ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Συμβάλλει στην ενεργητική και παθητική επικοινωνία του ανθρώπου με το περιβάλλον. Αποτελεί έδρα των ψυχικών λειτουργιών Δια μέσου των αισθητηρίων οργάνων, φέρει τον άνθρωπο σε επικοινωνία με τον εξωτερικό κόσμο Ελέγχει την απόδοση διαφόρων οργανικών συστημάτων είτε άμεσα (νεύρα), είτε έμμεσα (ενδοκρινείς αδένες) ρυθμίζοντας τη δράση του αναπνευστικού, κυκλοφορικού, πεπτικού, ουροποιητικού κ.λ.π Διακρίνεται στο Ζ.Ν.Σ (κινήσεις – αισθήσεις) και στο Φ.Ν.Σ (Φυτικές λειτουργίες)

Ζωικό ή Εγκεφαλονωτιαίο Νευρικό Σύστημα Εξυπηρετεί τη «σύγκρουση» του ατόμου με το περιβάλλον του Οι διαδικασίες σ’ αυτό είναι μερικώς συνειδητές και υπόκεινται στη βούληση του ατόμου. Διακρίνεται στο Κεντρικό και στο Περιφερικό Ν.Σ. Το Κεντρικό απαρτίζεται από τον Εγκέφαλο και τον Νωτιαίο Μυελό Το Περιφερικό απαρτίζεται από τα εγκεφαλονωτιαία ν. και τα ομώνυμα γάγγλια τους

Κεντρικό Νευρικό Σύστημα Σ’αυτό βρίσκονται τα σημεία ολοκλήρωσης των νευρικών ερεθισμάτων Ο μεγαλύτερος όγκος του Κ.Ν.Σ βρίσκεται στην υπηρεσία της συσχέτισης δραστηριοτήτων του κινητικού μηχανισμού Αντίθετα η εκπροσώπηση των υπόλοιπων οργανικών συστημάτων στο Κ.Ν.Σ είναι μικρή αλλά απαραίτητη για τη ζωή.

Α. Ο ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ Παριστάνει ένα κεντρικό εποπτικό σταθμό στον οποίο καταλήγουν οι πληροφορίες από το υπόλοιπο σώμα και από τον οποίο αποστέλλονται εντολές σε όλους τους ιστούς του σώματος Βρίσκεται μέσα στο εγκεφαλικό κρανίο και περιβάλλεται από τρία υμενώδη περιβλήματα τις μήνιγγες. Διαιρείται με βάση την εμβρυολογική του προέλευση, στα ακόλουθα πέντε μέρη: Τον Τελικό, τον Διάμεσο, τον Μέσο, τον Οπίσθιο και τον Εσχατο εγκέφαλο.

Ο ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ Κατά μία άλλη διαίρεση,διακρίνεται: Στον Μέγα εγκέφαλο (Τελικός, διάμεσος, μέσος ) Στον Ρομβοειδή εγκέφαλο (οπίσθιος, έσχατος ).Τα δύο αυτά τμήματα διαχωρίζονται μεταξύ τους από μία στενότερη μοίρα τον ισθμό του εγκεφάλου. Άλλη διαίρεση : Αποτελείται από α) τα δύο ημισφαίρια β) την παρεγκεφαλίδα γ) το εγκεφαλικό στέλεχος (προμήκης, γέφυρα, εγκεφαλικά σκέλη, τετράδυμο πέταλο, θάλαμοι.)

