Εμμηνόπαυση και επίδραση στη σεξουαλική Υγεία των γυναικών Εμμηνόπαυση και επίδραση στη σεξουαλική Υγεία των γυναικών Τσιαούση Ιωάννα Γυναικολόγος –Μαιευτήρας Md, MSc exeMBA Κλινική Σεξολογία –FECSM

Σύγχρονες προκλήσεις Αύξηση του μέσου όρου ηλικίας :82 έτη Σημαντικές αλλαγές στην αναπαραγωγική διαδικασία των γυναικών .Γίνονται μάνες σε μεγαλύτερη ηλικία Αλλαγές στην εργασία των γυναικών –καριέρα Βελτίωση της σεξουαλικής λειτουργίας των ανδρών μέσα από τη βελτίωση των φαρμακευτικών σκευασμάτων Μεγάλη επίδραση στην ποιότητα ζωής με ατομικές και κοινωνικές συνέπειες

Η Γυναικεία σεξουαλική δυσλειτουργία μετά την εμμηνόπαυση 40% των γυναικών περιμένουν να ερωτηθούν από το γιατρό τους αλλά 1/10 γιατρούς αναδεικνύουν και συζητάνε τα συμπτώματα με τις γυναίκες Το ποσοστό των γυναικών με σεξουαλικές διαταραχές στην εμμηνόπαυση κυμαίνεται από 68% έως 86.5%. Σύγχυση με τη διάγνωση Χαμηλό επίπεδο ενημέρωσης του κοινού –Δεν γνωρίζουν ότι υπάρχουν τρόποι αντιμετώπισης Περιορισμός στις θεραπευτικές επιλογές

Πόσο απασχολεί τις γυναίκες το πρόβλημα της σεξουαλικής δυσλειτουργίας μετά την εμμηνόπαυση Μελέτη με 833 εμμηνοπαυσιακές γυναίκες 45 έως 60 ετών 38% των γυναικών δήλωσαν στο γιατρό τους ανησυχία για τη σεξουαλικής λειτουργία τους Hofland SL, Powers J. Sexual dysfunction in the menopausal woman: hormonal causes and management issues. Geriatr Nurs. 2014;17:161-165.

Βασικές έννοιες σεξουαλικής ιατρικής

συναισθηματική & σωματική Σεξουαλική Διέγερση/ Επιθυμία Μοντέλο γυναικείας σεξουαλικής ανταπόκρισης Basson R Η γυναίκα επιλέγει να δεχτεί ερεθίσματα Συναισθηματική εγγύτητα Ευχαρίστηση συναισθηματική & σωματική Αυθόρμητη σεξουαλική επιθυμία Σεξουαλικά ερεθίσματα Η γυναίκα σε ουδέτερη κατάσταση επιλέγει να δεχτεί ερεθίσματα, με κίνητρο την αγαπη, την ανοχή, την υποχρέωση….Ωστόσο, μπορεί να δεχτεί ερεθίσματα εξαιτίας της αυθόρμητης σεξουαλικής επιθυμίας. It assumes that men and women have similar sexual responses, and in so doing may pathologize normal behavior in women.4,5 Many women do not move progressively and sequentially through the phases as described. According to sex educator and researcher Beverly Whipple, PhD, RN, FAAN, professor emerita at Rutgers University, women may not even experience all of the phases—for example, they may move from sexual arousal to orgasm and satisfaction without experiencing sexual desire, or they can experience desire, arousal, and satisfaction but not orgasm.5 This thinking was alluded to by Masters and Johnson and is echoed by Rosemary Basson, MB, FRCP, of the University of British Columbia, who posits that much of female sexual desire is actually responsive rather than spontaneous—for instance, a reaction to a partner’s sexual interest rather than a spontaneous stirring of her own libido.6 As a largely biologic model, the Masters and Johnson and Kaplan framework has been criticized because it does not take into account non-biologic experiences such as pleasure and satisfaction7 or place sexuality in the context of the relationship.4 Σεξουαλική Διέγερση/ Επιθυμία Σεξουαλική Διέγερση Basson R. (2001) Obstet. Gynecol.; 98:350-353

