Πρόσβαση στην αγορά εργασίας και ισότητα ευκαιριών Πρόσβαση στην αγορά εργασίας και ισότητα ευκαιριών Εκπαίδευση, κατάρτιση και διά βίου μάθηση Ισότητα των φύλων Ισότητα ευκαιριών Ενεργή υποστήριξη για την εύρεση εργασίας

Εκπαίδευση, κατάρτιση και διά βίου μάθηση Δικαίωμα σε ποιοτική και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση, κατάρτιση και διά βίου μάθηση για την πλήρη συμμετοχή στην κοινωνία Θα πρέπει να εξασφαλίζεται η πρόσβαση σε ισότιμη βάση, των ατόμων με αναπηρίες ή των ατόμων από μειονεκτούντα περιβάλλοντα Έμφαση στις δεξιότητες που απαιτούνται για τη μετάβαση στην αγορά εργασίας Εκπαίδευση, κατάρτιση και διά βίου μάθηση Ο πυλώνας προβλέπει το γενικό δικαίωμα σε εκπαίδευση και κατάρτιση σε όλη τη διάρκεια του βίου. Στόχος του πυλώνα είναι να διασφαλίζεται η παροχή υψηλής ποιότητας εκπαίδευσης και κατάρτισης, τόσο τυπικής όσο και μη τυπικής. Ο πυλώνας δίνει έμφαση στην καταλληλότητα της εκπαίδευσης και των δεξιοτήτων για την επιτυχή συμμετοχή στην αγορά εργασίας και την εξασφάλιση κοινωνικής συνοχής, καθώς και στις ευκαιρίες για τη διατήρηση και την απόκτηση δεξιοτήτων. Αυτό προϋποθέτει ευέλικτες ευκαιρίες για μάθηση και επανεκπαίδευση, οι οποίες θα πρέπει να προσφέρονται καθ’ όλη τη διάρκεια του βίου και της επαγγελματικής σταδιοδρομίας ενός ατόμου, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων βρεφονηπιακής, αρχικής ή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και κατάρτισης ή επιμόρφωσης, καθώς και των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης για ενηλίκους. Η εκπαίδευση, η κατάρτιση και η διά βίου μάθηση χωρίς αποκλεισμούς προϋποθέτουν προσβάσιμα μέσα για την απόκτηση, τη διατήρηση ή την ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων σε επίπεδο που επιτρέπει σε όλους να έχουν μια ενεργό ζωή. Για παράδειγμα, οι ειδικές ανάγκες των ατόμων με αναπηρίες ή των ατόμων από μειονεκτούντα περιβάλλοντα θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η πρόσβασή τους σε ισότιμη βάση. Δίνεται περαιτέρω έμφαση στις δεξιότητες που απαιτούνται κατά τη διάρκεια μεταβάσεων στην αγορά εργασίας, οι οποίες περιλαμβάνουν αλλαγές στο καθεστώς απασχόλησης, αλλαγή εργοδότη, έναρξη ή λήξη διακοπής της σταδιοδρομίας ή εναλλαγή μεταξύ απασχόλησης και αυτοαπασχόλησης. Αυτό περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την απόκτηση και τη διατήρηση βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων.

Ισότητα των φύλων Διασφάλιση της ίσης μεταχείρισης και των ίσων ευκαιριών για γυναίκες και άνδρες σε όλους τους τομείς (μεταξύ άλλων όσον αφορά τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας, τους όρους και τις συνθήκες απασχόλησης και την εξέλιξη της σταδιοδρομίας) Έμφαση στην ανάγκη ενίσχυσης, κατά τρόπο προορατικό, της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών μέσω της ανάληψης θετικής δράσης Δικαίωμα σε ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας Ισότητα των φύλων Ο πυλώνας δίνει έμφαση στην ανάγκη ενίσχυσης, κατά τρόπο προορατικό, της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών μέσω της ανάληψης θετικής δράσης σε όλους τους τομείς. Καθώς επεκτείνει την ισότητα σε όλους τους τομείς, ο πυλώνας έχει ευρύτερη εμβέλεια από το υφιστάμενο κεκτημένο. Οι διατάξεις σχετικά με την ισότητα των φύλων εστιάζουν ιδίως στη συμμετοχή στην αγορά εργασίας (όπως αποτυπώνεται από το χάσμα στον τομέα της απασχόλησης μεταξύ γυναικών και ανδρών), στους όρους και στις συνθήκες απασχόλησης (π.χ. το χάσμα στη χρήση της μερικής απασχόλησης μεταξύ γυναικών και ανδρών) και στην εξέλιξη της σταδιοδρομίας (π.χ. το ποσοστό των γυναικών σε διευθυντικές θέσεις και οι χαμηλοί αριθμοί γυναικών επιχειρηματιών), δηλαδή σε όλους τους τομείς στους οποίους πρέπει να συντελείται μεγαλύτερη πρόοδος. Η εν λόγω αρχή αφορά την ειδική πρόκληση που συνεπάγονται οι διαφορές στις αμοιβές μεταξύ των φύλων, οι οποίες εξακολουθούν να υφίστανται παρά την υφιστάμενη νομοθεσία.

Ισότητα ευκαιριών Δικαίωμα σε ίση μεταχείριση και ίσες ευκαιρίες όσον αφορά την απασχόληση, την κοινωνική προστασία, την εκπαίδευση, και την πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες Ανεξαρτήτως φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού Έμφαση στην ανάγκη λήψης ειδικών μέτρων (θετικών δράσεων) για την ενίσχυση των ίσων ευκαιριών Ιδιαίτερη προσοχή στις υποεκπροσωπούμενες ομάδες Ισότητα ευκαιριών Ο πυλώνας έχει εν μέρει ευρύτερη εμβέλεια από το υφιστάμενο κεκτημένο καθώς επεκτείνει την προστασία από διακρίσεις λόγω θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας και σεξουαλικού προσανατολισμού στους τομείς της κοινωνικής προστασίας, συμπεριλαμβανομένων της κοινωνικής ασφάλισης και της υγειονομικής περίθαλψης, της εκπαίδευσης και της πρόσβασης σε αγαθά και υπηρεσίες που διατίθενται στο κοινό. Ο πυλώνας επεκτείνει επίσης την απαγόρευση των διακρίσεων λόγω φύλου στον τομέα της εκπαίδευσης, ο οποίες δεν καλύπτονται από το τρέχον κεκτημένο. Η ισότητα των ευκαιριών αποσκοπεί στην προώθηση της ένταξης και της συμμετοχής υποεκπροσωπούμενων ομάδων στην αγορά εργασίας και στην κοινωνία. Στις διατάξεις του πυλώνα επισημαίνεται ότι ενδέχεται να είναι αναγκαία η λήψη ειδικών μέτρων για την πρόληψη, την αποκατάσταση και την αντιστάθμιση μειονεκτημάτων που συνδέονται με ορισμένους λόγους για τους οποίους παρέχεται προστασία. Η αρχή ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ομάδες που διατρέχουν κίνδυνο να υποστούν διακρίσεις μέσω θετικής δράσης και μέτρων ενθάρρυνσης, για παράδειγμα μέσω της προώθησης στους εργοδότες, πρακτικών εξασφάλισης της ποικιλομορφίας του εργατικού δυναμικού.