Εγκέφαλος (σχήμα -διαστάσεις – βάρος) Εγκέφαλος (σχήμα -διαστάσεις – βάρος) Σχήμα ανώμαλο ωοειδές (δολιχοκέφαλοι), σφαιροειδές (βραχυκέφαλοι). Βασικά εξαρτάται από το σχήμα της κρανιακής κάψας. Βάρος: 1380 – 1400 γρ (άνδρες), 1280 – 1300 γρ. (γυναίκες). Το βάρος είναι δυνατό να κυμαίνεται (880 – 1840 γρ) Οι διαστάσεις δεν είναι σταθερές και εξαρτώνται από τους προαναφερθέντες παράγοντες. Οι μέσες τιμές είναι: Οβελιαία διάμετρος (άνδρες) 16 – 17 εκ. Εγκάρσια διάμετρος : 14 εκ. Κατακόρυφη διάμετρος: 13 εκ. Στις γυναίκες οι διάμετροι είναι κατά 1 εκ. περίπου μικρότεροι

1. Τελικός εγκέφαλος Δύο ημισφαίρια (χωρίζονται μεταξύ τους με την επιμήκη σχισμή και από την παρεγκεφαλίδα με την εγκάρσια σχισμή) Τα ημισφαίρια συνδέονται μεταξύ τους με εμμύελες νευρικές ίνες τους συνδέσμους των ημισφαιρίων. Πυρήνες του τελικού εγκεφάλου Οι πλάγιες κοιλίες των ημισφαιρίων.

Τα ημισφαίρια Α) Τρείς επιφάνειες (έξω, έσω, κάτω) Β) Τρία χείλη (άνω ή ραχιαίο, έξω, έσω ) Γ) Τρείς πόλοι (μετωπιαίος, ινιακός, κροταφικός ) Δ) Σχισμές , αύλακες, έλικες ή γύροι Ε) Λοβοί που δημιουργούνται από σχισμές και αύλακες.

Ημισφαίρια (μορφολογικά γνωρίσματα) Ημισφαίρια (μορφολογικά γνωρίσματα) Αύλακες, σχισμές, έλικες Μεταξύ των αυλάκων και των σχισμών δημιουργούνται πικοιλόσχημες επάρσεις του φλοιού, οι έλικες Έτσι αυξάνεται η επιφάνεια του φλοιού (200.000 – 240.000 mm2) Το πάχος του φλοιού : 1,5 – 4 mm Mέσα στον όγκο αυτό της φαιάς ουσίας υπολογίζεται ότι περιέχονται 14 δισεκατομ. Νευρώνων.

Τα ημισφαίρια Σε κάθε ημισφαίριο διακρίνουμε δύο διαφορετικές μοίρες που εμφανίζουν διαφορετική ανάπτυξη στη ζωολογική κλίμακα. Α) τον ρινικό εγκέφαλο (ανανάπτυκτος στον άνθρωπο) Β) τον χιτώνα ή νεοχιτώνιο που αποτελείται από μία αρχέγονη μοίρα, τη νήσο του Reil που είναι κλεισμένη στο βάθος της πλάγιας σχισμής του εγκεφάλου.

Τα ημισφαίρια (έξω επιφάνεια)

Τα ημισφαίρια (έσω επιφάνεια)

Φλοιός του εγκεφάλου Η μεγενθυμένη με έλικες και αύλακες επιφάνεια του εγκεφάλου καταλαμβάνεται από τον φλοιό που η διαφοροποίηση του ολοκληρώνεται για πρώτη φορά μετά τη γέννηση. Ο τελικός εγκέφαλος ως όργανο ολοκλήρωσης εμφανίζεται περισσότερο εξειδικευμένος συγκριτικά με το εγκεφαλικό στέλεχος και το Ν.Μ. Στο φλοιό, διαφορετικές χώρες, έχουν αναλάβει διαφορετικές λειτουργίες.

Βασικές λειτουργίες του φλοιού στο (έξω επιφάνεια) α) Ο μετωπιαίος λοβός: σχετίζεται με την κινητική λειτουργία και τη σκέψη. β) Ο βρεγματικός λοβός : σχετίζεται με την αισθητικότητα που αφορά στις γενικές αισθήσεις (αφή, πίεση, άλγος, θερμοτητα) γ) Ο κροταφικός λοβός : σχετίζεται με την ακοή δ) Ο ινιακός λοβός: σχετίζεται με την όραση.

