تاثیر آموزش های فنی و حرفه ای با تکیه بر اقتصاد کوچک خانگی بر اشتغال زنان و بهبود کیفیت تولیدات داخلی در راستای تحقق شعار اقتصاد مقاومتی (مطالعه موردی:شهرستان کهنوج) رضا یعقوبی ساردو (نویسنده مسوول) شایان منتظری اکرم جزینی زاده فردوس رحیمی کلید واژگان: آموزش های فنی و حرفه ای، مهارت، توانمندی، اشتغال خانگی،اقتصاد مقاومتی

بيان مسئله آموزش های فني و حرفه اي نقش مهمي در تشکیل سرمایه انسانی از طریق تربيت نيروهاي ماهر مورد نياز بازار كاردر كشورهاي مختلف جهان ايفا مي كنند. اين آموزش ها در كشورهاي در حال توسعه نه تنها عهده دار تربيت نيروي كار مورد نياز بخش هاي مختلف اقتصاد اين كشورها مي باشند، بلكه ازطریق بستر سازی خود اشتغالی، به حل مشكل بيكاري نيز كمك مي نمايند. به علاوه، اين آموزش ها راه ميان بري در مسير تربيت نيروي انساني نیزبه شمار مي روند، چرا كه از يك سو با توجه به بهره مندي اين آموزش ها از مباني علمي و استفاده از روش هاي پذيرفته شده آموزش های كلاسيك راه خود را از يادگيري بر مبناي تجربه عملي صرف جدا كرده وازاين طريق راه درازمدت و غير علمي اين نوع فراگيري را كوتاه نموده و اين توانايي را در آموزش ديده فراهم مي کنند تا بتواند خود را در مقابل تغييرات تكنولوژيكي به آساني هماهنگ نمايد. از سوي ديگر اين آموزش ها با توام نمودن آموزش های نظري و عملي اين امكان را براي آموزش ديده فراهم مي نمايند كه همسويي بيشتري با نيازهاي بازار كار داشته و از اين طريق امكان بيشتري براي جذب آنها در فعاليتهاي اقتصادي- اجتماعي فراهم گردد.

اين آموزش ها همچنين از مزيت بازدهي در كوتاه مدت ویا ميان مدت برخوردار مي باشند. در حاليكه آموزش های كلاسيك به دليل هزينه بالا، طولاني بودن دوره آموزش، سهم زياد آموزش های نظري در آنها و درنتیجه بهره مندي اندك از عملیات كارگاهي، از جهت هماهنگي با نيازهاي بازار كار و لذا جذب در آن دچار مشكل مي باشند. به همين دليل كشورهاي جهان توجه روزافزوني را به آموزش های فني وحرفه اي مبذول داشته اند، بطوريكه اين آموزش ها حتي به درون سيستم آموزش های آكادميك اين كشورها نيزنفوذ كرده است.(پراوین ویزاریا: 2003( مزيت هايي كه براي آموزش های فني وحرفه اي مورد اشاره قرار گرفت منوط به وجود برخي شرايط درارائه اين آموزش ها مي باشد كه از آن جمله مي توان به ضرورت برنامه ريزي مدون براي اين آموزش ها، برخورداري از امكانات و تجهيزات كارگاهي مناسب، انتخاب كارآموزان بر اساس تواناييهاي عمومي و انگيزه هاي قوي، استفاده از مربيان مجرب و علا قمند، سهم مناسب آموزش های عملي و نظري در اين دوره ها و طراحي زمان مناسب براي هر يك از دوره ها اشاره نمود.

