Νοσηλευτική φροντίδα ασθενών που βιώνουν Απώλεια, Θρήνο και Θάνατο Μανομενίδης Γεώργιος Νοσηλευτής PhD

Απώλεια Πραγματική ή δυνητική κατάσταση κατά την οποία ένα προσφιλές πρόσωπο, αντικείμενο, μέρος του σώματος που προϋπήρχε χάθηκε ή άλλαξε και δεν έχουμε πλέον τη δυνατότητα να το δούμε, να το κατανοήσουμε, να το βιώσουμε. Διάκριση απώλειας Προσωρινή ή μόνιμη Πλήρης ή μερική Αντικειμενική ή αντιληπτή

Διάφοροι τύποι απώλειας Θάνατος Σωματικό είδωλο Ρόλου Ανεξαρτησία Μόνο το άτομο μπορεί να προσδιορίσει την αξία της απώλειας του…

Η αντίδραση ενός ατόμου στην απώλεια επηρεάζεται από τη σπουδαιότητα αυτού που χάθηκε και τον πολιτισμό μέσα στον οποίο ανατράφηκε το άτομο Οι άνθρωποι συμβιβάζονται με την απώλεια μέσα από τη διαδικασία του πένθους

Ρυθμός εναλλαγής από στάδιο σε στάδιο διαφέρει από άτομο σε άτομο Στάδια του πένθους Άρνηση Θυμός Διαπραγμάτευση Κατάθλιψη Αποδοχή Ρυθμός εναλλαγής από στάδιο σε στάδιο διαφέρει από άτομο σε άτομο

Θρήνος Διεργασία του θρήνου Συναισθηματική αντίδραση απέναντι στην απώλεια και στις συνοδές αλλαγές Διεργασία του θρήνου Είναι η εσωτερική διαδικασία την οποία ακολουθεί το άτομο προκειμένου να επεξεργασθεί την αντίδρασή του απέναντι στην απώλεια

Πένθος Το σύνολο των συναισθημάτων του πόνου και της θλίψης που βιώνει το άτομο ως αντίδραση της απώλειας Η διαδικασία του πένθους διαρκεί ένα ορισμένο χρονικό διάστημα Το άτομο μπορεί να βιώνει σωματικά – συναισθηματικά συμπτώματα Εκ των προτέρων πένθος Δυσλειτουργικό πένθος

Θάνατος Είναι η μη αναστρέψιμη διακοπή της καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας ή μη αναστρέψιμη διακοπή όλων των εγκεφαλικών λειτουργιών, συμπεριλαμβανομένου και του εγκεφαλικού στελέχους Το πιο συχνό κριτήριο που χρησιμοποιείται είναι ο εγκεφαλικός θάνατος Είδη θανάτου Τυχαίος Εκούσιος Αιφνίδιος Κατάληξη επίπονου αγώνα (καρκίνος) Φυσικά αίτια (γήρανση)

Παράγοντες που επηρεάζουν την Αντίδραση στην Απώλεια Ηλικία Ο θάνατος αρχίζει να γίνεται αντιληπτός από την ηλικία των 3 ετών Κοινωνική Υποστήριξη Θετική επίδραση στην επιτυχή αντιμετώπιση του θρήνου Εμπόδια στην επιτυχή διεργασία του θρήνου: Έλλειψη κοινωνικής αναγνώρισης της απώλειας Αμφιταλαντευόμενες σχέσεις πριν την απώλεια Τραυματικά γεγονότα που σχετίζονται με την απώλεια (Διαζύγιο- απώλεια κατοικίδιου Vs θάνατος αγαπημένου πρόσωπου) (Έκτρωση- απώλεια παιδιού με θάνατο)

Παράγοντες που επηρεάζουν την Αντίδραση στην Απώλεια Οικογένεια Σε μια λειτουργική οικογένεια τα μέλη συσπειρώνονται Επαναπροσδιορίζεται ο ρόλος των μελών Η οικογένεια μπορεί να εκδηλώσει θετικές ή αρνητικές μορφές ανάδρασης «ο ασθενής μπορεί να αναζητήσει ένα άτομο κοντά του που η οικογένεια θεωρεί παρείσακτο και να υπάρξει αντίδραση θυμού» «μπορεί να πληγωθούν κάποια μέλη από την απάθεια του ασθενή απέναντι σε κάποια άλλα μέλη»