Βασικές λειτουργίες του φλοιού (έσω επιφάνεια)

Φλοιός (φλοιώδη κέντρα) Ο ανέπαφος και αβλαβής φλοιός αποτελεί αναγκαία συνθήκη ώστε οι πληροφορίες να γίνονται συνειδητές. Να λαμβάνονται υπ’οψιν στη σκέψη Να μπορούν να ανακληθούν στη μνήμη Να είναι δυνατή συνειδητή κίνηση Υπάρχουν θέσεις του φλοιού που διαφοροποιήθηκαν για την ομιλία, τη γραφή και την κατανόησή τους Οι θέσεις αυτές εντοπίζονται στο επικρατητικό ημισφαίριο (κατά βάση το αριστερό)

Σύνδεσμοι των ημισφαιρίων Σχηματίζονται από εμμύελες νευρικές ίνες που φέρονται από το ένα ημισφαίριο στο άλλο. (συνδεσμικές ίνες) Άλλες νευρικές ίνες συνδέουν τις φλοιώδεις περιοχές ενός και του αυτού ημισφαιρίου, μεταξύ τους (συνδετικές ίνες) Άλλες συνδέουν το φλοιό των ημισφαιρίων με τη φαιά ουσία των υπολοίπων τμημάτων του Κ.Ν.Σ (προβλητικές ίνες)

Σύνδεσμοι των ημισφαιρίων Μεσολόβιο: Αποτελεί τον πυθμένα της επιμήκους σχισμής του εγκεφάλου και το άνω τοίχωμα της πλάγιας κοιλίας. Εκτείνεται οριζόντια ανάμεσα στις εσωτερικές επιφ. των ημισφαιρίων Έχει σχήμα αγκίστρου ( οβελιαία διατομή) με μήκος περίπου 10 εκ.

Ακτινοβολίες του μεσολοβίου α) Ετερότοπες ίνες β) Ομότοπες ίνες 1.Μετωπιαία ακτινοβολία ή έλασσον δίκρανο. 2. Βρεγματική ακτινοβολία 3. Ινιακή ακτινοβολία ή μείζον δίκρανο 4. Κροταφική ακτινοβολία Ολες οι περιοχές δεν συνδέονται κατά την ίδια έκταση με τις αντίστοιχες του αντιθέτου ημισφαιρίου. Τέτοιες είναι α) οι δύο οπτικές άλω, β) οι αισθητικές περιοχές για το χέρι και το πόδι. Η Κροταφική ακτινοβολία ονομάζεται και ταπήτιο

Πρόσθιος σύνδεσμος Αγκυλοειδής δεσμίδα νευρικών ινών, που φέρεται εγκάρσια στο πρόσθιο τοίχωμα της 3ης κοιλίας Συνδέει κυρίως τα παλαιοφλοιώδη μέρη των ημισφαιρίων και σε μικρότερο βαθμό τα νεοφλοιώδη μέρη των κροταφικών λοβών. Στον πρόσθιο σύνδεσμο χιάζονται οι ακόλουθες νευρικές ίνες: Νευρικές ίνες από τον ένα οσφρητικό βολβό στον άλλο Νευρικές ίνες μεταξύ των δύο πρόσθιων διάτρητων ουσιών αμυγδαλοειδών Π. Νευρικές ίνες από τις τελικές ταινίες Νευρικές ίνες μεταξύ των κροταφικών λοβών κυρίως, αλλά και των ινιακών λοβών.

Πρόσθιος σύνδεσμος

Η ψαλίδα Αποτελείται κυρίως, από προβλητικές ίνες του ρινικού εγκεφάλου Συνδέει τους ιπποκάμπους με τα μαστία και τα γάγγλια της ινίας. Μέρη ψαλίδας: α)πρόσθια σκέλη β) σώμα γ) οπίσθια σκέλη.