از منظر نظريه سرمايه انساني، آموزش عمومي موجد سرمايه عمومي و آموزش فني و حرفه اي موجد سرمايه اختصاصي است، مزيت سرمايه دوم اين است كه به اتكاي مهارت هاي كسب شده دارندگان آن را براي به دست آوردن جايگاه هاي شغلي بيشتر آماده مي سازد و همين بينش باعث گرديده است كه در بيشتر كشورهاي جهان حتي در سيستم هاي تعليم و تربيت آن ها از دیر باز دركنار مقاطع تحصيلي آموزش های عمومي،آموزش هاي فني و حرفه اي نيز مورد نظر واقع گردند. بر اساس توصيه يونسكو ، همه كشورها نيازمند به يك خط مشي منسجم آموزشي هستند، به نحوي كه در آن آموزش هاي فني و حرفه اي به عنوان يك بخش اساسي از اين سستم يكپارچه ديده شده باشند.(یونسکو: 1999 .(

دغدغه ايجاد اشتغال و كاهش بيكاري از جمله مسايل مهم در تمامي كشورهاي جهان است. نرخ بالاي بيكاري در كشورهاي در حال توسعه به علت عدم توازن بين ساختارهاي اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي از موضوعيت بيشتري برخوردار است. طرح راهبردي مشاغل خانگي مؤيد اهميت استفاده ازتمامي فرصتها و پتانسيلهاي اشتغالزايي موجود در جامعه است. توجه به راهكارهاي جديد كه در عين سادگي در تعارض با فرهنگ غالب جامعه نباشد و در عين حال انعطاف لازم درجهت رفع چالشهاي موجود را داشته باشد، ضروري به نظر مي رسد و حتي در بيشتر كشورهاي دنيا توجه به بنگاههاي اقتصادي كوچك زود بازده به عنوان يك ضرورت پذيرفته شده است. بر اساس تحقيقاتي كه توسط سازمان ديدباني جهاني كارآفريني در سال 2002 ميلادي با در نظر گرفتن 37 كشور جهان صورت گرفته، توسعه كسب و كارهاي كوچك و متوسط منجر به كاهش نرخ بيكاري ميشود.

مروري بر تحقيقات انجام شده لاريجاني و شعباني نژاد ( 1389) پژوهشي را با عنوان بررسي نقش كسب و كارهاي خانگي در توسعه اشتغال و كارآفريني زنان انجام دادند. نتايج نشان داد كه رابطه اي مثبت و مستقيم ميان موقعيت زنان و توسعه يافتگي كشور وجود دارد و مشاركت زنان به عنوان نيمي از نيروهاي فعال جامعه در فعاليتهاي اقتصادي به تحقق توسعه و عدالت اجتماعي منجر می گردد. آقاي مجتبي رضايي راد و خانم نورا عطار در مقاله اي با عنوان بررسي ميزان تأثير آموزش های فني و حرفه اي )فنآوري اطلاعات ( در اشتغال زنان استان مازندران در سال 1388 ، به بررسي ميزان تأثير آموزش های فني و حرفه اي در رشتۀ فنآوري اطلاعات در اشتغال زنان استان مازندران پرداختند.

پاپ زن و همکاران ( 1391 ) در پژوهشی با عنوان "ارزشیابی آموزش های فنی حرفه ای زنان روستایی در زمینۀ صنایع دستی" به این نتیجه رسیدند که تفاوتی معنادار بین مهارت پیشین و کنونی پاسخگویان در زمینۀ صنایع دستی پس از شرکت در برنامه های آموزش فنی و حرفه ای به دست آمد. بررسی تفاوت در تغییر دانش زنان روستایی بر حسب سطح تحصیلات، حاکی از آن بود که اختلافی معنادار بین تغییر دانش زنان روستایی در سطوح گوناگون تحصیلی وجود دارد . امین بیدختی( 1388) با تحقیقات خود در زمینه نقش آموزش هاي فنی و حرفه اي در استان سمنان نشان داد که آموزش هاي فنی و حرفه اي تا حد زیادي می توانند در هریک از بخش هاي کشاورزي، صنعت و خدمات براي فراگیران اشتغال ایجاد نمایند.

