- όψη της φύσης και του ατόμου.