Σύνδεσμος των ιππόκαμπων Αποτελείται από εγκάρσιες νευρικές ίνες που συνδέουν τα οπίσθια σκέλη της ψαλίδας. Συνάπτεται στέρεα με την κάτω επιφάνεια του μεσολοβίου Μαζί με τα οπίσθια σκέλη της ψαλίδας αποτελεί μόρφωμα που καλείται ψαλτήριο ή λύρα του Δαβίδ. Συνδέει τον ιππόκαμπο και την μεταβατική ρινική ζώνη του ενός ημισφαιρίου με τον ιππόκαμπο του ετερόπλευρου ημισφαιρίου.

Διαφανές διάφραγμα Τριγωνικό νευρικό πέταλο, που φέρεται οβελιαία ανάμεσα στο μεσολόβιο και τα πρόσθια σκέλη της ψαλίδας Περιέχει μια σχισμοειδή κοιλότητα την κοιλία του διαφανούς διαφράγματος. Διαχωρίζει τα μετωπιαία κέρατα των πλάγιων κοιλιών. Λειτουργική αποστολή: Οι πυρήνες το διαφανούς διαφράγματος ανήκουν στο Limbic system και συνδέονται με τον ιππόκαμπο Ο ερεθισμός του διαφ.διαφράγματος μπορεί να προκαλέσει στοματική δραστηριότητα (γλείψιμο,μάσηση) Απεκκριτικές αντιδράσεις (αφόδευση,διούρηση) ή σεξουαλικές (στύση) Γενικά αίσθημα ευφορίας.

Βασικά γάγγλια ή πυρήνες των ημισφαιρίων Ευμεγέθη συμπλέγματα φαιάς ουσίας μέσα στη λευκή ουσία της βάσης των εγκεφαλικών ημισφαιρίων. Ραβδωτό σώμα (κερκοφόρος, φακοειδής Π) Ταινιοειδής πυρήνας ή προτείχισμα Αμυγδαλοειδής πυρήνας.

Ρινικός εγκέφαλος Στα κατώτερα θηλαστικά αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος του τελικού εγκεφάλου Στον άνθρωπο υστερεί σε ανάπτυξη έναντι του νεοχιτωνίου και αποτελείται από: Οσφρητικό βολβό Οσφρητική ταινία Οσφρητικό τρίγωνο Οσφρητικές χορδές Πρόσθια διάτρητη ουσία Υπομεσολόβια έλικα Παροσφρητική άλως Τά ανωτέρω αποτελούν την περιφερική μοίρα Απιοειδής λοβός και ιπποκάμπειος σχηματισμός (κεντρική μοίρα)

Πλάγιες κοιλίες Κεντρική μοίρα που αντιστοιχεί στο βρεγματικό λοβό Τρείς προσεκβολές, το μετωπιαίο,το κροταφικό και το ινιακό κέρας που εισδύουν στους ομώνυμους λοβούς Η πλάγια κοιλία χωρίζεται από την ετερόπλευρη με το διαφανές διάφραγμα, ενώ επικοινωνεί με την 3η κοιλία και έμμεσα μεταξύ τους, με το μεσοκοιλιακό τρήμα του Monro.

Διάμεσος εγκέφαλος Θάλαμοι: Μεγάλες φαιές ωοειδείς μάζες που αποτελούν ενδιάμεσους σταθμούς για όλες τις αισθητικές οδούς Υποθάλαμος: Ανώτερο κέντρο ελέγχου και ρύθμισης των λειτουργιών του Φ.Ν.Σ. Περιέχει κέντρα (ύπνου, σεξουαλικής συμπεριφοράς, πείνας, δίψας). Επιδρά στο συναίσθημα και στη συμπεριφορά. Συμβάλλει στη ρύθμιση της θερμοκρασίας, του ισοζυγίου του ύδατος και του μεταβολισμού των υδατανθράκων και λευκωμάτων και υπεισέρχεται στον έλεγχο των βιολογικών ρυθμών Μεταθάλαμος: Αποτελείται από το έξω και το έσω γονατώδες σώμα που βρίσκονται στο οπίσθιο άκρο του θαλάμου. Παριστάνουν σταθμούς της οπτικής και ακουστικής οδού, αντίστοιχα. Επιθάλαμος: συνδέει τις άνω επιφ. των δύο θαλάμων και αποτελείται από έναν ενδοκρινή αδένα, την επίφυση ή κωνάριο. Θεωρείται ότι παρεμποδίζει την ωρίμανση των γενν.οργάνων πριν την ήβη. Μέση ή Τρίτη κοιλία.