Ενεργή υποστήριξη για την εύρεση απασχόλησης Δικαίωμα σε έγκαιρη και εξατομικευμένη στήριξη με στόχο τη βελτίωση των προοπτικών για απασχόληση ή αυτοαπασχόληση Εστιάζει στην παροχή βοήθειας για την εύρεση εργασίας, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει υπηρεσίες απασχόλησης, όπως παροχή συμβουλών και καθοδήγησης για την αναζήτηση εργασίας, ή τη συμμετοχή σε «ενεργητικά μέτρα», όπως κατάρτιση, επιδοτήσεις για προσλήψεις ή στήριξη για επανένταξη Διευρύνει το πεδίο εφαρμογής της σύστασης σχετικά με τις εγγυήσεις για τη νεολαία και τη σύσταση για τους μακροχρόνια ανέργους Ενεργή υποστήριξη για την εύρεση απασχόλησης Ο πυλώνας καθορίζει μια σειρά δικαιωμάτων για όλα τα άτομα που αναζητούν εργασία, ανεξάρτητα από το καθεστώς απασχόλησής τους. Εστιάζει στην παροχή βοήθειας για την εύρεση εργασίας, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει υπηρεσίες απασχόλησης, όπως παροχή συμβουλών και καθοδήγησης για την αναζήτηση εργασίας, ή τη συμμετοχή σε «ενεργητικά μέτρα», όπως κατάρτιση, επιδοτήσεις για προσλήψεις ή στήριξη για επανένταξη. Αυτά τα δικαιώματα έχουν ευρύτερη εμβέλεια από το άρθρο 29 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, ο οποίος κάνει λόγο μόνο για δικαίωμα πρόσβασης σε δωρεάν υπηρεσίες εύρεσης εργασίας. Η παροχή βοήθειας για έναρξη αυτοαπασχόλησης αποτελεί επίσης σημαντική επέκταση του υφιστάμενου κεκτημένου. Τρία στοιχεία είναι καίριας σημασίας για αυτά τα δικαιώματα: παρέμβαση σε πρώιμο στάδιο, εξατομικευμένη βοήθεια και στήριξη για την ενίσχυση της ικανότητας επαγγελματικής ένταξης. Το τελευταίο στοιχείο, το οποίο βασίζεται στο δικαίωμα για τη λήψη στήριξης για κατάρτιση ή για την απόκτηση νέων επαγγελματικών προσόντων, είναι κρίσιμης σημασίας από άποψη προσαρμογής σε μια ταχέως μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας. Οι σημερινοί εργαζόμενοι αλλάζουν θέσεις εργασίας συχνότερα σε σχέση με το παρελθόν και τα υφιστάμενα δικαιώματα σε κατάρτιση ή κοινωνική προστασία δεν θα πρέπει να αποθαρρύνουν αυτή την κινητικότητα. Ο πυλώνας διασφαλίζει τη μεταφορά των κεκτημένων δικαιωμάτων των εργαζομένων σε κατάρτιση ή κοινωνική προστασία όταν αλλάζουν καθεστώς απασχόλησης ή εργοδότη, διακόπτουν την επαγγελματική τους σταδιοδρομία ή επιστρέφουν στην εργασία μετά από τέτοια διακοπή, ή μεταβαίνουν από τη μισθωτή απασχόληση στην αυτοαπασχόληση και αντίστροφα. Όσον αφορά τους νέους, ο πυλώνας υπενθυμίζει τις βασικές γραμμές της σύστασης σχετικά με τις εγγυήσεις για τη νεολαία, επεκτείνοντας την εφαρμογή τους σε όλους τους νέους. Όσον αφορά τους ανέργους, ο πυλώνας προβλέπει το δικαίωμα σε εξατομικευμένη στήριξη, η οποία εμπεριέχει την εξατομικευμένη αναλυτική αξιολόγηση, την παροχή συμβουλών και την καθοδήγηση. Η συνέπεια αφορά τον συνεχή χαρακτήρα της στήριξης, π.χ. σε περίπτωση απώλειας της επιλεξιμότητας για τη χορήγηση επιδομάτων ανεργίας, συμπεριλαμβανομένης της θέσπισης άλλων μέτρων, όπως η παροχή κοινωνικών υπηρεσιών, για την αντιμετώπιση των εμποδίων στην εύρεση εργασίας. Για τους μακροχρόνια ανέργους, δηλαδή για τα άτομα που είναι άνεργα για διάστημα μεγαλύτερο από δώδεκα μήνες, προβλέπει το δικαίωμα σε εξατομικευμένη στήριξη, η οποία εμπεριέχει την αναλυτική ατομική αξιολόγηση και τη συμφωνία ένταξης στην εργασία που αναφέρεται στη σύσταση του Συμβουλίου, της 15ης Φεβρουάριου 2016, για την ένταξη των μακροχρόνια ανέργων στην αγορά εργασίας.

Δίκαιες συνθήκες εργασίας Ασφαλής και ευπροσάρμοστη απασχόληση Μισθοί Όροι απασχόλησης Κοινωνικός διάλογος Ασφαλές περιβάλλον εργασίας Ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής

Ασφαλής και ευπροσάρμοστη απασχόληση Δικαίωμα σε δίκαιη και ίση μεταχείριση όσον αφορά τις συνθήκες εργασίας, την πρόσβαση στην κοινωνική προστασία και την κατάρτιση Οι εργοδότες θα πρέπει να διαθέτουν την αναγκαία ευελιξία ώστε να μπορούν να προσαρμόζονται γρήγορα στις μεταβολές των οικονομικών συγκυριών Ενθαρρύνονται οι καινοτόμες μορφές εργασίας, η επιχειρηματικότητα και η αυτοαπασχόληση Αποτρέπονται οι επισφαλείς συνθήκες εργασίας, μεταξύ άλλων μέσα από την απαγόρευση της κατάχρησης των άτυπων συμβάσεων Αποτρεπτικά μέτρα για την αντιμετώπιση των επισφαλών συνθηκών εργασίας: παροχή πίστωσης επί του φόρου εισοδήματος ή θέσπιση συστημάτων bonus- malus για τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης Ασφαλής και ευπροσάρμοστη απασχόληση Ο πυλώνας επιλαμβάνεται των προκλήσεων που θέτουν ο μεταβαλλόμενος εργασιακός κόσμος και οι νέες μορφές απασχόλησης, προάγοντας, αφενός, την πολυμορφία των σχέσεων απασχόλησης, την επιχειρηματικότητα και την αυτοαπασχόληση και θεσπίζοντας, αφετέρου, διασφαλίσεις για την πρόληψη της κατάχρησης των σχέσεων απασχόλησης που μπορεί να οδηγήσει σε επισφαλείς σχέσεις απασχόλησης, καθώς και ορισμένες εγγυήσεις, ώστε να διασφαλίζεται η δυνατότητα πρόσβασης των εργαζομένων σε κατάρτιση και κοινωνική ασφάλιση καθ’ όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους. Ο πυλώνας επεκτείνει την κατοχύρωση της ίσης μεταχείρισης πέραν από τις τρεις μορφές σχέσεων απασχόλησης (μερική απασχόληση, ορισμένου χρόνου και εργασία μέσω εταιρείας) που καλύπτει επί του παρόντος το κεκτημένο της Ένωσης και προβλέπει την ίση μεταχείριση μεταξύ των εργαζομένων ανεξάρτητα από το είδος της σχέσης απασχόλησης. Επιπλέον, δίνει βαρύτητα στη στήριξη της μετάβασης σε μορφές απασχόλησης αορίστου χρόνου. Ο πυλώνας αναγνωρίζει την αναγκαία ευελιξία ώστε οι εργοδότες να προσαρμόζονται γρήγορα στις μεταβολές των οικονομικών συγκυριών. Για παράδειγμα, αυτές οι προσαρμογές μπορούν να περιλαμβάνουν τη διαφοροποιημένη μεταχείριση για αντικειμενικούς λόγους ή προσαρμογή των όρων εργασίας ώστε να αποφεύγεται η υπερβολική απώλεια θέσεων εργασίας σε περιόδους ύφεσης. Αυτές οι αλλαγές δεν μπορεί να είναι μονομερείς και πρέπει να περιορίζονται εντός του πλαισίου της υφιστάμενης νομοθεσίας και των συλλογικών συμβάσεων. Το ουσιαστικό πεδίο εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης επεκτείνεται στην κατοχύρωση της πρόσβασης σε κοινωνική προστασία και κατάρτιση. Η αρχή διασφαλίζει ίση μεταχείριση όσον αφορά την πρόσβαση στην υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση. Βάσει των υφιστάμενων κανόνων της Ένωσης (για τη μερική εργασία και την εργασία ορισμένου χρόνου) οι εργοδότες οφείλουν να διευκολύνουν την πρόσβαση στην κατάρτιση. Η αρχή έχει ευρύτερη εμβέλεια καθώς απαιτεί ίση μεταχείριση όσον αφορά την πρόσβαση στην κατάρτιση. Η ίση μεταχείριση μπορεί, ωστόσο, να μην είναι πάντα επαρκής για την αντιμετώπιση της ανασφάλειας, ιδίως όταν ο ίδιος εργοδότης χρησιμοποιεί μόνο άτυπες μορφές απασχόλησης. Για τον λόγο αυτό, η αρχή προβλέπει τη ρητή απαγόρευση της κατάχρησης. Η απαγόρευση τόσο της κατάχρησης των σχέσεων απασχόλησης που οδηγούν σε ανασφάλεια όσο και των αδικαιολόγητα παρατεταμένων δοκιμαστικών περιόδων έχει ευρύτερη εμβέλεια από το υφιστάμενο ενωσιακό κεκτημένο. Σε αυτό το πλαίσιο, τα αποτρεπτικά μέτρα μπορούν να περιλαμβάνουν τη διαφοροποίηση της φορολογίας όσον αφορά τις σχέσεις απασχόλησης που οδηγούν σε ανασφάλεια ή τη θέσπιση συστημάτων bonus - malus για τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Ο πυλώνας υπογραμμίζει τη σημασία της στήριξης των αναδυόμενων επιχειρηματικών μοντέλων, των καινοτόμων μορφών εργασίας, της επιχειρηματικότητας και της αυτοαπασχόλησης. Σε γενικές γραμμές, τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα έχουν τη δυνατότητα να δημιουργούν ευκαιρίες, να διευκολύνουν την επαγγελματική ένταξη, να παράσχουν εργασιακή ευελιξία και νέες πηγές εισοδήματος. Ωστόσο, αυτή η στήριξη θα πρέπει να εδράζεται στην προϋπόθεση της εξασφάλισης ποιοτικών συνθηκών εργασίας. Προκειμένου να μεγιστοποιηθεί ο αντίκτυπος αυτής της καινοτομίας στην απασχόληση, η διευκόλυνση της επαγγελματικής κινητικότητας μπορεί να συνίσταται τόσο στην διεύρυνση των παρεχόμενων δυνατοτήτων για επαγγελματική κατάρτιση και επιμόρφωση όσο και στη δημιουργία ενός συστήματος κοινωνικής προστασίας το οποίο θα ενισχύει και θα διευκολύνει τις αλλαγές στην επαγγελματική σταδιοδρομία.

