HISTOLOŠKA ORGANIZACIJA ŽENSKOG POLNOG SISTEMA
Komponente ženskog polnog sistema Unutrašnji polni organi ovarijumi ovidukti uterus vagina Spoljašnji polni organi labia majora et minora klitoris vestibulum vagine mlečne žlezde placenta promene tokom menstrualnog ciklusa i tokom trudnoće
Ovarijum germinativni epitel mesovarium (nabor peritoneuma) korteks medula tunica albuginea - gametogeneza - steroidogeneza 3 x 1.5 x 1 cm Estrogeni: rast i sazrevanje spoljašnjih i unutrašnjih polnih organa razviće sekundarnih polnih karakteristika Progestogeni: priprema uterusa i mlečnih žlezdi za trudnoću
Korteks ovarijuma germinativni epitel – kockasti / pločasti epitel tunica albuginea – sloj gustog vezivnog tkiva vezivno-tkivna stroma parenhim – folikuli u različitim stadijumima razvoja, corpus luteum, corpus albicans, folikuli u atreziji
primordijalni folikul - folikul u atreziji rastući folikul - corpus luteum Graaf-ov folikul - corpus albicans
Primordijalni folikul dimenzije oocite ~ 30 μm euhromatski nukleus, više nukleolusa Balbijanijevo telo prstenaste lamele Balbijanijevo telo prstenaste lamele
Primarni folikul - unilamelarni primarni folikul promena oblika folikularnih ćelija pojava zona pellucida - GAG i PG (kod oocite od 50-80 μm) - stratifikacija folikularnog epitela
Multilamelarni primarni folikul theca folliculi theca interna – formiraju prekursore estrogena theca externa
Multilamelarni primarni folikul steroidogene ćelije theca interna zona pellucida krvni sudovi theca externa bazalna lamina granuloza ćelije
Sekundarni folikul 6-12 slojeva granulosa ćelija antrum, liquor folliculi formira se cumulus oophorus corona radiata oocita više ne raste (125 μm)
Graaf-ov folikul veličina folikula je +10 mm str. granulosum se stanjuje ćelije t. interna imaju sve odlike steroidogenih ćelija - t. interna i granulosa ćelije zajedno sintetišu estrogene - završava se prva mejotička deoba i sekundarna oocita ovulira
Ovulacija
Corpus luteum - Nastaje diferenciranjem granuloza ćelija i ćelija teka interna - Zidovi folikula kolabiraju - Prvo se formira corpus hemorrhagicum - Šupljinu folikula naseljava vezivno tkivo
Granuloza luteinske ćelije ~ 30 μm u centru corpus luteum-a Teka luteinske ćelije ~ 15 μm tamnije se boje locirane periferno Odlike steroidogenih ćelija Porast vaskularizacije. Sinteza progesterona i estrogena – priprema uterusa za implantaciju embriona pravo i lažno žuto telo
Corpus albicans Nastaje posle autolize ćelija lažnog žutog tela Nestaje postepeno tokom nekoliko meseci
Folikul u atreziji Folikul koji ne završi razviće. Oocita i granuloza ćelije podležu apoptozi i resorpciji.
Ovidukti (jajovodi) anatomski regioni: - infundibulum sa fimbrijama 10-12 cm anatomski regioni: - infundibulum sa fimbrijama - ampula – mesto fertilizacije - istmus - intramuralni region
Funkcija: transport spermatozoida transport jajne ćelije sredina u kojoj se odvija oplođenje sredina u kojoj se razvija embrion do stupnja morule
Histološka organizacija zida jajovoda - mukoza jednoslojni cilindrični epitel lamina propria glatka muskulatura unutrašnji kružni sloj spoljašnji uzdužni sloj serosa peritoneum i tanak sloj vezivnog tkiva
Trepljaste ćelije Ćelije sa cilijama Sekretne ćelije Produkuju sekret koji sadrži hranljive materije za ovum. Bazalne ćelije Smatra se da su u pitanju različiti funkcionalni stadijumi jednog tipa ćelija. Epitel podleže cikličnim promenama pod uticajem hormona.
Uterus (materica) položaj oblik, veličina funkcija fundus korpus istmus 7.5 x 5 x 2.5 cm cervikalni kanal
Histološka organizacija zida: endometrijum (mukoza) miometrijum perimetrijum – tanak sloj veziva i mezotel Endometrijum - stratum functionale - stratum basale Jednoslojni cilindrični epitel sekretne ćelije trepljaste ćelije - uterusne žlezde
Cerviks Mukoza - sadrži velike granate žlezde - ne podleže cikličnim promenama Cervikalne žlezde - podležu funkcionalnim promenana vezanim za transport spermatozoida
Vagina mukoza – VPNE i lamina propria sa limfocitima i heterofilima mišićni sloj – kružni i uzdužni mišići adventicija
Pitanja: 1. Histološka organizacija ženskog polnog sistema 2. Histološka organizacija ovarijuma