Διάμεσος εγκέφαλος

Διάμεσος εγκέφαλος (υποθάλαμος)

Διάμεσος εγκέφαλος (επιθάλαμος)

Μέσος εγκέφαλος Βρίσκεται οριακά μεταξύ του διαμέσου και του ρομβοειδή εγκεφάλου. Αποτελείται ραχιαία από το τετράδυμο πέταλο, κοιλιακά από τα εγκεφαλικά σκέλη, στα πλάγια από τους βραχίονες του τετραδύμου Επίσης περιέχει τμήμα του συστήματος των κοιλιών και ένα μικρό σωληνάριο, τον υδραγωγό του εγκεφάλου (του Silvious)

Μέσος εγκέφαλος (οβελιαία) διατομή Μέσα στα διδύμια εντοπίζονται αντανακλαστικά κέντρα της οπτικής και ακουστικής οδού, που επηρεάζουν τις κινήσεις. Στα εγκεφαλικά σκέλη βρίσκονται ισχυρές κατερχόμενες νευρικές οδοί

Μέσος εγκέφαλος (κατερχόμενες νευρ. Οδοί)

Οπίσθιος εγκέφαλος Αποτελείται ραχιαία από την παρεγκεφαλίδα και κοιλιακά από την γέφυρα Η παρεγκεφαλίδα εμφανίζει μία μέση μοίρα, τον σκώληκα και δύο πλάγιες μοίρες, τα ημισφαίρια της παρεγκεφαλίδας Η παρεγκεφαλίδα συνδέεται με το εγκεφαλικό στέλεχος με δεσμίδες λευκής ουσίας τα σκέλη (άνω, μέσο, κάτω) Τα άνω με τον μέσο εγκέφαλο, τα μέσα με τη γέφυρα και τα κάτω με τον προμήκη μυελό.

Οπίσθιος εγκέφαλος (ραχιαία) όψη

Οπίσθιος εγκέφαλος (κοιλιακή όψη)

Οι λειτουργίες της παρεγκεφαλίδας Συμβάλλει στη ρύθμιση του μυικού τόνου σε συνεργασία με τις μυϊκές ατράκτους Στη διατήρηση της ισορροπίας του σώματος σε συνεργασία με το όργανο της ισορροπίας Στο συντονισμό της αλληλοδιαδοχής των κινήσεων σε συνεργασία με τον τελικό εγκέφαλο Συγκεκριμένα υποδέχεται διαμέσου των σκελών της, πληροφορίες σχετικά με τις λειτουργίες κίνησης, συγκρίνει τις πληροφορίες αυτές και λειτουργεί σαν ρυθμιστικός σταθεροποιητικός μηχανισμός που ελέγχει και προσαρμόζει τις λειτουργίες κίνησης.

Έσχατος εγκέφαλος Αποτελείται από τον προμήκη μυελό και την 4η κοιλία Προμήκης: σχήμα αποπλατυσμένου κώνου. Η βάση του συνδέεται με τη γέφυρα και η κορυφή του με το Ν.Μ. Κοιλιακή επιφάνεια: Πυραμίδες του προμήκη. Ραχιαία επιφάνεια: επιμήκη επάρματα, την ισχνή δέσμη (έσω) και την σφηνοειδή δέσμη (έξω) Πλάγια επιφάνεια: Ωοειδές φύμα, την ελαία. 4η κοιλία : Έχει σχήμα μικρής σκηνής και περικλείεται ανάμεσα στη γέφυρα και τον προμήκη αφ’ ενός, και στην παρεγκεφαλίδα αφ’ ετέρου.

