Τα ΜΜΕ από την Οπτική της Οικονομικής Θεωρίας Καθηγητής Νίκος Λέανδρος Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων & Πολιτισμού Πάντειο Πανεπιστήμιο

«Media economics is concerned with how media operators meet the informational and entertainment wants and needs of audiences, advertisers, and society with available resources. It deals with the factors influencing production of media goods and services and the allocation of those products for consumption» Picard, R. (1989) Media Economics: Concepts and Issues. London: Sage, σελ. 7

Η ΑΓΟΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΗΣ

Ο μηχανισμός της αγοράς αποτελείται από δύο σκέλη: τη ζήτηση και την προσφορά αγαθών. Στα οικονομικά με τον όρο ζήτηση εννοούμε την επιθυμία των καταναλωτών (νοικοκυριά ή επιχειρήσεις) να αποκτήσουν μια συγκεκριμένη ποσότητα ενός προϊόντος για κάθε δεδομένη τιμή. Με τον όρο προσφορά εννοούμε την επιθυμία των παραγωγών να προσφέρουν μια συγκεκριμένη ποσότητα ενός προϊόντος για κάθε δεδομένη τιμή.

Η εξισορρόπηση της προσφοράς με τη ζήτηση για τα περισσότερα προϊόντα πραγματοποιείται στα πλαίσια της αγοράς μέσω του μηχανισμού διαμόρφωσης της τιμής του προϊόντος. Εξαίρεση αποτελούν τα λεγόμενα δημόσια αγαθά. Τα αγαθά αυτά έχουν το χαρακτηριστικό ότι το όφελος που παρέχουν δεν μπορεί να διαιρεθεί και να περιέλθει σε μια μόνο κατηγορία ανθρώπων με τον αποκλεισμό των άλλων, όπως συμβαίνει με τα ιδιωτικά αγαθά, αλλά διαχέεται σ’ ολόκληρο το κοινωνικό σύνολο. Με άλλα λόγια, όταν τα αγαθά αυτά παραχθούν και διατεθούν σ’ ένα μόνο άτομο, μπορούν ταυτόχρονα να τα απολαύσουν όλα τα άτομα του κοινωνικού συνόλου.

Η ελεύθερη δια του αέρος μετάδοση ραδιοφωνικού και τηλεοπτικού σήματος αποτελεί ένα, ιδιόμορφο είναι η αλήθεια, παράδειγμα δημόσιου αγαθού. Ιδιόμορφο γιατί για τους θεατές και ακροατές αποτελεί δημόσιο αγαθό αλλά αυτό δεν ισχύει για τους διαφημιζόμενους. Η παρατήρηση αυτή αποκαλύπτει μια σημαντική ιδιαιτερότητα που παρουσιάζουν τα ΜΜΕ. Στη συντριπτική πλειοψηφία τόσο τα έντυπα όσο και τα ηλεκτρονικά Μέσα απευθύνονται όχι σε μια αλλά σε δύο αγορές. Η επιτυχία στην κάθε μια απ’ αυτές τις αγορές επηρεάζει την πορεία που έχει το προϊόν και στην άλλη.

Ο ΔΙΠΛΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΤΟ ΚΟΙΝΟ Η ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ο Μαρσαλιανός ‘σταυρός’ D= f(Pi, Pk, Y, T) S= f(Pi, Pk, Techn, Exp) όπου i ≠ k

Pi = η τιμή του προϊόντος i Pk = η τιμή του προϊόντος k Y = Eισόδημα T = Προτιμήσεις καταναλωτών (tastes) Techn = Τεχνολογία – κόστος παραγωγής Exp = προσδοκίες παραγωγών

Ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των πολιτιστικών προϊόντων Υπερπροσφορά εν δυνάμει δημιουργών Ασάφεια ως προς την ποιότητα των προϊόντων (experience goods) Οι καταναλωτές συχνά δημιουργούν ιδιαίτερα δίκτυα Η ζήτηση συχνά αντιστρέφεται με κυκλικό τρόπο (άνοδος μετά από μακρά περίοδο κάμψης)

ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΠΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Αντικείμενο της Πολιτικής Οικονομίας είναι η μελέτη της παραγωγής και διανομής του πλούτου Η επιχείρηση ως ένας ζωντανός, πολύπλοκος και αντιφατικός οργανισμός σε συνεχή αλληλεπίδραση με το ευρύτερο περιβάλλον

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Το σύστημα αξίας Πηγή: Porter, M. (1985) Competitive Advantage: Creating and Sustaining Superior Performance. New York: Free Press, σ.35.

ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ

Η κυριαρχία της τηλεόρασης Αδύνατη αναγνωστική συμπεριφορά Περιορισμένη διείσδυση διαδικτύου και Η/Υ Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης: μεγάλη μείωση της διαφημιστικής δαπάνης και κατάρρευση της κυκλοφορίας των έντυπων Μέσων

Το Ελληνικό παράδοξο: Μικρή αγορά, αλλά πληθώρα έντυπων και οπτικοακουστικών Μέσων. Γενικευμένη ανομία στα Ο/Α Μέσα μετά το 1989 ως αποτέλεσμα της διαπλοκής μεταξύ βαρόνων των Μέσων και πολιτικής εξουσίας. Διαμόρφωση ενός ισχυρού ολιγοπωλίου που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς και των διαφημιστικών εσόδων στα Μέσα εθνικής εμβέλειας