Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης «Ο Άγιος των νεοελληνικών γραμμάτων» 1851-1911
Αυτοβιογραφικό σημείωμα «Εγεννήθην εν Σκιάθω, τη 4 Μαρτίου 1851. Εβγήκα από το ελληνικόν Σχολείον εις τώ 1863, αλλά μόνον τώ 1867 εστάλην εις το Γυμνάσιον Χαλκίδος, όπου ήκουσα την Α΄ και Β΄ τάξιν. Την Γ΄ εμαθήτευσα είς Πειραιά, είτα διέκοψα τας σπουδάς μου και έμεινα είς την πατρίδα. Κατά τον Ιούλιον του 1872 υπήγα είς το Αγιον Ορος χάριν προσκυνήσεως, όπου έμεινα ολίγους μήνας. Τώ 1873 ήλθα εις Αθήνας καί εφοίτησα εiς την Δ΄ του Βαρβακείου.
Αυτοβιογραφικό σημείωμα Τώ 1874 ενεγράφην εις την Φιλοσοφικήν Σχολήν, όπου ήκουα κατ’ εκλογήν ολίγα μαθήματα φιλολογικά, κατ’ ιδίαν δε ησχολούμην εις τας ξένας γλώσσας. Μικρός εζωγράφιζα αγίους, είτα έγραφα στίχους, καί εδοκίμαζα να συντάξω κωμωδίας. Τώ 1868 επεχείρησα να γράψω μυθιστόρημα. Τώ 1879 εδημοσιεύθη «Η Μετανάστις» έργον μου εις το περιοδικόν «Σωτήρα». Τώ 1882 εδημοσιεύθη «Οι έμποροι των εθνών» εις τώ «Μη χάνεσαι».
Η ζωή και το έργο του Αργότερα έγραψα περί τα εκατόν διηγήματα, δημοσιευθέντα εις διάφορα περιοδικά καί εφημερίδας» Σκιάθος - Αθήνα Αδαμάντιος Εμμανουήλ Η Μετανάστις – 1879 Οι έμποροι των εθνών – 1882 Η Γυφτοπούλα – 1884 Χρήστος Μηλιώνης (νουβέλα) – 1885
Η ζωή και το έργο του «Το χριστόψωμο» - (Εφημερίς,1887) Καθαρεύουσα (αφήγηση), ιδίωμα της Σκιάθου (διάλογοι) Σκιαθίτικα και αθηναϊκά διηγήματα Ιστορικό μυθιστόρημα > ηθογραφικό διήγημα Λογοτεχνία - βιοποριστική απασχόληση «Ο Παπαδιαμάντης είναι ο πρώτος αποκλειστικά επαγγελματίας συγγραφέας στην Ελλάδα, με την έννοια ότι έγραψε για βιοπορισμό» (Μπίτον)
Η ζωή και το έργο του Ταπεινός και απομονωμένος Έγκλημα και τιμωρία (μετάφραση από τα γαλλικά) – 1889 Φόνισσα – (Παναθήναια,1903) «κοινωνικόν μυθιστόρημα» Ποιητικός ρεαλισμός Εταιρεία Παπαδιαμαντικών Σπουδών Παπαδιαμαντικά τετράδια
Η ζωή και το έργο του ...ενεπνεύσθην, αληθώς, από τας αναμνήσεις μου και τα αισθήματά μου, τα οποία θέλγουσι και συγκίνουσιν εμέ αυτόν, ίσως και ολίγους εκλεκτούς αναγνώστας... ...ενόσω ζω και αναπνέω και σωφρονώ, δεν θα παύσω πάντοτε να υμνώ μετά λατρείας τον Χριστόν μου, να περιγράφω μετ’ έρωτος την φύσιν και να ζωγραφώ μετά στοργής τα γνήσια ελληνικά έθη... («Λαμπριάτικος ψάλτης», 1893)
Φόνισσα Κοινωνική επαναστάτρια; Δαιμονικό πλάσμα της γραφής του Παπαδιαμάντη; Ηρωίδα του νατουραλισμού; «Η γραία Χαδούλα εύρε τον θάνατον εις το πέραμα του Αγίου Σώστη, εις το λαιμόν τον ενώνοντα τον βράχον του ερημητηρίου με την ξήραν, εις το ήμισυ του δρόμου, μεταξύ της θείας και της ανθρώπινης δικαιοσύνης»