Μισθοί Δίκαιοι μισθοί που επιτρέπουν αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης Διασφαλίζονται επαρκείς ελάχιστοι μισθοί και αποτρέπεται η φτώχεια των εργαζομένων Ο καθορισμός όλων των μισθών γίνεται με διαφανή και προβλέψιμο τρόπο, σύμφωνα με τις εθνικές πρακτικές και με σεβασμό της αυτονομίας των κοινωνικών εταίρων διαφάνεια σημαίνει ότι ακολουθούνται καθιερωμένες διαδικασίες διαβούλευσης κατά τη διαμόρφωση του (κατώτατου) μισθού προβλεψιμότητα διασφαλίζεται για παράδειγμα μέσω του καθορισμού κανόνων, όπως η προσαρμογή του κατώτατου μισθού στο κόστος διαβίωσης Μισθοί Ο πυλώνας προβλέπει το δικαίωμα σε δίκαιους μισθούς που επιτρέπουν αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης για όλους τους εργαζομένους. Συγκρίσιμα δικαιώματα περιλαμβάνονται ήδη στον Κοινοτικό Χάρτη των Θεμελιωδών Κοινωνικών Δικαιωμάτων των Εργαζομένων του 1989, μία από τις πηγές του τίτλου X της ΣΛΕΕ σχετικά με την κοινωνική πολιτική, καθώς και στον (αναθεωρημένο) Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη. Ο πυλώνας προβλέπει ένα όριο ελάχιστου μισθού το οποίο λαμβάνει υπόψη τόσο τις ανάγκες των εργαζομένων και των οικογενειών τους όσο και κοινωνικούς παράγοντες, όπως η εξέλιξη του βιοτικού επιπέδου, και οικονομικούς παράγοντες, οι οποίοι μπορούν να περιλαμβάνουν το επίπεδο παραγωγικότητας. Ο πυλώνας αναγνωρίζει τον ρόλο του ελάχιστου μισθού στην καταπολέμηση της φτώχειας, καθώς και στην αποφυγή παγίδων απασχόλησης. Κατά αυτό τον τρόπο, αποσκοπεί στην ενίσχυση των εισοδημάτων των φτωχών οικογενειών και στην παροχή δίκαιης αμοιβής εργασίας για τους χαμηλόμισθους, κάτι που τη σειρά του αυξάνει τα κίνητρά τους να εργαστούν. Άλλα μέτρα μπορεί να περιλαμβάνουν τη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης για τους χαμηλόμισθους και τις οικογένειές τους και τη συμπλήρωση του εισοδήματος από την εργασία με αποτελεσματικές κοινωνικές παροχές. Ο πυλώνας προβλέπει την υποχρέωση ο καθορισμός όλων των μισθών να γίνεται με διαφανή και προβλέψιμο τρόπο, με πλήρη σεβασμό προς την εθνική πρακτική, ιδίως όσον αφορά το δικαίωμα συλλογικής διαπραγμάτευσης και την αυτονομία των κοινωνικών εταίρων. Όσον αφορά τον κατώτατο μισθό, τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν θεσπίσει εθνικό νόμιμο κατώτατο μισθό. Πρόκειται για ένα ρυθμιστικό μέσο, με το οποίο καθορίζεται ένα ενιαίο ελάχιστο μισθολογικό όριο που είναι νομικώς δεσμευτικό για όλους τους εργαζομένους. Σε μικρό αριθμό κρατών μελών όπου δεν έχει θεσπιστεί νόμιμος κατώτατος μισθός, οι κοινωνικοί εταίροι ορίζουν διάφορα μισθολογικά όρια μέσω συλλογικών συμβάσεων, συχνά σε τομεακό επίπεδο. Ο πυλώνας δεν αμφισβητεί με κανέναν τρόπο αυτή την πολυμορφία πρακτικών και αναγνωρίζει την αυτονομία των κοινωνικών εταίρων. Σε αυτό το πλαίσιο, προϋπόθεση για διαφάνεια είναι να ακολουθούνται καθιερωμένες διαδικασίες διαβούλευσης κατά τη διαμόρφωση του κατώτατου μισθού, οι οποίες θα καταλήγουν σε συναίνεση μεταξύ των αρμόδιων εθνικών αρχών και των κοινωνικών εταίρων και, πιθανώς, θα βασίζονται στις παρατηρήσεις άλλων ενδιαφερόμενων φορέων και ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων. Επιπλέον, ο πυλώνας προβλέπει να διασφαλίζεται η προβλεψιμότητα των μισθολογικών αποφάσεων, για παράδειγμα μέσω του καθορισμού κανόνων, όπως η προσαρμογή του κατώτατου μισθού στο κόστος διαβίωσης.

Όροι απασχόλησης Υποχρέωση παροχής γραπτής ενημέρωσης στον εργαζόμενο σχετικά με τους όρους απασχόλησής του στην αρχή της σχέσης απασχόλησης Πριν από τυχόν απόλυση, οι εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα να πληροφορούνται τους λόγους αυτής και να τους παρέχεται έγκαιρη προειδοποίηση Οι εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα πρόσβασης σε αποτελεσματικό και αμερόληπτο μηχανισμό επίλυσης διαφορών Ο πυλώνας θεσπίζει επίσης το δικαίωμα προσήκουσας επανόρθωσης σε περίπτωση αδικαιολόγητης απόλυσης, όπως η εργασιακή αποκατάσταση ή η καταβολή οικονομικής αποζημίωσης Όροι απασχόλησης Ο πυλώνας προβλέπει την υποχρέωση παροχής γραπτής ενημέρωσης στον εργαζόμενο σχετικά με τους όρους απασχόλησής του στην αρχή της σχέσης απασχόλησης, και όχι εντός δύο μηνών όπως προβλέπεται επί του παρόντος στην οδηγία για τη γραπτή δήλωση. Δεδομένου ότι η δοκιμαστική περίοδος είναι σημαντική για τις περισσότερες σχέσεις απασχόλησης, ο πυλώνας προβλέπει επίσης υποχρεώσεις ενημέρωσης σχετικά με αυτή. Αυτές οι αλλαγές θα αυξήσουν την ενημέρωση σχετικά με τα δικαιώματα των εργοδοτών και των εργαζομένων. Θα πρέπει επίσης να συμβάλουν στη μείωση της αδήλωτης εργασίας. Ο πυλώνας έχει επίσης ευρύτερη εμβέλεια από το υφιστάμενο κεκτημένο καθώς θεσπίζει δικονομικές και ουσιαστικές εγγυήσεις για τους εργαζομένους σε περίπτωση απόλυσης. Θα πρέπει να παρέχεται επαρκής αιτιολογία και έγκαιρη προειδοποίηση. Επιπλέον, ο πυλώνας προβλέπει ότι οι εργαζόμενοι θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε αποτελεσματικές και αμερόληπτες διαδικασίες επίλυσης διαφορών. Αυτές οι διαδικασίες μπορούν να περιλαμβάνουν τη διαιτησία, τη μεσολάβηση ή τον συμβιβασμό. Ο πυλώνας θεσπίζει επίσης το δικαίωμα προσήκουσας επανόρθωσης σε περίπτωση αδικαιολόγητης απόλυσης, όπως η εργασιακή αποκατάσταση ή η καταβολή οικονομικής αποζημίωσης. Ως αδικαιολόγητη νοείται η απόλυση που παραβιάζει τους κανόνες που εφαρμόζονται στην εκάστοτε σχέση απασχόλησης.