خنيفر و همكاران ( 1389) در تحقيقي به نام نقش انگيزه ها و جمعيت شناسي در كارآفريني خانگي در سال 89 به اين نتيجه رسيدند که كسب و كارهاي خانگي غالباً جز بخش پنهان و غير رسمي اقتصاد ميباشند اما نقش قابل توجهي در ثروت و رشد اقتصادي يك جامعه و توسعه سرمايه اجتماعي آن دارند. چناچه به زعم برخي انديشمندان فرصتهاي كسب و كار خانگي باعث خود اشتغالي در راستاي رفع كاستي ها و تأمين نيازهاي محلي يك اقتصاد گرديده و راه را براي توسعه پايدار اقتصادي هموار مينمايد. توسعه كارآفريني از خانه باعث توسعه اشتغال و ارتقاي سطح كارآفريني در يك جامعه مي گردد. نجاحي و قاسم پور(1389) در تحقيقي به نام مروري بر مدلهاي رايج كسب و كار خانگي و ارائه مدل مناسب براي ايران ، بيان كردند كه صنايع دستي در كشور ما به واسطه مزيتهاي نسبي كه دارا بوده، پتانسيل ايجاد اشتغال و سرمايه گذاري مولد را در گذشته داشته است.

ناهيد و قنبري(1390) در تحقيقي با عنوان بررسي نقش كسب و كارهاي خانگي در اشتغالزايي و كار آفريني جوانان تحقيقي انجام داده اند كه در آن بيان می دارند كسب و كارهاي خانگي به عنوان شركت كنندگان عمده در ايجاد ثروت اجتماعي و پايگاههاي اجتماعي، بخشي ضروري از كسب و كار را تشكيل ميدهند. كياكجوري و باقر زاده لاكاني(1390) در مقاله اي تحت عنوان نقش كسب و كار خانگي در توسعه اقتصادي به نقش كسب و كار خانگي در اشتغال پرداختند كه با توجه به تركيب جمعيتي كشور و باز دهي مناسب در كوتاه مدت و حتي در ميان مدت، كسب وكار خانگي را كليدي براي رفع مشكل بيكاري دانستند.

گزاره های پژوهش اهداف در این مقاله کاراموزان آموزش دیده در مرکز آموزش فنی و حرفه ای شماره 16 شهرستان کهنوج در سه سال اخیر مورد بررسی قرار گرفتند و هدف اصلی از اینکار بررسی تاثیر آموزش های فنی و حرفه ای با تکیه بر اقتصاد کوچک خانگی بر اشتغال زنان و بهبود کیفیت تولیدات داخلی بود و هدف فرعی آن بررسی این آموزش ها بر تغییر و اصلاح الگوی مصرف خانوار و روی آوردن به مصرف تولیدات داخلی خودشان در جهت تحقق شعار اقتصاد مقاومتی مد نظر مقام معظم رهبری می باشد. همچنین بررسی شد که کدامیک از رشته های ارائه شده در مرکز توانسته است تعداد افراد بیشتری را در مشاغل خانگی مشغول به کار کند.

سوالات تحقیق آیا آموزش های فنی و حرفه ای در ایجاد اشتغال پایدار برای فراگیران خصوصاً مشاغل کوچک خانگی موثر است؟ آیا آموزش های فنی و حرفه ای در تسهیل اخذ وام های کم بهره و بلند مدت بانکی جهت راه اندازی و توسعه مشاغل کوچک خانگی موثر است؟ آیا کسب و کارهای خانگی ناشی از آموزش های فنی و حرفه ای در اصلاح الگوی مصرف خانوار و ترغیب آنان به مصرف کالاهای تولیدی خودشان و کمک به بهبود تولیدات داخلی موثر است؟ آیا راه اندازی مشاغل کوچک خانگی بعد از فراگیری مهارت های فنی و حرفه ای در افزایش تولید ملی و کمک به تحقق شعار اقتصاد مقاومتی مقام معظم رهبری موثر است؟ آیا آموزش های فنی و حرفه ای در ایجاد کسب و کارهای کوچک خانگی نسبت به سایر مراکز آموزشی از قبیل دانشگاه ها، مدارس، میراث فرهنگی، جهاد کشاورزی، جهاد دانشگاهی و..... موثر تر است؟