Πολιτισμική Παράδοση και Πνευματικές Πρακτικές Υπάρχουν αναρίθμητες εθνοπολιτιστικές και θρησκευτικές διαφορές στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι παρατηρούν τον επικείμενο θάνατο και το πένθος Παραδείγματα θρησκευτικών παραδόσεων Χριστιανισμός: Αίσθημα υποχρέωσης να ληφθούν μέτρα παράτασης της ζωής. Η νεκροψία και η δωρεά οργάνων είναι αποδεκτή. Ισλαμισμός: Η ευθανασία απαγορεύεται .Δεν αναζητείται ιατρική βοήθεια για παράταση της ζωής. Το νεκρό σώμα πλένεται μόνο από Μουσουλμάνους του ίδιου φύλου. Ιουδαϊσμός: Η νεκροψία και η δωρεά οργάνων δεν είναι αποδεκτές. Το νεκρό σώμα πλένεται τελετουργικά και ενταφιάζεται το συντομότερο.7ημερο πένθος. Προτεσταντισμός: Η δωρεά οργάνων ,η νεκροψία, η ταφή ή αποτέφρωση εναπόκεινται στην προσωπική επιλογή παράταση ζωής ενδέχεται να έχει περιορισμούς

Πνευματικές Πεποιθήσεις Οι ασθενείς θέτουν ερωτήματα στον εαυτό τους γιατί έπαθαν αυτή τη νόσο Αυτά προκαλούν πνευματική φόρτιση, που αν δε διοχετευτεί προκαλεί απελπισία, αγωνία, κατάθλιψη Όταν υπάρχει πνευματική ανακούφιση ο ασθενής μπορεί να πεθάνει με ηρεμία Εξαιτίας του φόβου παρείσφρησης στις πνευματικές πεποιθήσεις και πρακτικές του ασθενούς ο νοσηλευτής νιώθει αβέβαιος σχετικά με την εφαρμογή παρεμβάσεων

Τελετές Πένθους Η νεκρώσιμη τελετή εξυπηρετεί τους σκοπούς αντιμετώπισης των αναγκών των πενθούντων. Μέσω της τελετής εκφράζουν συμβολικά τον θρίαμβο απέναντι στο θάνατο και αρνούνται το φόβο του θανάτου. Η πολιτισμική παράδοση αποτελεί τον πρωταρχικό παράγοντα που υπαγορεύει τις τελετές πένθους.

Φροντίδα ασθενούς που πεθαίνει Αφορά τις τελευταίες εβδομάδες της ζωής όταν ο θάνατος επίκειται και διασφαλίζει στον ασθενή ειρηνικό θάνατο. Ικανότητες επαγγελματικής επάρκειας που πρέπει να διαθέτει ο νοσηλευτής Παροχή ανακουφιστικής φροντίδας Αποτελεσματική επικοινωνία με τον ασθενή και την οικογένειά του Αναγνώριση των προσωπικών αντιλήψεων – αισθημάτων, προσδοκιών σε σχέση με το θάνατο Εκτίμηση σεβασμού απέναντι στις απόψεις και επιθυμίες του ασθενή Χρήση επιστημονικών μεθόδων εκτίμησης συμπτωμάτων που βιώνουν οι ασθενείς Βοήθεια προς τον ασθενή και την οικογένεια για αντιμετώπιση πόνου, θλίψης, απώλειας και πένθους

Οδηγίες μη ανάνηψης (DNR) Συντάσσεται από τον ιατρό εκ μέρους του ασθενή που πάσχει από νόσο τελικού σταδίου ή του ιδίου ετοιμοθάνατου ασθενή Μη παροχή καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης σε περίπτωση καρδιακής ανακοπής Οι οδηγίες μη ανάνηψης που προκαλούν σύγχυση ή σύγκρουση εγείρουν διλήμματα Γι αυτό απαιτείται η εκπόνηση κατευθυντήριων οδηγιών για την αντιμετώπιση αντιπαραθέσεων μεταξύ των ασθενών και των μελών της οικογένειας