Κοινωνικός διάλογος Δικαίωμα των κοινωνικών εταίρων να συμμετέχουν στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή των πολιτικών στους τομείς της απασχόλησης και της κοινωνικής προστασίας Δικαίωμα σε όλους τους εργαζομένους όλων των τομέων να ενημερώνονται και να ζητείται η γνώμη τους απευθείας ή μέσω των εκπροσώπων τους για ζητήματα που τους αφορούν, όπως η μεταβίβαση, η αναδιάρθρωση και η συγχώνευση επιχειρήσεων και οι ομαδικές απολύσεις Δημιουργία ικανοτήτων των κοινωνικών εταίρων για την προαγωγή του κοινωνικού διαλόγου Κοινωνικός διάλογος Ο πυλώνας προβλέπει το δικαίωμα των κοινωνικών εταίρων να συμμετέχουν στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή των πολιτικών στους τομείς της απασχόλησης και της κοινωνικής προστασίας και ενθαρρύνει την ισχυρότερη συμμετοχή τους στη χάραξη πολιτικών και στη θέσπιση νομοθεσίας, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη την πολυμορφία των εθνικών συστημάτων. Η υλοποίησή του προϋποθέτει τον καθορισμό του κατάλληλου θεσμικού ή νομικού πλαισίου σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο, μέσω της πρόβλεψης σαφούς ρόλου για τους κοινωνικούς εταίρους όχι μόνο κατά τη διαβούλευση και την εκπόνηση νομοθεσίας και πολιτικών, αλλά και κατά την εφαρμογή και την επιβολή τους. Ο πυλώνας προβλέπει για όλους τους εργαζομένους όλων των τομέων το δικαίωμα να ενημερώνονται και να ζητείται η γνώμη τους απευθείας ή μέσω των εκπροσώπων τους για ζητήματα που τους αφορούν, όπως η μεταβίβαση, η αναδιάρθρωση και η συγχώνευση επιχειρήσεων και οι ομαδικές απολύσεις. Έχει ευρύτερη εμβέλεια από το υφιστάμενο κεκτημένο της Ένωσης, δεδομένου ότι: εφαρμόζεται ανεξάρτητα από τον αριθμό των εμπλεκόμενων εργαζομένων· το ουσιαστικό πεδίο εφαρμογής του αφορά τόσο την αναδιάρθρωση όσο και τη συγχώνευση εταιρειών· και το δικαίωμα δεν αφορά απλώς την ενημέρωση αλλά επίσης τη διαβούλευση σχετικά με οποιαδήποτε τέτοια εταιρική δράση, κάτι που συνεπάγεται ανταλλαγή απόψεων και την καθιέρωση συνεκτικού διαλόγου με τον εργοδότη. Επιπλέον, η αρχή 8β καλύπτει οποιαδήποτε ζητήματα που αφορούν τους εργαζομένους, ενώ οι υφιστάμενες οδηγίες περιέχουν περιορισμένο κατάλογο θεμάτων για εκκίνηση διαδικασιών ενημέρωσης και διαβούλευσης. Η εν λόγω αρχή, κάνοντας λόγο για «ζητήματα που τους αφορούν, και ιδίως (...) σε περιπτώσεις μεταβίβασης, αναδιάρθρωσης και συγχώνευσης επιχειρήσεων καθώς και (...) σε περίπτωση ομαδικών απολύσεων», έχει ευρύτερη εμβέλεια από το άρθρο 27 του Χάρτη, το οποίο προβλέπει το δικαίωμα σε ενημέρωση και διαβούλευση «στις περιπτώσεις και υπό τις προϋποθέσεις που προβλέπονται από το δίκαιο της Ένωσης και τις εθνικές νομοθεσίες και πρακτικές». Παρότι η διαδικασία δημιουργίας ικανοτήτων είναι πρωτίστως μια διαδικασία από τα κάτω προς τα πάνω, που εξαρτάται από τη βούληση και τις προσπάθειες των ίδιων των κοινωνικών εταίρων, οι διατάξεις του πυλώνα επισημαίνουν ότι οι δημόσιες αρχές μπορούν να δρουν συμπληρωματικά στις προσπάθειες των κοινωνικών εταίρων, με σεβασμό της αυτονομίας των πρώτων. Η δημιουργία ικανοτήτων αφορά την αύξηση της αντιπροσωπευτικότητας των κοινωνικών εταίρων και την ενίσχυση των επιχειρησιακών, αναλυτικών και νομικών ικανοτήτων για τη συμμετοχή σε συλλογικές διαπραγματεύσεις και τη συμβολή στη χάραξη πολιτικής. Αυτή η στήριξη μπορεί να λάβει τη μορφή της θέσπισης του κατάλληλου θεσμικού/νομικού πλαισίου, μέσω της πρόβλεψης σαφούς ρόλου για τους κοινωνικούς εταίρους στη χάραξη πολιτικής, καθώς και μέσω της παροχής οικονομικής στήριξης.

Ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής Δικαίωμα σε κατάλληλο διάστημα άδειας, ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας και πρόσβαση σε υπηρεσίες φροντίδας Γυναίκες και άνδρες έχουν εξίσου πρόσβαση σε ειδικές άδειες και ενθαρρύνονται να προβαίνουν σε ισορροπημένη χρήση τους (μέσω της προσαρμογής του ύψους της αμοιβής ή όρων που σχετίζονται με την ευελιξία και τη μη δυνατότητα μεταφοράς) Ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής Ο πυλώνας επισημαίνει τη σημασία της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής για όλα τα άτομα που έχουν ευθύνες παροχής φροντίδας και αναγνωρίζει δικαιώματα που είναι καίριας σημασίας για την επίτευξη αυτής της ισορροπίας στο σημερινό εργασιακό περιβάλλον, όπως το δικαίωμα πρόσβασης σε υπηρεσίες παιδικής μέριμνας ή μακροχρόνιας φροντίδας. Η αρχή έχει ευρύτερη εμβέλεια από το υφιστάμενο κεκτημένο προβλέποντας δικαιώματα για όλα τα απασχολούμενα άτομα που έχουν ευθύνες παροχής φροντίδας. Θα εφαρμόζεται επίσης στους απασχολούμενους που δεν είναι γονείς, αλλά οι οποίοι μπορεί, για παράδειγμα, να φροντίζουν μέλη της οικογένειάς τους που είναι ηλικιωμένα ή αντιμετωπίζουν κάποια αναπηρία. Επιπλέον, ο πυλώνας αναγνωρίζει το δικαίωμα σε ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας όπως η τηλεργασία, η προσαρμογή των ωραρίων εργασίας ή η μετάβαση από εργασία πλήρους απασχόλησης σε εργασία μερικής απασχόλησης. Αυτό το δικαίωμα προβλέπεται επί του παρόντος στη νομοθεσία της Ένωσης μόνο όταν ένας εργαζόμενος επιστρέφει στην εργασία έπειτα από γονική άδεια. Όσον αφορά την ισότητα των φύλων, ο πυλώνας δίνει νέα έμφαση στη διασφάλιση της ίσης πρόσβασης των γυναικών και των ανδρών σε ειδικές ρυθμίσεις άδειας. Η ισορροπημένη χρήση αυτών των ρυθμίσεων από τους άνδρες και τις γυναίκες θα πρέπει να ενθαρρύνεται, για παράδειγμα μέσω της προσαρμογής του ύψους της αμοιβής ή των όρων που σχετίζονται με την ευελιξία και τη μη δυνατότητα μεταφοράς.