فرضیه های تحقیق آموزش های فنی و حرفه ای در ایجاد اشتغال پایدار برای فراگیران خصوصاً مشاغل کوچک خانگی موثر است. آموزش های فنی و حرفه ای در تسهیل اخذ وام های کم بهره و بلند مدت بانکی جهت راه اندازی و توسعه مشاغل کوچک خانگی موثر است. کسب و کارهای خانگی ناشی از آموزش های فنی و حرفه ای در اصلاح الگوی مصرف خانوار و ترغیب آنان به مصرف کالاهای تولیدی خودشان و کمک به بهبود تولیدات داخلی موثر است. راه اندازی مشاغل کوچک خانگی بعد از فراگیری مهارت های فنی و حرفه ای در افزایش تولید ملی و کمک به تحقق شعار اقتصاد مقاومتی مقام معظم رهبری موثر است. آموزش های فنی و حرفه ای در ایجاد کسب و کارهای کوچک خانگی نسبت به سایر مراکز آموزشی از قبیل دانشگاه ها، مدارس ، میراث فرهنگی، جهاد کشاورزی، جهاد دانشگاهی و... موثرتر است.

روش پژوهش روش تحقيق پيمايشي (زمينه ياب) است و شيوه ي اجرايي به صورت مطالعه ي كتابخانه اي - ميداني مي باشد. اين روش وسيله اي جهت كسب اطلاعات شمرده مي شود كه از مهم ترين مزاياي آن قابليت تعميم نتايج به دست آمده مي باشد. ابزار جمع آوري داده ها از طریق پرسشنامه پنج گزینه اي لیکرت صورت گرفته است که در هر پرسشنامه 5سوال مطرح گردید. براي سنجش اعتبار محتواي پرسشنامه از نظرات متخصصان، اساتيد دانشگاهي وكارشناسان خبره استفاده شده است و جهت تعیین پایایی سوالات پرسشنامه از ضریب آلفا کرونباخ توسط نرم افزار spss استفاده شد که این ضریب معادل 0.87 بدست آمد که نشانگر پایایی بالاي پرسشنامه بود . نهایتاً جهت تجزیه و تحلیل داده ها و بررسی میزان تاثیر آموزش هاي فنی و حرفه اي در فراگیران از آزمون t تک نمونه اي استفاده شد.

جامعه و نمونه ي آماري و شيوه ي نمونه گيري جامعه آماری این پژوهش زنان آموزش دیده در مرکز آموزش فنی و حرفه ای شماره 16 شهرستان کهنوج و آموزشگاه های آزاد شهرستان طی سال های 92-94 می باشد. کل افراد آموزش دیده این مرکز طی سال های مورد مطالعه 1400 نفر می باشند و با توجه به اینکه 540 نفر از این کارآموزان در رشته های مرتبط با مشاغل خانگی آموزش دیده اند مطابق با جدول مورگان و كرجسي (جدول استاندارد جمعيت كل و جمعيت نمونه) تعداد 222 نفر به عنوان گروه نمونه و طبق نمونه گيري تصادفي انتخاب و مورد بررسي قرار گرفتند.  

ابزار گردآوري داده ها جمع آوري اطلاعات از طريق پرسشنامه انجام گرفته است. اين ابزار با توجه به متغيرهاي مورد بررسي، تدوين گرديده است.

يافته هاي پژوهش براي پاسخ گويي به هر يك از سؤالات از آزمون (t-test) t استفاده شده و بر اساس جدول توزيع t و آماره ي آزمون t سطح معني دار رابطه محاسبه گرديده است. هدف از اين بخش اين است كه با استفاده از روش هاي آزمون فرض، بتوان به سؤالات پاسخ داد. سوال اول تحقیق: آیا آموزش های فنی و حرفه ای در ایجاد اشتغال پایدار برای فراگیران خصوصاً مشاغل کوچک خانگی موثر است؟ محاسبات انجام شده حاكي از آن است كه مقدار t محاسبه شده (12.45) با درجه آزادی221 d.f = و سطح خطای 0.05α = از مقدار t بحرانی ( 1.645) بیشتر است لذا فرضيه مخالف صفر تأييد و فرضيه صفر رد مي شود پس از دیدگاه آموزش دیدگان، آموزش های فنی و حرفه ای در ایجاد اشتغال پایدار برای فراگیران خصوصاً مشاغل کوچک خانگی موثر است. بررسي هاي اسناد و مدارك موجود نيز مؤيد اين مطلب مي باشند، به طوري كه يافته هاي این پژوهش با یافته های امین بیدختی( 1388) همسو بوده است.