Κατηγορίες Γυναικείας Σεξουαλικής Δυσλειτουργίας Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία Υποτονική επιθυμία/ αποστροφή Δυσκολία στη διέγερση Διαταραχή σεξουαλικής διέγερσης Δυσκολία στη επίτευξη οργασμού Διαταραχή Εκδήλωση πόνου κατά την επαφή Δυσπαρεύνια/ κολεόσπασμος Basson R, et al. J Urol. 2000;163:888-893.

Γυναικεία σεξουαλική δυσλειτουργία DSM-IV Laumann EO et al JAMA 1999;281;537-544

Συσχέτιση με την ηλικία

Ποιο είναι το πιο συχνό προφίλ γυναικών στην εμμηνόπαυση Ο συνδυασμός αποτελείται από Μείωση ή απώλεια σεξουαλικής επιθυμίας Προβλήματα σεξουαλικής διέγερσης Ανικανότητα επίτευξης οργασμού Επώδυνη σεξουαλική επαφή Κακή εικόνα σώματος Μείωση σεξουαλικής έλξης και ερωτικότητας Practical aspects in the management of vaginal atrophy and sexual dysfunction in per menopausal and postmenopausal women.Goldstein I1, Alexander JL

Πόσο μεγάλο είναι τα πρόβλημα VVA study Σύμφωνα με την VVA study σε 1000 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες 64% επώδυνο sex, 64% μείωση της libido 58% απέφευγαν την επαφή Τα συμπτώματα επειδεινώνονται 4% στην περιεμμηνόπαυση 25% στον 1ο χρόνο εμμηνόπαυσης 47% στον 3ο χρόνο εμμηνόπαυσης Διαφορετκής βαρύτητας Οι μισές γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση υποφέρουν από συμπτώματα του GSM (VIVA study) Management of symptomatic vulvovaginal atrophy: 2013 position statement of The North American Menopause Society. Menopause 2013;20: 888-902.

Ποιοι και πόσοι αιτιολογικοί παράγοντες σεξουαλικής δυσλειτουργίας στην εμμηνόπαυση

Αιτιολογικοί παράγοντες σεξουαλικής δυσλειτουργίας στην εμμηνόπαυση Αιτιολογικοί παράγοντες σεξουαλικής δυσλειτουργίας στην εμμηνόπαυση Βιολογικοί Παράγοντες Ορμονικοί παράγοντες • Ιατρογενή εμμηνόπαυση και υποκείμενη παθολογία Ψυχο-κοινωνικοί παράγοντες • πρώην σεξουαλικό ιστορικό –εμπειρίες • Επίτευξη επαγγελματικών προσωπικών στόχων • Body image • Είδος προσωπικότητας και ταμπεραμέντο • Δυναμική της σχέσης • Επάγγελμα –κοινωνικό προφίλ –οικονομικό status • Εθνικότητα κουλτούρα –θρησκεία • Ηλικία εμμηνόπαυσης • Βαθμός ΝΦΔ αγγειοκινητικών διαταραχών Συνοδό παθολογία-Φάρμακα • Έλλειψη αγάπης από σύντροφο Ψυχολογικά προβλήματα Οικογενειακά θέματα με τα παιδιά Biological and Psychosocial Pathophysiology of Female Sexual Dysfunction During the Menopausal Transition Alessandra Graziottin, MD,*† and Sandra R. Leiblum,

Ποιο είναι τα αιματολογικό προφίλ της γυναίκας σε εμμηνόπαυση Ποιο είναι τα αιματολογικό προφίλ της γυναίκας σε εμμηνόπαυση