Ασφαλές περιβάλλον εργασίας Δικαίωμα σε υψηλού επιπέδου προστασία της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία Δικαίωμα προστασίας των προσωπικών δεδομένων στο πλαίσιο της απασχόλησης Δικαίωμα σε περιβάλλον εργασίας προσαρμοσμένο στις επαγγελματικές ανάγκες, για την παράταση της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας Ασφαλές περιβάλλον εργασίας Ο πυλώνας διασφαλίζει υψηλό επίπεδο προστασίας για τους εργαζομένους από κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία. Καλεί τα κράτη μέλη, αλλά και τους εργοδότες, να μην περιορίζονται στις ελάχιστες απαιτήσεις που προβλέπονται στο υφιστάμενο κεκτημένο και να εξασφαλίζουν, στο μέτρο του δυνατού, ένα περιβάλλον εργασίας χωρίς ατυχήματα ή περιστατικά. Αυτό δεν συνεπάγεται μόνο την εφαρμογή των αρχών, αλλά επίσης τη χάραξη ολοένα βελτιούμενων πολιτικών για την υγεία και την ασφάλεια με τη βοήθεια εργαλείων όπως τα διαδικτυακά, με στόχο τη διευκόλυνση της διενέργειας αξιολογήσεων κινδύνου, καθώς και του διαλόγου με τους εργαζομένους και τους προμηθευτές χώρων εργασίας, με την υποστήριξη της σχετικής καθοδήγησης και αναπληροφόρησης. Η αρχή 10β θεσπίζει δύο αλληλένδετα δικαιώματα: Πρώτον, δεν περιορίζεται στην προστασία της υγείας και της ασφάλειας, δεδομένου ότι προβλέπει το δικαίωμα των εργαζομένων σε περιβάλλον εργασίας προσαρμοσμένο στις ιδιαίτερες επαγγελματικές περιστάσεις τους. Δεύτερον, σύμφωνα επίσης με την αρχή της ενεργού γήρανσης, αναγνωρίζει την ανάγκη προσαρμογής του περιβάλλοντος εργασίας ώστε οι εργαζόμενοι να μπορούν να έχουν βιώσιμη και μεγαλύτερης διάρκειας επαγγελματική σταδιοδρομία. Ορισμένες προσαρμογές, όπως ο καλύτερος φωτισμός για τη εκτέλεση εργασιών γραφείου, ενδέχεται να είναι απαραίτητες λόγω της ηλικίας του εργαζομένου. Επιπλέον, ενδέχεται να απαιτούνται προσαρμογές, π.χ. πιο ευέλικτο ωράριο εργασίας, για τη διατήρηση της υγείας και της ευημερίας των εργαζομένων. Ο πυλώνας θεσπίζει το δικαίωμα προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα των εργαζομένων. Η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τον εργοδότη πρέπει πάντα να βασίζεται σε νόμιμο λόγο, συνήθως στην εκτέλεση σύμβασης, στη συμμόρφωση με μια νομική υποχρέωση ή για τους σκοπούς του έννομου συμφέροντος που επιδιώκει ο εργοδότης, εξαιρουμένης της περίπτωσης όπου προέχει το συμφέρον των θεμελιωδών δικαιωμάτων του εργαζομένου έναντι του εν λόγω συμφέροντος.

Πρόσβαση στην κοινωνική προστασία Φροντίδα και υποστήριξη των παιδιών Κοινωνική προστασία Επιδόματα ανεργίας Ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα Υγειονομική περίθαλψη Ένταξη ατόμων με αναπηρία Μακροχρόνια φροντίδα Στέγαση και βοήθεια για τους άστεγους Εισόδημα για ηλικιωμένους και συντάξεις Πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες

Φροντίδα και υποστήριξη των παιδιών Δικαίωμα σε οικονομικά προσιτή και καλής ποιότητας προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα (από τη γέννηση μέχρι την ηλικία της υποχρεωτικής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης) Δικαίωμα σε προστασία από τη φτώχεια Τα παιδιά από μειονεκτούντα περιβάλλοντα (π.χ. παιδιά Ρομά, τα παιδιά μεταναστών ή τα παιδιά από εθνικές μειονότητες, παιδιά με ειδικές ανάγκες ή αναπηρίες, παιδιά σε νοικοκυριά που διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο φτώχειας κλπ.) έχουν δικαίωμα σε ειδικά μέτρα (ενισχυμένης και στοχευμένης στήριξης) για την ενίσχυση της ισότητας των ευκαιριών Φροντίδα και υποστήριξη των παιδιών Ο πυλώνας προβλέπει ότι όλα τα παιδιά έχουν δικαίωμα σε καλής ποιότητας προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα. Ως προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα νοείται οποιαδήποτε ρύθμιση που παρέχει εκπαίδευση και φροντίδα σε παιδιά από τη γέννηση μέχρι την ηλικία της υποχρεωτικής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης —ανεξάρτητα από τη σύσταση, τη χρηματοδότηση, τις ώρες λειτουργίας ή το περιεχόμενο του προγράμματος— και περιλαμβάνει την παροχή ημερήσιας φροντίδας σε ειδικά κέντρα ή στο οικογενειακό περιβάλλον, ιδιωτικά και δημόσια χρηματοδοτούμενη αγωγή, προσχολική και νηπιακή αγωγή. Επιπλέον, ο πυλώνας δίνει έμφαση στις ποιοτικές πτυχές της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, νοούμενες ως πτυχές που αφορούν παράλληλα την πρόσβαση, το εργατικό δυναμικό, το πρόγραμμα σπουδών, την παρακολούθηση, την αξιολόγηση και τη διακυβέρνηση. Η καθολικά διαθέσιμη και καλής ποιότητας προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα είναι επωφελής για όλα τα παιδιά και ιδίως για εκείνα που προέρχονται από μειονεκτούντα περιβάλλοντα. Οι διατάξεις του πυλώνα προβλέπουν για τα παιδιά το δικαίωμα της προστασίας από τη φτώχεια, που σημαίνει ότι κάθε παιδί πρέπει να έχει πρόσβαση σε συγκεκριμένα και ολοκληρωμένα μέτρα, όπως προβλέπεται στη σύσταση της Επιτροπής του 2013 για την επένδυση στα παιδιά. Η πρόληψη της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού επιτυγχάνεται αποτελεσματικότερα μέσω ολοκληρωμένων στρατηγικών. Τα στοχευμένα μέτρα θα πρέπει, για παράδειγμα, να περιλαμβάνουν την πρόσβαση σε επαρκείς πόρους, έναν συνδυασμό παροχών σε χρήμα και σε είδος τα οποία θα παρέχουν στα παιδιά τη δυνατότητα να απολαμβάνουν επαρκές βιοτικό επίπεδο, την πρόσβαση σε οικονομικά προσιτές, ποιοτικές υπηρεσίες στους τομείς της εκπαίδευσης, της υγείας, της στέγασης, της οικογενειακής στήριξης και της προώθησης της μέριμνας στο πλαίσιο της οικογένειας και της κοινότητας, καθώς και τη νομική προστασία και στήριξη των παιδιών ώστε να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων που επηρεάζουν τη ζωή τους. Επιπλέον, η αρχή 11β παρέχει στα παιδιά από μειονεκτούντα περιβάλλοντα (όπως τα παιδιά Ρομά, τα παιδιά μεταναστών ή τα παιδιά από εθνικές μειονότητες, παιδιά με ειδικές ανάγκες ή αναπηρίες, τα παιδιά που υπάγονται σε καθεστώς εναλλακτικής φροντίδας και τα παιδιά του δρόμου, τα παιδιά φυλακισμένων γονέων, καθώς και τα παιδιά που διαβιούν σε νοικοκυριά που διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο φτώχειας) το δικαίωμα σε ειδικά μέτρα —κυρίως δε σε ενισχυμένη και στοχευμένη στήριξη— με στόχο τη διασφάλιση της ίσης πρόσβασής τους σε κοινωνικά δικαιώματα και την απόλαυση αυτών. .

Κοινωνική προστασία Δικαίωμα των εργαζομένων, και, υπό συγκρίσιμες συνθήκες, των αυτοαπασχολούμενων σε επαρκή κοινωνική προστασία Ισχύει ανεξάρτητα από το είδος και τη διάρκεια της σχέσης απασχόλησης (ακόμα και για τις μη τυπικές συμβάσεις) Καλύπτει τόσο την κοινωνική πρόνοια όσο και την κοινωνική ασφάλιση, σε συστήματα τόσο ανταποδοτικού όσο και μη ανταποδοτικού τύπου Κοινωνική προστασία Ο πυλώνας μετατρέπει το κάλεσμα που διατυπώνεται στη σύσταση του 1992 για παροχή αντισταθμιστικού εισοδήματος το οποίο θα διατηρεί το επίπεδο διαβίωσης της εργαζομένων σε δικαίωμα. Οι διατάξεις για την κοινωνική προστασία ισχύουν για όλους τους εργαζομένους, ανεξάρτητα από το είδος και τη διάρκεια της σχέσης απασχόλησής τους, και, υπό συγκρίσιμες συνθήκες, για τους αυτοαπασχολούμενους. Στόχος είναι να καλυφθεί το πλήρες εύρος των μη τυπικών συμβάσεων με αντικείμενο την παροχή εργασίας, οι οποίες επικρατούν ολοένα και περισσότερο στη σημερινή αγορά εργασίας. Ο πυλώνας προβλέπει επίσης ότι οι αυτοαπασχολούμενοι έχουν πρόσβαση σε κοινωνική προστασία. Μέσα από την επέκταση της πρόσβασης στους αυτοαπασχολούμενους, η αρχή έχει ευρύτερη εμβέλεια από τη σύσταση του Συμβουλίου του 1992, στην οποία απλώς διατυπώνεται η έκκληση να εξεταστεί το ενδεχόμενο παροχής επαρκούς κοινωνικής προστασίας στους αυτοαπασχολούμενους. Το ουσιαστικό πεδίο εφαρμογής του δικαιώματος σε κοινωνική προστασία καλύπτει τόσο την κοινωνική πρόνοια όσο και την κοινωνική ασφάλιση. Η κοινωνική ασφάλιση, η οποία περιλαμβάνει συστήματα τόσο ανταποδοτικού όσο και μη ανταποδοτικού τύπου, σύμφωνα με τον ορισμό, που προβλέπεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 883/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 101, περιλαμβάνει τους ακόλουθους κλάδους: α) παροχές ασθένειας· β) παροχές μητρότητας και ισοδύναμες παροχές πατρότητας· γ) παροχές αναπηρίας· δ) παροχές γήρατος· ε) παροχές επιζώντων· στ) παροχές εργατικού ατυχήματος και επαγγελματικής ασθένειας· ζ) επιδόματα θανάτου· η) παροχές ανεργίας· θ) παροχές πρόωρης συνταξιοδότησης· ι) οικογενειακές παροχές. Η αρχή αυτή, μέσα από τη διασφάλιση της πρόσβασης και των αυτοαπασχολούμενων σε κοινωνική προστασία υπό συγκρίσιμες συνθήκες, έχει ευρύτερη εμβέλεια από την οδηγία 2010/41/ΕΕ, η οποία αφορά μόνο την άδεια μητρότητας. Συνδυαστικά, το πρώτο και το δεύτερο μέρος της διάταξης για την κοινωνική προστασία διασφαλίζουν ότι παρέχεται συγκρίσιμη πρόσβαση σε κοινωνική προστασία στους μισθωτούς και τους αυτοαπασχολούμενους.