يافته هاي پژوهش سوال دوم تحقیق: آیا آموزش های فنی و حرفه ای در تسهیل اخذ وام های کم بهره و بلند مدت بانکی جهت راه اندازی و توسعه مشاغل کوچک خانگی موثر است؟ محاسبات انجام شده حاكي از آن است كه مقدار t محاسبه شده (57.70) با درجه آزادی221d.f = و سطح خطای 0.05α = از مقدار t بحرانی ( 1.645) بیشتر است لذا فرضيه مخالف صفر تأييد و فرضيه صفر رد مي شود پس از دیدگاه آموزش دیدگان، آموزش های فنی و حرفه ای در تسهیل اخذ وام های کم بهره و بلند مدت بانکی جهت راه اندازی و توسعه مشاغل کوچک خانگی موثر است. بررسي هاي اسناد و مدارك موجود نيز مؤيد اين مطلب ميباشند، به طوري كه يافته هاي این پژوهش با یافته های خلاقی(1385) همسو است.

يافته هاي پژوهش سوال سوم تحقیق: آیا کسب و کارهای خانگی ناشی از آموزش های فنی و حرفه ای در اصلاح الگوی مصرف خانوار و ترغیب آنان به مصرف کالاهای تولیدی خودشان و کمک به بهبود تولیدات داخلی موثر است؟ محاسبات انجام شده حاكي از آن است كه مقدار t محاسبه شده (27.3) با درجه آزادی221= d.f و سطح خطای 0.05α = از مقدار t بحرانی ( 1.645) بیشتر است لذا فرضيه مخالف صفر تأييد و فرضيه صفر رد مي شود پس از دیدگاه آموزش دیدگان، آموزش های فنی و حرفه ای در اصلاح الگوی مصرف خانوار و ترغیب آنان به مصرف کالاهای تولیدی خودشان و کمک به بهبود تولیدات داخلی موثر است. بررسي هاي اسناد و مدارك موجود نيز مؤيد اين مطلب ميباشند، به طوري كه يافته هاي این پژوهش با یافته های محمد نیا و همکاران (1391) همسو است. بر اساس نتایج این تحقیق نتیجه گرفته می شود که می توان با گسترش آموزش های فنی و حرفه ای نسبت به توسعه مشاغل خانگی اقدام نمود و خانوار ها پس از تولید محصولات با کیفیت می توانند تا حد زیادی نیاز مصرفی خود را تامین نمایند و از خرید کالاهای وارداتی خودداری کنند که اینکار در دراز مدت منجر به تغییر اصلاح الگوی مصرف خانوار و بهبود کیفیت تولیدات داخلی و بالا رفتن قدرت رقابت با محصولات وارداتی می شود.

يافته هاي پژوهش سوال چهارم تحقیق: آیا راه اندازی مشاغل کوچک خانگی بعد از فراگیری مهارت های فنی و حرفه ای در افزایش تولید ملی و کمک به تحقق شعار اقتصاد مقاومتی مقام معظم رهبری موثر است؟ محاسبات انجام شده حاكي از آن است كه مقدار t محاسبه شده (29.3) با درجه آزادی221= d.f و سطح خطای 0.05= α از مقدار t بحرانی ( 1.645) بیشتر است لذا فرضيه مخالف صفر تأييد و فرضيه صفر رد مي شود پس از دیدگاه آموزش دیدگان، آموزش های فنی و حرفه ای در افزایش تولید ملی و کمک به تحقق شعار اقتصاد مقاومتی مقام معظم رهبری موثر است. بررسي هاي اسناد و مدارك موجود نيز مؤيد اين مطلب ميباشند، به طوري كه يافته هاي این پژوهش با یافته های محمد نیا و همکاران (1391) همسو است.یافته های این تحقیق نشان می دهد که می توان با توانمند سازی افراد و سوق آنان به کسب و کارهای خانگی نسبت به افزایش تولید ملی و کاهش وابستگی خانوار به کالاهای خارجی به قدرتمند شدن اقتصاد ملی تا حد زیادی کمک نمود و ضمن تحقق اقتصاد مقاومتی زمینه را برای ظهور هر چه بیشتر جهاد اقتصادی مد نظر مقام معظم رهبری آماده نمود.