Ο ρόλος των οιστρογόνων στη σεξουαλικότητα Ελαστικότητα Κολπική λίπανση Αγγείωση Οίδημα χειλέων Αποκάλυψη του πρόδρομου του κόλπου μετά το οίδημα των χειλέων Αύξηση της αισθητικότητας Εμμηνόπαυση Κολπικός Βλεννογόνος ξηρός και λεπτός . Εξασθενημένος Χάνει την αγγείωση του - την ροδαλότητα του Μείωση του τριχωτού Μείωση υπερηβικού λίπους και ελαστικότητας Μείωση διέγερσης με ερεθίσματα . Μείωση της αισθητικότητας Δυσπαρεύνεια

Η γυναίκα με GSM έχει 4 φορές μεγαλύτερος κίνδυνος ανάπτυξης ΣΔ Biological and Psychosocial Pathophysiology of Female Sexual Dysfunction During the Menopausal Transition Alessandra Graziottin, MD,*† and Sandra R. Leiblum,

Σχέση προβλημάτων ουροποιητικού σε γυναίκες με ατροφία Μελέτη 9000 γυναικών σε εμμηνόπαυση Ακράτεια ούρων σε 15% έως 35% των γυναικών πάνω από 60 έτη 7-φορές μεγαλύτερο κίνδυνο διαταραχών πόνου 4-φορές μεγαλύτερο κίνδυνο διαταραχών διέγερσης Constantine GD, Bruyniks N, Princic N, et al. Incidence of genitourinary conditions in women with a diagnosis of vulvar/vaginal atrophy. Curr Med Res Opin 2014;30:143-148

Βιολογικοί παράγοντες Μείωση LIBIDO Διαταραχή της σεξουαλικής διέγερσης Παθολογία ουροδόχου κύστεως και εντερικής λειτουργίας Λοιμώξεις ουροποιητικού και γεννητικού Ατροφία μαστών Αγγειοκινητικά θέματα που επιδρούν και στους 2 συντρόφους Ατροφική και ευαίσθητη ουροδόχο κύστη Μείωση ελαστικότητας και τονικότητας Ακράτεια ούρων ,δυσουρία ,συχνές κυστίτιδες μετά την επαφή

Αύξηση της δυσπαρευνίας Απώλεια σεξουαλικού ενδιαφέροντος Φαύλος κύκλος Δυσφορία στην επαφή Αύξηση του άγχους Αύξηση της δυσπαρευνίας Πυελική ατροφία Κοιλιακός πόνος κατά την έναρξη και τη βαθιά διείσδυση Απώλεια σεξουαλικού ενδιαφέροντος

Δεδομένα από γυναίκες με χαμηλά ανδρογόνα Η σχέση της τεστοστερόνης με τη Γυναικεία σεξουαλική δραστηριότητα Δεδομένα από γυναίκες με χαμηλά ανδρογόνα Adapted from Bachmann, 2002 [24]. ORIGINAL ARTICLE: The Current Outlook for Testosterone in the Management of Hypoactive Sexual Desire Disorder in Postmenopausal Women

Επίδραση στο ζευγάρι Μελέτη CLOSER Αρνητική Επίδραση στο ζευγάρι (women, 58%; men 78%) Μείωση και απώλεια libido (64% και 52%,). 38% των γυναικών και 39% των ανδρών ανέφεραν επίδραση στη σχέση Μελέτη REVIVE οι γυναίκες αναφέρουν ότι τα κολπικά συμπτώματα επέδρασαν αρνητικά στην ευχαρίστηση της σεξουαλικής πράξης (59%), ύπνου (24%), και συνολική ευχαρίστηση της ζωής (23%)

Αντιμετώπιση του GSM Ποιος είναι ο στόχος Ανακούφιση συμπτωμάτων 1η γραμμή αντιμετώπισης Μακράς διάρκειας κολπικά ενυδατικά Μικρής διάρκειας χαμηλής δόσης κολπικών οιστρογόνων Εάν υπάρχει και σχέση με την σεξουαλική δράση Μη –ορμονικά κολπικά λιπαντικά κατά τη διάρκεια της επαφής , Μακράς δράσης κολπικά ενυδατικά Συστηματική ορμονική θεραπεία (στόμα ή διαδερμικά) Χαμηλής δόσης οιστρογονικές θεραπείες (π.χ κρέμες κολπικές ενδοκολπικά χάπια ) Τα τοπικά οιστρογόνα μπορεί να βελτιώνουν και τα ουρολογικά προβλήματα