Επιδόματα ανεργίας Δικαίωμα σε επαρκή στήριξη της συμμετοχής στην αγορά εργασίας και σε επαρκή επιδόματα ανεργίας με εύλογη διάρκεια Εύλογη διάρκεια: είναι σημαντικό να εξασφαλίζεται επαρκής χρόνος για την εύρεση εργασίας που να αντιστοιχεί στις δεξιότητες του ατόμου που αναζητεί εργασία Τα επιδόματα δεν πρέπει να δημιουργούν αρνητικά κίνητρα που αποθαρρύνουν την αναζήτηση εργασίας Επιδόματα ανεργίας Ο πυλώνας προβλέπει το δικαίωμα σε επαρκή στήριξη για τους ανέργους από τις δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης. Αυτή η στήριξη βασίζεται σε αξιολόγηση, παροχή συμβουλευτικής υποστήριξης και καθοδήγησης για την αναζήτηση εργασίας και, γενικότερα, για αποφάσεις που αφορούν τη σταδιοδρομία. Επιπλέον, ο πυλώνας προβλέπει ότι οι άνεργοι έχουν δικαίωμα σε επαρκή επιδόματα ανεργίας με εύλογη διάρκεια. Ο πυλώνας προβλέπει ότι το ύψος των επιδομάτων θα πρέπει να είναι επαρκές σε σχέση με το εισόδημα που αναπληρώνεται. Το επίπεδο της αναπλήρωσης θα πρέπει να είναι τέτοιο ώστε να διατηρείται το κίνητρο για ταχεία επιστροφή στην εργασία. Η χορήγηση του επιδόματος θα πρέπει να είναι εύλογης διάρκειας: είναι σημαντικό να εξασφαλίζεται επαρκής χρόνος για την εύρεση εργασίας που να αντιστοιχεί στις δεξιότητες του ατόμου που αναζητεί εργασία και να αποφεύγονται τα αρνητικά κίνητρα που αποθαρρύνουν την αναζήτηση εργασίας. Ωστόσο, τα επιδόματα θα πρέπει να χορηγούνται σύμφωνα με τις συνεισφορές και τους εθνικούς κανόνες επιλεξιμότητας. Η διάταξη καλύπτει όλους τους ανέργους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με μικρό χρόνο απασχόλησης και εκείνων που είναι πρώην αυτοαπασχολούμενοι. Το ουσιαστικό πεδίο εφαρμογής της καλύπτει τις παροχές ανεργίας σε χρήμα τόσο ανταποδοτικού όσο και μη ανταποδοτικού τύπου, καθώς και το βοήθημα ανεργίας. Η σύσταση της Επιτροπής, της 3ης Οκτωβρίου 2008, σχετικά με την ενεργή ένταξη των ατόμων που είναι αποκλεισμένα από την αγορά εργασίας ήδη παρέχει καθοδήγηση για τη συνεχή αναθεώρηση των κινήτρων και των αντικινήτρων για εργασία που προκύπτουν από τα συστήματα φορολόγησης και παροχών. Το καινούριο στοιχείο που εισάγει ο πυλώνας είναι ότι προβλέπει την υποχρέωση ενσωμάτωσης αυτών των κινήτρων στον σχεδιασμό των συστημάτων παροχών ανεργίας. Επιπλέον, συνδέει τις παροχές ανεργίας με τη στήριξη των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης.

Ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα αποτελεί ένα δίχτυ ασφαλείας εσχάτου ανάγκης Δικαίωμα σε επαρκείς παροχές ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος οι οποίες διασφαλίζουν αξιοπρεπή διαβίωση σε όλα τα στάδια της ζωής, και πρόσβαση σε αναγκαία αγαθά και υπηρεσίες Οι παροχές θα πρέπει να συνδυάζονται με κίνητρα για επανένταξη στην αγορά εργασίας Ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα Ο πυλώνας προβλέπει για τα άτομα που δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους το δικαίωμα πρόσβασης σε παροχές ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Σε περίπτωση ατόμων που μπορούν να εργαστούν, οι παροχές θα πρέπει να συνδυάζονται με κίνητρα για (επαν)ένταξη στην αγορά εργασίας. Ο πυλώνας έχει ευρύτερη εμβέλεια από τη σύσταση για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα του 1992, καθώς προβλέπει ρητώς το δικαίωμα σε ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα το οποίο διασφαλίζει αξιοπρεπή διαβίωση. Η έννοια του «ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος», η οποία παραπέμπει σε συγκεκριμένο είδος παροχής, χρησιμοποιείται ρητώς για πρώτη φορά, αντικαθιστώντας τους πιο γενικούς όρους όπως «κοινωνική αρωγή» ή «επαρκείς πόροι». Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα αποσκοπεί στην πρόληψη της ένδειας των ατόμων που δεν είναι επιλέξιμα για παροχές κοινωνικής ασφάλισης ή το δικαίωμα των οποίων σε αυτές τις παροχές έχει λήξει, καταπολεμώντας κατά αυτό τον τρόπο τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Αυτές οι παροχές θα πρέπει επίσης να διασφαλίζουν αξιοπρεπή διαβίωση σε όλα τα στάδια της ζωής, σε συνδυασμό με αποτελεσματική πρόσβαση σε αναγκαίες υπηρεσίες. Είναι μη ανταποδοτικού τύπου, καθολικές και εξαρτώνται από τα μέσα διαβίωσης. Θέτουν ως προϋπόθεση τα άτομα να είναι διαθέσιμα για εργασία ή να συμμετέχουν σε κοινοτικές δραστηριότητες, εφόσον είναι ικανά. Ένα σημαντικό στοιχείο για την εξασφάλιση κινήτρων για εργασία είναι ότι ο σχεδιασμός της παροχής θα πρέπει να συνεπής με τις υπόλοιπες παροχές και να διατηρεί τα οικονομικά κίνητρα για εργασία και, συνεπώς, να αποτρέπει τον εγκλωβισμό των δικαιούχων ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος σε αδράνεια. Αυτά τα κίνητρα μπορούν να λάβουν τη μορφή της επιβολής υποχρέωσης στο άτομο που λαμβάνει την παροχή να χρησιμοποιεί υπηρεσίες απασχόλησης, οι οποίες, μαζί με άλλες υπηρεσίες υποστήριξης, μπορούν να στηρίξουν την επανένταξη στην αγορά εργασίας.