سوال پنجم تحقیق: آیا آموزش های فنی و حرفه ای در ایجاد کسب و کارهای کوچک خانگی نسبت به سایر مراکز آموزشی از قبیل دانشگاه ها، مدارس ، میراث فرهنگی ، جهاد کشاورزی ، جهاد دانشگاهی و..... موثر تر است؟ محاسبات انجام شده حاكي از آن است كه مقدار t محاسبه شده (33.4) با درجه آزادی221d.f = و سطح خطای 0.05α = از مقدار t بحرانی ( 1.645) بیشتر است لذا فرضيه مخالف صفر تأييد و فرضيه صفر رد مي شود پس از دیدگاه آموزش دیدگان، آموزش های فنی و حرفه ای در ایجاد کسب و کارهای کوچک خانگی نسبت به سایر مراکز آموزشی از قبیل دانشگاه ها، مدارس ، میراث فرهنگی ، جهاد کشاورزی ، جهاد دانشگاهی و..... موثر تر است. بررسي هاي اسناد و مدارك موجود نيز مؤيد اين مطلب ميباشند، به طوري كه يافته هاي این پژوهش با یافته های امین بیدختی (1383) همسو است. لازم به ذکر است در پایان این تحقیق و پس از مطالعات میدانی و بازدید از طرح های خانگی اجرا شده مشخص شد در رشته های صنایع دستی (خصوصاً صنایع دستی بومی منطقه) و کشاورزی بیشترین درصد اشتغال رخ داده است اما متاسفانه بدلیل اینکه این اشتغال بصورت خانگی بوده است آمار آن در سامانه های رهگیری و اشتغال مرکز ثبت نشده است و تقریباً حدود 60 درصد این افراد در حال حاضر حداقل یک کسب و کار خانگی مرتبط با رشته آموزشی خود را راه اندازی کرده اند. در ضمن اکثر این افراد خواستار راه اندازی رشته های آموزشی جدید خصوصاً قالی بافی در سطح شهرستان می باشند اما متاسفانه مرکز فاقد امکانات لازم در این زمینه می باشد.

بحث و نتيجه گيري جوامع امروزي به دلیل توسعه روزافزون فعالیت هاي اجتماعی، اقتصادي و تولیدي ناگزیر به داشتن افرادي آموزش دیده، توانمند و متخصص و کارآمد به عنوان مهم ترین عامل پویایی نیاز دارند. این آموزش ها می تواند در سطوح دانشگاهی و یا به صورت مهارتی باشد و با توجه به این مطلب که ایران درگیر مشکلاتی از قبیل بیکاري، اشتغال ناقص، رشد اقتصاد غیررسمی بوده و از سوي دیگر تعداد قابل ملاحظه اي از جویندگان کار فاقد مهارت می باشند، نهادهاي دست اندرکار به منظور افزایش پاسخگویی به نیاز مخاطبان خود که قسمت اعظم آن را گروه هاي آسیب پذیر اقتصادي و اجتماعی تشکیل می دهند به مساله آموزش و به ویژه آموزش هاي مهارتی در یک سطح کلان توجه بیشتري نموده و تلاش کنند اهداف کلی آموزش وتوسعه منابع انسانی را در برنامه هاي خود لحاظ کنند.

