ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ Εισηγήτρια: Μαρία Μανωλίκα (maria.manolika@yahoo.gr)

Οι Συνέπειες της Διαπολιτισμικής Επαφής Πλέον όλο και περισσότεροι άνθρωποι ζουν τη ζωή τους «διαπολιτισμικά», καθώς η πολύ-πολιτισμικότητα εξελίσσεται ραγδαία σε κάτι δεδομένο. Τι συμβαίνει όμως όταν ερχόμαστε σε επαφή για μεγάλα χρονικά διαστήματα με ανθρώπους από άλλους πολιτισμούς;

Διαπολιτισμική Προσαρμογή Σύμφωνα με τον Anderson (1994) υπάρχουν τέσσερα μοντέλα της διαδικασίας προσαρμογής: Μοντέλο ανάρρωσης: τα άτομα που μεταβαίνουν σε έναν καινούργιο πολιτισμό αναρρώνουν από μια τραυματική εμπειρία. Μοντέλο μάθησης: το άτομο πρέπει να αποκτήσει ένα σύνολο δεξιοτήτων ώστε να λειτουργήσει στο νέο πολιτισμικό περιβάλλον μέσω του μηχανισμού της ενίσχυσης.

Διαπολιτισμική Προσαρμογή Μοντέλο ταξιδιού: χαρτογραφεί την πορεία από την άγνοια του πολιτισμού και την απόρριψη του στην κατανόηση και την αποδοχή του Μοντέλο ισορροπίας: η διαπολιτισμική προσαρμογή είναι μια δυναμική διαδικασία μείωσης της έντασης, η οποία παράγεται όταν η εκδήλωση πολιτισμικών διαφορών διαταράσσει την εσωτερική αρμονία του ατόμου.

Διαπολιτισμική Προσαρμογή Σύμφωνα με τον Anderson (1994) η διαπολιτισμική προσαρμογή είναι κυκλική, συνεχής και διαδραστική. Αυτό που στηρίζει το άτομο κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας είναι: Διάθεση για νέες πολιτισμικές επιρροές Διάθεση αντιμετώπιση εμποδίων Αντιμετώπιση προκλήσεων

Διαπολιτισμική Προσαρμογή Επαναπατριζόμενοι: εγκαταλείπουν την προσπάθεια από τις πρώτες ματαιώσεις. Δραπέτες: παραμένουν στον πολιτισμό, αλλά ελαχιστοποιούν την επαφή με την ξένη πραγματικότητα. Φυλακισμένοι: προσαρμόζονται τόσο όσο χρειάζεται για να επιβιώσουν.

Διαπολιτισμική Προσαρμογή Κάστορες: η διαπροσωπική προσαρμογή είναι ελάχιστη και αποφεύγουν την επαφή με τον πολιτισμό. Προσαρμοσμένοι: αντεπεξέρχονται ικανοποιητικά, δημιουργούν σχέσεις με μέλη του ξένου πολιτισμού. Ενταγμένοι: κατακτούν γνωστικά, συναισθηματικά και συμπεριφοριστικά τον ξένο πολιτισμό.

Επιπολιτισμός Ο όρος «επιπολιτισμός» αναφέρεται στις αλλαγές που επέρχονται στα άτομα και ομάδες ως αποτέλεσμα της επαφής με άτομα άλλων πολιτισμών. Ψυχολογική προσαρμογή: ενδοψυχικές συνέπειες της αντιμετώπισης του νέου περιβάλλοντος. Κοινωνικό-πολιτισμική: διαπροσωπικές συνέπειες της αντιμετώπισης του νέου περιβάλλοντος.

Πρόβλεψη Διαπολιτισμικής Έκβασης Η υπόθεση της επαφής (Amir, 1969) υποστηρίζει ότι η αλληλεπίδραση μελών διαφορετικών ομάδων μπορεί να μειώσει τις προκαταλήψεις και της εχθρότητα. Ποιοι παράγοντες προβλέπουν μια επιτυχή έκβαση όταν οι άνθρωπο έρχονται σε επαφή;

Πρόβλεψη Διαπολιτισμικής Έκβασης Πολιτισμικοί: τα άτομα που κοινωνικοποιούνται σε προστατευμένες κοινωνίες νιώθουν μεγαλύτερη νοσταλγία. Δημογραφικοί: οι ομάδες υψηλού κύρους στην κοινωνική ιεραρχία έχουν πιο θετικές διομαδικές σχέσεις. Πολιτικοί: το στρες μειώνεται εάν η πρακτική της κοινωνίας ενθαρρύνει τη συμμετοχή και διατήρηση της πολιτισμικής κληρονομιάς.

Πρόβλεψη Διαπολιτισμικής Έκβασης: Προσωπικότητα Ευσυνειδησία: συνδέεται με την ψυχολογική προσαρμογή. Εξωστρέφεια: προκύπτουν αντικρουόμενα αποτελέσματα. Νευρωτισμός: αναστέλλει την προσαρμογή. Προσήνεια: απώλεια της προσαρμογής. Δεκτικότητα: προβλεπτικός παράγοντας προσαρμογής.

Πρόβλεψη Διαπολιτισμικής Έκβασης: Στάσεις Εναρμόνιση: οι πολιτισμικές παραδόσεις των ομάδων θεωρούνται πολύτιμες (θετικά). Αφομοίωση: το άτομο απορρίπτει τον πολιτισμό προέλευσης (θετικά). Διαχωρισμός: το άτομο αγκιστρώνεται στον πολιτισμό προέλευσης (αρνητικά). Περιθωριοποίηση: το άτομο απορρίπτει και τους δυο πολιτισμούς (αρνητικά).

Εξομάλυνση Διαπολιτισμικής Έκβασης: Γάμος Οι διαπολιτισμικοί γάμοι εμφανίζουν υψηλότερο ποσοστό διαζυγίων, καθώς το σύνολο των πολιτισμικών διαφορών εκδηλώνεται συμβάλλοντας στην αύξηση των συγκρούσεων (Ting-Toomey, 1994). Κατά τον Fontaine (1990), οι σύζυγοι θα πρέπει να γνωρίζουν την πολιτισμική κληρονομιά και να θεωρούν επιτρεπτή την εκδήλωσή της.

Επιλογή Προσωπικού Πολυπολιτισμική ομάδα εργασίας: μείωση προκατάληψης και επιλογή ατόμων με ευχάριστη προσωπικότητα. Βελτίωση επικοινωνιακής δεξιότητας. Μετάθεση στο εξωτερικό: επιλογή ατόμων με πολιτισμικό υπόβαθρο κοινό με αυτό της χώρας υποδοχής. Αξιολόγηση πολιτισμικών δεξιοτήτων.

ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ Εισηγήτρια: Μαρία Μανωλίκα (maria.manolika@yahoo.gr)