Εμμηνόπαυση και Ορμονική θεραπεία (HT) Μονοθεραπεία με τη χρήση οιστρογόνων Συνδυασμός οιστρογόνων και προγεστερόνης Αποτυχία θεραπείας σε 10% έως 15% των γυναικών. Βελτίωση συμπτωμάτων κόλπου –αιδοίου Δεν αρκεί για τη λύση σεξουαλικών προβλημάτων

Επιλεκτικοί τροποποιητές των οιστρογονικών υποδοχέων (SERMs) Η Ospemifene είναι το μόνο SERM εγκεκριμένο από FDA για τη θεραπεία της μετρίου και σοβαρής δυσπαρεύνειας Βελτίωση κολπικού PH κολπικής ατροφίας, δείκτη ωριμότητας και δυσπαρεύνειας με καθημερινή χρήση 60mg Βελτίωση σεξουαλικής λειτουργίας Climacteric. 2015 Apr; 18(2):226-32.

Τοπικές θεραπείες Μη –ορμονικά σκευάσματα Τοπικές θεραπείες Μη –ορμονικά σκευάσματα 1η γραμμή θεραπείας Κολπικά λιπαντικά (Νερό –σιλικόνη –λάδι ) ενυδατικά για ατροφία στην επαφή Μακράς δράσης ενυδατικά για μείωση κολπικού PH σε προ-εμμηνοπαυσιακό επίπεδο χωρίς να αλλάζουν το δείκτη ωριμότητας Τοπικές κρέμες με υαλουρονικό οξύ έχουν δράση παρόμοια με οιστρογονική κρέμα Management of symptomatic vulvovaginal atrophy: 2013 position statement of The North American Menopause Society. Menopause. 2013 Sep; 20(9):888-902; quiz 903-4.

Είναι ασφαλή ?? Τα χαμηλής δόσης οιστρογονικά σκευάσματα δεν παράγουν υψηλά επίπεδα οιστρογόνων στη συστηματική κυκλοφορία σε σχέση με τα συστηματικά 2006 Cochrane review Δεν αναδείχθηκε αυξημένος κίνδυνος θρομβοεμβολικών επεισοδείων Τα επίπεδα οιστραδιόλης παρέμεναν στα προ-εμμηνοπαυσιακά επίπεδα με σπάνια εμφάνιση ενδομήτριας υπερπλασίας και Ca ενδομητρίου Σχετική αντένδειξη σε γυναίκες με Ca μαστού και Ca ενδομητρίου

Ποια η θέση της τεστοστερόνης

Flibanserin “Doctors might be required, for instance, to inform patients of potential side effects—like low blood pressure, fainting, nausea and dizziness—and physicians might have to become certified to prescribe the drug.” ©ST Lindau U Chicago 2015

Η αντιμετώπιση των προβλημάτων μετά την εμμηνόπαυση απαιτούν αλλαγή συνολικής στάσης ζωής Καλή διατροφή – Γυναίκες >50: 2.4mcg Βιταμίνης Β12 & 1,5mg Βιταμίνης Β6 – Γυναίκες > 50: 1.200mg Ασβέστιο – Βιταμίνη D 600IU – Σίδηρος Δραστηριότητες Ασκηση >2ώρες / εβδομάδα αεροβικής γυμναστικής μέτριας βαρύτητας Ασκήσεις αύξησης μυικής μάζας 1-2 φορές / Εβδομάδα Διακοπή καπνίσματος Προσπάθεια για συστηματικές επαφές Περιθώριο για διέγερση κατά την επαφή Αντιμετώπιση της κολπικής ξηρότητας Θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης

Σας Ευχαριστώ