از طرفی دگرگونی هاي دهه هاي اخیر بر نظام آموزش به طور اعم و نظام آموزش فنی و حرفه اي به طور اخص، تاثیرات شگرفی داشته است. محور این تحولات که در ظهور فناوري هاي جدید و مبادله ارتباطات و اطلاعات متبلور شده است، اقتصاد جدیدي ایجاد کرده است که در آن نیروي کار بیشتر با اتکاء بر دانش هاي جدید می تواند نقش مهم تري در بازار کار و تولید ایفا کند. در این شرایط، بازارها دیگر به عنوان تنها مکان انجام مبادلات اقتصادي بر حسب محیط جغرافیایی در نظر گرفته نمی شوند بلکه شبکه هاي نامرئی هرچه بیشتر گسترش می یابند و به هم متصل تر، یکپارچه تر و آشناتر می شوند. بنابراین تنها با وجود یک نظام فنی و حرفه اي متناسب می توان نیروي کار چنین بازاري را تجهیز کرد بر این اساس آموزش هاي فنی و حرفه اي به عنوان آموزش هاي مهارتی مانند هر فعالیت آموزشی دیگر مستلزم برنامه ریزي صحیح و اصولی است، به عبارتی اگر برنامه ریزي آموزشی (شناسایی ، اولویت بندي نیازهاي آموزشی و ارزشیابی)به درستی برحسب نیاز بازار کار طرح ریزي شود می تواند بازده اقتصادي قابل توجهی داشته باشد .

شهرستان کهنوج براي توسعه مشاغل خدماتي و خانگي ظرفيت بزرگي دارد و تجربه جهاني نيز نشان ميدهد اين مشاغل علاوه بر نياز به سرمايه گذاري كمتر، دانش بنيان بوده و از آسيب پذيري كمتري در نوسانات اقتصادي برخوردارند و به راحتي ميتوا نند با شرايط جديد تطبيق يافته و به پايداري اقتصاد نيز كمك شاياني كنند. لذا بر خلاف تصور رايج، اين نوع كسب و كار نه تنها مختص زنان و بانوان نميباشد، بلكه با فراهم آوردن مسير جهت استفاده بهينه از ظرفيتها و فرصتهاي محيطي، ميتوان از اثرات مهم اقتصادي و اجتماعي آن بهره برد. بنابراين پيشنهاد ميگردد نهادهاي آموزشي و متوليان امور فرهنگي جامعه در جهت ترویج و تشويق وتوسعه كسب و كار خانگی اقدامات لازم را مبذول داشته تا فرهنگ كسب وكار خانگي در باورها و اعتقادات مردم به عنوان يك ارزش تلقي شود و جايگاه مناسب داشته باشد كه نقش رسانه ها و مطبوعات بي تأتير نيست.

از مشكلات عمده اينگونه كسب و كارها، ناهمساني فضاي مسكوني با فضاي كسب وكار و به تبع سلب آرامش افراد و امكان بروز اختلاف نظر ميان خانوده هاست، لذا پيشنهاد ميشود كه از سوي متوليان امر مسكن، يك مكان مناسب در محيط خانه جهت انجام و ارائه اين مشاغل در نظر گرفته شود. بازايابي و فروش محصولات نيز به عنوان يك دغدغه در توسعه اين گونه كسب وكارهاست لذا به منظور فروش محصولات، و خدمات مشاغل خانگي برپايي جشنواره های متعدد فصلي از سوي نهادهاي مرتبط مفيد به نظر ميرسد. از انجا كه اين مشاغل بيشتر به صورت سنتي در كشور رواج دارند، لذا؛ به منظور توسعه و گسترش محصولات در سطح ملي و جهاني، استفاده از فناوريهاي نوين، شناخت بازار و تبليغات درسطح ملي و بين المللي، رفع محدوديتهاي بازرگاني و همچنين ترغيب افراد در ايجاد خلاقيت و نوآوري در توليد محصولات خانگي و وجود سياستهاي حمايتي دولت، پيشنهاد ميشود كه همگي باعث موفقيت در اجراي كسب و كار خانگي ميشود.