Εισόδημα για ηλικιωμένους και συντάξεις Δικαίωμα μισθωτών και αυτοαπασχολούμενων που έχουν συνταξιοδοτηθεί με σύνταξη ανάλογη προς τις συνεισφορές τους, η οποία διασφαλίζει επαρκές εισόδημα Γυναίκες και άνδρες έχουν ίσες ευκαιρίες για να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικά δικαιώματα Έμφαση στην πρόληψη της φτώχειας στους ηλικιωμένους και στη διατήρηση του επιπέδου διαβίωσης των συνταξιούχων: δικαίωμα όλων των ηλικιωμένων σε πόρους που διασφαλίζουν αξιοπρεπή διαβίωση Εισόδημα για ηλικιωμένους και συντάξεις Ο πυλώνας προβλέπει επαρκή σύνταξη τόσο για τους εργαζομένους όσο και για τους αυτοαπασχολούμενους. Ως εκ τούτου, έχει ευρύτερη εμβέλεια από το υφιστάμενο κεκτημένο, δεδομένου ότι καλύπτει και τους αυτοαπασχολούμενους. Προβλέπει επίσης ίσες ευκαιρίες τόσο για τις γυναίκες όσο και για τους άνδρες για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων. Επί του παρόντος, οι συντάξεις των γυναικών είναι χαμηλότερες από εκείνες των ανδρών, γεγονός που, σε μεγάλο βαθμό, οφείλεται στο ότι καταβάλλουν λιγότερες εισφορές λόγω των χαμηλότερων αποδοχών τους, εργάζονται περισσότερο με μερική απασχόληση και οι σταδιοδρομίες τους είναι συντομότερες και με συχνότερες διακοπές λόγω των υποχρεώσεων φροντίδας που αναλαμβάνουν. Κατά συνέπεια, οι ίσες ευκαιρίες για την απόκτηση δικαιωμάτων σε εισόδημα για ηλικιωμένους προϋποθέτουν, σε συνδυασμό με μέτρα για την αγορά εργασίας και την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, ισότητα στις ηλικίες συνταξιοδότησης και την επαρκή αναγνώριση συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων για τις περιόδους φροντίδας. Ο πυλώνας έχει ευρύτερη εμβέλεια από τη σύσταση του 1992 καθώς προβλέπει ίσες ευκαιρίες μεταξύ γυναικών και ανδρών όσον αφορά τη θεμελίωση συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων. Ο πυλώνας προβλέπει επαρκές εισόδημα για τους ηλικιωμένους, ανεξάρτητα από τον τύπο του συνταξιοδοτικού συστήματος. Συνεπώς, καλύπτει και τους τρεις πυλώνες του συνταξιοδοτικού συστήματος. Τα χρηματοδοτούμενα συστήματα συμπληρωματικής συνταξιοδότησης καθίστανται όλο και πιο σημαντικά παράλληλα με τα κρατικά συνταξιοδοτικά συστήματα. Η διευκόλυνση και η ενθάρρυνση της αποταμίευσης καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής για την περίοδο της συνταξιοδότησης, μεταξύ άλλων και μέσω φορολογικών κινήτρων, αποτελεί σημαντικό συνοδευτικό μέτρο. Οι διατάξεις του πυλώνα ισχύουν για την εισοδηματική στήριξη των ηλικιωμένων, ανεξάρτητα από τη μορφή της. Αποσκοπούν στην πρόληψη της φτώχειας στους ηλικιωμένους και στη διατήρηση του επιπέδου διαβίωσης των συνταξιούχων. Η σύσταση του 1992 για τη σύγκλιση των στόχων και των πολιτικών κοινωνικής προστασίας αφορά τόσο στην προστασία έναντι της φτώχειας όσο και στη διατήρηση του εισοδήματος. Ωστόσο, η αρχή θέτει τον πήχη πιο ψηλά κάνοντας λόγο για δικαίωμα σε σύνταξη που διασφαλίζει επαρκές εισόδημα.

Υγειονομική περίθαλψη Δικαίωμα έγκαιρης πρόσβασης σε οικονομικά προσιτή, καλής ποιότητας προληπτική και θεραπευτική υγειονομική περίθαλψη Κάθε άνθρωπος πρέπει να έχει πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη όταν την χρειάζεται Οι άνθρωποι δεν θα πρέπει να εμποδίζονται να χρησιμοποιούν την αναγκαία περίθαλψη λόγω του κόστους Η υγειονομική περίθαλψη θα πρέπει να είναι ουσιαστική, κατάλληλη, ασφαλής και αποτελεσματική Υγειονομική περίθαλψη Ο πυλώνας προβλέπει γενικό δικαίωμα πρόσβασης σε καλής ποιότητας προληπτική υγειονομική περίθαλψη και ιατρική φροντίδα. Έχει ευρύτερη εμβέλεια από το άρθρο 35 του Χάρτη, καθώς προβλέπει την έγκαιρη πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη και ορίζει ότι αυτή θα πρέπει να είναι οικονομικά προσιτή και καλής ποιότητας. Η έγκαιρη πρόσβαση σημαίνει ότι κάθε πρόσωπο είναι σε θέση να έχει πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη όταν την χρειάζεται. Η εφαρμογή της αρχής προϋποθέτει ισορροπημένη γεωγραφική κατανομή των υποδομών υγειονομικής περίθαλψης και των επαγγελματιών υγείας, καθώς και πολιτικές για την ελαχιστοποίηση των μακροχρόνιων περιόδων αναμονής. Οικονομικά προσιτή υγεία σημαίνει ότι τα άτομα δεν θα πρέπει να εμποδίζονται να χρησιμοποιούν την αναγκαία περίθαλψη λόγω του κόστους. Η διάταξη του πυλώνα για την υγειονομική περίθαλψη περιλαμβάνει το δικαίωμα σε υγειονομική περίθαλψη καλής ποιότητας, γεγονός που σημαίνει ότι η υγειονομική περίθαλψη θα πρέπει να είναι ουσιαστική, κατάλληλη, ασφαλής και αποτελεσματική. Τέλος, η υγειονομική πρόληψη και περίθαλψη σημαίνει πρόσβαση σε υπηρεσίες ιατρικής περίθαλψης και δημόσιας υγείας, συμπεριλαμβανομένης της προαγωγής της υγείας και της πρόληψης των ασθενειών.

Ένταξη ατόμων με αναπηρία Τα άτομα με αναπηρία έχουν δικαίωμα σε εισοδηματική στήριξη που διασφαλίζει αξιοπρεπή διαβίωση Υπηρεσίες που τους επιτρέπουν να συμμετέχουν στην αγορά εργασίας και στην κοινωνία Και εργασιακό περιβάλλον προσαρμοσμένο στις ανάγκες τους Έμφαση στην αξιοπρέπεια, την συμμετοχή, την ισότητα ευκαιριών και την στοχευμένη στήριξη Ένταξη ατόμων με αναπηρία O πυλώνας αποτυπώνει τη βασιζόμενη στα ανθρώπινα δικαιώματα ολιστική προσέγγιση της αναπηρίας που κατοχυρώνεται στη σύμβαση για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες, η οποία βασίζεται στον σεβασμό για την αξιοπρέπεια, την ατομική αυτονομία και ανεξαρτησία των ατόμων με αναπηρία, στην πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή τους και στην ένταξη στην κοινωνία σε ισότιμη βάση με τα άλλα άτομα, καθώς και στις ίσες ευκαιρίες. Αναδεικνύει το δικαίωμα σε εισοδηματική στήριξη ως ένα από τα στοιχεία κοινωνικής προστασίας, σε υπηρεσίες που επιτρέπουν στα άτομα με αναπηρία να συμμετέχουν στην αγορά εργασίας και στην κοινωνία, καθώς και σε προσαρμοσμένο περιβάλλον εργασίας ως βασικά μέτρα ώστε τα άτομα με αναπηρία να μπορούν να απολαμβάνουν τα υπόλοιπα δικαιώματα που προβλέπονται στις αρχές του πυλώνα, καθώς και πλήρη ισότητα και ένταξη στην εργασία και στην κοινωνία.