Ευθανασία Υποδηλώνει το θάνατο που υποκινείται από ανθρωπιστικά κίνητρα Υπάρχουν διάφορα επιχειρήματα κατά και υπέρ της ευθανασίας Οι νόμοι που αφορούν στο φυσιολογικό θάνατο στοχεύουν στη διαφύλαξη της έννοιας της εκούσιας έναντι της ακούσιας ευθανασίας Εκούσια ευθανασία: Ο ενήλικος ασθενής, που είναι ικανός να λαμβάνει αποφάσεις και ένας ιατρός, νοσηλευτής ή ενήλικος φίλος αποφασίζουν για τον τερματισμό της ζωής. Ακούσια ευθανασία: Πραγματοποιείται χωρίς τη συναίνεση του ασθενή, για λόγους φιλευσπλαχνίας.

Φυσιολογικές μεταβολές κατά την πορεία προς το θάνατο Πόνος Αποτελεί σύνηθες πρόβλημα στους ασθενείς που πεθαίνουν. Συνιστά υποκειμενική εμπειρία. Δυστυχώς ο πόνος υποθεραπεύεται λόγω φόβου πρόκλησης μεγαλύτερης βλάβης στον ασθενή. Δύσπνοια Ο ασθενής αναφέρει ότι αισθάνεται ασφυξία και δυσχέρεια στην αναπνοή. Το ήμισυ των ασθενών με σοβαρή δύσπνοια έχουν όγκους στους πνεύμονες ή υπεζωκοτική συλλογή. Τελική αιτία θανάτου η έλλειψη οξυγόνου στον εγκέφαλο. Οι αναπνοές γίνονται ρηχές, αργές, εργώδης. Συσσώρευση υγρών στους πνεύμονες και εμφάνιση τρίζοντων Νοσηλευτικά μέτρα!!!!

Ανορεξία, Ναυτία, Αφυδάτωση Αποτελούν φυσιολογικές εκδηλώσεις του ασθενή που πεθαίνει..όχι όμως για τους συγγενείς!! Διάσπαση των λιπών οδηγεί σε κέτωση και στη συνέχεια σε αίσθηση ευεξίας. Μειώνεται το φαρυγγικό αντανακλαστικό και αυξάνεται ο κίνδυνος εισρόφησης. Η ναυτία και ο έμετος προκαλούνται από τη μειωμένη κένωση του στομάχου, τη δυσκοιλιότητα , την εντερική απόφραξη. Συνήθως υπάρχει υπερ-ενυδάτωση αντί της αφυδάτωσης και μπορεί να αυξήσει τη πιθανότητα για πνευμονικό οίδημα. Νοσηλευτική Φροντίδα!!!

Διαταραχή επιπέδου συνείδησης Αιτίες: Μειωμένη εγκεφαλική αιμάτωση, μεταβολική οξέωση, συσσώρευση τοξινών στο αίμα κα. Εμφάνιση παραληρήματος, σύγχυσης, ανησυχίας, υπερδιέγερσης.. Το επίπεδο συνείδησης μειώνεται σε επίπεδο που ο ασθενής αδυνατεί να ξυπνήσει. Νοσηλευτική φροντίδα!!! Χρήση τεχνητών δακρύων σε περίπτωση που ο ασθενής δεν ανοίγει τα βλέφαρά του Διατήρηση χαμηλού φωτισμού Διατήρηση καθαρού και στεγνού δέρματος Εναλλαγή θέσης κάθε 2 ώρες Κάλυψη ασθενούς με ελαφριά κουβέρτα

Υπόταση Μειώνεται η καρδιακή παροχή και οενδοαγγειακός όγκος αίματος Μειώνεται σταδιακά η ΑΠ και σφυγμός γίνεται γρήγορος και ακανόνιστος Τα άκρα είναι κρύα Μειωμένη αποβολή ούρων Κυάνωση