აღორძინების ეპოქის ლიტერატურა ლევან ცაგარელი
გეგმა დასავლური ლიტერატურა გვიანდელ შუა საუკუნეებში: ისტორიული კონტექსტი: ქალაქური კულტურის წარმოქმნა მსოფლმხედველობრივი კონტექსტი და ლიტერატურული ცხოვრების თავისებურებები ქალაქური ლიტერატურა საერო თეატრის სათავეებთან დასავლური ლიტერატურა აღორძინების ხანაში ისტორიული კონტექსტი: აღმოჩენები და რეფორმაცია მსოფლმხედველობრივი კონტექსტი: რენესანსი და ჰუმანიზმი აღორძინების ხანის დასავლური ლიტერატურა
დასავლური ლიტერატურა გვიანდელ შუა საუკუნეებში ნაწილი პირველი დასავლური ლიტერატურა გვიანდელ შუა საუკუნეებში
ისტორიული კონტექსტი: გვიანდელი შუა საუკუნეების ეპოქა (XIII-XV სს.) დეფეოდალიზაცია, ტერიტორიალიზაცია ადრეული კაპიტალიზმი: ნატურალური ეკონომიკა → მონეტარული ეკონომიკა ვაჭრობა და ხელოსნობა ქალაქი - სხვადასხვა ფენის შეხვედრის ადგილი (Burg Bourgeois): მოქალაქეთა ფენის წარმოქმნა ინკვიზიცია და საეკლესიო მარგინალური ჯგუფები, მათხოვართა ორდენები (დომინიკანერები, ფრანცისკანელები, ავგუსტინელები)
მსოფლმხედველობრივი კონტექსტი და ლიტერატურული ცხოვრების თავისებურებები გვიანდელ შუა საუკნეებში პირველი უნივერსიტეტები ცოდნის წყურვილი - დილეტანტიზმი მედიის ცვლა: პერგამენტი → ქაღალდი წერა-კითხვის მცოდნეთა რაოდენობის ზრდა → ხალხური საკითხავის მოთხოვნილება გადასვლა პროზაზე: პროზა ← ორიგინალის ერთგულება სარაინდო თხზულებების გადატანა პროზაში
ქალაქური ლიტერატურა მცირე ლიტერატურული ფორმები: მაგალითი - Exemplum იგავი - Fabel შვანკი და ფაბლიო - გერმ. Schwank, ფრანგ. fablieu ხალხური ზღაპარი ნოველა პროტაგონისტი: უბრალო გლეხი, რომელიც განირჩევა საზრიანობით (გაიძვერა) მოქნილი გონება და მოხერხებულობა - ბიურგერული იდეალი ტილ ოილენშპიგელი, ხუცესი ამისი, რაინეკე მელა, ბალადები რობინ ჰუდის შესახებ
საერო თეატრის სათავეებთან მისტერია მხიარული ფარსი (ფრანგ.) და საყველიერო დრამა (გერმ. ფასტნახტშპილი) მოქმედი პირები: ერისკაცები თემატიკა: რეალისტური, კომიკური, საყოფაცხოვრებო ელემენტები
დასავლური ლიტერატურა აღორძინების ხანაში ნაწილი მეორე დასავლური ლიტერატურა აღორძინების ხანაში
ისტორიული კონტექსტი: ადრეული ახალი ხანა აღმოსავლეთ რომის იმპერიის დაცემა (1453 წ.) აღმოჩენები და სამყაროს ეკლესიური მოდელის გადატრიალება: ამერიკის აღმოჩენა (1492 წ.) პირველი მოგზაურობა დედამიწის გარშემო (1519-22 წწ.) ჰელიოცენტრული სისტემა (1508-1514 წწ.) სტამბა (1450 წ.)
რეფორმაცია და რელიგიური განხეთქილება (1517 წ.) Martin Luther (1483-1546) ეკლესიის რეფორმა (მარტინ ლუთერი) → პროტესტანტული ეკლესიის გამოყოფა და გათავისუფლება რომის პაპის პოლიტიკურ-ეკონომიკური ქვეშევრდომობიდან დაბრუნება პირველწყაროებისკენ (ad fontes) → სიტყვის თეოლოგია: ბიბლიის თარგმნა რწმენა - ინდივიდის შინაგანი სამყარო ბრძოლა ’სიტყვებით’ - გერმანული პუბლიცისტიკის დაბადება
მსოფლმხედველობრივი კონტექსტი: რენესანსი და ჰუმანიზმი ანტიკურობის ’ხელმეორედ დაბადება’: mens sana in corpore sano ადამიანის უფლება ბედნიერებაზე ასკეტური მორალისა და საეკლესიო დოგმატიკის უარყოფა ბედნიერება: ამქვეყნიურ ცხოვრებაში, ადამიანისადმი სიყვარულსა და ადამიანური შესაძლებლობების ჰარმონიულ განვითარებაში სამყაროს, ბუნებისა და ადამიანის ’აღმოჩენა’ ბუნების მიბაძვა ინდივიდის თვითმყოფადობისა და თვითღირებულების აღიარება: ადამიანი როგორც სახე და ხატი ღვთისა ჰარმონიული სამყაროს მოდელი (ნეოპლატონიზმი)
ანთროპოცენტრიზმი (ძვ. ბერძნ. Άνθρωπος - ადამიანი) ანთროპოცენტრიზმი (ძვ. ბერძნ. Άνθρωπος - ადამიანი)
აღორძინების ხანის დასავლური ლიტერატურა იტალიაში: დანტე ალიგიერის (1265-1321 წ.) ეპოსი ღვთაებრივი კომედია; ფრანჩესკო პეტრარკას (1304-1374 წ.) ლირიკა; ჯოვანი ბოკაჩოს (1313-1375 წ.) ნოველების კრებული დეკამერონი. საფრანგეთში: ფრანსუა რაბლეს (1494-1553 წ.) რომანი გარგანტუა და პანტაგრუელი. ესპანეთში: მიგელ დე სერვანტეს საავედრას (1547-1616 წ.) რომანი დონ კიხოტი. ინგლისში: ჯეფრი ჩოსერის (1340-1400 წ.) კენტერბერიული მოთხრობები; უილიამ შექსპირის (1564-1616 წ.) დრამები ჰამლეტი, მეფე ლირი, ოტელო, მაკბეტი, რომეო და ჯულიეტა, ზაფხულის ღამის სიზმარი... ნიდერლანდებში: ერაზმ როტერდამელის (1465-1536 წ.) სისულელის ქება
გმადლობთ ყურადღებისთვის!