Mήνιγγες του εγκεφάλου Η σκληρή μήνιγγα Η αραχνοειδής μήνιγγα Η χοριοειδής μήνιγγα(χοριοειδή πλέγματα) Σχισμοειδείς λεμφώδεις χώροι. (υποσκληρίδιος – υπαραχνοειδής) Επισκληρίδιος χώρος

Νωτιαίος Μυελός Αποτελεί την προς τα κάτω συνέχεια του προμήκη. Βρίσκεται μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα Εκτείνεται από τον 1ο αυχ.σπόνδυλο μέχρι τον 1ο ή 2ο οσφυικό. Περιβάλλεται από τις ίδιες μήνιγγες που περιβάλλουν τον εγκέφαλο. Το κάτω διευρυσμένο άκρο του Ν.Μ , ονομάζεται μυελικός κώνος Μοίρες: αυχενική, θωρακική, οσφυική, ιερή και κοκκυγική. Ογκώματα : αυχενικό, οσφυικό Μήκος: 45 εκ., διάμετρος: 1,4 εκ, βάρος: 30 γρ.

Τα εγκεφαλικά νεύρα 1. Οσφρητικό Ν 2. Οπτικό Ν 3. Κοινό κινητικό Ν 4. Τροχιλιακό Ν 5. Τρίδυμο Ν 6. Απαγωγό Ν 7. Προσωπικό Ν 8. Στατικοακουστικό Ν 9. Γλωσσοφαρυγγικό Ν 10. Πνευμονογαστρικό Ν 11. Παραπληρωματικό Ν 12. Υπογλώσσιο Ν

Τα νωτιαία νεύρα

Τα νωτιαία νεύρα Κοντά νευρικά στελέχη (πάχους 1- 8 χιλ) Είναι διατεταγμένα με συμμετρία και μεταμέρεια μέσα στα μεσοσπονδύλια τρήματα. Ο αριθμός τους είναι 31 ζεύγη (8) Αυχενικά, (12) Θωρακικά, (5) Οσφυϊκά (5) Ιερά και (1) Κοκκυγικό Το τμήμα του Ν.Μ που περιέχει ένα ζεύγος νωτ. Νεύρων ονομάζεται νευροτόμιο Τα νευροτόμια είναι όσα και τα νωτιαία νεύρα.

Νωτιαία νεύρα (συνέχεια) α) Ρίζες των νωτιαίων νεύρων (πρόσθια, οπίσθια) Οι οπίσθιες ρίζες σχηματίζονται από τις κεντρικές αποφυάδες των ψευδομονόπολων κυττάρων των νωτιαίων γαγγλίων. β) Τα νωτιαία γάγγλια είναι ερυθρόφαιοι σχηματισμοί που παρεμβάλλονται στις οπίσθιες ρίζες των νωτιαίων ν. γ) Τα στελέχη των Νωτ. Ν. και οι κλάδοι τους: Το στέλεχος αποσχίζεται σε πρόσθιο και οπίσθιο κλάδο. Πριν την απόσχιση του, το στέλεχος χορηγεί α) τον μηνιγγικό κλάδο και β) τον αναστομωτικό κλάδο (λευκό και φαιό).