Μακροχρόνια φροντίδα Δικαίωμα σε οικονομικά προσιτές, καλής ποιότητας υπηρεσίες μακροχρόνιας φροντίδας, και ιδίως υπηρεσίες κατ' οίκον περίθαλψης και υπηρεσίες σε επίπεδο κοινότητας Έμφαση στη βελτίωση της αυτονομίας των ατόμων με τέτοιου είδους ανάγκες φροντίδας και δικαίωμα σε αξιοπρεπή διαβίωση και ανεξαρτησία εντός της κοινότητας Μακροχρόνια φροντίδα Ο πυλώνας κατοχυρώνει για πρώτη φορά σε επίπεδο Ένωσης το δικαίωμα σε υπηρεσίες μακροχρόνιας φροντίδας για τα μη αυτοεξυπηρετούμενα άτομα. Προβλέπει την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών που θα βοηθούν άτομα με εύθραυστη υγεία ή εξαρτώμενα άτομα να διατηρούν την κατάσταση της υγείας τους και τη λειτουργική τους κατάσταση για όσο το δυνατόν περισσότερο και να βελτιώσουν την αυτονομία τους. Επιπλέον, ο πυλώνας προβλέπει ότι οι υπηρεσίες φροντίδας θα πρέπει να είναι οικονομικά προσιτές, δεδομένου ότι οι επίσημες υπηρεσίες φροντίδας μπορεί να έχουν σημαντικό οικονομικό κόστος, με αποτέλεσμα να μένουν ακάλυπτες οι ανάγκες πολλών μη αυτοεξυπηρετούμενων ατόμων. Παρότι ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων προβλέπει ότι οι ηλικιωμένοι θα πρέπει να έχουν δικαίωμα σε αξιοπρεπή διαβίωση και ανεξαρτησία, η οικονομική προσιτότητα, η επάρκεια και η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών είναι καίριας σημασίας για την εφαρμογή αυτού του δικαιώματος. Ο πυλώνας ευνοεί τις υπηρεσίες φροντίδας κατ’ οίκον (φροντίδα που παρέχεται στο σπίτι ενός ατόμου που χρειάζεται φροντίδα) και τις υπηρεσίες φροντίδας σε επίπεδο κοινότητας (πρόκειται για ένα φάσμα υπηρεσιών φροντίδας μη θεσμικού χαρακτήρα) και, συνεπώς, προχωρεί ένα βήμα περισσότερο από τη σύσταση της Επιτροπής του 2008 όσον αφορά την ενεργητική ένταξη. Η ανάπτυξη υπηρεσιών σε επίπεδο κοινότητας βοηθά τα άτομα με ανάγκες μακροχρόνιας φροντίδας και αναπηρία να ζουν ανεξάρτητα και να ενταχθούν στην κοινότητα. Αυτό γενικά είναι προς το σεβασμό των προτιμήσεων των ατόμων που έχουν ανάγκη φροντίδας ώστε να διατηρείται η βιοτική τους ανεξαρτησία για όσο το δυνατό περισσότερο διάστημα.

Στέγαση και βοήθεια για τους άστεγους Παροχή πρόσβασης σε καλής ποιότητας κοινωνική κατοικία ή στεγαστική βοήθεια σε όσους την έχουν ανάγκη (π.χ. παροχή στέγασης, εισοδηματική στήριξη, εγγυήσεις ενοικίασης και φορολογικές εκπτώσεις) Δικαίωμα των ευάλωτων ατόμων σε κατάλληλη βοήθεια και προστασία σε περιπτώσεις αναγκαστικών εξώσεων (π.χ. οικονομικά προσιτή νομική εκπροσώπηση, υπεράσπιση και μεσολάβηση ή προστατευτικά μέτρα, όπως η πρόσβαση σε καθεστώτα διαχείρισης χρεών) Παροχή στους άστεγους κατάλληλων καταλυμάτων και υπηρεσιών, για την προώθηση της κοινωνικής τους ένταξης Στέγαση και βοήθεια για τους άστεγους Ο πυλώνας καλύπτει τις διάφορες πτυχές του δικαιώματος σε στέγαση με ολοκληρωμένο τρόπο για πρώτη φορά σε επίπεδο Ένωσης. Παρότι ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων προβλέπει το δικαίωμα σε στεγαστική βοήθεια και αξιοπρεπή διαβίωση για όλους όσους δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους, η αρχή 19α έχει ευρύτερη εμβέλεια καθώς κάνει λόγο για παροχή στεγαστικής στήριξης σε είδος, και πιο συγκεκριμένα σε κοινωνικής κατοικία. Θα πρέπει να παρέχεται πρόσβαση είτε σε κοινωνική κατοικία είτε σε στεγαστική βοήθεια: το ουσιαστικό πεδίο εφαρμογής της αρχής καλύπτει ολόκληρο το φάσμα των δυνατοτήτων όσον αφορά την παροχή στήριξης στον τομέα της στέγασης και καλύπτει, για παράδειγμα, την παροχή στέγασης, την εισοδηματική στήριξη, τις εγγυήσεις ενοικίασης και τις φορολογικές εκπτώσεις. Το προσωπικό πεδίο εφαρμογής αυτής της διάταξης είναι επίσης ευρύτερο σε σχέση με τον Χάρτη, καθώς περιλαμβάνει στεγαστική βοήθεια για όσους την έχουν ανάγκη, όχι μόνο για εκείνους που δεν διαθέτουν επαρκείς οικονομικούς πόρους αλλά και για εκείνους με ειδικές ανάγκες — λόγω της αναπηρίας τους, διάσπασης της οικογένειας κ.λπ. Όσον αφορά την παροχή βοήθειας σε ευάλωτα άτομα σε περίπτωση έξωσης, ο πυλώνας ενισχύει σημαντικά ιδίως το δικαίωμα σε στέγαση και στεγαστική ασφάλεια. Στα ευάλωτα άτομα μπορεί να συγκαταλέγονται τόσο ενοικιαστές που διατρέχουν κίνδυνο όσο και ιδιοκτήτες που έχουν χάσει την περιουσία τους και διατρέχουν κίνδυνο έξωσης. Η αρχή προβλέπει την παροχή βοήθειας και προστασίας, όπως οικονομικά προσιτή νομική εκπροσώπηση, υπεράσπιση και μεσολάβηση ή προστατευτικά μέτρα, όπως η πρόσβαση σε καθεστώτα διαχείρισης χρεών, με στόχο τον μετριασμό του κινδύνου έλλειψης στέγης. Παράλληλα, η αρχή λαμβάνει δεόντως υπόψη τα συμφέροντα των ιδιοκτητών ακινήτων σε δικαιολογημένες, νόμιμες περιπτώσεις. Επιπλέον, ο πυλώνας προβλέπει καθολική πρόσβαση σε κατάλληλα καταλύματα για όλους τους άστεγους. Η επαρκής στέγαση νοείται με όρους ασφάλειας ιδιοκτησίας, οικονομικής προσιτότητας, συνθηκών διαβίωσης, προσβασιμότητας, τοποθεσίας και πολιτιστικής επάρκειας. Η αρχή θέτει επίσης τον πήχη πιο ψηλά καθώς προάγει την κοινωνική επανένταξη των άστεγων, μέσω της παροχής υποστηρικτικών κοινωνικών υπηρεσιών.

Πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες Δικαίωμα πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες καλής ποιότητας, στις οποίες περιλαμβάνονται η ύδρευση, η αποχέτευση, η ενέργεια, οι μεταφορές, οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και οι ψηφιακές επικοινωνίες Έμφαση στη διευκόλυνση της πρόσβασης στις εν λόγω υπηρεσίες για όσους την έχουν ανάγκη Πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες Ο πυλώνας προβλέπει το δικαίωμα σε βασικές υπηρεσίες και παραθέτει ενδεικτικά ορισμένες από αυτές τις υπηρεσίες που είναι ύψιστης σημασίας για την καθημερινότητά μας. Τα κράτη μέλη διατηρούν την αρμοδιότητα να καθορίζουν, να οργανώνουν, να παρέχουν και να χρηματοδοτούν τέτοιες υπηρεσίες σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο. Ωστόσο, το γεγονός ότι οι βασικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που παρέχονται σε διασυνοριακό επίπεδο, θα πρέπει να διατίθενται σε όλους, επαναλαμβάνει τη σημασία που η Ένωση αποδίδει σε υπηρεσίες που βρίσκονται στο επίκεντρο του κοινωνικού μας μοντέλου. Πιο συγκεκριμένα, το δικαίωμα στην ύδρευση και στην αποχέτευση είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους πολίτες της Ένωσης, οι οποίοι μόλις πρόσφατα παρουσίασαν μια πρωτοβουλία πολιτών σε αυτόν τον τομέα. Ορισμένες από αυτές τις υπηρεσίες εξασφαλίζονται από τις υπηρεσίες καθολικής κάλυψης από την τομεακή νομοθεσία της Ένωσης ώστε να διασφαλίζεται ότι οι υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος καθίστανται διαθέσιμες σε όλους τους πελάτες και χρήστες σε ένα κράτος μέλος και σε όλα τα κράτη μέλη, ανεξάρτητα από τη γεωγραφική τους θέση, σε καθορισμένη ποιότητα και, λαμβανομένων υπόψη των ειδικών εθνικών περιστάσεων, σε προσιτή τιμή. Ο πυλώνας αναγνωρίζει την ανάγκη διευκόλυνσης της πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες για όσους έχουν ανάγκη. Η προσβασιμότητα των βασικών υπηρεσιών σε συνδυασμό με τη διαθεσιμότητα και την οικονομική προσιτότητα είναι καίριας σημασίας για τη διασφάλιση ίσης πρόσβασης για όλους, καθώς και για τα άτομα με αναπηρία και τους ηλικιωμένους.