لذا با توجه به جایگاه ارزنده آموزش به ویژه آموزش هاي مهارتی در بحث اشتغال خصوصاً اشتغال خانگی که در این تحقیق به تفصیل به آن پرداخته شد، در پایان به ارائه پیشنهاداتی به منظور بهبود و افزایش کارایی این آموزش ها که در نهایت منجر به رفع معضل بیکاري و ایجاد اشتغال مولد پایدار و ارتقاء تولیدات ملی خواهد شد می پردازیم: - از آنجا که مربیان به عنوان یکی از ارکان اصلی آموزش هاي مهارتی به شمار می آیند، لذا بایستی در گزینش آنان میزان تجربه کار عملی و سابقه تدریس درنظر گرفته شده و از افراد باصلاحیت و مجرب به عنوان مربی استفاده شود. افرادي که داراي علم و مهارت حرفه اي مناسب و علاوه بر آن از مهارت تدریس نیز برخوردار بوده و بتوانند معلومات علمی و ذهنی خود را به راحتی و با کیفیت هرچه بهتر به کارآموزان انتقال دهند. مربیان آموزشی باید علاوه بر گذراندن دوره هاي تخصصی مربوط به رشته خود، در دوره آشنایی با تحقیقات، روش هاي فنون تدریس، روان شناسی یادگیري و تربیتی و نیز دردوره هایی که تحت عنوان کارآفرینی و خوداشتغالی برگزار می شود شرکت نموده و ضمن آگاهی از سیاست هاي اقتصادي دولت، در جهت آگاهی کارآموزان از این موارد گام بردارند.

- با توجه به بیگانگی دانش آموختگان آموزش هاي مهارتی با کارآفرینی و فرآیند آن، پیشنهاد می شود به منظور افزایش اطلاعات، دانش و آگاهی هاي کارآموزان و به منظور ترویج و اشاعه فرهنگ کارآفرینی، این مهم به عنوان یک رسالت و هدف اصلی نهادهاي آموزشی تبدیل شود و در برنامه ریزي هاي آنان مورد توجه جدي قرار گیرد، آموزش کارآفرینی به صورت یک درس یا دوره اجباري به همه آموزش دیدگان رشته هاي مختلف ایجاد و اجرا گردد . - گزینش صحیح کارآموزان با توجه به استعداد و علائق آنان و نیز درنظر گرفتن مدرك تحصیلی براي آموزش برخی رشته ها، در بازدهی هرچه بیشتر این آموزش ها موثر خواهد بود . - اختصاص ساختمان هاي مناسب براي کارگاه هاي آموزشی و تهیه امکانات و تجهیزات آموزشی بر اساس نیاز و بروز کردن آنها، همچنین مجهز کردن کارگاه ها به سیستم هاي ایمنی و بهداشت.

- هدف هاي آموزشی با توجه به نیازهاي روزآمد بخش هاي صنعتی، خدماتی و کشاورزي، تغییرات و تحولات تکنولوژي؛ به طور علمی و کاربردي طراحی گردد. با توجه به چشم انداز کلی آموزش هاي مهارتی که آموزش مناسب منجر به اشتغال می باشد، ارتباط کامل نهادهاي آموزشی با بازار کار و استفاده از نظر صاحبان صنایع به منظور شناخت و هماهنگی بین محتواي آموزش ها و نیازهاي بازار کار از موارد ضروري به نظر می رسد. - گرایش به سمت غیرمتمرکز ساختن تصمیم گیري ها در سطح استان، شهرستان و مراکز آموزشی می تواند راهگشا باشد. در واقع، ترویج مدیریت مشارکتی و توسعه مهارت هاي مدیریت و افزایش توان رقابتی مراکز فنی و حرفه اي در بهبود کیفیت آموزش هاي مهارتی موثر است . - اختصاص بودجه و اعتبار بیشتر جهت گسترش مراکز آموزشی به منظور همگامی با صنایع و نیز راه اندازي دوره هاي آموزشی متناسب با نیازهاي بازار در هر منطقه.