Σύνθεση των νωτιαίων νεύρων α) Σωματοκινητικές ίνες: εκφύονται από τους κιν.(Π) του προσθίου κέρατος της φαιάς ουσίας του Ν.Μ (καταλήγουν στους σκελετικούς μ) β) Σωματοαισθητικές ίνες: εκφύονται από τα ψευδομονόπολα κύττ. των νωτ.γαγγλ. γ) Σπλαγχνοκινητικές ίνες: εκφύονται από τον έξω διάμεσο (π) του Ν.Μ., εισχωρούν στην πρόσθια ρίζα του νωτ. Ν. και καταλήγουν (καρδιά, σπλάγχνα, αδένες). Οι περισσότερες είναι προγαγγλιακές συμπαθ. ίνες (Α8 – Ο3) που ακολουθούν την εξής πορεία – πρόσθια ρίζα – λευκός αναστ. κλάδος – ισουψές συμπ.γάγγλιο του συμπαθ. στελέχους – μεταγαγγλιακές ίνες (φαιοί αναστ.κλάδοι) – στέλεχος του νωτ. ν – όργανα φυτικής ζωής. Λιγοστές παρασυμπ. προγαγγλιακές ίνες ξεκινούν από την ιερή μοίρα του έξω διάμεσου (π) (Ι2 – Ι4) – πρόσθιες ρίζες Ι2 – Ι4 Ν – παρασυμπαθ. επιτοίχια γάγγλια (πυελικά νεύρα ή νεύρα της στύσης) – μεταγαγγλιακές παρασυμπ. ίνες – σπλάγχνα ελάσσονος πυέλου. δ) Σπλαγχνοαισθητικές ίνες: εκφυόμενες από τα ψευδομονόπολα κύτταρα των νωτ.γαγγλίων, διαχωρίζονται σε κεντρικές και περιφερικές αποφυάδες. Οι περιφερικές αποφυάδες εισχωρούν στα γάγγλια του συμπαθητικού με τους λευκούς αναστ. Κλάδους και χωρίς να σταματήσουν στο συμπ.γάγγλιο, καταλήγουν στο τοίχωμα των σπλάγχνων.

Tα νευρικά πλέγματα Σχηματίζονται από την αναστόμωση των πρόσθιων πρωτεύοντων κλάδων των νωτ. Νεύρων με ανιόντες και κατιόντες κλάδους. Έτσι δημιουργούνται νευρικά δίκτυα που ονομάζονται νευρικά πλέγματα Αυχενικό πλέγμα (Α1 – Α4) Βραχιόνιο πλέγμα (Α5 – Α8) Οσφυϊκό πλέγμα (Ο1 – Ο3) Ιερό πλέγμα (Ο4 – Ι3) Αιδοιϊκό πλέγμα (Ι3 – Ι4) Κοκκυγικό πλέγμα (Ι5 – Κ1)

Νευρικά πλέγματα (συνέχεια) Όπως και τα νωτιαία νεύρα, οι κλάδοι των νευρικών πλεγμάτων αποτελούνται από εμμύελες νευρικές ίνες και είναι νεύρα μικτά. Οι μυικοί κλάδοι περιέχουν σωματοκινητικές ίνες για τους σκελετικούς μ.,σπλαγχνοκινήτικές ίνες για τα αγγεία των μυών και αισθητικές ίνες για τις μυϊκές και τενόντιες ατράκτους Οι δερματικοί κλάδοι περιέχουν σωματοαισθητικές και σπλαγχνοκινητικές ίνες για τα αγγεία και τους αδένες του δέρματος.

Νευρικά πλέγματα (συνέχεια) Δερμοτόμια: Η περιοχή του δέρματος που νευρώνεται από ένα συγκεκριμένο νωτιαίο νεύρο, ονομάζεται δερμοτόμιο. Στον κορμό, γειτονικά δερμοτόμια αλληλοκαλύπτονται (μορφή κεραμιδιών), έτσι ώστε, κάθε δερμοτόμιο να νευρώνεται από δύο ή τρία νευροτόμια ή οπίσθιες ρίζες. Μυοτόμια : μυοτόμια ονομάζουμε την ποσότητα των μυών που νευρώνεται από ένα καθορισμένο νευροτόμιο..

Οι απολήξεις των νεύρων Α. Κινητικές απολήξεις : τελικές κινήτικές πλάκες (μεταβίβαση κινητικών ώσεων στους γραμμωτούς μυς, από το Κ.Ν.Σ. Β. Αισθητικές απολήξεις : (πρόσληψη, διαβίβαση και επεξεργασία αισθητικών πληροφοριών από το εσωτερικό και το εξωτερικό περιβάλλον του οργανισμού και εντοπίζονται σε όλα σχεδόν τα όργανα του ανθρωπίνου σώματος. Οι αισθητικές απολήξεις (υποδοχείς) διακρίνονται σε 3 μεγάλες ομάδες : α) πολύ εξειδικευμένα όργανα (οφθαλμός, στατικοακουστικό όργανο,οσφρητ επιθ. κλπ) β) Υποδοχείς που αντιδρούν σε ειδικές μεταβολές του εσωτερικού περιβάλλοντος (τασεουποδοχείς, χημιουποδοχείς κλπ) γ) Υποδοχείς που εντοπίζονται στο δέρμα και σε βαθύτερα κείμενα όργανα όπως μύες, τένοντες, αρθρώσεις, σπλάγχνα κλπ). Οι υποδοχείς αυτοί είναι ευαίσθητοι σε μηχανικά, θερμικά ερεθίσματα και σε βλαπτικές επιδράσεις που δημιουργούν πόνο. Σε μερικές περιπτώσεις οι αισθητικές απολήξεις είναι (ελεύθερες νευρικές απολήξεις) Στην πλειονότητα οι ίνες αυτές απολήγουν σε ειδικά όργανα (υποδεκτικά)

Οι ελεύθερες νευρικές απολήξεις Αποσχίζονται σε μικρότερα ινίδια που καταλήγουν ελεύθερα, είτε μέσα στα επιθηλιακά κύτταρα, είτε στο συνδετικό ιστό, όπου σχηματίζουν πολύπλοκα πλέγματα Κυρίως εξυπηρετούν κυρίως την αίσθηση του πόνου και εντοπίζονται στην επιδερμίδα, στο χόριο του δέρματος, στο πολύστιβο επιθήλιο πολλών βλεννογόνων, στον κερατοειδή χιτώνά του οφθαλμού, στους ορογόνους υμένες, στους τένοντες, στα αγγειακά τοιχώματα και άλλους ιστούς.

Υποδεκτικά όργανα α) Απτικά σωμάτια του Meissner. Εξυπηρετούν την αφή και εντοπίζονται κυρίως στις θηλές του χορίου του δέρματος της παλαμιαίας και πελματιαίας επιφάνειας των δακτύλων

Υποδεκτικά όργανα β) Οι τελικές κορύνες του (krausse). Είναι υποδεκτικά όργανα για την αίσθηση του ψύχους και εντοπίζονται στο χόριο του δέρματος, στον βλεννογόνο του στόματος και της ρίνας, στον επιπεφυκότα, στον συνδετικό ιστό των νεύρων και των μυών, στους τένοντες και τις αρθρώσεις.

Υποδεκτικά όργανα γ) Πεταλιώδη σωμάτια (των Vater- Pacini) Εξυπηρετούν τις ισχυρές πιέσεις. Είναι πολυάριθμα στον υποδόριο ιστό της παλάμης και του πέλματος και της παλαμιαίας και πελματιαίας επιφ. των δακτύλων. Επίσης βρίσκονται στο περιόστεο, αρθρ.θυλάκους, στο περιμύιο, στα έλυτρα των τενόντων, στην κλειτορίδα, στο πέος, στην ουρήθρα, στις θηλές των μαστών και στους ορογόνους υμένες.

Υποδεκτικά όργανα δ) Σωμάτια των Golgi – Mazzoni Σχετίζονται με την αίσθηση των ελαφρών πιέσεων και εντοπίζοναι στον υποδόριο ιστό, στους τένοντες και στο περιμύιο. Μοιάζουν με τα πεταλιώδη σωμάτια ε) Σωμάτια του Ruffini. Εξυπηρετούν την αίσθηση της θερμότητας και εντοπίζονται κυρίως, στον υποδόριο ιστό των δακτύλων του χεριού και ποδιού, στο χόριο του δέρματος, στους τένοντες και στις μήνιγγες. στ) Μυϊκές και τενόντιες άτρακτοι (μυϊκή αίσθηση)